-KRONIKE E VONUAR-
“Një letërsi kombëtare, një atdhe i vetëm”
OLYMPUS DIGITAL CAMERA 
OLYMPUS DIGITAL CAMERA 
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Nga Muhamet Memeti/
Në një nga sallat e leksioneve të Universitetit Shtetëror të Tetovës, dega Gjuhë Letërsi Shqipe organizoi me nismën e Prof. Dr. Salajdin Saliut më 3 dhjetor 2018 promovimin e librit “Një letërsi kombëtare, një atdhe i vetëm” KUMI Tiranë 2018, 460 fq. të Prof. Asc. Dr. Thanas L. Gjika i cili jeton në SHBA që nga viti 1996. Morën pjesë studentë dhe pedagogë të letërsisë shqiptare, angleze e franceze si Prof. Ejup Ajdini, Salajdin Memeti,Fatmire Isaku,Fatmir Sulejmani,Arlind Farizi,Suzana Ejupi,etj…
Takimin e hapi zonjusha Adelina Xhaferi, studente e degës Gjuhë Letërsi viti i tretë, e cila prezantoi autorin dhe librin e tij dhe e falenderoi që ai zgjodhi U.Sh. të Tetovës për ta promovuar librin e tij të ri. Më tej ajo ia dha fjalën Prof. Ejup Ajdinit.
Prof. Ajdini në fjalën e tij parashtroi arritjet e studiuesit Thanas L. Gjika, ndihmesën e tij në fushën e studimeve shqiptare me botimin e dhjetra artikujve studimorë dhe të shtatë veprave. Midis tjerash ai përmendi monografitë “Mihal Grameno jeta dhe vepra” DDS Durrës, 2012, 506 fq. që është studimi i parë i plotë mbi jetën e veprën e këtij atdhetari të shquar të pushkës e penës dhe krijuesi të talentuar të gazetarisë, dramaturgjisë, novelistikës e poezisë së Rilindjes sonë e pas saj. Po ashtu ai përmendi biografinë “Shën Pali punoi dhe në brigjet e Adriatikut”, OMSCA-1 Tiranë, 507 fq. dhe dy përmbledhje me studime, artikuj, portrete e kujtime: “Evoluimi ynë kërkon njohjen dhe dënimin e fajit” DDS Durrës 2011, 308 fq. dhe “Mosdënimi i krimit është krim i ri” OMSCA-1 2016, 450 fq.
Prof. Dr. Ajdini u ndal te libri i ri për të cilin u organizua takimi. Ai vlerësoi parathënien që hap librin të hartuar prej Prof. Dr. Sadri Fetiut, ish-drejtor i Institutit Albanologjik të Prishtinës. Studiuesi Fetiu nuk mundi të vinte në këtë promovim sepse ndodhej për vizitë të gjatë në Gjermani pranë vajzës.
Folësi e quajti studiuesin Gjika, një studiues të shquar në fushën e historisë së letërsisë dhe të kritkës letrare, ashtu si e ka quajtur dhe Prof. Fetiu. Ai vuri në dukje se shkrimet e zotit Gjika bien në sy krahas cilësisë dhe për shqetësimet e tij atdhetare mbarëkombëtare dhe për rrugën e zgjidhjes së problemit shqiptar përmes europianizimit të mendësisë sonë dhe të zhvillimit të letërsisë, kulturës, artit shqiptar si një i vetëm pavarësisht se ku zhvillohet: në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni a diasporë. Ai e përgëzoi autorin e librit dhe iu lut që të vijë përsëri në auditorët e USH të Tetovës me vepra të reja.
Më tej e mori fjalën Prof. Dr. Salajdin Memeti, i cili kishte ardhur posaçërisht nga Prishtina ku jeton prej shumë vjetësh me familjen e tij edhe pse ka lindur dhe është rritur në Tearce të Tetovës dhe pati punuar disa vjet si pedagog i letërsisë shqiptare për fëmijë në U.Sh. të Tetovës.
Prof. Salajdin Memeti, pasi vuri në dukje akribinë shkencore të studimeve të Prof. Gjikës që ndjehet si në këtë libër dhe në libra të tjerë të tij, u ndal dhe në disa aspekte të jetës e të karakterit të këtij studiuesi. Duke shfrytëzuar kujtimet e tij nga njohja me Thanas Gjikën që në vitin 1979, kur z. Memeti kishte shkuar me një grup studiuesish nga Kosova për kërkime arkivale e bibliografike në Tiranë pranë Institutit të Gjuhësisë e të Letërsisë së Akademisë së Shkencave. Thanasi, atëhere punonjës shkencor i atij instituti, e pati shoqëruar grupin e studiuesve të vajtur prej Kosovës dhe ishte miqësuar me Salajdinin, Abdyl Kadollin, Abdulla Zymberi, etj. Kjo miqësi vijoi dhe mbas vitit 1992 kur u ndërrua sistemi në Shqipëri dhe u hapën kufijtë.
Prof. Salajdini theksoi se atdhetarizmi dhe ndershmëria kanë qenë e kanë mbetur tipara dalluese të studiuesit Gjika, gjë që bie në sy edhe në shkrimet e mbledhura në këtë libër të ri, të ndarë sipas përmbajtjes dhe formës në artikuj, ese, portrete, kujtime, diskutime, letra, etj. Me të gjithë shkrimet, vuri në dukje folësi, autori përpiqet në rrugë të ndryshme, të ndihmojë lexuesin për të evoluar drejt njohjes së të vërtetës së djeshme e të sotme, për krijimin e një shoqërie tolerante që debaton me argumente dhe që pranon kritikat. Ai ka mundur të nxjerrë në pah vlerat më të mira të analistëve si Avokat Spartak Ngjela, gazetarëve të radios Zëri i Amerikës Astrit Lulushi e Frank Shkreli; të vleresojë qendresën dhe kontributin shkencor të studiuesve shkodranë që punuan gjatë viteve të diktaturës në institutet e Akademisë së Shkencave, urtësinë dhe karakterin shumë punëtor të gjuhëtarit Kolec Topalli, të albanologut Robert Elsie, të regjisorit Dhimitër Anagnosti, vlerat e shumta të shqipërimit me sfond enciklopedik të veprave homerike prej Ilia Ballaurit, arritjet e studiuesve të jetës e veprës së Faik Konicës si Fotaq Andrea, Jup Kastrati, Ilir Ikonomi, Agron Alibali, etj. Gjika ka vlerësuar dhe bemat e veprimtarëve të përndjekur si Myrteza Bajraktari nga Gostivari, Shpëtim Pollozhani nga Struga e Lazër Radi nga Prizreni, etj.
Duke qenë se studiuesi Gjika jeton e punon në qytetin Worcester MA të SHBA-ve, ai është përpjekur të sjellë dhe disa vlera të një vargu biznesmenësh e veprimtarësh që jetojnë në SHBA. Jeta dhe vepra e tyre është per t’u marrë shembull prej mërgimtarëve shqiptarë kudo ku ata jetojnë, por edhe prej shqiptarëve që jetojnë në Ballkanin Perëndimor, të cilët duhet t’i futen seriozisht punës dhe jo të synojnë emigracionin.
Me interes të veçantë, tha Prof. Memeti, më duken dhe mendimet e Prof. Gjikës lidhur me nevojën e evoluimit të mendësisë së artistëve, shkrimtarëve dhe studiuesve të cilët gjatë regjimit diktatorial i shërbyen politikës dhe ideologjisë së partisë shtet. Shumë pak prej tyre shfaqën papajtueshmëri dhe ranë nëpër burgje e kampe internimi. Shumica e krijuesve dhe studiuesve të asaj kohe duhet të pranojnë sot se nuk ishin aspak qytetarë të moralshëm dhe nuk duhet të përpiqen sot për ta paraqitur veten si të përndjekur dhe kundërshtarë të regjimit diktatorial…
Për shkak se disa kopje të librit të Prof. Gjikës u dërguan vetëm një javë para promovimit, studentët nuk patën mundësi që të lexonin shkrimet e librit, prandaj nuk pati diskutantë studentë.
Në fund foli dhe autori i librit, Prof. Thanas L. Gjika i cili theksoi se ndjehej i privilegjuar që ndodhej midis kolegëve dhe studentëve të U.Sh.Tetovë.
“Kam qenë disa herë në Tetovë në vitet 1994 e 1995, tha z. Gjika, dhe vërej se ka ndryshim të madh midis vajzave e djemve shqiptarë të Tetovës që pashë në ato vite dhe ju që po ju shoh sot. Atëhere, më vjen keq ta them, por sidomos vajzat kishin një paraqitje që dalloheshin mjaft prej vajzave maqedone. Ato ishin të veshura pa shumë kujdes, mbanin shami në kokë, kurse djemtë shkonin në klube plot tym ku kishte vetëm meshkuj. Aty ata pinin kafe, pije alkolike e duhan si në mejhanet e dikurshme të kohës së pushtimit asman. Sot ju studente dhe ju studentë të Tetovës nuk keni asnjë dallim nga vajzat e djemtë maqedonas e as nga vajzat e djemtë studentë të universiteteve të Tiranës, Prishtinës, Shkodrës, Korçës e qyteteve të tjerë të botës më të përparuar shqiptare. Edhe te klubi këtu karshi univeristetit pashë djem e vajza të veshur me gusto, që bisedonin e qiraseshin pa drojtje si në mbarë botën perëndimore. Për këtë ju përgëzoj sepse pikërisht ju do t’i jepni shoqërisë mbarëkombëtare shqiptare pamje të njëjtë dhe nivel të njëjtë kulturor e profesional. Kështu, duke krijuar një kulturë e letërsi kombëtare në një gjuhë të përbashkët letrare do të shkojmë drejt Europës së Bashkuar, si një popull i qytetëruar.
Bashkë me falenderimet, ju premtoj, e mbylli fjalën e tij Prof. Gjika, se do të vij përsëri në Tetovën e bukur e mikpritëse, madje me gjithë bashkëshorten dhe vajzën, poetet Julia dhe Ani Gjika, të cilat po punojnë për të hartuar e botuar libra të tyre të rinj.”
Në mbyllje mysafiri dhuroi me dedikim disa kopje të librit të tij për bibliotekën e U.SH. Tetovë, bibliotekën e qytetit, për disa kolegë dhe studentë, si dhe disa kopje per kolegët e Prishtines qe i mori per t’i shpene Prof. Dr. Salajdin Memeti.