Nga Gëzim Llojdia*/
1.Albanologët e famshëm./
Ndër ata albanologë të famshëm gjëndet i renditur Georg Stadtmüller edhe pse më pikpamje naziste ai shkruajti për shqiptarët.Johann Erich Thunmann në shekullin e 18 ndoshta ishte albanologu i parë. Më vonë në Gustav Meyer, shqiptarët ishin pjesë e familjes indo-europiane.
Në shekullin e 20-të, studimet e tilla u thelluan nga Norbert Jokl, Milan Šufflay, dhe Franz Nopcsa nga Felső-Szilvás, si dhe Karl Reinhold dhe Eqrem Çabej.Studimet e Albanologjisë u mbështetën institucionalisht në Shqipëri në vitin 1940 me hapjen e Institutit Mbretëror të Studimeve Shqiptare, i cili i kishte paraprirë Akademisë e Shkencave të Shqipërisë, e hapur në vitin 1972. Ndërkohë, gjatë viteve 1960, Instituti Albanologjik i Prishtinës i rindërtuar kështu në Kosovë, pjesë e Jugosllavisë. Instituti doli nga bërthama e saj gjetur në vitin 1953. Lista me emrat e albanologeve të famshëm është e tillë:”
.Johann Erich Thunmann (1746–1778).Johann Georg von Hahn (1811–1869). Girolamo De Rada(1814–1903). Demetrio Camarda(1821–1882).Vinkentij Makušev(1837–1883).Gustav Meyer (1850–1900).Ludëig von Thallóczy(1854–1916).Theodor Ippen (1861–1935).Edith Durham (1863–1944).Carl Patsch (1865–1945).Nicolae Iorga (1871–1940).Gjergj Pekmezi (1872–1938).Norbert Jokl (1877–1942).Franz Nopcsa von Felső-Szilvás (1877–1933).Milan von Šufflay(1879–1931).Marie Amelie von Godin (1882–1956.)Maximilian Lambertz(1882–1963).Margaret Hasluck(1885–1948).Giuseppe Valentini(1900–1979).Carlo Tagliavini (1903–1982).Stuart Edëard Mann (1905–1986).Eqrem Çabej (1908–1980).Namik Resuli (1908–1985).Georg Stadtmüller(1909–1985).Eric P. Hamp (1920).Shaban Demiraj(1920–2014).Martin Camaj (1925–1992).Aleksandar Stipčević(1930–2015).Ëilfried Fiedler (1933).Xhevat Lloshi ( 1937).Peter Schubert (1938–2003.Robert Elsie.Vladimir Orel (1952–2007).Michael Schmidt-Neke (1956).Marko Snoj ( 1959).Joachim Matzinger ( 1968).Lucia NadinMatteo Mandalà.Evelyn Noygue.
- Kartë identiteti:Georg Stadtmüller (1909–1985).
Lindur më 17 mars 1909, Bürstadt, Kreis Bergstraße, Rajoni i Qeverisë së Darmstautit, Hessen.
Vdiq:01 nëntor 1985 në Mynih, Bavaria e Epërme,Gjermani.Urdhri i Meritave të Bavarisë, Kryqi i Urdhrit të Rendit të Meritës së Republikës Federale të Gjermanisë, Kryqi i Zyrtarit të Urdhrit të Meritave të Republikës Federale të Gjermanisë.Parti politike:Partia Naziste,Bashkimi Kristian Social i Bavarisë.
- 3. Georg Stadtmüller si një historian gjerman dhe bizantin
Georg Stadtmüller (, 17 mars 1909 -, 1 nëntor 1985) ishte historian gjerman dhe albanolog.Ai studioi historinë gjermane, filologjinë dhe historinë klasike dhe orientale në Freiburg në periudhën 1927-1931. Ai ishte president i Departamentit të Historisë në Universitetin e Mynihut, specialist për historinë e Orientit Europian dhe historinë e shqiptarëve.Në punën e tij të vitit 1942 ai botoi tezën e debatueshme në të cilën ai gjurmon origjinën e shqiptarëve në rajonin ku ndërkaq ai bashkëpunoi Stavro Skendi mbështetën pohimin e diskutueshëm rreth grupeve kripto-fetare, që ekzistojnë në Ballkan në të gjitha vendet ku popullsia u konvertua në Islam.Burime të tjera e citojnë biografinë e tij duke thënë:”:ishte Ai ishte profesor në Universitetin e Leipzig dhe Universitetin Ludvig-Maksimilian të Mynihut.
4.Hulumtime rreth historisë së hershme shqiptare) botimi i parë i të cilit u bë në Budapest 42, ndërsa botimi i dytë i zgjeruar doli në Ëiesbaden 66 .
Georg Stadtmüller (është autor i librit Forschungen zur albanischen Frühgeschichte (Hulumtime rreth historisë së hershme shqiptare) botimi i parë i të cilit u bë në Budapest më 1942, ndërsa botimi i dytë i zgjeruar doli në Ëiesbaden më1966 . Ky hulumtim vlen akoma si studimi më i thukët rreth origjinës dhe historisë së kryehershme shqiptare.
Disa të dhëna më të hollsishme rreth jetes dhe punës së këtij albanologu:Georg Stadtmüller ishte me origjinë katolike. Babai i tij ishte një mbikëqyrës hekurudhor në Deutsche Reichsbahn. Nga viti 1918 deri në vitin 1927 ai ndoqi Kolegjin e Vjetër Elektoral të Bensheimut. Nga viti 1927 deri më 1931, Stadtmüller ka studiuar filologji klasike dhe orientale, si dhe historinë në universitetet e Freiburgut dhe Mynihut. Në vitin 1931, shteti u dorëzua. Një vit më vonë, ai ishte me Franz Dölger në Mynih me një punë në Michael Choniates si Dr. Phil. PhD. Më pas, ai punoi në Bibliotekën Shtetërore të Bavarisë në Mynih, ku përfundoi “Studienreferendar” dhe “Bibliotheksassessorexamen”. Në vitin 1934 ai ishte asistent i Hermann Aubin në Breslau. Në vitin 1936 u botua edhe punimi i tij për historinë bizantine dhe të Evropës Juglindore, me një vepër mbi historinë e hershme shqiptare.
Nga viti 1935 deri në vitin 1938 ai ishte drejtues i bibliotekës në Institutin Breslau të Evropës Lindore dhe prej vitit 1937 ishte pedagog në Universitetin e Breslaut. Në vitin 1938 u bë profesor i jashtëzakonshëm për historinë dhe kulturën e Evropës Juglindore në Universitetin e Leipzigut dhe nënkryetar i Institutit të Evropës Juglindore. Në Leipzig ai themeloi Leipziger Vierteljahreschrift für Südosteuropa, të cilin ai e publikoi më pas. Nga vitete 1934 deri më 1944 von Stadtmüller publikoi katër libra dhe 49 ese. Ata janë pothuajse pa koncesione ndaj ideologjisë naziste.
5.Stadtmüller si përkthyes i ushtrisë naziste
Stadtmüller ishte një anëtar i Stahlhelms, SA, NSV, NSLB dhe u bë anëtar i NSDAP. Që nga viti 1941 ai u konsiderua politikisht jo i besueshëm. prandaj ai humbi pozitat e tij në vitin 1943 dhe ishte nga qershori i vitit 1943 deri në fund të luftës si përkthyes personal për gjuhet moderne greke dhe italiane nga Luftëaffe per Ushtritë e Ëehrmacht në Greqinë jugore. Në vitin 1945, si një mason i lirë, ai ra në radhët e luftës britanike. Nga qershori 1945 deri në janar të vitit 1946 ai u mbajt në kampin e internimit amerikan në Ludëigsburg.
6.Në vitin 1947, Stadtmüller këshilloi mbrojtjen në gjyqin e Nurembergut kundër gjeneralëve juglindorë
Ai ishte mësues për historinë dhe latinishten. Në vitin 1947, Stadtmüller këshilloi mbrojtjen në gjyqin e Nurembergut kundër gjeneralëve juglindorë. Në vitin 1950 u bë profesor nderi i Historisë Krahasuese në Universitetin e Mynihut dhe në vitin 1954 si profesor i jashtëzakonshëm. Nga 1958 deri në pensionimin e tij në vitin 1974, ai mësoi në Universitetin e Mynihut si një profesor i plotë për historinë e Evropës Lindore dhe Juglindore. Nga 1960 deri më 1963, Stadtmüller arriti Hans Koch si Drejtor i Institutit të Munihut për Evropën Lindore. Më pas themeloi Institutin Shqiptar dhe drejtoi atë deri në vitin 1976. Nga 1968 deri në 1979 ai ishte kreu i Institutit Hungarez Mynih, i cili kishte ekzistuar që nga viti 1962. Nga viti 1971 deri më 1972, Stadtmüller ishte gjithashtu rektor i Kolegjit të Politikës në Mynih. Në 1950, Stadtmüller themeloi Saeculum tremujore. Ai themeloi gjithashtu Libri vjetor Hungarez, Studia Hungarica dhe Studimet Shqiptare në 1969. Nga 1960 deri më 1965 ai ishte redaktor i Vjetareve për Historinë e Evropës Lindore. Në 1974 Stadtmüller ishte emeritus. Si një mësues akademik, a. shtatë habilitations. Studentët akademikë të Stadtmüller janë Peter Bartl, Horst Glassl, Gerhard Grimm, Edgar Hösch dhe Ekkehard Völkl. Hulumtimi i tij përqendrohet në historinë e Evropës Juglindore dhe Evropës Lindore.
7.Stadtmüller, Pas Luftës së Dytë Botërore
Pas Luftës së Dytë Botërore, Stadtmüller u përfshi politikisht në veprimtarinë mbresëlënëse të krahut të djathtë dhe Abendliche Akademie. Nga 1957 deri më 1965 ai ishte anëtar i CSU. Nga 1966 ai ishte kryetar i fondacionit gjerman, por ai dha dorëheqjen nga zyra e tij pas ndryshimeve me drejtorin menaxhues Kurt Ziesel në vitin 1968. Stadtmüller ishte një prej nënshkruesve të Manifestit të Heidelbergut në vitin 1981.Nga puna e botuar për herë të parë në 1942 hulumtime në historinë e hershme të mendimit shqiptar ishte gradualisht se “populli shqiptar një popull i vjetër mes masave të romanizimit të përgjithshëm u shfaq në antikitetin e të vontë . Kjo pikëpamje u mohua sërish në vitin 1994 nga puna e Gottfried Schram në fillimet e krishtërimit shqiptar. Për hulumtimin e tij, Stadtmüller u nderua me nderime të shumta shkencore dhe anëtarësime. Stadtmüller u emërua në Komitetin Juglindor të Akademisë Gjermane në Mynih në vitin 1939. Revista “Saeculum” i dedikoi themeluesit të saj 1969 në ditëlindjen e tyre të 60-të në vitin 1969. Në vitin 1973 ai ishte një anëtar i asociuar i Seksionit Historik benediktine të Akademisë Bavareze, në vitin 1973, ai u nderua me Urdhërin e Meritës Bavarian dhe në vitin 1976, Kryqi Federal i Merit të klasës 1. Në vitin 1979, Stadtmüller mori doktoratën e nderit ligjore nga Universiteti i Lirë i Munihut të Mynihut.Ai ishte i martuar dhe kishte dy djem dhe një vajzë.Vitet e fundit të jetës e fundit ai i ka jetuar në Iggstetten, një pjesë e Marktëinzer, në rrethin e Deggendorf. Pas vdekjes së tij, u varros në varrezat e Abbey Benediktine të Niederaltaich. Prona e tij është e vendosur në St Bavarez.Disa nga punimet e tij janë:Michael Choniates, Metropolit i Athinës (rreth 1138-ca 1222) (= Orientalia christiana, vëllimi 91). Romë, 1934.Historia e Evropës Juglindore. Botimi i dytë, i shtrirë me një parathënie dhe literaturë plotësuese, rishtypja e pandryshuar e edicionit të parë të vitit 1950. Oldenbourg, Mynih 1976, ISBN 3-486-46342-X.Evropa në rrugën drejt ndarjes së madhe të kishës 1054 (= Instituti për Historinë Evropiane Mainz, vëllimi 29). Steiner, Ëiesbaden 1960.Hulumtime mbi Historinë e Hershme Shqiptare (= Studime Shqiptare, Vol. 2). 2., edicioni i zgjeruar, Harrassoëitz, Ëiesbaden 1966.
Historia e fuqisë së Habsburgëve. (= Kohlhammer-Urban-Taschenbücher, vëllimi 91). Kohlhammer, Stuttgart 1966
Historia e Abbey of Niederaltaich 741-1971. Ëinfried-Ëerk et al., Augsburg et al. 1971.
*Studiues