DITA E SHËNUAR E SHKRIMTARIT KASEM TREBESHINA/
NGA SALI LEKA & KUJTIM DUSHA/
Njerëzit kanë ditë të shënuara në jetëne tyre dhe i kujtojnë, i festojnë me gëzim dhe harmoni. Gëzimi dhe harmonia e bëjnë jetën njerëzore të lumtur, paqësore, të mrekullueshme. Njëra nga këto ditë të shënuara është dita e lindjes. Në këtë ditë trupi i vogël i fëmijës del nga mitra e nënës dhe bëhet njeri më vete. Nëna, babi, vëllezërit, motrat, gjyshi, gjyshja, kushërinjtë dhe kushërirat gëzohen, i zgjedhin emrin me urime për jetë të gjatë, edhe mbi 100 vjet.
Kështu e kanë uruar miqtë dhe shokët nënën dhe babain e shkrimtarit Kasem Trebeshina, ditën e 8 gushtit 1926, përpara 90 vjetëve. Është provuar historikisht, sa më shumë urime që I bëhën fëmijës kur lind aq më gjatë jeton. Se Zoti, krijuesi i njerëzve i aprovon dhe i bekon dëshirat e mira, urimet, gëzimet, lutjet dhe ibadimet për të jetuar të lumtur, me harmoni, dashuri dhe të bashkuar.
Dhe shkrimtarin Kasem Trebeshina, kur lindi në 8 gusht 1926, e kanë uruar me shumë gëzim dhe harmoni shumë njerëz të mirë dhe do jetojë shumë edhe mbas 90 vjetëve. Më 8 gusht 2016 Kasem Trebeshina, plotëson 90 vjet jetë dhe familja, fisi dhe gjaku i tij, miqtë dhe shokët do ta urojnë: “Jetë të gjatë Kasem Trebeshina, pleqëri të bardhë Kasem Trebeshina, bashkë me fëmijët, vëllezërit, motrat, kushërinjtë, kushërirat fisnike, hallat dhe tezet, dajllarët dhe xhaxhallarët.
Njeriu i mirë në këtë botë nuk jeton vetëm por bashkë me me të tjerë. Vetëm jeton njeri i keq, maskara dhe shejtan i mallkuar. Shejtani është vetëm një person por i bëhet shokë njeriu i keq, i lig, maskara dhe mizoristë.
Kur ishte i ri Kasem Trebeshina, filloi të shkruante libra me poezi dhe tregime të mira, të dobishme për njerëzit, por njeriu i keq, maskara, i lig nuk do mirësi, as harmoni, as mrekulli dhe shkëlqim të jetës njerëzore por do skëterr dhe muzg, të liga mizore ashtu sic është edhe vetë.
Shekulli 20, shekulli I rinisë I Kasem Trebeshines, me libra, tregime dhe poezi, por njeriu i lig, maskara, mizorist nuk i do as këngët, as tregimet, as poezinë por do tmerr, egërsi dhe padrejtësi. Shkrimtari Kasem Trebeshina, djal i ri 25 vjec, u burgos, u damkos, u diskriminua, u masakrua egërsisht nga njeriu mizorist dhe librat e tij u mbyllën, u censuruan, nuk u botuan.
Fatkeqësisht për kombin shqiptarë, shekulli 20 ishte shekulli I tmerrit, I masakrave tragjike se njeriu I keq, mirozist u ngjit lartë në kupolën e shtetit për 45 vjet rreshtë. Ky njeri I veshur dhe I ngjeshur me pushtet absolut, formoi qindra shejtanë artificial se shejtan natyral është vetëm një, Satani I mallkuar nga Zoti.
Me këta shejtanë artificial u përball fort Kasem Trebeshina, shkrimtari I betuar për drejtësi, harmoni dhe demokraci për cdo njeri. Ashtu si Kasem Trebeshina, u burgosën, u persekutuan mizorisht nga maskarai obscurantist dhe 125 shkrimtarë të tjerë demokratë, humanist dhe modernist, progresistë të kulturuar, por maskarai I byroizmit monstruozist e urrente zhvillimin, progresin dhe modernizimin demokratik të popullit shqiptarë.Maskarai byrosit enversit-ramizist, burgosi, vrau dhe groposi pa varr 750 intelektualë dhe specialist të aftësuar dhe shkretoi bujqësinë dhe industrinë kombëtare shqiptare.
Tani jemi në dekadën e dytë të shekullit 21 dhe krimet e shekullit 20 nuk janë treguar, dëmtimet dhe shkretimet nuk janë statistikuar se shkrimtari Kasem Trebeshina ka vite që ka heshtur. Burgosja dhe persekutimi e kanë rrakapitur. Shumica e shkrimtarëve dhe intelektualëve të burgosur sot nuk jetojnë por edhe ata që jetojnë janë bërë frikacakë dhe nuk tregojnë për krimet dhe masakrat gjakatare të kohës së mizorizmit, të diktarurës të maskarait të mallkuar.
Prandaj flisni shkrimtarë dhe tregoni se do vdisni mëkatarë. Kurse juve mizoristë që keni burgosur 125 shkrimtarë modernistë dhe 750 intelektualë specialist rrëfehuni, rrëfehuni! Deri më sot asnjë mizoristë nuk ka dal dhe të thotë : “Po, po! Unë e kam burgosur shkrimtarin Kasem Trebeshina, Fadil Pacrami, Frederik Sokoli, Ylber Merdani, Minush Jero, Pano Taci, Piro Kuqi dhe shkrimtarin Sali Leka, në ato vite me 85 libra.” Asnjë gjynahqarë monstruozist nuk ka dalë dhe të thotë: “Po, po! Unë e internova shkrimtarin e kulturuar Hasan Petrela, Kujtim Spahivogli, Robert Vullakni, Dhimiter Xhuvani, Dhora Leka, Fatbardha Spahiu, musine Kokolari.”
Me rastin e 90-vjetorit të lindjes së Kasem Trebeshines në 8 gusht 2016, të kujtojmë me nderim shkrimtarët dhe intelekualët e martirizuar që nuk jetojnë.
Neve, bashkëvuajtësit, e kemi obligim t’I urojmë shkrimtarit Kasem Trebeshina 8 gushtin, ditlindjen e tij. Gëzuar 90-vjetorin e jetës Kasem Trebeshina!
Me shumë gëzim dhe admirim
Nga shkrimtari dhe poeti lirik-erotik
Sali Leka, cel: 068 38 55 304
Kujtim Dusha, cel: 068 33 98 129
Më 8 gusht 2016 në Tiranë në lokalin “Flladi Klimatik” jeni I ftuar për drekë Kasem Trebeshina, me tregime, këngë, poezi, meze dhe raki. Urime, shumë urime Kasem Trebeshina!
Mirësevini Kasem Trebeshina, shembulli historik dhe simboli eposik I dy shekujve 20 dhe 21.
Jeni I ftuar gratis Kasem Trebeshina, bashkë me dy persona të tjerë me urimin edhe 90 vjet jetë mbas 8 gushtit 2016!
Tiranë, Korrik 2016
***
U lind me 8 Gush 1926 ne Berat.
Trebeshina filloi studimet në Shkollën Normale të Elbasanit, por i ndërpreu më 1942, kur u aktivizua në Luftën Nacionalçlirimtare, prej së cilës i kanë mbetur disa plagë. Trebeshina ndërpreu edhe studimet e larta në Institutin e Teatrit “Ostrovski” të Leningradit dhe iu kushtua tërësisht krijimtarisë letrare.
Në vitin 1961 arrin të botojë poemën “Artani dhe Min’ja ose hijet e fundit të maleve” dhe një përkthim pa emër të Garsia Lorkës. Veprat e Trebeshinës kanë nisur të botohen në fillim të viteve ’90 fillimisht (dhe më pas) në Prishtinë: Stina e stinëve, 1991; Mekami, melodi turke, 1994; Historia e atyre që s’janë, dramë, 1995, Tregtari i skeleteve, 2006, Këngë për Kosovën, 2007, Shtigjet e shekujve, 2007 dhe në Tiranë: Legjenda e asaj që iku (ribotim i Stina e stinëve), 1992; Koha tani, vendi këtu, 1992; Qezari niset për në luftë, 1993; Rruga e Golgotës, 1993; Lirika dhe satirë 1994: Hijet e shekujve, 1996; Ëndrra dhe hije drama; 1996 etj. Megjithatë pjesa më e madhe e veprës së Kasëm Trebeshinës është ende në dorëshkrim: 18 vëllime me poezi, 42 pjesë teatrore, 21 romane e vëllime me tregime etj.
Kasëm Trebeshina u njoh si shkrimtar në dhjetëvjeçarin e fundit të shekullit 20. Ky fakt lidhet fillimisht me rebelimin e tij të hapur politik, e më pas me disidencën letrare. Pjesëmarrës aktiv në Luftën Nacionalçlirimtare që në moshë fare të re, ai nuk u pajtua me politikën moniste të numrit një të partisë ku bënte pjesë; e kundërshtoi atë në mënyrë të drejtpërdrejtë, veçanërisht, për orientimin që po i jepte letërsisë dhe arteve. Për këtë qëndrim u burgos dhe veprat i mbetën në dorëshkrim. Letra e tij “Promemorje” për Enver Hoxhën, shkruar më 5 tetor 1953, denoncon vendosjen e pushtetit “njëdorësh” në Shqipërinë e Pasluftës së Dytë Botërore dhe instalimin e Metodës së realismit socialist të cilën vetë Kasëm Trebeshina e identifikon me një censurë nga më të çuditshmet.
VEPRA
Per kritiket, veprat e Trebeshines qendrojne ndermjet tradites kuteliane dhe surrealizmit, por atij vete I pelqen ta quaje realizem simbolik. Kasem Trebeshina profet e quan Robert Elsie ne nje artikull te 92 ,poetin prozatorin dhe dramaturgun shqiptar. Nisur nga fakti se pjesa me e madhe e vepres se Kasem Trebeshines eshte e pabotuar, si pasoje e nje klime armiqesore dhe censure. vendi I vepres se Trebeshines ne letersine shqipe ,mbetet ende I papercaktuar perfundimisht. Botimi I saj do ta ngreje ne nje nivel me te larte kete shkrimtar te denje te vendit tone,si nga cilesia e vepres letrare ,ashtu edhe nga karakteri burreror I tij.Pjesa me e madhe e vepres se Trebeshines eshte ne doreshkrim.Mendohet te kete rreth 140 doreshkrime,permbledhje poezish,tregime,novela,romane,drama,komedi,tragjikomedi,shkrime kritike,eseistike dhe publicistike.Ai u njoh si shkrimtar ne 10 vjecarin e fundit te shek 20.Ky fakt lidhet fillimisht me rebelimin e tij politik,e me pas me disidencen letrare.prozator,dramaturg,poet filozof,Kasem Trebeshina e kundershtoi qe ne ne nisme metoden e realizmit socialist,demet e se ciles ishin brenda parashikimeve te tij.
Qe ne vitet 50 ai filloi te shkruaje ndryshe nga veprat qe botoheshin ne ate kohe.thellesia filozofike e veprave te tij prekja e temave tabu lidhen me talentin e shkrimtarit qe shkruan si I thote shpirti pa pyetur per pasojat.”Stina e stinëve”, është vepra më përfaqësuese (e atyre që janë botuar deri më sot) e Kasëm Trebeshinës, e cila ka tërhequr vëmendjen e kritikëve dhe të studjuesve të letërsisë. Në këtë vëllim janë përfshirë tri novela: “Stina e stinëve”, e cila ka dhe një titull të dytë “Këngë fëmijërie”, “Odin Mondvalsen” me titull të dytë “Një histori dashurie” dhe “Fshati mbi shtatë kodrina” apo “Kapriçio shqiptare”.Ndërsa novela e parë dhe e tretë bëjnë objekt fëmijërinë në një rrëfim jashtë tabuve që zakonisht identifikohen me këtë moshë (Stina e stinëve) dhe me ngarkesa historiko-filozofike që e tejkalojnë fëmijërinë (Fshati mbi shtatë kodra), novela tjetër, “Odin Mondvalsen” përbën një cilësi të veçantë si përsa i përket objektit të pasqyrimit, ashtu edhe për nga teknikat e rrëfimit.
Prozator, dramaturg dhe poet, Kasëm Trebeshina e kundërshtoi që në nismë metodën e realismit socialist dëmet e së cilës ishin brenda parashikimeve të tij.
Që në vitet ’50 ai filloi të shkruajë ndryshe nga veprat që botoheshin aso kohe. Thellësia filozofike e veprave të tij dhe prekja e temave tabu lidhen me talentin e shkrimtarit që shkruan si i thotë shpirti pa pyetur për pasojat. Dhe ndonëse persekutimet e herëpashershme e bënë atë të vuajë fizikisht, vepra e Trebeshinës , ndonëse nuk u botua, si ajo vera e vjetër, e shfaqi vlerën e saj pas disa dekadash (në vitet ’90). Sipas kritikës serioze vepra e Trebeshinës qëndron ndërmjet traditës kuteliane dhe surealizmit. Nisur nga fakti se pjesa më e madhe e veprës së Kasëm Trebeshinës është ende në dorëshkrim, vendi i saj në rrjedhat e letërsisë së sotme shqiptare mbetet i papërcaktuar përfundimisht.