Materiali i botuar më poshtë është i përcjellur tekstualisht siç është marr nga Arkivi i Ministrisë së Punëve të Jashtme, me Dosje 290, viti 1953, nga faqja 1-3, “ Citate nga shtypi i huaj për Shqipërinë gjatë Muajit Mars 1953./
Shkroi: Leonora Laçi /
Disa nga mediat botërore të kohës si ato Angleze, Italiane, Franceze apo dhe shtypi Jugosllav e Grek, i kanë dhënë një hapësirë të veçantë ngjarjeve në Shqipëri. Ndjekja me interesë të madh të zhvillimeve në Shqipërinë komuniste vinte për disa arsye, nga njëra anë vdekja e liderit Sovjetik Stalinit u prit me dhimbje nga Enver Hoxha qe e kishte idhull, dhe tashmë ishte vënë në pikëpyetje si do ishin raportet Shqipëri-Bashkim Sovjetik. Por dhe për një arsye mjaft të rëndësishme, sepse kishte disa kohë që nën Komitetin Kombëtar “Shqipëria e Lirë” ishin ndërmarr hapa për destabilizimin, dhe krijimin e turbullirave në Shqipërinë komunsite, ku dërgoheshin nga ajri dhe nga deti, ushtarët e lirisë që sterviteshin në Myhni të Gjermanisë nën “Kompanin 4000”. – Gazeta Engleze“ Daily Mail” datë 7 Mars 1953, në një lajm me burim nga Beogradi me titull “ Trupat Shqiptare nuk janë në levizje” shkruan: “… Njësira t’ushtrisë, Policis dhe të Partisë Komunsite në Shqipëri kanë qënë t’angazhuara kundër veprimtarisë së shtuar të guerriljeve që erdhi në vazhdim të vdekjes së Stalinit, thonë lajmet që mbërrijnë këtu…” E përjavëshmja “Sunday Times” datë 8 Mars 1953, në një lajm me burim gjithashtu nga Beogradi me titull “ Kryengritje të guerileve në Shqipëri, shkruan: “… Vdekja e Zotit Stalin, ka qënë sinjali për kryengritje gueriljesh në Shqipëri, me të voglit por me të rëndësishmit satelit, nga ana strategjike të Rusis Sovjetike n’Adriatik. Qeveria e Titos është duke ndjekur me kujdes ngjarjet në Shqipëri e cila ndahet nga pjesa e tjetër e imperatoris Sovjetike prej Jugosllavisë. Besohet e mundshme që ndonjë udhëheqës i gueriljeve ose i komunistëve pro Tito të marr fuqi në dorë dhe të kërkojë të bashkohet me bllokun e ri Jugosllav-Greko-Turk…” “… Rregjimi kukull i Gjeneral Hoxhës e mban nën kontroll këtë vend të vogël me madhësi të barabartë me Welles, vetem me përkrahjen e trupave të pajisur mirë Ruse, të cilat çmohen në 20.000 vetë. Interesi kryesor i Rusisë në Shqipëri është bregdeti i saj mbi Adriatik me bazë navale dhe strehim nëndetesesh…” -“The Times” datë 7 Mars në një lajm të korespondentit të saj në Beograd, shkruan: “… Agjensia Zyrtare Jugosllave e Lajmeve “Tanjug” duke u mbështetur në lajme t’ardhura nga Tirana, flet për veprimtari të shtuar të gueriljeve në Shqipërinë e Veriut, ku përfshihen edhe banda t’arratisurish pas lajmit të sëmundjes së Zotit Stalin. Turbullirat me të mëdha thuhet se po ndeshen në Rrethet e Shkodrës, Kukësit, Kolgecaj dhe Pukës. “The Daily Mail” datë 13 Mars 1953 botonte një lajm me burim nga Athina ku thuhet: “ Ceta partizane janë aktive kundër Kryeminstrit të Shqipërisë Komuniste Enver Hoxhës, sipas lajmeve nga Kostoria(Kosturi), një qytet i vogël Grek afër kufirit Shqiptar. Partizanët kanë hyrë në shumë katunde dhe thuhet se janë pritur në mënyrë të përzemert nga fshatarët. Pretendohet se Policia ka arrestuar prindërit e partizanëve dhe i ka torturuar ata për të nxjerr tregime…” – Gazeta Angleze“ The Daily Telegraph” datë 13 Mars 1953 në një lajm me burim nga Parisi shkruan: “… Në Shqipëri ku sipas vronjëtueseve, gjendja është aq e rënd sa që Enver Hoxha dhe rregjimi i tij lekundën nga turbullira më e vogël, duken tani shënjat e lëvizjes së disa njësive të ushtrisë shqiptare n’afërsi të kufijve Jugosllave…” – Gazeta Franceze “Le Monde” datë 17 Mars në një artikull me titull ” A thua se ka pasur një puç antikomunist në Shqipëri? –shkruan: “… Eshtë jashtëzakonisht vështirë të marrësh informata të denja për besim mbi Shqipërinë. Asnjë agjenci perendimore e shtypit nuk ka korespondent në Tiranë, ku të dy diplomatët “borgjez” Ministrat e Francës dhe Italisë, jetojnë pak a shumë t’izoluar nga bota e jashtme dhe pa asnjë kontakt me udhëheqësit ose popullaten e vendit. Dihet megjithë atë se që nga seizma e Titos, rregjimi mbahet në këmbë vetem nepërmjet metodave të terrorit dhe se anarkia mbreteron në shumë pjesë të Republikës së vogël. “… Në Romë është krijuar bindja se Marshalli Tito i cili disponon agjentë të shërbimit të tij sekret në atë vend, do të tentojë shpejtë a vonë t’organizojë një grusht shteti në Tiranë. Rrethet Ushtarake Italiane e njoftojnë këtë prespektivë pa asnjë optimizëm mbassi preket ekuilibri i tanishëm i Adriatikut. N’Athinë flitet me fjalë të mbuluara për një Shqipëri të coptuar në zona influence Greke dhe Jugosllave. “… Situata e Shqipërisë në brendësinë e bllokut Sovjetik është jashtëzakonisht delikate dhe në rast se ekziston ndonjë satelit që ka shanc për t’u shkëputur pa luftë nga kontrolli i Kremlinit, kjo është Shqipëria”. – Gazeta Italiane “Il Corriere Mercantile” datë 12 Mars 1953, në një lajm me burim Vjenen me titull “ Një kryengritje në Tiranë” shkruan: “… Trupat Shqiptare të dërguara në kufirin veriorë të Shqipërisë për të shtypur guerriljet, kanë refuzuar të luftojnë. Një pjesë e oficerëve u kanë dhënë kryengritësve armë e pajisje. Të tjerë janë dorëzuar në rojet kufitare Jugosllave. Pas zhdukjes së Stalinit, Qeveria e Tiranës duket se e ka humbur kontrollin e situatës e veçanërisht në krahinat e Veriut. Emigrante politik Shqiptar në Jugosllavi thonë se gjëndja në Shqipëri mund të përmbyset para se të vij behari”. – Gazeta Angleze “ The Daily Express” datë 6 Mars 1953, në një lajm nga Beogradi me titull “ Tankset e Titos në kufi”, shkruan: “… Marshall Tito dërgoi sonte një divizion të blinduar drejt kufirit shqiptar. Lajmet nga kufiri thonë se një lëvizje e fshehtë anti-komuniste është duke bërë përpjekje të përmbysë rregjimin pro rus të diktatorit Enver Hoxha në Shqipëri…” – Gazeta “Laurore” datë 9 Mars 1953, duke komentuar vizitën e Titos në Londër dhe problemet që do bisedoj si me Churchillin, në lidhje me Shqipërinë, shkruan: “… Ndërmjet problemeve Ballkanike, problemi Shqiptar do të tërheqë në mënyrë të veçantë vemendjen e Titos, Churchillit dhe Eden’it. Situata n’atë vend vazhdon të jetë e turbullt dhe dihet se Jugosllavët njëlloj si Greket kanë shumë dëshirë që t’a shikojnë të zhduket rregjimi komunist i Enver Hoxhës, i cili e bëri Shqipërinë një krye ure Sovjetike në bazë t’Adriatikut…” – Gazeta Italiane “Il Popolo di Roma” datë 14 Mars 1953, në një artikull me titull “Dorë të Lirë Marshall Tito në Shqipëri në shkëmbim të një tërheqjeje në tokën e Lirë të Triestes” shkruan ndër të tjera: “… Eden, me fjalë të tjera, mendon t’a zgjidh problemin e tokës së lirë të Triestes duke i premtuar Marshall Titos dashamirësinë e Britanis së Madhe karshi synimeve Jugosllave mbi Shqipërinë por me kusht që ai të marr parasysh pretendimet Italiane mbi Triesten…” -Gazeta Italiane“ Il Secolo D’Italia” datë 14 Mars 1953 në një lajm nga Beogradi me titull “Titoja do të kërkoj në Londër rrugë të lirë në Shqipëri”, shkruan: “…Autoritetet Politike Jugosllave nuk i fshehin qëllimet e udhëtimit të Titos në Londër. Ata mund të përmblidhen në tri pika themelore: I- Përfundimi i një akordi politik me Britanin e Madhe në bazë të të cilit Britani e Madhe do të garantoj drejtëpërdrejt Jugosllavinë nga çdo aggression eventual të BS ose të satelitëve të tij. II- Përcaktimi i situatës Shqiptare. Do të jetë fjala për zonën “B” të tokës së Lirë të Triestës…” III- Rregullimi i çështjes Shqiptare do të trajtohet në substance duke i dhënë rrugë të lirë Titos për të përmbys rregjimin komunist në këtë vend dhe për aneksimin virtual të Shqipërisë nga Jugosllavia. Kuptohet mirë, në dëmin e Italisë gjithmonë…” Gazeta “Il Tempo Roma” datë 14 Mars 1953, në një artikull informative me burim nga Parisi dhe me titull “ Braktisja e Shqipërisë në projektet e Malenkovit” shkruan ndër të tjera: “… Zërat e shpërndara këto ditët e kaluara mbi gjëndjen e mbrëndhsme në Shqipëri, vazhdojnë të jenë objekt komentesh nga ana e shtypit Francës. Nga një vend i pa caktuar i kufirit Shqiptar, një i dërguar i posaçëm i gazetës “France Soir” telegrafon se në Tiranë vdesin urie dhe se populli e urren rregjimin, se sheshet e katundeve janë bërë vend për varje njerëzish dhe se çdo dite më të rënë muzgu, fillojnë pushkatimet”.