-Unë jam një artiste profesioniste dhe kërcej në një tempull të shenjtë/
-Princi im do jetë ai që do më bëjë mua të ndihem princeshë në krahët e tij/
-Dashuria për mua është diçka qe kur ti zgjohesh je e lumtur/
-Karakteri dhe dinjiteti janë dy gjëra që duhet të ketë çdo femër/
Intervistoi:Albert Z. ZHOLI/
Një balerinë dhe një koreografe që po paraqitet me dinjitet në të gjitha kompeticionet. Sipas saj “Të jesh një balerinë është një magji, një profesion që të jep një sodisfaksion të jashtëzakonshëm”.Aktivitetet e saj janë të shumta pasi ka një kalendar të ngjeshur në TKOB. Mund të përmendim së fundi baletet si “Inpackt & Table” “Coppelia” dhe premiera e fundit “Risvegiol Dell Umanita”….etj.
-Si lindi dëshira për të konkurruar si balerinë?
Në fakt ka qenë një ëndërr e nënës, pasi unë kam qenë 3 vjeç e gjysmë kur e kam nisur ketë rrugë. Ajo kuptoi talentin tim dhe dëshirën për të kërcyer.
A nuk je paragjykuar në këtë profesion?
Jo absolutisht që jo. Unë jam një artiste profesioniste dhe kërcej në një tempull të shenjtë si është Teatri Operës e Baletit. Të jesh një balerinë është një magji, një profesion që të jep një sodisfaksion të jashtëzakonshëm.
-Kush ju mbështeti më shumë nëna apo babai?
Nëna ime është gjithçka në jetën time. Ajo është krenaria ime, ajo më ka qëndruar çdo ditë të jetës sime pranë dhe më ka mbështetur çdo moment të jetës sime. Ajo është mbretëresha jetës sime.
-Cila ishte shfaqja e parë dhe ku?
Shfaqja e pare ka qenë në moshën 5-vjeçare kur unë kam kërcyer “Vdekjen e “Mjellmës” në spektaklin “Talentet e Reja”
Si u ndjetë kur mbaruat shfaqjen e parë?
Mbaj mend që zemra më rrihte fort. Kisha shumë emocione dhe isha sikur po fluturoja duke kërcyer në atë skenë.
Cilat janë aktivitetet tuaja të fundit dhe çmimet?
Aktivitet janë të shumta pasi unë kam një kalendar të ngjeshur në TKOB. Mund të përmend së fundi baletet si “Inpackt & Table” “Coppelia” dhe premiera e fundit “Risvegiol Dell Umanita”….etj
– Sa role keni realizuar?
Kam 6 -vite që jam pjesë e Teatrit të Operës e Baletit. Kam pasur shume role solistike në skenë si brenda dhe jashtë vendit..
-Cili është baleti më i mirë që keni realizuar?
Baleti më i mirë për momentin mendoj qe ka qenë baleti “Coppelia”. Pasi në atë balet kam marrë vlerësime maksimale nga shume profesionistë dhe kritikë arti.
-Ku është vështirësia e të qenit balerinë?
Te jesh balerinë është shumë e vështirë. Duhet ti kushtosh shumë kohë këtij profesioni. Ka orë të tëra të mbushura me punë në sallën e baletit. Duhet të arrish perfeksionin dhe kjo gjë kërkon shumë përkushtim që të jesh në majë.
-Ky është një profesion me kufizim moshe, si e keni menduar të ardhmen?
Po, është e vërtetë që baleti ka kufizim moshe, pasi të kem mbaruar karrierën time si prima balerin do jem një pedagoge shumë e përkushtuar për një faze të dytë të karrierës sime.
-Jeni supersticioze dhe tek cilat numra, sende apo fenomene besoni?
Jo nuk jam fare supersticioze. Besoj shumë në veten time dhe mbështetem te puna ime. Ajo nuk me ka zhgënjyer asnjëherë deri tani.
-Njeriu ka dhe s’ka idhuj në jetë, ose më mirë të themi ka dhe udhërrëfyes të së mirës, ju keni të tillë. Apo cilat modele keni për zemër?
Kam punuar me shumë maestro të baletit. Nga secili nga ata kam marre vlerat më të mira të profesionit. Gjëra të cilat më udhëheqin edhe sot në jetën time artistike dhe sot punoj me maestron Ilir Kerni. Ndërsa për sa i përket modelit si balerinë është Luccia Lacarra
-Çfarë është më e shtrenjtë sot për një femër të emancipuar?
Për mua gjëja më e shtrenjtë është familja ime dhe karriera ime.
-Përveç baletit, keni ndonjë profesion apo hobi që ngjitet në nivelet e një talenti të dytë?
Profesioni ime përveç baletit është dhe koreografia pasi unë kam studiuar për të qenë një profesion pak më vonë në jetën time
– Jeni e dashuruar dhe ç’ është dashuria për ju?
Po jam e dashuruar. Dashuria për mua është diçka qe kur ti zgjohesh je e lumtur..
– Cilat janë lidhjet me muzikën dhe librin?
Kam një lidhje shumë të ngushtë me muzikën. Më pëlqen ta dëgjoj në çdo moment.
Librat zakonisht i lexoj në mbrëmje një moment për tu relaksuar. Libri që po lexoj është “Ana Karenina” Tolstoj (vëllimi 2)
– Si e ideoni princin e kaltër?
Princi i kaltër ekziston vetëm në përralla..haha. Princi im do jetë ai që do më bëjë mua të ndihem princeshë në krahët e tij
– Kur çoheni në mëngjes në dimër?
Mëngjeset e mija janë të njëjta, ora 7:20, pasi unë jam në punë çdo ditë e bëhem gati.
-Mendimi juaj për operacionet plastike?
Nuk është se jam kundra në momentet që njerëzit kanë nevojë për to pse jo mund ti bëjnë. Kështu do ndihen më të bukur ..hahaha
– Më shumë ju pëlqen shoqëria me femra apo me meshkuj?
Shoqërohem nga të dyja gjinitë dhe kam miq të mirë.
-Ku i kaluat festat e fundvitit?
Pranë familjes. Preferoj qe festat t’ia kushtoj familjes sime
– Cila është gardëroba juaj?
Ne gardërobën time gjen çdo gjë. Për çdo vend unë kam veshjen e duhur
– Çfarë pëlqen më shumë tek një mashkull?
Më pëlqen sinqeriteti dhe qëllimi për të qenë dikush për jetën e tij
-Cila është arma më e fortë e femrës në jetë?
Karakteri dhe dinjiteti janë dy gjëra që çdo femër duhet të ketë.
-Cilat janë problemet e femrës shqiptare sot?
Nuk mendoj qe femrat shqiptare kane probleme, thjesht mendoj që duhet të vlerësojnë veten dhe mos të jenë të varura në jetë.
– A ndiheni e vlerësuar?
Ndihem një femër shumë e vlerësuar dhe e kënaqur për jetën time deri më sot.
Balerina & modelja Anxhela Lalaj flet per “Zogun e Tiranës”
Personazh/ Flet Balerina & Modelja e njohur, Anxhelina Lalaj
:Lidhja ime me Hermesin është reale, përputhemi edhe në shtrat
/
Nga Albert Z. Zholi
/
Fejesa “live” në ekran e Hermes Nikaj i njohur me epitetin simpatik si “Zogu i Tiranës” ka qënë një ndër ngjarjet me të komentuara të vitit që lamë pas. Anxhelina Lalaj, modelja 21-vjeçare, është vajza që ka rrëmbyer zemrën e prezantuesit te programit të mëngjesit në TV Klan. Natyrisht që, kanë marrë shumë urime nga miqtë, por për të gjithë mosbesuesit vetë Anxhelina tregon për vërtetësinë e kësaj historie, pas njohjes në eventet e modës. Për më tepër, ju ftojmë të lexoni intervistën e mëposhtëme !
-Si ndodhi që, morët vendimin për tu fejuar publikisht ?
Gjitçka erdhi krejt natyrshëm. Nuk mund të themi që ishte fejesë, por më saktë kurorëzimi i lidhjes tonë, pra duke e bërë publike lidhjen . Kjo ishte një zgjedhja jona duke qëne se Hermes është pjesë e medias Klan & prezantues në “Aldo Morning” programi I mëngjesit në TV Klan . Hermesi kishte folur për mua në programin ku ai bën pjesë dhe mbetej vetëm që, publiku të njihej me pamjen time .
-Ku jeni njohur me Hermesin dhe çfarë të tërheq tek ai ?
Me Hermes njihemi prej vitesh nga shoqëri e përbashkët dhe prej 1 viti jemi në një lidhje. Tek ai më tërheq gjithcka, në rradhë të parë emri firmato (markë e njohur) dhe shumë cilësi të tjera që ai ka , si zgjuarsia, çiltërsia dhe i përkushtuar në gjithcka .
-Me pak fjalë , është një mashkull I kompletuar, po në shtrat sa përputheni ?(qesh) Mirë edhe në shtrat, sigurisht që përputhemi
-E sheh Hermesin si bashkëshortin tënd?
Për momentin është ende herët të flasim për martesë, pasi
preferojmë t`ia lemë gjithcka kohës . Si fillim kemi plan të bashkëjetojmë,
pastaj duke parë e duke bërë.
-Po familja jote si e priti kete vendim?
Shumë mirë, pasi ishin në dijeni të kësaj lidhjeje. Hermes
rrjedh nga një familje e lartë artistësh dhe është një djalë me zemër të madhe.
-Cila është pika më e fortë e marëdhënies tuaj ?
Dashuria, kjo është pika më e fortë .
-Një përkufizim për dashurinë ?
Dashuria ?! Një ndjenjë e fuqishme dhe e jashtëzakonshme. Është
një emër që të bën ta duash më shumë se vetveten. Dhe lumturia vjen bashkë me
dashurinë.
-Tre kënaqësi ?
Moda, shopping e udhëtimet
-Cfarë ju bezdis më tepër ?
Trafiku, boritë e makinave, higjiena dhe parregullsia në
komunitet në hedhjen e mbeturinave dhe në kulturën vetjake që ka individi.
-Së fundi, keni publikuar edhe shërbimin tuaj më të fundit fotografik …
Po, i cili mban vulën e fotografit të mirënjohur Fani Aliko.
Ky servis fotografik u realizua në ambientet e qendrës tregtare TEG. Për veshjet dhe grimin u kujdes Senida Divintari, Sali Alushi & motrat e mrekullueshme Gjermeni .
-Cilat janë planet e mëtëjshme në lidhje me botën e spektaklit ?
Modelingu është një ndër to, pasi setet e fotove i adhuroj ndërsa planet e tjera nuk mund ti vecoj ende pa i realizuar.
-Tashmë jeni në qendër të vëmendjes së mediave rozë , për shkak të lidhjes tuaj me Hermesin. Sa ju prekin thashethemet ?
Thashethemet në momentin e parë prekin këdo dhe janë të pranueshme, mendoj unë .
-A ekziston xhelozia në lidhjen tuaj ?
Xhelozia është e pranishme dhe reciproke, sepse në rastin konkret të dy i përkasin skenës, publikut dhe ata janë pjesë e jetës tonë .
-Cfarë duhet për një jetë me dashuri ?
Kjo është shumë e thjeshtë, të japësh dashuri pa fund.
-Një koment për të gjithë fansat tuaj …
Do të më pëlqente ti quaja dashamirës. Faleminderit të gjithëve për mbështetjen e vazhdueshme që na jepni. Jeni forca më e madhe e çdo artisti. Përqafime të sinqerta nga Anxhelina & Hermes !
CMIM NDERKOMBETAR PER DIETOLOGEN SHQIPTARE
Dietologia, Anila Kalleshi u nderua me çmimin “The International Award United Europe”, Austri/
Nga Albert Z. ZHOLI*/
Anila Kalleshi nuk ndalon së vlerësuari nga juri ndërkombëtare me çmime ndërkombëtarë për kontributin e dhënë në fushën e dobësimin e shëndetshëm për të gjithë personat që vuajnë nga obeziteti apo mbipesha. Në 30 dhjetor 2014 Anila Kalleshi u nderua me çmimin “The International Award United Europe “ me motivacionin për “Kontribut në zhvillimin e Integrimit Europian”. Anila Kalleshi ishte e vetmja përfaqësuese shqiptare e cila u nderua me çmim ndërkombëtar në Samitin e Liderve Ndërkombëtarë në ceremoninë e përvitshme të cmimeve Socrates në Pallatin Mbretëror Pallavicini organizuar nga Asambleja e Biznesit Europian . Ky çmim për Anila Kalleshin është një ogur mirë për 2015, ku ajo do vazhdojë të punojë me seriozitet e të ndihmojë të gjithë individët që kanë probleme me shëndetin. Anila Kalleshi është vlerësuar në Amerikë, Londër, Belgjikë, Itali, Zvicër, Paris etj..
Ku konsiston terapia që u nderua me cmim?
Si rezultat i kësaj terapie, klienti humbet 6-7 kg në 10 seanca të plota dobësimi dhe reduktim të perimetrit deri në 10 cm. Ky shërbim ka të bëjë me trajtimin e dhjamërave, shkrirjen e tyre në thellësi. Humbja ne peshe nepermjet aparaturave vjen si pasojë e djegies së kalorive. Shumë njerëz të cilët kanë tentuar humbje peshe përmes dietave te cilat nuk kanë qenë të suksesshme, do të arrijnë rezultatin qëkanë dëshiruar prej kohësh brenda një kohe të shkurtër. Shpeshherë paaftësia për të humbur peshë është e lidhur me toksinat kimike. Këto toksina eleminohen nga trupi gjatë përdorimit te aparaturave dhe humbja në peshë vjen në mënyrë të natyrshme ,në mënyrë të shëndetshme duke djegur kalori pa kryer aktivitet fizik të sforcuar .
Shërbimet që ofrohen tek “Anila Kalleshi’s Center” janë dobësim i përgjithshëm dhe lokal, rimodelim i trupit, detoksikim, tonifikim, drenim, trajtim anticelulit. Trajtimi konsiston në paketa prej 10 seancash ku një seancë zgjat 3 orë. Seancat bëhen çdo ditë, dhe trajtimi është intensiv. Terapia nuk konsiston në përdorimin e medikamenteve shkarkuese, si lasix (një medikament që përdoret për të sëmurët me hipertension, por që në kushte normale shkakton probleme serioze për shëndetin), çajërave të ndryshme, kapsulave, etj., të cilat kanë efekte anësore mjaft të rënda për organizmin.Në një seancë realizohen pesë proçese: dobësim, modelim, drenim, tonifikim dhe detoksikim.Në çdo seancë klienti humbet 1-1.5 kg.Natyrisht kjo nuk është një peshë reale dhe në 10 seanca të plota arrin të ruajë si peshë të humbur 6-7 kg. Proçesi i dytë është modelimi I cili ka të bëjë me rregullimin e formave dhe të pjesëve të veçanta të ekzagjeruara apo “të mbytura “ nga dhjami. Në këto zona problematike punohet dyfish në mënyrë që rezultati të jetë më i dukshëm në zonat problematike. Drenimi është një proçes tjetër mjaft i rëndësishëm pasi nuk lejon që dhjami të “ngurtësohet”,por e copëton në mënyrë që të jetë më e lehtë të dalë jashtë. Për personat me formë trupore ginoid (me shpatulla të ngushta dhe këmbë të trasha), ritensioni hidrik është një ndër faktorët kryesore të shtimit të peshës peshë, ndaj drenimi është një proçes shumë i rëndësishëm për këtë kategori klientësh. Pas procedurës së dobësimit , një rëndësi mjaft të madhe ka tonusi I lëkurës,ndaj tonifkimi bëhet pas çdo seancë në mënyrë që mos të kemi një mish të lëshuar. Ulja e tensionit te gjakut- Nxehtesia shkakton zgjerim te eneve te gjakut, duke rritur kërkesën e gjakut në lëkurë. Rritja e vëllimit të enëve të gjakut shkakton ulje te presionit të gjakut. Zemra juaj do të punoje me shpejt për të kompensuar kërkesën e rritur te gjakut në lëkurë . Kjo është arsyeja pse sauna ben një stërvitje të butë kardiovaskulare që është e krahasueshme me ecjen ne këmbë. Detoksikimi -Ne jemi të ekspozuar ndaj mjaft substancave toksike në jetën tonë të perditëshme . Lëkura nëpërmjet djersitjes ndihmon në eleminimin e toksinave dhe të metaleve të rënda nga trupi ynë. Ulja e tensionit të gjakut. I nxehtit shkakton zgjerim të enëve të gjakut, duke rritur kërkesën e gjakut në lëkurë. Rritja e vëllimit të enëve të gjakut shkakton ulje të presionit të gjakut. Zemra juaj do të punojë me shpejt për të kompensuar kërkesën e rritur të gjakut në lëkurë . Kjo është arsyeja pse këto aparatura bëjnë një stërvitje të butë kardiovaskulare që është e krahasueshme me ecjen ne këmbë. Aparaturat lehtësojne dhimbjen. • Dhimbja mund të lirohet përmes reduktimit të spazmave të muskujve. Dhimbja mund të përmirësohet nga hyperemia dhe vasodilatatacioni i prodhuar. KJo terapi ndihmon në reduktimin e infiltratit inflamator, edemës inflamatore dhe eksudate. • Qarkullimi i rritur periferik siguron transportin e nevojshëm për të ndihmuar në evakuimin e edemës, ndalimin e inflamacionit, qetësimin e dhimbjes dhe për të dihmuar shërimin e semundjes. Detoksikimi është proçes tjetër shumë i rëndësishëm pasi ndihmon në nxjerrjen e toksinave përjashta. Organi që përfiton më shumë nga saunat infrared është lëkura. Përmes lëkurës bëhet e mundur eliminimi i toksinave nga trupi juaj. Përdorimi i kremërave , deodoranteve, vajërave, qelizat e vdekura të lëkurës etj , bllokojne poret e lëkurës duke bllokuar mbeturinat në të. Nxehtësia nga aparaturat hap poret dhe djersitja largon toxinat dhe metalet e rënda nga trupi juaj. Zgjerimi i enëve të gjakut rrit sasinë e oksigjenit dhe lëngjeve në qelizat e lëkurës, pastron dhe eliminon qelizat e vdekura të lëkurës dhe materialeve të tjera të dëmshme duke nxjerrë një shtresë të re të freskët me qeliza te shëndetshme. Lëkura juaj jo vetëm që do të duket dhe të ndihet më e re, por ajo gjithashtu do të funksionojë në mënyrë më efikase . Aparaturat të pajisura me INFRARED përmirësojnë sistemin imunitar. Nepermjet nxehtësisë rritet dhe temperatura e trupit tuaj, duke shkaktuar një ethe artificiale. Organizmi punon për të luftuar kete”ethe”, dhe sistemi imunitar forcohet. Shumë baktere dhe viruse mund të mbijetojnë vetëm në vargje shumë të veçanta nga rritja e temperaturës. Eliminimi e toksinave dhe mbeturinave të prodhuara nga djersitja intensive, bëjnë që rezistenca ndaj sëmundjeve të rritet. Në këtë mënyrë mund të dobësoheni dhe sistemi juaj imunitar do të përmirësohet. Studime të shumta tregojnë një reduktim të ftohjes me 30% në personat që frekuentojnë këto aparatura. Për një minutazh prej 30 minutash në këto aparatura digjen 900 kalori . Pas 10 seancave të cilat bëhen cdo ditë, bëhet i mundur dobësimi 6-7 kg , celuliti do të eleminohet dhe lëkura juaj do të jetë e tonifikuar. Kanotazh : 600 kalori Not : 300 kalori Vrapim : 300 kalori Tenis : 265 kalori Ciklizem : 225 kalori Golf: 150 kalori Ecje ne kembe :150 kalori Bowling : 120 kalori Maratonë : 593 kalori Përveç anës estetike , aparaturat arrijnë të realizojnë edhe një pjesë të mirë të problemeve shëndetësore që mund të shkaktohen nga mbipesha.Trajtimi në seancë ka të bëjë me trajtimin e dhjamërave dhe shkrirjen e tyre në thellësi. . Aparaturat në vetvete kanë të inkorporuar infrared, i cili penetron 6 cm nën epidermë dhe bën djegien dhe shkrirjen e dhjamërave. Sa për informim, rrezet e diellit ndahen në: dritën e diellit (që ka vetëm elementin viziv), ultravioletin-që janë rreze pjesërisht të dëmshme (rrezet e solarit- nëse kalohet minutazhi i përcaktuar mund të aktivizojë qelizat kancerogjene dhe mund të krijojë kancer të lëkurës) si dhe Infrared-i që ndihmon në kurimin e disa sëmundjeve si artriteve, cefaleve, metatarsave, mpiksjeve të gjakut, sinusitit, asmës bronkiale, tendinitet, pagjumësinë, lodhjen, ankthin, stresin, lënien e duhanit dhe të alkolit,etj Trajtimi nuk ka efekte anësore. Nuk u këshillohet grave shtatëzëna, fëmijëve në zhvillim,personave qëjanë me dializë dhe atyre që vuajnë nga epilepsia.Trajtimi përmirëson dukshëm dhe pamjen e celulitit deri në zbehjen e plotë. Aparaturat që përdoren janë vibrosauna,magic line,space tunel, vakum, sauna, ultratinguj, infrared dhe eletrostimulator..Bëhet një analizë trupore ku merren të gjithë parametrat trupore si : indeksi i masës trupore, masa dhjamore, masa skeletore, masa hidrike, masa muskulore dhe metabolizmi dhe në sajë të këtyre treguesve bëhet një rregjim ushqimor i personalizuar i cili konsiston në marrjen e 5 vakteve por në reduktimin e sasive kalorike ushqimore.
*Falenderojme autorin qe e dergoi shkrimin per Diellin
PROJEKTET E MEDHA NE FUSHEN E GJEOLOGJISE SHQIPTARE
Flet Prof. Dr. Irakli Premti ( Mineralogjist): Në Fondin Qendror të Gjeologjisë dhe projekteve gjenden mbi 8000 punime shkencore të bëra në 80-100 vjetshin e fundit/
Nga Albert Z. Zholi/
-Ju tregoj katër projektet e mëdha në fushën e gjeologjisë që do e nxjerrin Shqipërinë nga kolapsi
-Shqipëria në aspektin metalurgjik duhet përpunuar, laboruar e dixhitalizuar
– Për çdo vit duhet të planifikohen investimet kërkimore për të gjitha fushat
– Ja si duhet të punohet për furnizimin me ujë të pijshëm gjithë kohës
– Detyrë imediate ndërtimi i tunelit të Orikumit, i gjatë 2.5 kilometër, për të eliminuar Qafën e Llogarasë
– Ku dhe si duhet çarë Llogaraja dhe përfitimet e jashtëzakonshme të shqiptarëve
– Projekti për naftën e gazin dhe kërkimet që duhet të bëhen në të ardhmen
Albert Z. ZHOLI
Në strukturën organizative çfarë i sugjeroni qeverisë?
Në strukturën organizative në rang kombëtar mendojmë dhe i sugjerojmë Qeverisë tonë shqiptare që nën shembullin e organizimit në vendet e KE-së por dhe më gjerë, të aplikohet ky lloj organizimi. Organizimi të bëhet në Shoqatë, ku të marrin pjesë:
1. Shoqata Gjeologjike e Gjeologëve Shqiptarë ku marrin pjesë të gjithë gjeologët shqiptarë në kuadrin e Organizatës Gjeoalb.
2. Shoqata e Fizikantëve dhe Gjeofizikantëve të Shqipërisë, përfshi dhe gjeofizikën, për kërkimet gjeologjike në naftë e gaz, por dhe gjeofizikën që lidhet me tërmetet dhe fatkeqësitë natyrore. .
3. Shoqata Shkencore e Minatorëve ku futen të gjithë anëtarët e të gjitha kategorive, minatorë, zjarrmëtar, vagonist. Shoqata që ka ekzistuar dhe më parë por për arsye thjeshtimi e organizimi duhet të organizohet në këtë mënyrë në analogji me të gjitha atributet e ligjit minerar. Çdo shoqatë duhet të ketë buletinin shkencor, ku do të përfshihen të gjitha zhvillimet në këtë sektor, në përputhje me vendimet e qeverisë.
I. Kjo strukturë organizative e re që lidhet me problemin e menaxhimit dhe drejtimit të punës shkencore duhet:
a. Të drejtohet nga një zv/kryeministër ose në pamundësi nga një ministër fuqiplotë, që të drejtojë dhe të përgjigjet para Kryeministrit për realizimin e menaxhimit,
Në përbërjen e këtij komisioni duhet të marrin pjesë të gjithë ministrat e linjave, ai i Ekonomisë, Drejtësisë, Punës, Ndërtimit etj.
b. Në komisionin e planifikimit duhet të marrin pjesë dhe specialistët më të mirë dhe me përvojë, së bashku dhe me specialist të tjerë në fushën e Gjeologjisë, sizmikës, në fushën e minierave të shfrytëzueshme, miniera, naftë, gaz, drejtori i shërbimit gjeologjik të Shqipërisë (SHGJSH), apo siç quhet Agjencia e Burimeve Minerare që merret me kriteret e zbatimit dhe funksionimit të ligjit minerar, me kriteret e zbatimit sipas fazave të zbulimit e kërkimit.
Për natyrën që ka për nga rëndësia është urgjente që në kuadrin e organizimit të strukturës së madhe të ngrihet pranë Institutit të Naftës e Gazit në Fier, analog me atë të Francës dhe të resurseve natyrale të pasurive që ka vendi ynë, kjo është më se e domosdoshme që të organizohet sa më parë, për shkak të disiplinimit dhe planifikimit shkencor të pasurive nëntokësore e mbitokësore që ka vendi ynë për minierat, gjeologjinë, hidrokarburet, për naftë, gaz dhe ujin e pijshëm.
c. Në aspektin shkencor si anëtar komiteti nacional do të jetë:
1. Rektori i UP Tiranë
2. Dekani i fakultetit Gjeologjik.
Në këtë drejtim duhet të krijohet një hallkë e re, të shtohet një drejtori me specialistët përkatës, me vartësi nga drejtoria qendrore e menaxhimit. Mjafton të theksojmë se si rezultat i projekteve, revistave. referateve, sot në fondet gjeologjike të Fondit Qendror të Gjeologjisë dhe projekteve që janë bërë nga shoqëritë e huaja kryesisht ato të kromit e bakrit, gjenden mbi 8000 punime shkencore të bëra në 80-100 vjetshin e fundit, të cilat lind detyra që kjo pasuri e rrallë nëntokësore e mbitokësore që ka Shqipëria si rrallë shtet në botë për nga madhësia, Shqipëria në aspektin metalurgjik duhet përpunuar, laboruar e dixhitalizuar. Si përfundim, është e domosdoshme që aktualisht të krijohet organizmi i kontrollit të pasurive kombëtare, të rezervave gjeologjike, i cili ka ekzistuar dikur por nuk është më; për mineralet e ngurtë, të lëngët dhe të gaztë, kontroll që duhet të jetë në rolin e një taks force, ose dikur Kontrolli i Shtetit. Për gjendjen e rezervave gjeologjike ky organizëm duhet t’i raportojë Kryeministrit. Mendojmë dhe rekomandojmë që planin e kërkimeve, zbulimeve gjeologjike-minerare detyrimisht të përfshihen investimet që shteti duhet të bëjë për kërkimet për naftë dhe gaz, dhe studimet teknologjike që lidhen me problemet e investimeve që duhet të bëjë shteti për naftën, gazin dhe ujin e pijshëm në rang komunal dhe ato duhet të lidhen me investimet shtetërore, ato duhet të jenë një e të pandara, mbasi për fat të keq, në vitet e kaluara janë lënë jashtë ligjit të Gjeologjisë shqiptare, gjë e cila ka dobësuar kryerjen e investimeve, sidomos për naftën, gazin dhe ujin e pijshëm, çfarë mendojmë se kjo ka qenë një nga defektet serioze të ligjit për Gjeologjinë; kjo duhet të rregullohet dhe kërkimet në gjeologji-miniera duhet të përfshihen dhe investimet në fushën e kërkimeve dhe teknologjisë kërkimore, për të cilat më gjerësisht do të flitet sipas specifikave për çdo minerar të lëngët, të ngurtë apo të gaztë. Është e domosdoshme dhe i rekomandojmë shtetit që në planin e investimeve që duhet të kryejë shteti për çdo vit duhet të planifikohen investimet kërkimore për të gjitha fushat; ato duhet të jenë zë më vete. Është detyrë e njësisë organizative që të ushtrojë kontroll shtetëror për të gjitha arritjet përpara shtetit. Kjo në analogji dhe me përvojën e vendit tonë dhe të vendeve të tjera të KE-së dhe përvojën botërore.
Disa nga projektet që rekomandojmë për tu zbatuar në të ardhmen
Po i rekomandojmë qeverisë shqiptare për zbatim disa nga projektet kryesore të realizuara nga Universiteti Politeknik i Tiranës, me udhëheqës shkencor Akademik, Prof. Dr Jorgaq Kaçani, dhe projekte të tjera të kryera nga Prof. Dr. Irakli Premti me bashkëpunëtorë gjeologë të huaj e vendas, të cilat konsistojnë për probleme të ujit të pijshëm,. për furnizimin me ujë të pijshëm gjithë kohës, pa ngritje hidraulike, me vetërrjedhje në zonat bregdetare nga Gjiri i Vlorës- Himarë-Sarandë 2a. Për furnizimin me ujë të pijshëm gjithë kohës, pa ngritje hidraulike për qytetin e Tiranës e rrethinat, qytetin e Mamurrasit, Gjirit Lazlit, Durrësit, Shijakut dhe Kavajës; (i quajtur projekti TDK). Nga realizimi i këtyre dy projekteve furnizimi me ujë të pijshëm sipas normave të Komunitetit Europian të një popullate rreth 2.5 milion banorë. Detajet e këtyre projekteve do t’i japim më poshtë.
Projekti i tretë, 3a, përfshin furnizimin me ujë të pijshëm të vazhdueshëm pa nevojën e ngritjeve hidraulike të qyteteve Shëngjin-Lezhë-Velipojë-Shkodër-Gruemirë-Koplik.
Këtij projekti i është bërë rikondicioni nga gjeologët, është në fazën e prefizibilitetit, por janë të gjitha mundësitë që edhe ky projekt të realizohet dhe të mundësohet furnizimi me ujë të pijshëm i këtyre zonave.
Projekti i parë 1a, për zonën bregdetare të jugut parashikon ndërtimin e një tuneli, tunelit të Orikumit, i gjatë 2.5 kilometër, për të eliminuar Qafën e Llogarasë (në këtë tunel ka seksion dhe për kalim makinash); mbas tunelit kalohet në Palasë, Dhërmi, buronjat e Kuçit, Qeparo, burimet e Borshit, tuneli i Sasajt, ndërtuar 40 vjet më parë, tuneli i Përparimit, Gjiri i Kakomesë, sifoni i Gjirit të Kakomesë, qyteti i Sarandës, Finiq dhe Butrintit. Është e mundur që nëse dy qeveritë, qeveria shqiptare dhe ajo greke bien dakord për furnizimin me ujë të qytetit të Korfuzit, kjo mundësohet me ndërtimin e një tubacioni nënujor nga Butrinti në Gjirin e Korfuzit, me një gjatësi 2.5 kilometër. Ky projekt është i fazës së fizibilitetit, trasuar në terren, në të cilin parashikohet furnizimi me ujë gjithë kohës në sasi 2.5 -3 metër kub në sekondë. Ky projekt është diskutuar dhe në këshillin shkencor të UPT dhe në ministrinë e Ndërtimit dhe Telekomunikacionit, që në marsin e vitit të kaluar, por për fat të keq, për arsye të panjohura, ky projekt mbeti në letër. Pritet që qeveria të gjejë investitorë të huaj apo vendas që marrin përsipër furnizimin me ujë të pijshëm të zonës së bregdetit, nga Vlora deri në Butrint. Arteri kryesor është 195 kilometër dhe 25 kilometër përbëjnë degëzimet për të furnizuar mikroplazhet dhe plazhet e zonës jonike me ujë. Ky projekt është shkelur në terren, është fotografuar dhe shoqëruar me relacionin shpjegues përkatës, për të evidentuar vendet ku do të kalojë tubacioni. Në këtë projekt janë përcaktuar dhe fazat në kohë për realizmin e tij.
Projekti i dytë, 2a, parashikon furnizimin me ujë të pijshëm nga Mali me Gropa i cili është një serbator i madh ujëmbajtës, që siguron ujin e pijshëm i cili nga burimet e Malit me Gropa sigurohet një sasi ujë e mjaftueshme të qyteteve të Tiranës dhe rrethinave. Ujë është në parametrat e KE-së në cilësi dhe sasi dhe vendimeve të KM të Shqipërisë. Ky projekt është i fazës së prefizibilitetit (i parabërjes), por ai në parim, nga rikonicioni i bërë nën drejtimin e Akademik Prof. Dr. Jorgaq Kaçani dhe udhëheqës teknik, Prof. Dr. Irakli Premti me gjeologët e grupit të projektit garanton furnizimin me ujë të pijshëm të zonave të mësipërme. Në këtë projekt janë gjetur burimet, por nuk janë bërë matjet e debiteve, për neglizhencë të autoriteteve të pushtetit vendor.
Projekti i tretë, 3 a, përfshin furnizimin me ujë të pijshëm të vazhdueshëm pa nevojën e ngritjeve hidraulike të qyteteve Shëngjin-Lezhë-Velipojë-Shkodër-Gruemirë-Koplik. Ky projekt i takon fazës fillestare por është i domosdoshëm të kryhet mbasi lidhet me problemet e furnizimit me ujë të pijshëm të Zonës Adriatike. Projekti në parim nga autorët është shkelur, është bërë faza e rikonicionit, duke evidentuar në terren burimet ujore. Por për të kaluar në fazën e fizibilitetit është e nevojshme të kompletohet ky projekt nga ana e dokumentacionit teknik, me planimetri, harta, fotografi etj. Janë të gjitha mundësitë që me këto tre projekte bëhet furnizimi me ujë të pijshëm me normative të KE-së, për 3 -3.5 milion banorë dhe zgjidhet në këtë mënyrë një nga problemet më kryesore sociale të këtij tranzicioni, mbasi Shqipëria si zonë ujëmbajtëse zë vendin e tretë, pas Norvegjisë. Mundësimi i këtyre projekteve heq një herë e përgjithmonë atë thënien që Shqipëria ujë ka ujë s’ka. .
Projekti i katërt, 4 a. Në vitin 2004, në kuadrin e furnizimit me ujë të pijshëm të Lindjes së Mesme dhe të Largët si Malësitë Golan, Palestinë, Izrael, Greqi, Maltë, shoqëria hidrogjeologjike Kanadeze-Amerikane Alasca Water World (A.W.W), një nga shoqëritë më të mëdha në botë, ishte interesuar për marrjen e ujit të pijshëm nën detar që shkonte dëm në det, për zonën detare për ujërat nëndetar, nga Vlora deri Butrint, pasi në këtë zonë ka burime nëndetare të fuqishme. Për këtë arsye shoqëria kontaktoi me Prof. Dr. Irakli Premti, i cili i paraqiti asaj dhe diskutuan mundësitë e ekzistencës së burimeve nëndetare ujëmbajtëse, nga ku shoqëria nëse ekzistonin të tilla burime, do të realizonte direkt transportin e ujit të pijshëm me tanker. Për këtë qëllim u lidh një kontratë midis shoqërisë në fjalë dhe Prof. Dr. Irakli Premtit, ku kërkohej një rikonicion i gjithë burimeve nënujore të Vlorës nga Vlora deri në Llogara. Nga punimet e kryera nga Prof. Dr. Irakli Premti dhe bashkëpunëtorët e tij si Murat Reshka, Gogo Gjivogli etj, u përpilua raporti gjeologjik dhe u dërguan kopjet e tij në anglisht në Siatëll të Kandasë. Mbas përgjigjes pozitive që u mor nga diskutimet me të gjitha organet lokale dhe qendrore, studimi i cili parashikonte një furnizim me ujë të pijshëm nëndetar deri në 300 litra në sekondë, u aprovua, kaloi në Parlament dhe në të gjitha organizmat e tjera lokale dhe qendrore. Në këtë studim parashikohej marrja e ujit nga dy burime: 4/1 dhe 6/1. Mirëpo mbasi kaloi të gjitha hallkat shtetërore, për çudi, firmës iu refuzua zbatimi i këtij projekti, për arsye që nuk dihen. Në këto kushte firma ia la autorizimin Irakli Premtit, për të drejtën e shfrytëzimit, që nëse do të mund ta realizonte, firma do të merrte 15-20 përqind të fitimit. Kështu që nëse do të realizohej ky projekt, fitimet e shtetit do të ishin të jashtëzakonshme. Raporti me relacione, fotografi, planimetri është i gatshëm, pritet vetëm vullneti për ta nisur zbatimin e këtij projekti, duke gjetur firma koncesionare të interesuara
Projekti për naftën e gazin dhe kërkimet që duhet të bëhen në të ardhmen
Është me vend që për sa i përket kërkimit për naftë e gaz kërkohet që ato duhet të planifikohen investime në vete, sidomos për kërkimet që duhet të bëhen në të ardhmen për naftë e gaz. Për këtë rekomandojmë krijimin e sektorit të gjeofizikës detare që lidhet me problemet e shelfit detar dhe kërkimeve në kontinent. Në këtë fushë problem i ndarjes së kufijve detar sidomos për zonën Greqi, Shqipëri, e cila nuk është thjeshtë ndarje gjeografike si i thonë ndarje me thikë, por ajo si një zonë problematike që është, lind nevoja që në grupin qeveritar që do të krijohet për këtë çështje duhet të marrin pjesë jo vetëm topografë e hartografë me përvojë për gjeologjinë krahinore në Shqipëri, të cilët duhet të jenë të përgatitur për të gjitha ballafaqimet shkencore të gjeologëve krahinorë me gjeologët grekë në kuadrin e Gjeologjisë së Përgjithshme Helenido (Greke) –Albanide (Shqiptare), Italoide (Itali). Struktura gjeologjike krahinore duhet të ndahet më vete dhe të funksionojë brenda organizimit të përgjithshëm të Gjeoshkencës, nëse realizohet një gjë e tillë, në mënyrë paqësore midis shteteve, nën shembullin e ndarjes së kufirit Itali-Shqipëri, kjo do të hapë perspektivën dhe bashkëpunimin e kërkimeve në det dhe kontinent (shelf). Lidhur me problemet e kërkimit të burimeve të naftës e gazit në zonat strukturore naftëmbajtëse, bën fjalë me detaje projekti i katërt, që përfshin zonat e Dumresë, Skraparit dhe të Evaporiteve (gipseve) të bregdetit, si dhe të trevave që ndodhen në kufirin shqiptaro-grek. Në kuadrin e shkëmbimit të përvojës së kërkimit të mineraleve të ngurtë dhe ato të hidrokarbureve, nga qeveria e asaj kohe u mundësua krijimi i grupit studimor, pranë Institutit të Naftës në Fier, grup i përbërë nga Prof. Dr. Irakli Premti, Dr. Isa Bajo dhe Inxh. Gjeolog Luftar Bandilli. Ky grup studioi perspektivën e kërkimit të naftës në zonat naftëmbajtëse, për zonën e Dumresë, duke arritur në konkluzion, pas një pune tetë mujore në laborator dhe terren, se duhej të projektohej një pus shpimi kërkimor.
Hidrocentralet Shqiptare- Si u ndërprenë punimet në Bushat dhe në Banjë
*Flet Inxhinieri Emin Musliu: Si ishte Skema e shfrytëzimit hidroenergjetik të lumit Drin/
*Musliu:- Duhet të projektoheshin e ndërtoheshin diga me lartësi të mëdha që shkonin nga 160-220 m/
*Në zonën e Fierzës lumi Drin ka një prurje vjetore rreth 7 miliardë m3/
Nga Albert Z. ZHOLI/
Hidrocentrali i Bushatit/
Ndodhet poshtë hidrocentralit të Vaut të Dejës; ndërtimi i tij filloi në vitin 1973. Iniciativa jonë për ndërtimin e kësaj vepre, u ndalua në vitin 1974 me një urdhër të posaçëm “nga lart”. Gjatë kësaj periudhe u ndërtua vepra e shkarkimit, vepra e marrjes, ura e hekurudhës etj. Hidrocentrali i Bushatit, sipas projektit, do kishte një fuqi prej 100000 kw dhe do prodhonte rreth 400 milionë kwh energji elektrike në vit. Nga vepra e shkarkimit të prurjeve, rreth 1000 m3/sek, nëpërmjet një kanali, do derdheshin në Belaj ose në det, gjë që krijonte mundësi për mbrojtjen e tokave të Nënshkodrës, pasi në atë kohë lumi i Bunës ishte i lundrueshëm.
Hidrocentrali i Banjës
Ndodhet në lumin e Devollit, pranë fshatit Banjë, rreth 8 km larg qytetit të Cërrikut ose 15 km poshtë qytetit të Gramshit.
Sipas variantit të parë, hidrocentrali ka një fuqi prej 60 MW dhe do prodhojë rreth 250 milionë kwh energji elektrike në vit. Në variantin e dytë, fuqia e vendosur ishte 100 MW dhe prodhimi vjetor i energjisë elektrike ishte 400 milionë kwh. Një rëndësi të veçantë kjo vepër do të kishte për ujitjen e fushave nën të. Punimet e kësaj vepre filluan që në vitin 1988 dhe në vitin 1992 u ndërprenë për mungesë të fondeve.
Hidrocentrali i Bugovës dhe Smokthinës
Para vitit 1990, krahas veprave hidroenergjetike që u përmendën më sipër, u ndërtuan edhe shumë hidrocentrale të tjera, si hidrocentrali i Bugovës, hidrocentrali i Smokthinës etj.
Arritjet në fushën e hidroenergjetikes ishin të shumta, por, për shumë arsye, ndërtimi i tyre u ndërpre deri në vitin 2009.
Skema e shfrytëzimit hidroenergjetik të lumit Drin
Siç del nga legjendat e gojëdhënat, nga tregimet dhe nga përshkrimet e popullit, lumi Drin kishte sjellë vetëm dëme dhe fatkeqësi për fshatarët e banorët që jetonin në brigjet e tij, nga Peshkopia e Kukësi e deri në derdhjen e tij në Bunë pranë Shkodrës. Lumi Drin është lumi më i madh që ka vendi. Sipërfaqja shimbledhëse e tij është afërsisht 14200 km2. Ai përbëhet nga dy degë kryesore: nga Drini i Zi, që del nga liqeni i Pogradecit në Strugë, dhe nga Drini i Bardhë, që i ka burimet në Kosovë. Të dyja degët kryesore të lumit Drin bashkohen pranë qytetit të Kukësit dhe që këtej Drini vazhdon rrjedhjen e tij deri në afërsi të qytetit të Shkodrës në Bahçallëk, ku bashkohet me lumin Buna, që del nga liqeni i Shkodrës e që derdhet në detin Adriatik. Gjatë rrugës së tij nga burimet kryesore deri në det, në të derdhen shumë lumenj e përrenj të vegjël, si: Radika, Valbona, Curraj, Gomsiqe, Gjadri etj. Gjatësia e lumit Drin nga liqeni i Pogradecit e deri në derdhjen e tij është afërsisht 280 km. Ndërsa rënia e tij prej daljes së ujit nga hidrocentrali i Spilesë pranë Dibrës (Maqedoni) e deri në det është rreth 485 m. Prurja mesatare shumëvjeçare e lumit Drin në zonën e hidrocentralit të Fierzës është rreth 230 m3/sek, ndërsa në zonën e hidrocentralit të Vaut të Dejës është rreth 330 m3/sek. Në zonën e Fierzës lumi Drin ka një prurje vjetore rreth 7 miliardë m3. Prurjet maksimale të Drinit të vrojtuar në Fierzë janë 3100 m3/sek; në Vaun e Dejës, 5500 m3/sek, ndërsa prurja maksimale me siguri një herë në 10000 vjet është marrë për zonën e Fierzës 9600 m3/sek dhe për Vaun e Dejës mbi 10000 m3/sek. Përpara projektuesve dhe ndërtuesve të hidrocentraleve shtroheshin detyra të mëdha dhe të vështira për shfrytëzimin e potencialit hidroenergjetik të Drinit, i cili përbën një pasuri të madhe për vendin tonë. Si duhet të shfrytëzohet lumi Drin? Kësaj pyetjeje nuk ishte e lehtë t’i jepej përgjigje në atë kohë (1961-1963). Deri në vitin 1960, nga disa studime paraprake që ishin bërë për shfrytëzimin e lumit Drin nga specialistët tanë dhe të huaj, mbizotëronte mendimi se ai duhet të shfrytëzohej me diga 50- 60 m të larta, pasi në atë kohë ato ishin edhe më të mundshme për t’u projektuar e ndërtuar. Por një shfrytëzim i tillë i Drinit ishte kundërekonomik; kërkonte kohë të madhe ndërtimi për të plotësuar nevojat për energji që kishte vendi dhe, mbi të gjitha, nuk lejonte krijimin e akumulacioneve të mëdha, që të bëhej rregullimi i prurjeve të lumit dhe të përmirësohej cilësia e energjisë elektrike gjatë vitit.
Që në fillim të studimit për shfrytëzimin e potencialit hidroenergjetik të lumit Drin, u pranua teza se Drini duhet të shfrytëzohet duke ndërtuar akumulacione (liqene artificiale) sa më të mëdha, me qëllim që të bëhet rregullim vjetor dhe shumëvjeçar i prurjeve të ujit, që hidrocentralet e ndërtuara mbi të të mbulojnë sa më mirë kërkesat e konsumatorëve me energji elektrike, si në periudhën e thatë, ashtu dhe në periudhën me shumë ujë të vitit. Pasuria e Drinit duhet të shfrytëzohet sa më mirë. Por një gjë e tillë nuk ishte e lehtë të konceptohej dhe jo më të projektohej e ndërtohej, mbasi duhet të projektoheshin e ndërtoheshin diga me lartësi të mëdha që shkonin nga 160-220 m, duheshin vepra shkarkimi për kalimin e prurjeve 5000-9000 m3/sek me rënie të madhe e shpejtësi deri në 35 ml/sek, duheshin projektuar e ndërtuar vepra marrje të ujit me lartësi deri në 100 m, tunele me diametër 10 m e ndërtesa të centraleve me fuqi të mëdha etj. Në atë kohë, edhe në vende të ndryshme të Europës dhe në botë, vepra të përmasave të tilla ishin të pakta. Deri më 31 dhjetor 1962 ishin ndërtuar në botë 25 diga me lartësi mbi 140 m (6 në Zvicër, 3 në Itali, 3 në Francë, 1 në Spanjë, 3 në Japoni, 9 në Amerikë), prej të cilëve, me lartësi mbi 160 m, ishin ndërtuar 10 diga dhe konkretisht:
• Në Zvicër 2 diga – Gran Diksans e lartë 284 m
– Movaze e lartë 237 m
• Në Itali 1 digë – Vaiont e lartë 262 m
• Në Francë 1 digë – Tinje e lartë 181 m
• Në Amerikë 6 diga – Bulder Dam e lartë 221 m
– Shasta e lartë 183 m
– Hongry Horse e lartë 172 m
– Gran Kule e lartë 168 m
– Ross e lartë 165 m
– Trinity e lartë 164 m
Megjithatë, duke u mbështetur në arritjet e shkencës dhe teknikës botërore të viteve të fundit për ndërtimin e digave të larta, si dhe besimi në vlerat tekniko-shkencore të specialistëve tanë dhe vendosmërisë së tyre, u bë e mundur që të zgjidhen me sukses të gjitha problemet që do të dilnin dhe të merrej vendimi që Drini të shfrytëzohej me diga të larta.