Nga Shefqet KERCELLI/
Paraditen e datës 23 janar 2014, në Qëndrën Ndërinstucionale Operacionale Detare {QNOD} u zhvillua analiza për realizimin e detyrave gjatë vitit 2014. Në analizë morën pjesë Drejtues e përfaqsues të Dikastereve e Institucioneve përbërëse të kësaj Qendre si, Ministria e Mbrojtjes, e Brendshme, Transportit, e Financave, e Bujqësisë dhe e Mjedisit. Gjithashtu morën pjesë zotërinjtë, M.Stickevers, përfaqsues i ICITAP-it, zoti Ralph Shield, atashe ushtarak i SHBA në vendin tonë, Kolonel Francesco Guarini, Komandant i Guardia Di Financa, etj. Në analizë mori pjesë dhe Zoti Petro Koci, Zvëndës Ministër i Mbrojtjes i Republikës së Shqipërisë. Fillimisht Gjeneral-major {R}, Maksim Malaj, Drejtor i QNOD i uroi mirëseardhjen pjesmarrësve dhe bëri një rezyme të punës së këtij Institucioni të rëndësishëm për zbatimin e ligjshmërisë detare në ujërat tona territoriale. Zoti Malaj e vuri theksin në punën e bërë gjatë vitit të kaluar nga QNOD si dhe nevojat për përmirësim. Ai theksoi përpjekjet për forcimin e bashkëpunimit ndërinstitucional dhezbatimin e përmirësimin e legjislacionit aktual nga cdo institucion. Në përputhje me Strategjinë Kombëtare të menaxhimit të Kufirit, gjatë vitit 2014, me vënien në gatishmëri të Sistemit të Vëzhgimit Detar nga Forca Detare, janë shtuar kapacitetet survejuese dhe operacionale të qendrës, si dhe është rritur efektiviteti ndaj aktiviteteve kriminale në det. Kështu nga personeli dhe mjetet e institucioneve përkatës janë zhvilluar 89 operacione kundër trafikut të drogës, personave dhe armëve, 34 operacione kërkim-shpëtimi dhe 31 operacione kundër peshkimit të paligjshëm. Pra, kjo tregon se prezenca e shtetit shqiptar në kontrollin e hapësirës detare dhe rritjen e sigurisë në të po rritet nga viti në vit. Aritja e këtyre rezultateve është bërë e mundur jo vetëm nga përmirësimi i teknologjisë e aparaturave në përdorim, por dhe përpjekjet e vazhdueshme për aftësimin e personelit të gjithë strukturave pjesmarrëse . Në përgatitjen e personelit ka ndihmuar dhe asistenca e ICITAP, e PAMECA IV, stërvitjet e kryera me Flotën e VI-të të SHBA, me Qendren e Simulimit të KDS, me qëndrën homologe të Malit të Zi, etj.Në vijim zoti Malaj trajtoi probleme të gatishmërisë teknike të sistemeve, të realizimit të buxhetit dhe sfidat e forcimit të bashkëpunimit ndërinstitucional e rajonal të QNOD. Nga ana e Tij, Komandanti i Forcës Detare, Gjeneral Shkurti nënvizoi bashkëpunimin me subjektet e tjera dhe angazhimin e Forcës Detare si me Sistemin e Vëzhgimit Detar, ashtu dhe me personel e mjete për përmbushjen e detyrimeve institucionale. Në krahasim me vitin 2013, prezenca e Rojes Bregdetare ka qenë më e madhe gjatë vitit që lamë pas. Gjenerali shtroi domosdoshmërinë e ndëshkimit për shkelsit e ligjit, vjeljen e taksave, ngritjen e ekipeve të përbashkëta me policinë kufitare, peshkimin dhe antikontrabandën gjatë patrullimeve, përmirësimin e kuadrit ligjor për eleminimin e mbivendosjes me Ligjin e Rojes Bregdetare,etj. Është gjë pozitive vendosja si praktikëe metodë pune e analizës së ngjarjeve dhe nxjerrja e përgjegjsive individuale dhe kolektive, nënvizoi zoti Shkurti. Një rast i tillë ishte analiza që ju bë fatkeqësisë detare të tragetit “Norman Atlantic”. Në fund zoti Shkurti theksoi se gjatë këtij viti, 2015, Roja Bregdetare ka mbështetjen e nevojshme logjistike për të përballuar cdo operacion në det. Drejtori i Administratës Detare, zoti Gazmir Tahiri vlerësoi ecurinë dhe rezultatet e arritura nga QNOD, si dhe domosdoshmërinë e saktësimit të kompetencave të drejtuesit të këtij institucioni. Më pas Ai evidentoi mungesën e burimeve njerzore për prezencën e kapitenerisë në QNOD, nevojën e përmirësimit të bazës material e, pasjen e një ekipi permanent{Stand Bay} për cdo emergjencë detare, i cili të ketë dhe mjete riparuese për mjetin e aksidentua. Aktualisht, vendit tonë i mungon një hallkë e tillë, theksoi kapiten Tahiri. Ka një problem konceptual në trajtimin e kësaj cështje, që lidhet me ndryshimin e një emergjence tokësore nga ajo detare. Kuptohet që një njëri me këmbë në det, me atë me një këmbë në tokë nuk mund të krahasohet.Ndërsa është i nevojshëm përmirësimi i kuadrit ligjor ku ne shpesh ngecemi. Mendoj se përdorimi i sistemit të rotacionit për drejtimin e QNOD, do ishte më rezultativ në të ardhmen e QNOD, përfundoi diskutimin kapiten Tahiri. Zoti Zamir Shtylla, drejtor në Ministrinë e Financave, vuri në dukje nevojën e kulturës profesionale të gjithë aktorëve në QNOD, shfrytëzimin e bazës logjistike ekzistuese, se ne nuk kemi komoditetin e një bazë e kushte ideale. Besim reciprok në dhënien e shkëmbimin e informacionit, përfshi dhe vendet partnere, mënjanimin e dualitetit të pushteteve e ndjenjës së unit, vënia në lëvizje e cdo potenciali e mjeti institucional për rritjen e efektivitetit të QNOD, etj. Tashmë QNOD duhet ta pranojmë të gjithë si strukturë dhe të bashkëveprojmë për ta fuqizuar atë, theksoi zoti Shtylla. Drejtues i Parë Xhevair Karaj, përfaqsues në Drejtorinë e Kufirit dhe Migracionit, shtroi ceshtjen e përmirësimit të vëzhgimit në hapësirën detare , eleminimin e zonave të pambuluara, afrimi sa më afër buzës së ujit dhe për mjete deri në 5 m gjatësi, gjë që kërkon teknologji të re. Sigurisht që dhe për këto Komanda e Forcës Detare ka projekte në të ardhmen. Në lidhje me këtë cështje serioze, sepse pa zbulim s’ka asnjë operacion, mirë do ishte që të vazhdonte bashkëpunimi me Kompaninë “Lockhhed Martin”, si për riparimin e sistemit aktual të vëzhgimit, ashtu dhe për zvogëlimin e rajoneve të pambuluara. Drejtues Karaj evidentoi nevojën e përmirësimit të radiokomunikimit për një bashkëpunim më të mirë gjatë operacioneve të përbashkëta me aktorët e tjerë. Nga ana e tij, Ilir Nako, specialist në Ministrinë e Mjedisit, në emër të eprorëve të tij, vlerësoi bashkëpunimin e deritanishëm me QNOD dhe Rojen Bregdetare, si në parandalimin e eleminimin e ndotjeve në det, ashtu dhe për peshkimin e paligjshëm. Aktiviteti në këtë drejtim do shtohet në zbatim të planit kombëtar të mjedisit. Qartësimi i linjës së komandim-kontrollit dhe saktësimi i pikave të kontaktit mes aktorëve, ka rëndësi parësore në operacionet detare, theksoi Kolonel Ahmet Leka,komandant i Qendrës së Bashkuar Operacionale{QBO} të FA.Tashmë dhe helikopterët tanë janë pajisur me mjete shpëtimi dhe veshje për zhytësat. Në vijim kolonel Leka theksoi nevojën e planit kombëtar të kërkim-shpëtimit dhe marrëveshjen me tre fqinjët për zonat e përgjegjsisë, probleme të cilat ne i kemi trajtuar më parë tek Gazeta Dielli. Zoti Arjan Demiri, drejtues në Ministrinë e Bujqësisë, përmendi aksionet e kryera për parandalimin e peshkimit të paligjshëm, vendosjen në gatishmëri të sistemit Bluebox, trajnimin e personelit për këto aparatura, etj. Nga ana e tij, Zoti Mark Stickevers, përfaqsues i ICITAP, në QNOD vlerësoi punë e QNOD dhe përmirësimin e saj mbas vendosjes në gatishmëri të Sistemit të Vëzhgimit të Hapësirës Detare. Duhet ta kemi të qartë se niveli aktual i QNOD, është pasqyrë e nivelit të institucioneve që ju drejtoni, tha zoti Stickevers. QNOD mbështetet mbi konceptin reargues, parandalues. Nëpërmjet zbulimit, informimit të vazhdueshëm, shfrytëzimit të kapaciteteve e aparaturave ekzistuese, shërbimeve inteligjente, njohjes dhe mbajtjes nën kontroll të situatës detare, është bërë i mundur ndalimi i mjeteve me shkelje ligjore. QNOD ka informacionin e nevojshëm për cdo situatë detare, për cdo mjet, kush hyn dhe kush del në ujërat shqiptare, kjo duhet fuqizuar me ato mjete që ka cdo institucion. Tashmë QNOD e ka një VKM, mirë është që ta lexojë cdo drejtues institucioni dhe të zbatojë detyrimet. Natyrisht dhe në të ardhmen bashkëpunimi i ICITAP do vazhdojë, në drejtim të trajnimeve, testeve praktike, shkëmbimin e informacionit, etj. përfundoi zoti Stickevers. Më konsideroni si të shtëpisë , ndaj mbani flamurin e Guardia Financës në tavolinë, e filloi diskutimin Kolonel Francesco Guarini, Komandant i Guardia Di Financës{GF} në Shqipëri. Kemi vite që bashkëpunojmë me institucionet tuaja, vecanërisht kundër trafikut të drogës, një kundërshtar i vjetër ky. Është e nevojshme parandalimi i këtij trafiku që në tokë. Pastaj në det puna shtohet, se kundërshtari përdor të gjitha mjetet që nga ato 5 m gjatësideri tek mjetet e peshkimit. Por tashmë kemi dhe një kundërshtar të ri, terroristët, ndaj nqs nuk marrim masa sistemi ynë dështon. Këto cështje kryesore u diskutuan dhe gjatë vizitës së Ministrit të Brendshëm Italian në vendin tonë këto ditë, tha Kolonel Guarini. Marr shkas nga ngjarja me tragetin “Norman Atlantic”, ku në zyrat e kontrollit të vendeve tona fqinje, anëtare të BE, ka neglishenca në kontroll, e jo më pastaj në anije tregtare apo peshkimi. Të gjitha institucionet detare gjenden në një luftë të përhershme kundër trafikut dhe terroristëve, ndaj ne duhet të jemi bashkë dhe sy hapur, përfundoi Koloneli i GF. Ju falenderoj për ftesën që më bëtë, për të marrë pjesë në këtë forum të vecantë të shtetit shqiptar, nënvizoi kapiten i Rangut të II-të Ralph Shield, atashe ushtarak i SHBA në vendin tonë. Është kënaqësi kur sheh përfaqësues të institucioneve të ndryshme të diskutojnë hapur për detyrat e misionin kryesor që ka të bëjë me sigurinë detare. Shumë gjëra lidhen me koston, por ka dhe mënyra të ndryshme për zbutjen e efekteve buxhetore. Psh. Sisteme të ndryshme komunikojnë me njëri-tjetrin, para se të mendosh të blesh një të ri. Sigurish ky institucion i ri ka nevojë për mbështetje e përmirësim legjislacioni, një process që duhet të vazhdojë. Duke pasur një mision kompleks, QNOD ka vështirësitë e veta të drejtimit, theksoi Kapiten Shield. Zoti Petro Koci, Zv/Ministër i Mbrojtjes, i sapo emëruar në këtë detyrë, së pari falenderoi zotin Malaj dhe personelin e QNOD për arritjet e deritanishme. Para këtij takimi të parë u informova për rolin që ka QNOD, si institucion i rëndësishëm i shtetit shqiptar për sigurinë detare të njerzve, mjeteve dhe mjedisit, tha Ai. Diskutimet e sinqerta , bashkëpunimi ndërinstitucional, ndihma dhe këshillat e partnerëve, sfidat e së ardhmes, janë domethënëse për këtë qëndër. Mendoj se ka ardhur koha të shohim nga e ardhmja, së pari në institucionalizimin e mëtejshëm të qendrës. Përmirësimin e VKM ekzistuese, i procesit të emërimit, vartësisë e përbërjes së QNOD. Zbatimi i regjimit dhe rregullave të informacionit, institucionalizimi i buxhetit e aseteve të QNOD, bashkëpunimi ndërdikasterial dhe me partnerët, modernizimi i teknologjisë, por më parë të përdorim efektivisht atë që kemi, të jenë funksionale. Ndërkohë ne si Ministri po hedhim hapat e duhur për të krijuar mardhënie institucionale me kryeministrin, duke i dhënë zgjidhje ligjore këtij problemi, theksoi Zvministri Koci. Në mbyllje Ai shprehu besimin se të gjitha institucionet e QNOD do venë asetet dhe kontributet e tyre për të rritur sigurinë detare në vendin tonë si dhe luftën ndaj trafiqeve të ndryshme, krimit të organizuar dhe akteve terroiste.Mbas kësaj analize të rëndësishme për problematikën detare në vendin tonë zoti Koci zhvilloi një vizitë të shkurtër në sallën operacionale “Fiqiri Kupe” dhe Komandën e Forcës Detare.