NGA ALFONS GRISHAJ-Sa herë që recitoj Invictus, më mbushet zemra me forcë dhe krenari. Gurët e kundërshtarëve  më  duken prej pambuku dhe fanitja e  siluetave më ngjan si thëngjinjë të fikur në rrënojat e kasolleve prehistorike. Lukunia e tyre  fiket si fidane në tokën  e djegur që nuk prodhon më frute. Pezizhka, tjerrë prej  merimange që dikur mbillte vdekje,  nuk mund të bëhet dot më qefin i lirisë së fituar. Megjithatë ata nuk kanë vdekur, vegjetojnë birave e hijeve.Luajnë me momentin e fituar dhe mundohen për të përbaltuar çdo kundërshtar, deri tek ikonat e kulturës dhe lirisë.

            Dekadenca e marksizmit solli  përmbysjen e komunizmit dhe koha  vërtetoi diferencën e të qënit komunist si aksident (si në rastin e publicistit Gani Vila, i cili është bërë një shembull patriotizmi me emisionet e tija plot sens kombëtar) dhe komunistit  real e  injorant, i cili  dhe pas përmbysjes komunizmit nuk ndryshoi mendësi. Helmi i tyre vazhdon, me forma inferiore,  letra prapa shpine, shpifje, sajime teorish konspirative, si në rastin e një oficeri të PP-së që shkarravit në katramah  me bojë të zezë portretet  e kolosëve të letrave shqipe si Camaj, Koliqi etj.

            Shqetësimi i miqve të mi Romeo Gurakuqi, Dalip Greca, Visar Zhiti, Frank Shkreli etj.rizgjon revoltën shpirtërore të arsyes kundër helmit të trashëguar. Historianë eminentë si Gurakuqi parashtruan forcën e argumentit dhe disiplinën e shkencës historike përballë diletantizmit denigrues kundër inkompetencës dhe plastikës provokuese të improvizuar keq nga gazetarucë  gjoja “investigues”, të cilët  kanë dëshirë të stisin teori konspirative pa asnjë qasje të tillë. Bashkëpunëtori im Dalip Greca  (Bleta punëtore e gazetarisë dhe e Vatrës), në mënyrë të shkëlqyer sjell figurën reale të Martin Camaj, përpjekjet e tij për Katedrën e Shqipes (kur komunistët bënin aleanca me armiqtë shekullorë), dhe  me fakte degradon përçudnuesit e historisë.

            Po a mundet që insufiçenca intelektuale të zbehë personalitetin e titanëve të letrave të kombit? Jo! I çfarëdo shkalle që të jetë manipulimi  qëllimi është i dukshëm sepse bart me vete erën e mykur të zyrave që simbolet kombëtare i zëvendësuan me emblemat e krimit çnjerëzor dhe stemat e tipit drapër çekan.

            Mendime të ndryshme do të ketë! Siç ka dhe shije të ndryshme estetike.Por në rastin Camaj-Koliqi, nuk është fjala as për mendimin ndryshe as për dallime estetike.Teoritë konspirative janë mjete lufte dhe përdoren gjithmonë në mënyrë të qëllimshme.Me anë të tyre, synohet asgjësimi moral i personaliteteve me ndikim të lartë në shoqëri. Tek ne, komunizmi i përdorte në dy kohë: para dhe pas asgjësimit fizik të kundërshtarëve. Camaj dhe Koliqi nuk u eleminuan fizikisht nga Sigurimi edhe pse dihet se ka pasur tentativa në këtë drejtim.Çka bëhet sot ndaj tyre, s’është tjetër veçse një zhvarrim, nxjerrje eshtrash mbi tokë, profanim.

            Një herë e një kohë, gjatë një vizite tek shtëpia e mikut tim, Poetit Frederik Rreshpja, gjatë bisedës  m’u drejtua: “E shikove fytyrën që hyri dhe të dha dorën? Është  im vëlla…, komunist  i betuar,  injorant  i neveritshëm, një nga shpifësit që më kalbi në burg!” Ai e lexoi  mimikën time të habitur dhe nuk priti përgjigje, por vazhdoi, – “Do t’i shërbeja edhe Pinoçetit… vetëm të zhdukja këtë farë të keqe!”

            Po të trokasësh në qindra  dyer shqiptare, tragjedi si të Frederikut  do  dëgjosh me shumicë. Lotët dhe gjakun e tyre deri më sot  askush nuk i pagoi. Dhe  daullet e djallit  vazhdojnë të bien. Portalet e gazetat e kasnecëve rozë u bëjnë jehonë, duke na sjellë në  kujtesë kordonet e detashmentëve të kuq.

            Aspak nuk ka pse habitet kush me lutjet e patriotëve që kërkonin aleancë perëndimore për rrëzimin e këlyshve ideologjikë të Jugosllavisë, Bashkimit Sovjetik dhe Kinës, sepse rrezikun dhe lehjet e tyre po i dëgjojmë dhe tani si jehonë e trishtë e  shkuarës në të tashmën.

            Patriotët tanë nuk bënë kurrë  aleanca në dëm të interesave kombëtare, por përkundrazi vunë në dispozicion edhe atë pjesë të vetes që duhet mbajtur për vete vetëm e vetëm që të mund t`i shërbenin sadopak vendit të tyre, pikërisht në periudha kur fatet e popujve të vegjël varen nga raportet apo ekuilibrat e fuqive globale. Aq më tepër Camaj, apoliciteti i të cilit është vërtetuar si qëndrim jo vetëm në vepër por edhe në jetë. Pa harruar që këto figura nuk u kursyen kur patën mundësi t’u hiqnin litarin nga fyti bashkatdhetarëve, ndërsa kriminelët e kuq nuk e bënë këtë as për familjarët e vet. Dhe këtu s’është nevoja të përcaktojmë se cila është njerëzore dhe cila jo.

            Do isha kurioz të dija sikur të ishin gjallë “luftëtarët” anti-imperialistë, si do ta gjykonin tani Shqipërinë në NATO, OSCE ( Organizatë që është ngritur kundër komunizmit), e organizma të tjera ndërkombëtare? Në këto organizma kolosët tanë dëshironin ta fusnin Shqipërinë prej kohësh, sepse e dinin se në ombrellën mbrojtëse të tyre armiqtë tanë shekullorë nuk do të mund të derdhnin shiun e kuq komunist. E pra nuk ka kaluar aq kohë sa të harrohet gjëma që iu bë Shqipërisë nga ata që u lidhën në aleanca antishqiptare. Nuk harrohen refrenet e “Bashkim – vëllazërimit”, idhujtarizmit stalinist dhe aleancës së çeliktë me Kinën, ndërsa çështja kombëtare shqiptare ishte zëvendësuar nga slloganet internacionalizmit proletar.

            Një fakt tjetër që nuk duhet harruar.Në luftën e dytë botërore humbën jetën rreth 60 milionë njerëz dhe s`ka dyshim që nazifashizmi është përgjegjës për këtë, por se çfarë ka qenë komunizmi kërkohet të harrohet.E si mund të ndodhë kjo, kur në këtë periudhë, që duhej të mbizotëronte paqja sociale dhe prosperiteti u martirizuan   mbi 100 milionë shpirtra.Stalini, Mao Zedong dhe Titoja zinin vendin e parë për ekzekutimin e miliona frymëve.Pikërisht këta monstra ishin aleatë por dhe model për Enver Hoxha, i cili bëri të njëjtën gjë me popullin e vet. Tani trashëguesit  e partisë së tij janë  Ramëzezët … Tarot e Larukët e shtypshkronjës së kuqe.

            Sot kur ripërtëritja e aleancave me Serbinë dhe Rusinë duken sheshit një tradhëti e lartë, gjenden njerëz që përhapin hije dyshimi duke ngritur “pikëpyetje shqetësuese”mbi jetën dhe veprën e korifejve të letrave tona. Shumë syresh paguhen me paratë e taksapaguesve shqiptarë (jo keq për nivelin e pagave në Shqipëri) për të bërë tjetër punë, e jo për të parashtruar “hipoteza” apo për të përhapur “dyshime”. Këto i bënte dikur Sigurimi i Shtetit.E natyrisht i bën dhe sot.

            Asnjëherë nuk më ka pëlqyer t`i trajtoj disa tema nën prizmin e armiqësisë dhe jam munduar t’i evitoj deri në sacrificë, por lufta për të vërtetën duhet të mbetet e hapur, duke përdoruar arsyen e ftohtë shkencore, por dhe reagimin si pasojë e shkakut joproduktiv të kundërshtarit. Nëse dikush e sheh debatin brenda një shoqërie sipas teorive darviniste dhe marksiste, atëherë duhet ta kuptojmë që jemi në një “luftë për ekzistencë intelektuale”. Penat e mprehta intelektuale dhe patriotike nuk kanë pse të heshtin sepse kanë për çfarë të shkruajnë, kanë çfarë të mbrojnë, kanë për çfarë të krenohen.Koha dhe e vërteta është në anën e duhur. Misioni i intelektualëve patriotë  nuk është vetëm të kundërshtojë teoritë e luftës instiktive Marksiste-Darviniste, por dhe të gjejnë shtigje për të dalë nga impakti  i farës së keqe që ka pllakosur atdheun.

            Horaci, Senator dhe poeti më i shquar i antikitetit roman, thoshte:

“Littera scripta manent.”- Fjalët e shkruara  mbesin.