Në Kuvendin e Kosovës seancë solemne, shkruhet në mermer Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut 1990
Nga Prishtina: Behlul Jashari/
PRISHTINË, 2 Korrik/.-Në ambientet e Kuvendit të Republikës së Kosovës sot u mbajt seancë solemne dhe u vendos e shkruar në mermer Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut 1990 për pavarësinë e Kosovës, pranë Deklaratës së Pavarësisë të 17 Shkurtit 2008 të Kosovës shtet i njohur deri sot nga mëse 110 shtete anëtare të OKB-së.
Me pjesëmarrjen edhe të Presidentës së Republikës, Atifete Jahjaga dhe shumë të ftuarëve, me rastin e shënimit të 25 vjetorit të miratimit të Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut 1990, Kuvendi i Kosovës, mbajti sot një seancë solemne, të kryesuar nga Kadri Veseli, kryetar i Kuvendit. Në këtë mbledhje morën pjesë deputetët e Kuvendit të Kosovës, delegatët e Kuvendit të Kosovës të Legjislaturës – dhjetor 1989 – maj 1992, të kryesuar nga Ilaz Ramajli, ambasadorë të vendeve të ndryshme nga bota,si dhe pjesëmarrës të tjerë.
Seancën solemne e hapi me një fjalë rasti, kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli, i cili përgëzoi deputetët për këtë datë të shënuar, duke spikatur njëkohësisht edhe rëndësinë e kësaj ngjarjeje. Për rëndësinë e miratimit të kësaj Deklarate folën edhe senatori amerikan Eliot Engël dhe kryetari i Legjislaturës dhjetor 1989 maj 1992, Ilaz Ramajli, i kohës kur u shpall Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut e e Kushtetuta e Republikës së Kosovës e 7 Shtatorit 1990, kur u mbajt Refrendumi për Kosovën Shtet Sovran dhe i Pavarur në fundshtatorin 1991 e kur u zhvilluan edhe ngjarje të tjera historike.
Në shtetrrethim dhe para snajperëve serbë, Kosova para 25 vitesh me Deklaratën Kushtetuese të 2 Korrikut 1990 shpallte pavarësinë e saj, e cila atëherë nuk u njoh ndërkombëtarisht, megjithatë ishte dhe njihej si deklarim i fuqishëm i vullnetit kombëtar, politik e demokratik.
“Deklaratën Kushtetuese mbi Kosovën si njësi të pavarur dhe të barabartë…”, pjesë e lëvizjes gjithëkombëtare për liri, pavarësi e demokraci,
e shpallën në Prishtinë delegatët shqiptarë, po edhe nga komunitete të tjera, para dyerve të Kuvendit kosovar, të cilat ua kishin mbyllur me urdhër serb nga Beogradi, që kishte vendosur gjendje të jashtëzakonshme të shtetrrethimit ushtarako-policor.
Engel tha se Kosova do të jetë anëtare e BE-së dhe NATO-s, sepse nuk ka asnjë arsye të mos jetë pjesë e BE-së dhe të mos ndodhë liberalizimi i vizave.
“Çdokush që vjen në zyrën time i them pse duhet të njihet pavarësia e Kosovës. U kam thënë që duhet të jetë edhe pjesë e OKB-së ”, ka thënë ai.
Engel kujtoi kohën e viteve 99, kur është njoftuar për atë çfarë ndodhi në Kosovë dhe kohën kur ishte i vendosur që Kosovës duhet t’i sjellim pavarësinë.
Ai tregoi kur nuk është lejuar të hyjë në Kosovë dhe takimin me Sllobodan Milosheviçin, kur i ka thënë do të vinte dita kur do ai nuk do ta lejonte Millosheviçin të hynte në Kosovë.
Duke falënderuar Kuvendin e Kosovës për mbajtjen e kësaj seance Ramajli edhe një herë ka rikujtuar ditën kur para 25 vjetësh delegatëve të asaj kohe nuk iu lejua futja në sallën e Kuvendit nga ana e policisë serbe.
Përkundër kësaj, sipas Ramajlit para dyerve të mbyllura dhe nën qiellin hapur shpallën Deklaratën Kushtetuese me të cilën Kosova merr të drejtën për vetëvendosje.
“2 Korriku i vitit 1990 është hapi i parë drejt pavarësisë së Kosovës, e cila pasoi me lëvizjen paqësore për liri dhe pavarësi e që kulmoi me luftën çlirimtare të UÇK-së “, tha Ramajli. Ai po ashtu ka rikujtuar 28 delegatët, të cilët në atë kohë votuan Deklaratën Kushtetuese por që nuk janë në mesin e të gjallëve.
Gjatë seancës solemne u shfaq filmi dokumentar i seancës së Kuvendit të Kosovës të shpalljes së Deklaratës së Pavarësisë në 2 Korrik 1990.
Delegati Muharrem Shabani, që ka lexuar Deklaratan Kushtetuese për Pavarësinë e Kosovës një kopje të filmit dokumentar per atë ngjarje historike ia dha ATSH-së – korrespondentit në Kosovë, që ka qenë pranë delegatëve atëherë dhe ka shkruar në 2 Korrik 1990 redaksionalin e gazetës Rilindja “Fillim i së nesërmes”. Kjo ishte edhe një shprehje mirënjohje e vlerësimi për raportimet e ngjarjeve historike në Kosovë.

VESELI DHE ENGEL BISEDUAN PËR ZHVILLIMET AKTUALE NË KOSOVË DHE SFIDAT QË E PRESIN ATË NË TË ARDHMEN

Pos pjesëmarrjes e përshëndetjes në seancën solemne, kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli, priti sot në takim kongresmenin amerikan Eliot Engel, me të cilin bisedoi për zhvillimet aktuale në Kosovë, perspektivën evropiane të saj, si dhe për bashkëpunimin ndërmjet dy vendeve.
Duke iu uruar mirëseardhje në Kosovë, kryeparlamentari Veseli i shprehu kongresmenit Engel falënderime të veçanta për angazhimet dhe kontributin e tij të pandalshëm, si në sensibilizimin e çështjes së Kosovës, ashtu edhe në përpjekjet për çlirim dhe pavarësi, të cilat u finalizuan më 17 shkurt 2008 në Kuvendin e Kosovës.
Kryetari Veseli e njoftoi kongresmenin amerikan edhe me proceset nëpër të cilat po kalon vendi ynë, duke i shpalosur edhe sfidat dhe vështirësitë me të cilat ai po përballet.
Kongresmeni Eliot Engel, nga ana e tij, duke çmuar të arriturat e deritashme të Kosovës, premtoi se do të vazhdojë të angazhohet për të mirën e Kosovës edhe në të ardhmen.
Engel tha se Qeveria, Kongresi dhe populli amerikan, do të vazhdojnë të jenë përkrah Kosovës në rrugëtimin e saj drejt integrimit euro-atlantik.

VESELI: DEKLARATA KUSHTETUESE E 2 KORRIKUT TË VITIT 1990 PËRBËN NJË MOMENT TË RËNDËSISHËM NË HISTORINË E LËVIZJES SONË KOMBËTARE TË GJYSMËS SË DYTË TË SHEKULLIT XX

Fjalimi i kryetarit të Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli, i mbajtur në Seancën solemne kushtuar 25 vjetorit të shpalljes së Deklaratës Kushtetuese më 2 Korrik 1990

Të nderuar të pranishëm,

Më lejoni që në fillim, në emrin tuaj, t’i shpreh mirëseardhje në Kosovë dhe në Kuvendin e Kosovës, mikut të shquar të vendit tonë, të pavarësisë dhe lirisë sonë, kongresmenit Eliot Engel.
Welcome mr. Engel.
Të nderuar të pranishëm,
Jemi mbledhur sot, në këtë seancë solemne, në nderim dhe respekt të 2 korrikut të vitit 1990.
Në këtë ditë, 25 vite më parë, delegatët e Kuvendit të atëhershëm të Kosovës, nxorën deklaratën kushtetuese.
Sot, kemi nderin t’i kemi këtu në Kuvendin e Kosovës të Lirë dhe të Pavarur, dhe njëkohësisht, të shprehim nderim për ata delegatë që tash nuk janë në mesin tonë.
Të nderuar të pranishëm,
Zonja e zotërinj,
Deklarata Kushtetuese e 2 korrikut të vitit 1990 përbën një moment të rëndësishëm në historinë e lëvizjes sonë kombëtare të gjysmës së dytë të shekullit XX.
– Kjo lëvizje kishte filluar me demonstratat e vitit 1968,
– ishte rritur në aktivitetet e organizatave patriotike ilegale të asaj kohe,
– kishte shpërthyer vrullshëm në pranverën studentore të vitit 1981,
– për të vazhduar me demonstratat e fuqishme të vitit ‘88, ‘89, ‘90.
Ishte një përballje e madhe me nacionalizmin agresiv serb.
Në epiqendër të kësaj përballje ishte trashëgimia e rendit kushtetues të vitit 1974.
– Serbia kërkonte më pak se 74-shi.
– Lëvizja jonë kombëtare synonte më shumë.
Shqiptarët nuk mund të mashtroheshin me masa gjysmake ekonomike dhe politike.
Duhej dhënë fund diskriminimi kombëtar që shqiptarëve u bëhej në të gjitha nivelet e sistemit jugosllav.
Barazi ose shkëputje – Ky ishte vullneti politik i asaj kohe.
Në vitin 1989 Serbia përmes dhunës policore ndërmori agresionin kushtetues ndaj Kosovës.
Përmes këtij agresioni Kosovës iu hoqën të drejtat kushtetuese të vitit 1974.
1 vit më pas delegatët e Kuvendit të Kosovës bën atë që ishte vullneti politik i kohës i qytetarëve,
– Përmes deklaratës kushtetuese anuluan agresionin kushtetues të Serbisë të marsit ’89 dhe njëkohësisht avancuan shumë të drejtat kushtetuese të Kosovës.
Kosova bëhej subjekt i barabartë politik me republikat tjera të ish Jugosllavisë.
Ishte një veprim i duhur dhe në momentin e duhur.
– Jugosllavia komuniste nuk kishte gjasa për të mbijetuar dhe duke aneksuar Kosovën, Serbia synonte që në shpërbërjen e Jugosllavisë Kosova të mos figuronte fare si çështje ndërkombëtare.
Kësisoj Serbia synonte të shkatërronte bazën legale të së drejtës së Kosovës për shkëputje.
Përkundër kësaj Deklarata Kushtetuese e 2 korrikut ishte avancim i kësaj baze legale.
Ishte një pikënisje e duhur për platformën e ndërkombëtarizimit të çështjes së Kosovës. Kjo do të thoshte se Kosova nuk mund të trajtohej si çështje e brendshme e Serbisë.
Ëndrra jugosllave kishte marrë fund njëherë e përgjithmonë.
Fitorja jonë e parë e madhe është pikërisht fitorja në luftën për ndërkombëtarizimin e çështjes sonë.
Deklarata Kushtetuese e 2 korrikut dhe lëvizja civile e viteve 90 kanë meritat e mëdha në këtë fitore.
– Ato ishin një ndihmesë e madhe kur erdhi momenti i madh, dita e madhe e fillimit të kryengritjes së armatosur të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Kur ne rrokëm armët, tanimë bota e kishte të qartë se këtë po e bënim për një kauzë të madhe, kauzën e lirisë.
Kjo na solli përkrahjen politike dhe ushtarake të botës demokratike.

Të nderuar të pranishëm,
– Me 1999 ne nuk fituam vetëm lirinë, por fituam edhe rreshtimin në anën e drejtë të historisë, në anën e demokracive perëndimore.
Falë këtij rreshtimi ne ecëm më tutje,
– e bëmë Kosovën shtet të pavarur dhe tani po e konsolidojmë këtë shtet për ta bërë të gatshëm për integrimet euro-atlantike.
Prandaj për ne ky rreshtim është dhe do të mbetet vlerë e pacenueshme kombëtare.
Ne besojmë në këtë vlerë.
Ne besojmë në partneritetin me botën perëndimore, si e vetmja rrugë për t’i zgjidhur problemet dhe tejkaluar sfidat e shtet ndërtimit dhe integrimit.
Ne do të kemi sukses!
Ju faleminderit.