Kisha “Zoja Pajtore Shqiptare” në Michigan

June 13, 2016 by dgreca

Kisha “Zoja Pajtore Shqiptare” në Southfield Miçigan shëndrit në mes të një qyteze Amerikane/

Kisha "Zoja Pajtore Shqiptare" në Southfield Miçigan shëndrrit në mes të një qyteze Amerikane

Kisha Zoja Pajtore ne Southfield e vizitojë duke marrë pjesë në Meshën e së Dielës, George Frendo Anthony një prelat Maltës, i cili tash sa vjet po shërben si ndihmës i Peshkopit së Dioqezës Tiranë-Durrës, në Shqipëri.

Nga Beqir SINA/

SOUTHFIELD – MI: Në të dielën e parë, të muajti qershor, kalendari kishtar celebronë një nga të Meshat e saj më të dashura për besimtarët e rinjë e të reja katolikë : Youth Mass – Mesha e të Rinjëve.

Ndërkohë, simbas librit kishtar thuhet se nuk është problem i vazhdueshëm që në shumë famulli një të diel e parë e qershorit të ketë vendosur mënjanë si predikim në Meshën e së Dielës një Youth Mass projektuar për të apeluar tek të rinjtë.

“Kjo, meshë është një formë muzikore e çlirimit për muzikantët dhe për njerëz të të gjitha moshave, thuhet në librin kishtar për këtë Mesh e cila është pjesë e Meshës së Diel. Sapo të kesh zbuluar këtë të vërtetë, tha një besimtarë i devotshëm i kësaj kishe, Marash Nucullaj, duke shtuar se , është një brez i ri i të rinjve, të cilët e gjejnë atë në të dy aspekte të jetës: një sfidë artistike dhe energji të thellë shpirtërore” tha ai.

Qyshë, që në fillim të kësaj meshe të veçantë – Youth Mass, famullitari i kësaj kishe, i përndershmi Don Nue Gjergji, lajmërojë nga Altari, në fillim të predikimit të tij, besimtarët e shumtë që ishin mbledhur në Kishën Zoja Pajtore, për të marrë pjesë në Meshën e së Dielës, se në mesin e besimtarërve, ndodhej për vizitë George Frendo Anthony O.P. , i cili, tha Don Nue Gjergji, është një prelat Maltës, i cili tash sa vjet po shërben si ndihmës i Peshkopit së Dioqezës Tiranë-Durrës, në Shqipëri.

Më pas Don Nue Gjergji, foli për biografinë e prelatit George Frendo, për të cilin tha ai flet disa gjuhë, dhe në mesin e tyre, bukur dhe ambël edhe gjuhën shqipe, si një shqiptarë.

George Frendo, tha famullitari i Kishës Zoja Pajtore, lindi në Qormi Maltë më 4 prill 1946. Në moshën 15 vjeçare ai u vetëquajtë si anëtar i rendit të predikuesve. Në vitin 1963, Frendo filloi studimet e tij për priftërinë së bashku me Paul Kremona i cili sot shërben si Kryepeshkopi i Maltës. Si Frendo dhe Cremona u shuguruan priftërinj nga Emanuele Gerada më 2 prill, 1969. Frendo, ka shërbyer 8 vjet si famullitarit i Gëardamanġa.

Kurse, në vitin 2006 Papa Benedikti XVI emëroi Frendo si ndihmëse Peshkopi i Tiranë-Durrës në Shqipëri titullar te Buthrotum. Ai u shugurua më 23 shtator, 2006 nga i ndjeri Rrok Kola Mirdita Arqipeshkvi i Tiranë-Durrës dhe është bashkë-shenjtëruar nga Nunci Apostolik John Bulaitis dhe Kryepeshkopi Jozef Mercieca të Maltës.

Mirëpo, me këtë rast duhet kujtuar se në javën e parë të muajit qershor kjo kishë madhështore dhe nga më të bukurat në këtë zonë, ka edhe ditëlndjen e saj. Mbasi, është qershori i vitit 1977, kur u hap për herë të parë kisha Zoja Pajtore e Shqiptarëve të Amerikës, nga i ndjeri Dom Prek Ndervashaj, i pari prift katolik shqiptarë, që ngriti shërbimin meshtarë në gjuhen shqipe, për besimterët katolik shqiptarë të Michiganit.

Kjo kishë sipas shënimeve ka filluar lutjet e saj dhe predikimet me 200 familje antaret e para të kishës dhe dhe shume shpejt nga që kapaciteti i saj ishte 350-400 vende, ajo u rritë menjëherë si ajo bima.

Ku si thuhet pranë kësajë kishë u mblodhën besimtarët katolik shqiptarë, nga Kosova, Mali i Zi, dhe Shqipëria, duke kthyer
dalëngadalë në një qendër atdhetare e kulturore, ku filloj të lutej, dhe falej por edhe të festohej festa e flamurit, dhe festa të tjera kombëtare.

Më vonë në këtë kishë dhe mjediset e saj u zhvilluan një serë aktivitetesh kulturore artistike, aty filloj të organizohej dhe Festivali i Kulturës dhe Traditës Shqiptare në Amerikë.
Aktivitet, ky në të cilin tubohen disa mijëra shqiptarë, nga Detroiti, dhe zonat për rreth, por edhe mysafirë nga shtet e tjera të SHBA dhe Kanadaja. Në të gjitha mjediste e Kishës Zoja Pajtore, për tre ditë me radhë mbahen aktivitete të ndryshme kulturore, artistike e argëtuese sidomos ato që tërheqin rininë shqiptarë në Amerikë.

Famullitari i kësaj kishe një meshtar dhe patriot e atdhetar i dalluar, Don Nue Gjergji, duke folur për këtë festival që organizon kisha e tij, në bashkëpunim me komunitetin katolik, në Detroit, thotë se :”Ky është një rasti i mirë ku takohen të gjithë shqiptarët, pa dallime, sidomos të rinjët e të rejat shqiptare, bisedojnë e çmallen me njëri tjetrin të gjithë shqiptarët. Këto Festivale, si quhen këtu në Amerikë, tashmë janë kthyer në traditë në të dy kishat katolike shqiptare, në zonën e Deroitit dhe priten me shumë kënaqësi nga të gjithë besimtarët, që mbushin përplot oborrin e Kishës Zoja Pajtore” na tha meshatri Don Nue Gjergji.

Në broshurat e kishës Zoja Pajtore, që jan në një stendë në hyrje të saj thuhet se :”Misioni i kësaj kishe është të plotesojë nevojat e komunitetit shqiptar, të kësaj zone, për një pasur një kishë multi funksionale, shqiptare. Kisha Katolike Zoja Pajtore, thuhet se është një qendër e re, e cila zhvillon aktivitete me karakter fetar, kombëtar e shoqëror në bashkësinë shqiptare, në një zonë të qytezave të Detroitit, Southfield, ku ajo është e e ri-ndërtuar. Këtu zhvillohen mesha, liturgji, pagëzime, kurorëzime, ceremoni martesore e mortore, si dhe sakramente të tjera, mësimin e gjuhës shqipe, nëpër klasa, koncerte të ndryshme, përmovime librash dhe talentesh të reja, seminare dhe simpoziume të ndryshme fetare, letrare e kombëtare.

Miçingani, është një prej shteteve federale, të SHBA, ku më së shumti janë të përqendruar shqiptarët, sidomos atyre që i përkasin dekadave të para të emigrimit, pra ata te të shekullit të XX. Mirëpo, me rrëzimin e komunizmit, dhe hapjen e Shqipërisë, nga izolimi total i regjimit të Enver Hoxhës, dhe shpërbërjen e Jugosllavisë, shumq shqiptarë nga Shqipëria, Kosova dhe viset shqiptare, ia kan “mësyer” Michiganit – Detroitit, dhe shteteve për rreth tij.

Në këtë shtet janë të ndërtuara, disa ndërtesa të kultit për shqiptarët , si kisha dhe xhami, Dteroiti, është i vetmi qytet në Shtetet e Bashkuara që ka një Teqe bektashiane.

Në Dteroit, dhe qytezat për rreth tij, ka me qindra kisha katolike dhe kisha ortodokse – ka edhe një Katedrale, ndersa, ka edhe dy kishat shqiptare katolike, që ngrihen në qytetet ëarren afër Detroitit dhe Southfield, të cilat thuhet se i kan dhënë Miçinganit, një vlerë dhe rëndësi të madhe.

Dy kishat e reja katolike shqiptare, të rindërtuara pasi u shitën kishat e vjetra : ajo e Shën Palit dhe Zoja Pajtore Shqiptare, krahas Katedrales dhe kishave më të njohura në këtë shtet, të cilat, zakonisht përfshihen edhe në itinerarët e turistëve vendas e të huaj, po ngjallin një interes të veçantë, jo vetem tek mijërat e besimtarëve shqiptarë, por, edhe atyre amerikanë e të huaj.

Kisha Zoja Pajtore Shqiptare ne Southfield, është e rindërtuar, pasi u shitë e vjetra dhe u mboldhën të hollat e nevojshme nga sponsorët dhe bessimtarët për të ndërtuar jo shumë larg të parës kishën e re. E cila e shtoi gëzimin dhe harenë, kur u ndertua kisha re. “Çdo gjë dukej në syt e çdo besimtari, fytyrat e tyre të qeshura, entuziasmi dhe lumturia gufonte ne çdo zemër besimtari. Ata e pritën ketë ditë si një ditë feste. Ata ishin jashtëzakonisht të lulmtur, pasi edhe nevoja ka qenë e madhe për këtë kishë.

“Kishte ditë që ndihej atmosfera festive, shkruan revista katolike e kësaj kishe, duke përshkruar gëzimin e madh që mbizotronte, dhe e gëzimit të përurimit të kishës se re Zoja Pajtore Shqiptare në Southfield. Kjo për faktin, shkruan revista katolike, se ata tash do të kishin një qendër fetare dhe dëfryese që do tua plotësojë të gjitha kërkesat e dëshirat. Kisha, shkruante kjo revistë do të jepte ndihmesën e saj, jo vetëm në aspektin fetar , por edhe në atë kombëtar, shoqëror e social. Ajo do të shërbej si një institucion e ruajtes dhe kultivimit e vlerave më të mira fetare e kombëtare.

“Kisha, më e re atje, është ajo që ndrroj truall e quajtur Kisha Pajtore e Shqiptarëve. Kjo, kishë sipas një besimtari që na shoqërojë gjatë kësaj vizite, në Detroit, Marash Nucullaj, deri në hapjen e saj kishte kushtuar mbi 2 milion e gjysmë dollar amerikanë. Ato kanë qenë të ardhurat, që u siguruan nga një fond i mëparëshëm që kishte vet kjo kishë, na thotë dom Nucullaj. Por, duhet theksuar, tha ai se edhe kontributet e familjeve të besimtarëve kan qenë të mira. Ndihma e jashtme ka qenë krejtesisht nga kontributi i besmitareve të kësaj kishe, por edhe komunitetet kishtare të Shën Palit në Detroit dhe Zoja e Shkodrës në Nju Jork, ka dhënë kontributin e tyre. Madje, ka pasur edhe ndonjë shqiptarë nga besimet e tjera fetare”, shprehet Marsah Nucullaj.

Kisha Pajtore e Shqiptarëve

Tridhjetevjet më pare në Southfild të Miçiganit, në periferi të qytetit Detroit, Dom Prenk Ndrevashaj dhe një grup besimtarësh katolike themeluan Kishën Zonja Pajtore e Shqiptarëve, e cila u shndërrua në vite jo thjesht në një objekt kulti, por në një institucion të rëndësishëm të ruajtjes së kulturës dhe traditave shqiptare. Kisha shpjegon, famulltari i Zonjës Pajtore të Shqiptarëve, Dom Ndue Gjergji, është rritur së bashku me komunitetin dhe ka përjetuar ndryshimet që ka kaluar ky komunitet. Ajo është e themeluar fillimisht me besimtarë kryesisht nga Mali i Zi dhe nga Kosova, sot, shpjegon meshtari i dalluar Dom Ndue Gjergji rreth 70 për qind e komunitetit të saj janë nga Shqipëria, të cilët tek kisha kanë gjetur një mbështetje të madhe për t’i ndihmuar në ambjentimin në Shtetet e Bashkuara.

Në broshurën e kësaj kishe thuhet se një farë shume e të hollave u sigurua edhe nga shitja e kishës së vjetër. Siperfaqja, e truallit të saj është rreth 10 hektarë.

Kisha ka në hyrjen e saj Shtatoren e madhe të Nëna Terezes, e cila duket sikur u thotë besmitarëve të saj : “Ejani e lutuni dhe merrni me vete bekimin në shtëpinë e Zotit tuaj

Ndërtesa e kishës ka një faltore me rreth 1.000 ulëse. Ka një ambjent të veçantë për fëmijët e vegjël dhe nënat e tyre, kur vijnë në kishë. Madje, ka edhe objektet përcjellese. Ka tre salla të mëdha ku mund të bëhen klasa për shkollën shqipe. Ka një sallë me 300 vende për gazmende dhe evenimete të tjera masive, qofshin këto, shoqërore, sociale e kulturore. Ka edhe shtëpinë e meshtarve(rektoria) ose siç quhet me gjuhen e malesorve – Qelja, Parkingu i kishës zë rreth 400 makina. Ka edhe mjedisin ku në të ardhmen do të ndërtohet parku sportiv.

Kjo, famulli, e cila është e ndërtuar me kontributin dhe djersën e besimtarëve të saj, thonë besimtarët, duke u mburrur me kishën e tyre, e prezantojnë atë si një kishë madhështore, e cila është shembull për të gjithë. Mirpo, me këtë rastë, thonë ata patjetër që duhet përmendur edhe kontributi tjejet i rëndësishëm dhe në fushën fetare, atdhetare e intelektuale të meshtarit të tyre Dom Nue Gjergjit.

“Ai vazhdimisht, thonë ata ka qenë në krye të levizjeve që ka ndërmarrë komuniteti shqiptarë në diasporë veçanërisht në Michigan ne mbështetje të çështjes kombëtare, të lirisë e të drejtave të shqiptarëve në Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni, Çamëri etj, duke pasuruar e lartësuar kështu me shumë traditat dhe kontributet patriotike, intelektuale e atdhetare të familjes së tijë, Gjergji nga Kosova, pasi ai është vëllai i biografit të Nanë Terezes, Dr. dom Lush Gjergji, priftit katolik shqiptar i Ipeshkvisë në Prishtinë“.

është një fakt intersantë se në ndërtimin Kishës Zoja Pajtore, në inagurimin e kishës në Southfield – të Detroitit, morën pjesë klerkik, nga të gjitha viset shqiptare, nga Kosova e Shqipëria, dhe të besimeve të tjera, si dhe autoritetet të shetit të Miçinganit, besimtarë katolikë të zonës dhe grupe besimtarësh nga shtete të tjera u mblodhën për të shënuar këtë përvjetor të rëndësishëm.

Mes tyre ishte edhe i ndjeri Archbishop Rrok Kola Mirdita, ish -Archbishop i Tiranes dhe Durresit,.i cili edhe udhëhoqi liturgjine- meshën e së dielës me 12 priftërinje të tjerë. Kancelari Shane Zefi, nga Kosova, së bashku me famullitarin dom Lazër Berisha, e dom Nue Ballabani nga Zagrebi. Nga Mali i Zi ishte patër Pashko Gojçaj famullitari i Tuzit. Nga Shqipëria dom Ernest Tershani, ish i burgosur në burgjet e diktaturës , nga ku kaloi 27 vjet. Doktor dom Preng Lazeri, drejtor i radio “Malësia”, e nga Rumania, ishte prifti Dimitrus, i cili përfaqëson atje kishën ortodokse shqiptare. Dom Pjetër Popaj i kishës katolike shqiptare”Zoja e Shkodres” Hartsdale NY me Doma Anton Kçirën, ish- famullitari i kishës Shën Pali në Detroit. Imam Shuaip Gerguri, i qendrës Islame në ShBA me përfaqësuesit e Teqes Bektashiane. Autoritet zyrtare e fetare te qytetit të Southfild dhe rreth 1600 besmitarë.

Nje delagacioni nga Nju Jorku, udhetoje per te marre pjese ne meshen, seminarin dhe darken solmne. Mes tyre ishte zoti Marijan Cubi, kryetari i Këshillit të Kishës Katolike Shqiptare në Nju Jork, “Zoja e Shkodrës” – Hartsdale, me bashkeshorten e tij, Dilen, si dhe veprimtarët e dalluar të komunitetit z. Lekë Gojçaj, Pashkë Paloka, Zef Balaj, dr Gjon Buçaj, familja Shala, familja Curanaj, familja Berisha.

Marijan Cubi, kryetarë i Këshillit të Kishës Katolike Shqiptare ne Nju Jork, “Zoja e Shkodres” – në Hartsdale, është edhe arkatari i Vatrës, i cili ka thënë se :” Kisha e re i ngjante një ndërtese të bukur e të madhe – një ndërtese krejt e re, e shumë funksionale. Kisha e re, tha ai ka të gjitha facilitetet, dhe konsiderohet si një diçka e jashtëzakoneshme. Ajo ishte nje fat për shqiptaret katolik, që arritën të blejnë një kishë të tillë.”

Hillary Clinton feston fitoren në Bruklin, Nju Jork

June 8, 2016 by dgreca

Nga Beqir SINA – Brooklyn New York/

Grupe shqiptarësh, po i qëndrojnë besnik në mbështetjen tyre deri në Shtëpinë e Bardhë /

BROOKLYN NYC : Në vazhdën e Super të Martës, kandidatja për Presidente e SHBA, Hillary Rodham Clinton, mbasi fitojë në fillore në Kaliforni, New Jersey, South Dakota, dhe New Mexico, triumfalisht doli në skenën madhështore të bazës detare Navy Yard në Brooklyn mbrëm për të festuar së bashku me përkrahsit e saj, fitoren e emrimit nga Partia Demokrate.

Ajo doli në skenë së bashku me bashkëshortin e saj Presidentin Bill Clinton, dhëndrrin dhe vajzën shtatëzën Chelsea, duke u thënë përkrahësve të ngazëllyer se fitorja e saj historike, është vazhdimi i betejave, të filluar nga pionierët e të drejtave të grave në SHBA, gjatë shekullit të 19-të në Seneca Falls, New York “.

“Sonte, po kurorëzohet një udhëtim i mrekullueshëm — një ujdhëtim shumë, shumë i gjatë, i gjatë”, tha Hillary Clinton duke shtuar se “U detyrohemi kaq shumë atyre që erdhën përpara nesh, por e sontmja ju përket e gjitha juve” tha Clinton.

Shanci i Hillary Clintonit të jetë gruaja e parë për të fituar një nominim partisë më të madhe presidenciale tani duket se eshte i sigurt, por dhe sondazhet tregojnë se ka mundësi që ajo të fitojë edhe ndaj Donald Trump, në zgjedhjet e përgjithshme, megjithse asgje nuk eshte e sigurt dhe pritet 6 nentori.

“Falë jush, ne kemi arritur në një moment historik”, tha Clinton mbështetësve., dhe shtoje se: “Fitorja sonte nuk është në lidhje me një person. I përket brezave të grave dhe burrave që luftuan dhe sakrifikuan dhe e bëra këtë moment të mundshëm.”, tha ajo.

Clinton, gjithashtu sinjalizoi se pret me padurim tani për të bashkuar edhe partinë Demokratike, pas një beteje të gjatë me Bernie Sanders, duke pretenduar se ata të dy gjatë fushatës paraprake patën “debate rigoroze” të cilat sipas saj kan qenë “shumë të mirë për Partinë Demokratike dhe Amerikën.”

Përfaqësuesit e të dy fushatave, pra Clinton dhe Sanders, thuhet se janë takuar, sot për të diskutuar mbi unitetin e partisë.

Sanders i cili fitoi dje, Super të Martën në Montana dhe North Dakota, duke folur për mbështetësit e tij, dukej të jetë i gatshme të pranojë humbjen dhe të premtoi se do të vazhdojë për të “luftuar shumë për të fituar” në primaren e fundit, e cila do të jetë në District of Columbia javën e ardhshme, megjithëse nuk i jep atij, asnjë lloj shnaci të dalë në krye të Demokratëve.

Por, simbas shtypit këtu ai gjithashtu pranoi: “Unë jam shumë i mirë në aritmetikë, dhe unë e di se lufta para nesh është një “luftë” shumë, shumë e madhe, prandaj ne do të vazhdojmë të luftojmë për çdo votë dhe çdo delegat që ne mund të marrim.”

Clinton deri mbrëmë ka fituar shumicën e 4,051 delegatëve , dhe ka pretendimet e mbështetjes nga 571 superdelegatëve, në krahasim me Sanders, që thuhet se ka 48 Superdelgatë. Afërsisht 100 Superdelegatë, thonë anlaistët e këtyre zgjedhjeve, mbeten të paangazhuar, dhe Sanders është duke aspiruar për të i fituar ata gjatë Konventës së Partisë Demokrate.

Tani Sanders ka në plan për të hequr nga “puna” të paktën gjysmën e stafit të tij të fushatës, dhe ka një takim të planifikuar me Presidentin Obama të enjten, me kërkesë të tij. Strategjisti i fushatës së tij manaxheri Mark Ruffalo, shkruajn gazetat sot duket dha dorëheqjen, mbas fitores së Hillary Clinton mbrëm.

Ndërkohë, në Mordor, kandidati Republikan Donald Trump, i cili ka ka siguruar më parë fitoren në fillimore nga Republikanët, fitoi në California, Montana, New Jersey, New Mexico, dhe South Dakota, në thelb duke triumfuar mbi askënd.

Shtypi amerikan shkruan se ai ka në plan të japë një fjalim javën e ardhshme për të folur sipas tyre : ”Të gjitha gjërat që kanë ndodhur me Clintonët,” dhe bëri një uverturë për mbështetësit Sanders që ndjehen simbas tij të “lënë jashtë në të “ftohtë”, nga një sistem i manipuluar i demokratëve amerikan.”

Mbrëmë, kur Hillary, doli në skenën madhështore të bazës detare Navy Yard në Brooklyn për të festuar së bashku me përkrahsit e saj fitoren, e emrimit nga Partia Demokrate, në një natë historike dhe emocionale, para një turme mbështetësish që brohorisnin në Bruklin, Nju-Jork, natyrishtë, që nuk munguan edhe veprimtarët shqiptaro amerikan, të cilët kan kontribuar shumë gjatë fushatës fillimore në Partinë Demokratike që nga nisja e fushatës .

Njëri prej tyre, në qendrën e bazës detare Navy Yard në Brooklyn, për të festuar së bashku me një grup tjetër shqiptarësh ishte mbreme, edhe veprimtari i njohur dibran Ibrahim Kolari, ish Kryetari i Shoqates Atdhetare Dibra, dhe anëtarë i kryesisë së Federatës PanShqiptare Vatra.

Kandidatja demokrate për Presidente të ShBA-ve, në fillim të fushatës fillimore nga Partia Demokrate, pati marrë pjesë në një mbrëmje për rritjen e fondeve nga biznismenin shqiptar Selim Rusi, që njihet si Sal Rusi, në shtëpinë e tij, që këtu në Nju Jork, njihet si “Shtëpia e Bardhë”, për nga ndërtimi dhe madhësia .

Madje emri i shtëpisë, shkruajti shtypi amerikan i “ndjellë” mirë Hillary-t ngaqë ajo quhet “Shtëpia e Bardhë”, vendi i cili synohet tashmë që ajo ka fituar emërimin e saj nga Partia Demokrate, nga ish-zonja e parë që nga viti 1994 deri në vitin 2000, kur burri i saj Bill Clinton ishte president, të bëhet ndoshta me 6 Nëntor 2016 edhe Presidentja e parë grua në historinë e Shteteve të Bashkuara .

Rusi, i cili është Shqiptaro-Amerikan, me origjinë nga Dibra e Madhe, me një grup shqiptarësh, megjithëse, thone se është i regjistruar Republikan, është “hedhur” në përkrahje të Demokratëve në këto zgjedhje, dhe konkretishtë të Hillary Rodham Clinton.

Sipas gazetës New York Daily News, Rusi kishte thënë: “Kjo, po ndodhë ngaqë Clinton u ka ndihmuar shumë, shqiptarëve, sidomos për Kosovën, por edhe për komunitetit shqiptar dhe kam kënaqësinë, që mund t’i ndihmojë zonjës Clinton dhe komunitetit të saj”.

Hillary Clinton shkruan shtypi amerikan mbrëmë me familjen e saj, duket se ka përjetuar momentin e saj me të lumtur në jetën e saj, duke u bërë gruaja e parë në historinë e 240-vjeçare të Shteteve të Bashkuara, një grua kandidate për Presidente, për të udhëhequr një biletë presidenciale prej një partie e cila është nga më te mëdhat politike, në vend .

“Falë jush, ne kemi arritur në një moment historik”, tha ajo gjatë një fjalimi në Bruklin. “Fitorja sonte nuk është në lidhje me një person. I përket brezave të grave dhe burrave që luftuan dhe sakrifikuan dhe e bëra këtë moment të mundshëm.”

Pas tre dekadash në qendër të politikës amerikane si pioniere – dhe shumë të diskutueshëm – ikonë feministe, fitorja e saj sjell, mendojne analistet e ketyre presidencialevene Shtetet e Bashkuara, se u jep fund edhe atyre, plasaritjeve partiake “më të lartat, dhe më e vështirat prej krjimit të Partisë Demokratike “

Ish-Zonja e Parë, Senatore nga Nju Jorku dhe ish -Sekretare e Shtetit, tani Hillary Rodham Clinton, tani pret të përballet për të “paragjykuar” kandidatin republikan Donald Trump, në një betejë të përgjithshme elektorale qe nukdo te jet aspak e lehte, që tashmë është formësuar si një nga fushatat nastiest- “më të këqijat” në historinë moderne të SHBA-së.

Dita e Trashëgimisë Shqiptare në Kensico Dam Plaza ne Valhalla

June 8, 2016 by dgreca

NGA BEQIR SINA/ NEW YORK/

“Dita e Trashegimise Shqiptare”, u organizua nga Qendra “Nena Tereze”, me rastin e aktiviteve në kuadër të “Vitit të Nëna Terezes” shpallur nga dy qeveritë tona, Kosovës e Shqipërisë, iu kushtua bamirëses me origjinë shqiptare, Shejtëreshës( më 4 Shtator ) Nanë Terezes, fituese e çmimit Nobel per Paqe.

Kensico Dam Plaza, Valhalla, NY : Pamjet e bukura mes nje ambjenti te mrekullueshem natyror, dhe tingujt te gjalle te muzikes e kultures shqiptare, mblodhi edhe kesaj radhe me qindra shqiptare ne parkun e njohur atraktiv ne rrethine Vallah, te zones malore te Nju Jorkut, Westchester Park ne Dam Kensico, per festivalin – Piknikun vjetorë shqiptarë i pagëzuar nga kisha si ” Dita e Trashegimise Shqiptare”.

Shqiptaro amerikan, kryesishtë besimtarë nga ata që jetojnë në pjesën e veriut të New Yorkut, prefektuarat e Westchester, Eastchester, Yonkers, qytetin e Bronxit e tjer, edhe këtë fillim vere megjithë motin me shi, nuk e lanë pa pjesmarrje e tyre masvie festën e tyre vjetore, zhvilluar në parkun e madh defryes Kensico Dam Plaza në Valhalla, festivalin që ata e kanë pagëzuar Festivali “Dita e Trashëgimisë Shqiptare” në New York.

Ky festival organizohet për çdo vjet nga Qendra Kulturore Nëna Tereze – Kisha Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës, me në krye Famullitarin Dom Pjetër Popaj, dhe është i sponsorizuar nga zyra e Prefekturës Westchester County Parks.

Ai është pjesë e festivaleve të komuniteteve, të cilë zgjedhin një një ditë të diel në këtë park, për të organizuar së bashku me mijëra njerëz, për çdo vit në qershorë, të festojnë atë shumëllojshmërinë të traditave dhe kulturave të tyre nga mbarë bota.

Për këtë vit simbas kalendarit të prefekturës, seria e zhvillimit të këtyre fesitvaleve( Piknik ) si thirren ato këtu në SHBA, filloi më 19 maj me një Festival të Trashëgimisë Aziatike-Amerikan nga organizuar nga komuniteti Kinez, Japonez, Korea, Malajzia, Indonezia, Burma dhe Filipinet.

Ndërkohë, si njofton në medien sociale Facebook, zyra e prefekturës, ku mbahet festivali – zyra e Westchester County Parks, këtë fundjavë, në Kensico Dam Plaza në Valhalla, u organizua festivali “Dita e Trashëgimisë Shqiptare” në New York.
Festivali i Trashëgimisë Shqiptare, në New York, u mbajtë të dielën nga ora 12 deri në orën 7 të mbrëmjes, në një mbasdite e cila u shoqerua pothuajse e tera me shi.

Ky festival, i cili është në vitin e 13 të tij, dhe është i hapur për të gjithë shqiptarët, e zonës së Tri-Shteshit.

Ndërkohë, simbas, disa materialeve të postuara nga pjesmarrësit në rrjetin shoqëror Facebook, të mbledhura nga gazeta jonë, duket se kan marr pjesë, afro 1 mijë vetë, veprimtarë dhe aktivistë, sportistë, artistë, nxënës shkollash, dhe studentë shqiptarë, nga New Yorku dhe zonat për rreth tij.

Mes tyre edhe liderit fetar, veprimtar, dhe personalitete të kulturës dhe artit, autoritetet vendore të lokalitetit Westchester County, miq dhe dashamirës të trashëgimisë kulturore, si dhe përfaqësues nga zyra diplomatike e Kosovës në New York.

Në këtë festival si gjithmonë tregëtohen nga shitësit ambulant, suvenire tona kombëtare, bluza, dhe seksorë të ndryshëm me flamurin kuq e zi, fotografi, postera të përmasave të ndryshme të trashëgimisë kulturore, përfshirë postera me protretin e figurave tona kombëtare, Heroin tonë Kombëtar Gjergj Kastriotin – Skëndërbeun, Nobelisten shqiptare Nëna Tereze, prijsin legjendar Ded GjonLulin, dhe Komndatin legjendar Adem Jasharin, e të tjera.

Në kuadër të Festivalit i Trashëgimisë Shqiptare, në New York, për gjatë gjithë ditës, pjesëmarrësit ndjekin koncertin e hapur në natyrë, nën tingujt e traditës shqiptare, që gjëmojnë fuqishëm në Kensico Dam Plaza ne Valhalla, gjatë festivalit.

Kurse, familjet dhe grupe sipas shoqërisë së tyre mes shqiptarëve, frekuentojnë, të ulur së bashku pije tradicionale, shoqëruar me një ushqim me shije të ushqimit autentik shqiptarë, ndërkohë, që muzika dhe aktivitetet të tjera, vazhdojnë dhe e bëjnë edhe më dëfryes këtë festival.

Kësaj rradhe atmosferën muzikore e ndezi me Muzikë Live këngëtari i mirënjohur tropojan Gëzim Nika, së bashku me zërin e talentuar të këngëtarve Edmond Nikolla, dhe Valbona Perej nga Shkodra, këngëtares Besjana Kurtasha, të gjithë nën shoqërimin muzikor të ‘Kastrioti – Band” drejtuar nga Dritan Papa.

Festavalit të Trashëgimisë Shqiptare, në New York, ia shtoi kënaqësinë edhe vallëzimi mahnitës dhe mjeshtëror i Grupit të vallëtarëve Rozafa, e drejtuar nga koreografja e njohur Agjelina Nika, nga Qendra Kulturore Nëna Tereze pranë Kishës Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës.

Gjithashtu, një vend të veçantë në festivalin e Trashëgimisë Shqiptare, në New York, zë si për nga hera aktiiviteti sportiv – me Truneun e Futbollit, Vollejbollit, Shah, e lojrave të tjera zbavitëse.

Për shqiptaro-amerikanët, kjo ngjarje është një mundësi për të u ribashkuar me fytyra të njohura. “Është i mrekullueshëm! Është me të gjitha elemtet nga traditat tona. Gjithkush, është i mirëpritur. Të gjithë janë të lumtur dhe të gëzuar në Festavalin Trashëgimisë Shqiptare, në New York,” shkruante shtypi lokal.

Kurse, County Executive Robert P. Astorino, nëpërmjet një shkrese zyrtare e ka bërë, të ditur i pari në faqen e Facbook, se do të mbahej ngjarja vjetore Dita e Trashëgimisë Shqiptare, të dielën më 5 qershor, nga ora 12 e mesditës e deri në 7 të darkës, në Kensico Dam Plaza ne Valhalla, nga komuniteti shqiptarë i kësaj prefekture.

Duke dhënë “lajmin” se : “Komuniteti shqiptarë po festonë kulturën e pasur dhe traditat e Shqipërisë përmes muzikës, valles, ushqimeve dhe aktiviteteve për të gjitha moshat këtu në Central Park Westchester,” ka shkruar Astorino.

Drejtori i Revistës Jeta Katolike, z. Mark Shkreli , duke komentuar këtë veprimtari të këtij komuniteti, ka thënë për festivalin- Piknikun – se ne festivalin “Dita e Trashegimise Shqiptare”, dominojne simbolet tona kombetare, kostumet popullore, kapuçat – plisat e bardhe, flamuri i madh shqiptar, dhe kenget vallet popullore nga te gjitha krahinat.

Z. Shkreli, në një prononcim të kaluar teksa ka folur për festivalin ka nënvizuar se : “Kjo ngjarje vjetore organizohet me qellim qe te gjithe shqiptaret, pa kurrefar dallimi, te mblidhen e defrehen sebashku, te rinjt te njoftohen me njeri me tjetrin dhe me kulturen e vet, si dhe kombet e tjera te njihen duke marre pjese ne kete veprimtari ne kete park, me traditen dhe kulturen tone te lashte, e qe, pa dyshim ia kemi arritur qellimit”

Kënga e vallja shqiptare e “kallën” Detroitin

June 6, 2016 by dgreca

NGA BEQIR SINA/

DETROIT MICHIGAN: Më 4 dhe 5 qershor, në Hart Plaza në Detroit, u zhvillua festivali më i madh festiv i shqiptaro-amerikanëve :”Festivali Shqiptaro-Amerikan/Albanian-American Festival”. Një festival, ky i organizuar në sheshin Hart Plaza, ku kumbojë fuqishëm dhe shqip, kënga e vallja shqiptare, festival i ngjyrosur kuqezi, me flamuj të Kosovës,dhe portretin e Nëna Terezes. Për dy netë me radhë, këtu do të dëgjohej në sheshin amerikan,vetëm shqip zëri i yjeve të estradës shqiptaro-amerikane, në SHBA, të të gjitha rrymave muzikore, duke përfshirë instrumentet dhe meloditë autoktone shqiptare.

Festivali i Detroitit, është për nga organizimi ngjarja më e madhe festive, që mbahet ndonjëherë në shtetin e Michiganit,dhe ndoshta edhe në komunitetin e shqiptarëve të Amerikës, duke u realizuar kështu një nga pritjet shumëvjeçare të ideuara edhe më herët, të cilat kanë mbetur të pa realizuara, derisa përfundimisht, këto vitet e fundit ato u bën realitet dhe ëndërr e realizuar e organizatorit të këtij festivali -ne kete komunitet
Kësaj rradhe pikerisht të biznesmenit shqiptar Ben Pëllumaj,por edhe me ndihmën që dhanë atij edhe shumë shqiptaro-amerikanë të tjerë(sponsorizuesit), pëfshirë Kishën Katolike Zoja e Shqiptarëve me famullitarin Don Nue Gjergji, Televizionin e Shqiptarëve të Amerikës – me Drejtor Gani Vila, dhe Drejtori artistik Fran Gjokaj, të cilët përbënë edhe grupin organizativ të :”Festivali Shqiptaro-Amerikan/Albanian-American Festival” mbajtur më 4 dhe 5 qershor, në Hart Plaza në Detroit të Michiganit,dheqendron ne logon e madhe te festivalit.
“Kisha Katolike Zoja e Shqiptarëve, me famullitarin Don Nue Gjergji, është me një kontribut të vecantë për mbajtjen e këtij festivali, tha organizatori i këtij festivali Ben Pëllumbi, duke shtuar se edhe faleminderuar edhe Kishen Katolike Shqiptare e Shën Palit, në partneritet të barabartë me Teqen Bektashiane, Xhaminë shqiptare, dhe disa organizatat shqiptare-amerikane, biznesmen e afaristë shqiptarë si dhe veprimtarë e lider të komuniteti shqiptaro-amerikan, të cilët ndihmuan sado pak në realizimin e këtij festivali në Hart Plaza – Detroit”
Festivali Shqiptarë – Amerikanë, është një aktivitet i këtij komuniteti i përvitshëm, por që për her të parë në historinë e këtij komuniteti, ai mbajt në qendër të qytetit të Detroitit.
Stolisja e këtij sheshi nga më të mëdhenjët në qytet dhe më i bukuri, me ngjyrat kuq e zi, me posterin e madh në hyrje të tij, me dy flamuj shqiptar , posteri me fotografinë e Nanë Terezes,logoja e madhe me sponsored dhe shfaqja non stop në një ekran gjigand të dokumentarit për Nëna Terezen në kuadrin e vitit të shëjterimit të Nëna Terezes, realizuar nga Televizioni ALBTVUSA ishin elementet që tërhoqën vëmendjen e mijëra amerikanëve dhe trusitëve të huaj- por edhe të shqiptarëve të shumtë që patën mundësinë për dy netë me radhë të ndiqinin këtë festival.
Festivali u zhvillua i hapur në natyrë, në “amfiteatrin” verorë, në qendër të sheshit.
Ai nisi ditën e shtunë, të shtunën, nga ora 2 pasdreke dhe u mbyll në ora 9 të mbrëmjes, kur nisi një shi i madh në shesh. Në natën e dytë të festivalit, ditën e diel, koha ishte në “krahun” e shqiptarëve, dhe kështu festivali shqiptarë “gjëmojë” përsëri më shumë se 8 orë, nga ora 4:00 që filloi programi me muzikë popullore shqiptare të këngëtarve të ndryshëm shqiptarë dhe shitoret ambulante me suvenire kombëtare si dhe ushqime të kuzhinës shqiptare me ushqime e pije të bollshme tradicionale shqiptare.

Prezantuese e Festivalit – Manjola Tershana, Orkestra- Gojart Kodra, Gjovalin Shkreli, Albert Abedini, eskluziviteti televizivë TV i Shqipëtarëve të Amerikës ALBTVUSA
Organizator i Festivalit – Arben Pllumaj, kurse, Drejtor Artistik dhe drejtues me nje profesionalizem te perkryer i Festivalit ishte kengetari Fran Gjoka, i shpallur edhe “Qytetar Nderi” Pukes .
Përshëndetën festivalin Konsulli i nderit Ekrem Bardha, zëvendës Ambasadorja e Shqipërisë Mamica Toska, Don Ndue Gjergji , Dervishi i Teqes Eliton Pashaj.
Kënduan këngëtarët: Gëzim Nika , Fran Gjoka, Artur Matia , Valbona Peraj, Lap Logu, Anjeza Ndoj, Luka Hajdini, Dorina Tiko, Blerina Braka, Danjela Camaj, Fran Lucaj, Zef Duhani, Vëllezërit, Prifti, nga Korca, Merita Halili dhe maestro Raif Hyseni, Grupi i valleve të Kishës së Shën Palit (koreografe Joli Paparisto, grupi i valleve nga Toronto me drejtues dhe koreograf Ramazan Këllezi, shoqëruar nga Ruki Kondi.
Ndërsa, të shtunën, pikërisht në natën e parë të këtij festivali këngëtarët e njohur Gezim Nika, Valbona Peraj, Luka Hajdini ,Artur Matia,Lap Logu edhe Grupi i valleve të Kishës së Shën Palit me koreografe Joli Paparisto, grupi i valleve “Shqiponjat e Vogla”nga Toronto me drejtues dhe koreograf Ramazan Këllezi, shoqëruar nga Ruki Kondi,, u bënë edhe bukuria e festivalit madheshtor që do të hyjë në historinë e kulturës së Shqiptarëve të Amerikës në vitin e Nënë Terezes, ishte nata e dytë dhe e fundit e një festivali shqiptar në SHBA, që do të mbahet mend gjatë, si një mrekulli e vërtetë.

Kënga e vallja shqiptare e kallën Detroitin për dy ditë, me radhë.
Ishte këngëtari i mirënjohur, i cili e hapi festivalin, Gëzim Nika, i shoqëruar në zë të dytë nga të gjithë këngëtarët, që u ngjitën në skenën e festivalit, dhe Grupi i mrekulleshëm i valltarëve “Shqiponjat e Vogla”nga Toronto, të cilët preformuan duke mrekulluar shqiptarët, dhe dhe në natën e dytë dhe mbylljen e festivalit, Mbreteresha e Këngës Popullore, Merita Halili dhe maestro Raif Hyseni, vëllezërit korcar Prifti, që sollën në Deteroit, atë atmosferën e koncerteve madhështore, kur ata ngrenin në peshë të gjithë publikun, i cili këndojë e vallëzojë ne shesh së bashku me ta.

Festivali i cili u mbajtë për dy ditë më 4 qershor e shtunë dhe e diel 5 qershor 2016, duke filluar nga ora 2pm dhe duke përfunduar nëte mesantes iu kushtua kësaj rradhe, “Vitit të Nëna Terezes” me rastin e shëjtërimit të saj më 4 shtator në Selinë e Shejtë në Vatikan.
Ndërkohë, që të gjitha fitimet nga festivalin e këtij viti do të shkojnë për të përfituar Motrat e Bamirësisë Nënë Terezës në qytetin e Detroit., mbasi tha organizatori i këtij festivali,:” Sot, nevojat e tyre, për t’i shërbyer më të varfërit e të varfërve në qytetin e Detroitit janë gjithnjë e më të kërkuar.”
Festivalit Shqiptaro-Amerikane 4 qershor dhe 5 qershor 2016 në Hart Plaza, Detroit, ishte i lirë për të gjithë shqiptarët dhe miqtë e tyre. Festivali thanë pjesëmarrësit, është një ditë e madhe për të gjithë komunitetin dhe ky është vetëm fillimi, se në të ardhmen do të “mbulohen edhe të metat” e festivalit.
Organizatori, tha se :”Me këtë Festival shqiptaro-amerikan ne kemi si qëllim bashkimin e të gjithë shqiptarëve, në një process që ka nisur prej vitesh në këtë komunitet, nga veprimtar dhe lider të dalluar të komunitetit, dhe tejkalimin e atyre ndasive dhe dalliemve që kemi. Qëllimi ynë është që të arrijmë si komunitet, bashkimin tonë kombëtar dhe unitetin për brezat e ardhshëm e shqiptaro-amerikanëve për të festuar dhe për të kontribuar së bashku në komunitetin shqiptarë. Zotimin tonë dhe angazhimin tonë për të ruajtur dhe për të mbrojtur identitetin tonë kombëtar dhe trashëgiminë tonë të pasurar jetën kulturore, e artistike, që ajo si ka qenë traditë tek shqiptarët e Amerikës, të mbeten të vazhdueshëme, dhe përgjithmonë!
Shqipëria, atdheu ynë, vendorigjina jonë dhe Amerika, vendi ynë i dashur, shtëpia e dytë, dhe e përshtatur, janë dhe do të mbeten përgjithmonë e të pandashme në zemrat tona. Zoti e bekoftë dhe të na mbrojë të gjithë! Le të festojmë, dhe le të argëtohemi si shqiptar!
Festivali Shqiptaro-Amerikane 2016 në Hart Plaza, Detroit, simbas një njoftimi për shtyp, thuhet se ka pasur si synim të organizatorit për këtë Festival, të cilat janë: së pari: Për të nxitur unitetin e të gjithë shqiptarëve në mbarë botën, kështu që ne mundet me krenari të festojmë shumëdimensionale, trashëgiminë tonë të pasur shqiptare dhe kombëtare . Së dyti: Të festonim jetën dhe trashëgiminë, me rastin më solemne të kanonizimin e Nënë Terezës si një simbol universal dhe frymëzimin e dashurisë dhe dhembshurisë. Së treti: Në këtë ditë ne si shqiptarë të Amerikës, e riafirmojmë mirënjohjen tonë dhe të vazhdueshme dhe vlerësimin tonë për popullin amerikan dhe për qeverinë e Shteteve të Bashkuara për mbështetjen e tyre dhe miqësinë e tyre të vërtetë për lirinë e pavarësinë e Kosovës dhe demokracinë në Shqipëri . SHBA, fener të shpresës ku shqiptarët kurrë nuk do të harrojmë për mbështetjen e tyre!

Me shume se 3 mije shqiptar per dy net ndoqen Festivalin Shqiptar ne Amerike ne zemer te Detroitit…

Intervistë me studiuesin Anton Çefa, hartues i veprës në dy vëllime “Një sprovë e pasikologjisë etnike të popullit tonë”

June 3, 2016 by dgreca

Intervistojë Beqir SINA/

Çefa: “ Gjatë punës sime si mësues, më ka mahnitur psikologjia e popullit tonë, të cilën e kam gjetur virgjin sidomos ndër malësorët e Veriut

Anton Çefa – u lind në Shkodër në v. 1934, në një familje antikomuniste me tradita atdhetare e kulturore. I ati, Shtjefen Çefa ka qenë një ndër themeluesit kryesorë të Shoqnisë kulturore atdhetare “Bogdani”.

Ka kryer shkollën fillore e të mesme dhe Institutin Pedagogjik 2-vjeçar në Shkodër, dy vitet e fundit të arsimit të lartë në Universitetin e Tiranës, në Fakultetin e Gjuhës, Letërsisë e Historisë së Shqipërisë – Dega e Korrespondencës. Ka shërbyer si mësues në shkollat 8-vjeçare dhe të mesme.

Mbas rënies së diktaturës, ka qenë një ndër themeluesit e gazetës demokratike “Shkodra”, e para gazetë lokale demokratike në Shqipëri, dhe anëtar i këshillit botues të saj. Gjithashtu ka qenë anëtar i këshillit botues të revistës “Rrezja e jonë” dhe “Kumbona e së Dieles”. Për një periudhë të shkurtër, ka punuar si drejtor i Radio Shkodrës.

Në vitin 1993, ka emigruar familjarisht në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në vitet 1994-2006 ka qenë editor i gazetës “Dielli”, organ i “Federatës Panshqiptare Vatra”.

Gjatë periudhës së diktaturës ka shkruar në heshtje poezi që nuk pajtoheshin me ideologjinë komuniste dhe metodën letrare të realizmit socialist. Është një ndër disidentët e heshtur të Shkodrës. Është nderuar me Distinktivin me titullin “Mësues i Merituar” (mbas rënies së diktaturës komuniste).

Veprimtaria

Ka botuar

Përmbledhjet poetike:

“Dritarja e një britme” (1999)
“Heshtja ka tingull guri” (2002)
“Fjalë në vargoj të muzgët” (2003)
“Flatrime me krahë të premë” – Antologji poetike – (2008)
-Një antologji poetike e tij është përkthyer në gjuhën rumune (2008)
“Bardhësi me zdritje bore”, përmbledhje poezish.
Vepra shkencore:
- “Në hullitë e fjalës artistike – Kritikë letrare” (2009)
- “Noli e Konica” (2010)
- “Sprovë e psikologjisë etnike të popullit tonë” – Pjesa e parë – (2012)
- “Sprovë e psikologjisë etnike të popullit tonë” – Pjesa e dytë – (2015)
“Krijimtari e nivelit të lartë shkencor e artistik” (Mbi disa vepra shkencore dhe letrare të Anton Nikë Berishës).(2015).

“Gjurmëve të vlerave të fjalës artistike” – Kritikë letrare (2015).

“Libri I portreteve” (2015).

Ka gati për botim librat·      Fjala e huaj në gjuhën tonë (përmbledhje poezish të përkthyera nga italishtja dhe anglishtja).
·        Tradita e didaktikën popullore” (në proces botimi).

·      “Ftillime publicistike”

“Faik Konica :“Për shpiritën e Vatrës jam responsible unë” (në proces botimi).

Me profesor Anton Çefa bisedoi bashkëpunëtori i Diellit në New York, Beqir SINA.

-Fillimisht urime për librin “Psikologjia etnike” !

Ju falem nderës !

Zoti Çefa, sa kohë ju mori shkrimi I këtij libri ?

Çefa – Libri nuk është shkruar në një kohë. Gjatë punës sime si mësues, më ka mahnitur psikologjia e popullit tonë, të cilën e kam gjetur virgjin sidomos ndër malësorët e Veriut. Po është e njëjta psikologji e mbarë popullit tonë. Mahnitja ka thënë Aristoteli është fillimi i filozofisë. Dhe është fillimi i cdo pune në lëmin studimor. Kështu kam filluar të mbajë shënime dhe kam vazhduar për shumë e shumë vite, derisa e kam gjykuar materialin e grumbulluar të mjaftueshëm me e sistemue në një libër.

-Përse zgjodhët këtë temë,?

-Populli ynë si popull i lashtë ka një psikologji krejt të veçantë, që e kanë vënë në dukje dhe e kanë vlerësuar edhe të huajt. Të njohësh vetveten është gur themeli i organizimit të jetës tënde, aq më shumë për një popull. Njohja e vetvetes në rang kombëtar është para së gjithash njohje e psikologjisë etnike, njohje e tipareve morale, mendore dhe volitive, që e karakterizojnë dhe e dallojnë një popull nga një tjetër.

-Në çfarë dokumentash e keni bazuar studimin tuaj për këtë çështje?

-Vepra ime e botuar në dy vëllime është një vepër pioniere. Ajo është mbështëtur kryesisht në kulturën time rreth këtij problemi, në vëzhgimet e mia të vazhdueshme, për çka më ka ndihmuar puna ime si mësues, sidomos për 20 vite në fshatra të ndryshme, ku kam pasur mundësi të njihem sidomos me fusharakun e malësorin, që janë më konservatorë në ruajtjen e kultivimin e natyrës së vet psikologjike të trashëguar prej të parëve. Shumë studiuesve dhe udhëtarëve të huaj u ka bërë përshtypje karakteri i veçantë i shqiptarit dhe kanë botuar përshtypjet e tyre. I kam çekur këto në punën time. Kam studiuar me vëmendje folklorin tonë. Një ndihmë të madhe më kanë dhënë proverbat, që përbëjnë një koncentrat të dijes dhe sidomos të filozofisë dhe psikologjisë së popullit tonë. Në fund të secilës pjesë të veprës kam dhënë bibliografinë ku jam mbështetur dhe, po ashtu, pas çdo teme kam shënuar referencat. Nga botimet tona në mënyrë të veçantë, më ka ndihmuar libri i Shpëtim Memës “Shqipëria dhe shqiptarët në veprat e udhëtarëve anglezë”.

-Çfarë elementesh psikologjike kanë të përbashkëta shqiptarët me ilirët ?

-Trashëgimia shpirtërore ilire në psikën tonë është e gjërë, e larmishme dhe e një rëndësie të dorës së parë. Ajo përfshin të gjitha hiset e saj. Ideali i lirisë, në radhë të parë, ndjenja e fuqishme për lirinë, qëndresa e vazhdueshme për ta mbrojtur dhe për ta fituar lirinë e humbur, trimëria e heroizmi që e shoqërojnë dhe e jetësojnë këtë ideal dhe këtë ndjenjë, janë atribute shpirtërore të ilirëve, të arbërve dhe të shqiptarëve. Lidhur ngusht me idealin dhe ndjenjën e lirisë qe ngjitur në shpirtin ilir karakteri luftarak, që u trashëgua tek ne shqiptarët.Të parëve tanë ilirë dhe ne, na është dashur të luftojmë tërë jetën për t’u bërë ballë sulmeve pushtuese të perandorive të fuqishme: Perandorisë Romake, Perandorisë Bizantine, Perandorive mesjetare kalimtare Bullgare e Serbe, Perandorisë Osamane, dhe pushtuesve tjerë të mëvonshëm italianë e gjermanë. E edhe kur kemi qenë të pushtuar, ne këmi ruajtur me dinjitet veten tonë dhe nuk jemi asimiluar.

Si ilirët edhe shqiptarët kanë qenë të njohur për grindjet ndërmjet fiseve, por në kohën e rreziqeve të përbashkëta janë bashkuar në luftë kundër armikut. Ambienti i fuqishëm luftarak ushqeu në shpirtin iliro-shqiptar një nderim thuaj mistik për armët. Si ilrët ashtu edhe ne, bijtë e tyre, jemi dalluar për aftësi organizative e administrative, bile për problemet më të larta shtetërore. Mjerisht, rrethanat historike kanë kushtëzuar që këtë veti të çmueshme karakteri ta vemë në jetë kryesisht në dobi të të huajve. Perandorët me origjinë ilire e shpëtuan Perandorinë Romake, kur ajo qe gati të shembej kur e sulmuan fiset barbare. Dhe sa e sa vezirë e udhëheqës të lartë shqiptarë, mjafton të përmendim vetëm Qiprilinjtë, e qeverisën Perandorinë Osmane për aq e aq kohë.

-A është trajtuar , gjuha shqipe si shprehja më e gjallë dhe prova më e palëkundshme e vijimësisë së një etnie ?

-Gjuha në vetvete nuk është gjithnjë element dallues i personalitetit të një kombi., sepse popuj të ndryshëm si p.sh. francezët e belgjikasit flasin të njëjtën gjuhë; po kështu anglezët, irlandezëy dhe amerikanët. Shqipja jonë ka plotësisht vlera etniciteti. Ajo është krejt e veçantë. Në Pemen e gjuhëve indpeuropiane ajo zë një vend më vete. Një studiues i kësaj fushe në Kaliforni shqipen e ka quajtur nëna e gjuhëve indoeuropiane.

-Duke iu referuar historisë, Çabej ka aritur në përfundimin që “është fuqia e personalitetit ajo që luan tek shqiptarët si edhe tek stërgjyshët e tyre ilirë një rol më të rëndësishëm sesa gjetiu … A pajtoheni ju me këtë, dhe si e argumentoni ?

-E si të mos pajtohem ! Kultura shqiptare ka pasur fatin të veprojë në gjirin e saj një Eqrem Çabej. Është më se i vërtetë roli i personalitetit në historinë dhe në kulturën tonë në përgjithësi. Një personalitet i fuqishëm i ka bashkuar gjithnjë shqiptarët dhe ka ngjallur tek ata ndjenjën e bashkëjetesës shqiptare, me gjithë individualitetin e theksuar që ka karakterizuar karakterin e shqiptarit. “Historia e Shqipërisë është histori e personalitetit” ka thënë Çabej. Këtë tipar të psikës sonë, ai e ilustron me Heroin tonë Kombëtar Skendërbeun dhe me Ali Pashë Tepelenën. Gjithsesi, duhet përcaktuar çka përfaqëson ky personalitet. Para së gjithash, duhet të dallojmë autoritetin e zgjedhur ose të fituar me merita nga ai i imponuari. Në rastin e parë, nëse duam t’i vemë këtij atributi shpirtëror një argument psikologjik që qëndron si shkak i kësaj dukurie, duhet të pranojmë se shqiptari njeh me ndërgjegje autoritetin e zgjedhur prej tij dhe është kundërshtar i atij që përpiqet t’i imponohet.

-Libri “Psikologjia etnike” a është shkruar më parë, dhe a ka tendenca manipulative, sidomos kur flasim për etnitetin ?, mbasi, një kritik, anaonim shkruan se :” Që në momentin që lexon se, ilirët erdhën këtu para aq e kaq vjetësh dhe u gërshetuan me Pellazgët e “blablabla”, e kupton që është një shkrim i manipuluar,” simbas tij, pasi, Pellazgët-Ilirët-shqiptarët – janë NJË! , thotë ai tek gazeta Illyria(11/05/2013)

-Si e thamë më parë, shumë studiues, tanë dhe të huaj, kanë folur për tiparet e karakterit që cilësojnë popullin tonë, janë shkruar jo vetëm ese, por edhe libra për virtyte të veçanta morale; por deri më sot nuk është bërë ndonjë përpjekje t’i trajtojë ato si hallka të një sistemi të lidhura me njëra-tjetrën në një strukturë të veçantë etiko-morale dhe ta trajtojë këtë strukturë. Vepra ime gëzon vlerën e parësisë.

Mungojnë të dhënat e nevojshme që të na lidhin ne me pellazgët. Partizanja e flaktë e lidhjeve tona me pellazgët, Ermin Vlora Falaschi, të vetmin mbishkrim ekzitues pellazg tek e ashtuquajtura Shtylla e Lemnos, e ka shpjeguar me shqipen. Kundërshtari i rreptë i këtij interpretimi, historiani Kristo Floqi, e ka mohuar plotësisht. Gjithsesi, nuk duhet tepruar me zanafillën pellazge të popullit e të gjuhës sonë. Shkencërisht, është vërtetuar vetëm origjina ilire e popullit tonë dhe e gjuhës shqipe.

-Edith Durham ka shkruar në parathënien e librit “High Albania”: “Nëse një njeri është i hirshëm dhe i sjellshëm ndaj të huajve, kjo tregon se ai është Qytetar i Botës, dhe se zemra e tij nuk është ishull i shkëputur nga tokët e tjera, por është kontinent që i bashkon ato”. “Psikologjia etnike” a e ka kapur këtë element etnik, dhe si e sqaroni ju ?

-Po, ashtu ka shkruar dhe ashtu është e vërteta. E tillë është psikologjia e popullit tonë. Shqiptari e vlerëson, e nderon, e pret si mik dhe e mbron çdo të huaj që i troket në derë. Ms. Durham na ka dashur dhe ka shkruar shumë mirë për ne, sidomos për malësorët e Veriut, tek të cilët ka jetuar për shumë kohë. Jo vetëm ka shkruar, por edhe ka ndihmuar popullin tonë dhe çështjen shqiptare para botës. Ka vlerësuar lart moralin e shqiptarëve dhe vlerat etnopsikologjike tonat. Në parathënien e librit “High Albania”, “një portret magjepës i fiseve krenare e të pavarura të Shqipërisë Veriore”, siç është shprehur botuesi i kësaj vepre, Durham na ka lënë vlerësimin e lartë e fisnik të shqiptarit të malevet të Veriut; por që është i vërtetë për gjithë popullin tonë. Marr leje këtu të jap ndonjë prej vlerësimeve të panumërta të saj për psikologjinë e popullit tonë. “Shqiptari mbetet gjithnjë shqiptar. Ai është në radhë të parë shqiptar. Feja vjen në radhë të dytë.”, “Edhe në fiset më të egra, me gjithë punët shumë të rënda që kanë mbi supe, gratë nuk janë aq të shtypura sa duken. Burrat i trajtojnë më njëfarë fisnikërie të ashpër dhe i respektojnë. . . . Nderi i gruas shqiptare është i panjollosur.”, “Shqiptari, edhe kur duket se i nënshtrohet rrethanave, e bën këtë për t’i detyruar rrethanat t’i nënshtrohen atij”, “Nga gjithë popujt e Ballkanit, vetëm shqiptari është artist. Në personalitetin e tij të pashtruar, ai del gjithnjë mbi të tjerët”.

-Siç keni thënë edhe në shkrimet e mëparshme, ligjet kanunore qenë ndërtuar nën frymëzimin dhe mbi bazën e virtyteve të çmueshme të shpirtit tonë etnik: burrërisë dhe nderit, besës dhe ndores, mikpritjes dhe faljes, ndjenjave dhe idealeve për liri e drejtësi, respektit për njeriun, etj. A i patën ilirët këto ?

-Kanuni etiko-moral ka qenë dhe është një kod etnopsikologjik i përgjithshëm për të gjithë shqiptarët. Burrëria, nderi, besa, ndorja, mikpritja, falja, idealet e lirisë,të drejtësisë, të respektit për njeriun etj., kanë qenë e janë tipare shpirtërore të të gjithë shqiptarëve. Periudha që kaluam nën diktaturë dhe kjo që po kalojmë sot i dobësuan, por nuk arritën t”i shlyejnë. Ky kanun etiko-moral ka rrënjë shumë të thella në kohë. Studiuesi japonez i Kanunit, Kazuhiko Yamamoto, ka shtruar hipotezën në formë pyetjeje: “Struktura etike e Kanunit: a përbën ai formën fillestare të etikës së shoqërisë njerëzore?”. Pa u zgjatur, këto rrënjë tejet të hershme, na japin plotësisht të drejtën të pranojmë që ilirët e kanë pasur të vetin këtë kod moral, dhe ne e kemi trashëguar prej tyre.

-Ju shkruani se Psikologjia etnike shqiptare është dëshmi e origjinës ilire të popullit tonë, Përse ?

-Trashëgimia ilire në psikën shqiptare, për të cilën kemi folur më lart, vjen si element vazhdimësie, dhe, si rrjedhim si argument i origjinës ilire të popullit tonë, i mbijetesës shqiptare nga ama ilire.

-A keni në plan të shkruani ndonjë libër tjetër mbi këtë studim ?

-Unë i kam shprehur mendimet e mia në këtë fushë të dijes. Nëse do të ketë ndonjë vërejtje a kritikë, pa tjetër do t’i përgjigjem.

Ju falem nderës !

Gjithashtu !

Intervistoi Beqir Sina