Nga Blerta Haxhiaj/

Debatet rreth korrektësisë politike shpeshherë prodhojnë elemente se si nuk ekziston frika e ngritjes së normave që pengojnë shprehjen e atyre normave dhe oponentet e tyre që japin mjetet që përforcojnë heshtjen politike. A është korrektësia politike një mit? Mund të duket e çuditshme që disa kanë dyshuar nëse korrektësia politike ekziston fare, të paktën në një masë të konsiderueshme. Por shkrimtarët në të vërtetë kanë shprehur dy lloje dyshimi përgjatë këtyre linjave. Njëra është mohimi se ka raste të rëndësishme shoqërore të fjalimit publik që po formohen, po mohohet se fjalimi publik në lidhje me racën ose gjininë duke thënë se është subjekt i normave anti-margjinalizuese në ndonjë masë të konsiderueshme. Forma tjetër që mohon, është të këmbëngulë që ndonëse me të vërtetë ka norma që e informojnë këtë diskurs, këto nuk janë të motivuara nga llojet e shqetësimeve që paraqiten, del se “korrektësia politike” është vetëm lufta neutrale për të vërtetën dhe drejtësinë. Korrektësia politike — është një lloj kodi, e cila është projektuar për të eliminuar çdo lloj shenjë të diskriminimit. Për shkak të rrethanave ekstreme, shumë familje të suksesshme thjesht nuk do të tolerojnë fëmijët që të shkojnë keq në shkollë (e lëre të mos mbarojnë atë), duke marrë vendime të gabuara ose duke dështuar në punë. Por shumë nga të njëjtët njerëz hezitojnë t’i pohojnë këto si norma publike ose të lëshojnë kritika bazuar në to, meqënëse pohimi i normave të tilla shpesh do të përfshinte kritikën e grupeve të margjinalizuara. Korrektësia politike është një përpjekje e rëndësishme për të avancuar interesat legjitime të grupeve të caktuara në sferën publike. Normat që pasojnë dhe kostot e saj nuk duhet neglizhuar edhe kur ato paraqiten ne forma të konflikteve mbi vlera tjera politike të cilat edhe mund të krijohen mbi baza irracionale kolektive. Klisheja është se korrektësia politike pengon të drejtat e lirisë së fjalës, sikur humbja e mundshme të jetë thjesht ekspresive, çështja e vërtetë është se në filtrimin e diskursit publik korrektësia politike mund të mposhtë synimet tona substanciale. Si koncept korrektësia politike është qëllimi të vendosë normat e fjalimit të cilat janë mendimet e mbrojtura nga vullneti, të margjinalizuara apo të viktimizuara që funksioni i tyre nga diskursi publik ngre fjalime mbi format e socializimit që supozohet që duhet të evitojnë ofendimet dhe zemërimet duke ulur ndjeshmerinë e grupëve që i kanë krijuar ato. Korrektësia politike nuk lidhet vetem me zgjedhjet private që derivojnë nga normat, nocioni nuk referon një moral personal të dallueshëm por një sistem i formësuar të diskursit publik. Normat janë të përfshira dhe në raste të caktuara ato shihen si pozitive më shumë se sa komplekse ku qëllimi i fshehur është të evitoje grupe të caktuara të margjinalizuara apo të zhvlerësuara sepse anëtarët e grupeve të caktuara nuk janë të përfaqësuara korrektësisht. Ajo që reziston në raste të caktuara është një implikim i caktuar ku përndryshe do të informonte diskursin publik, një implikim që përkrahësit e korrektësisë politike dëshirojnë ta eliminojnë. Është shumë kuptimplotë ajo që e bën një qëndrim politik të pavlefshëm në qoftëse në fakt ajo shërben të promovojë intereset e njerëzve të caktuar dhe qëllimeve të caktuara edhe pse kërcënimi i qëndrimit publik mund të manifestohet si ofendim apo nëpërkëmbje. Shënjestra e korrektësisë politike është ofendimi në vetvete apo kërcënimi ndaj një qëndrimi të caktuar publikisht dhe jo interesat e përgjithshme të njerëzve të përfshirë. Korrektësia e tillë tenton të influencojë diskursin publik dhe synon të implikojë njerëzit që të mendojnë dhe të flasin në kategori të caktuara dhe terme të caktuara. Problemet e asociuara me korrektësinë politike nuk duhet të neglizhohen nga shqetësimet për shqyrtim të posaçëm. Të gjitha institucionet si të djathtat apo të majtat, formësojnë argumentet duke përfshirë ligjen për shpifje dhe ligjet ndërkombëtare secili me profilin e tyre te barrës dhe përfitimeve, mirëpo korrektësia politike është shumë e dallueshme nga fenomene të tilla që gjithmonë hasen gjatë rrugës politike dhe karrierës politike. Qëllimet e ligjshme që me korrektësi politike hidhen poshtë nga kundërshtarët e saj sikur të ishte një insistim i çuditshëm dhe i parëndësishëm në ripërcaktimin e fjalëve ose një përpjekje e fshehtë për të avancuar në një ideologji duke heshtur konkurrencën. Moralizmi sipërfaqësor i korrektësise politike aplikohet në ato raste ku ‘e zeza’ pushon së qënuri si një e qarë fëmije. Rruga më e mirë për të diagnostifikuar korrektësinë politike është duke vëzhguar shqetësimet që janë me shumicë dërrmuese në ankth për fyerjen e një grupi të margjinalizuar historikisht. Dikush mund të pranojë skajet legjitime të korrektësisë politike pa miratuar asnjë dhe të gjitha pengesat në diskursin publik. Në mënyrë korresponduese, ne mund t’i rezistojmë shkeljeve dhe gurëve që sugjerojnë çdo gjë, shkon në diskursin publik, ndërsa rezistojnë simetrikisht në përpjekjet për të formësuar diskursin publik. Në fund të fundit, këto mund të prodhojnë kosto ose të paraqesin rreziqe në të drejtën e tyre. Dhe natyrisht çdo rast i veçantë i korrektësisë politike mund të jetë gabim i vogël, ashtu si aplikimet individuale të normave patriotike. Ne nuk duhet, siç bën Rorty në fund të fundit, të harrojmë të metat e mundshme të korrektësisë politike, në mënyrë që të arrijmë në një vlerësim të arsyeshëm të asaj, gjithçkaje që ne fitojmë dhe vuajmë në respektimin e këtyre normave. Këto, pra, janë qëllime legjitime për korrektësinë politike. Korrektësia politike në vetvete nuk duhet të jetë e gabuar në aspiratat e saj themelore. Normat e korrektuara politikisht kanë një përmbajtje të veçantë që e bën në gjuhën e pashmangshme dhe theksin që bie mbi të. Pika e normave të tilla, është të krijojë një varg paragjykimesh të paracaktuara që ata që marrin pjesë në diskursin publik pritet të respektojnë me qëllim që të shmangin kërcënimet ndaj një lloj përparimi moral. Është vënë në pah se korrektësia politike ka të bëjë me vepra dhe ndjeshmëri, jo interesat objektive të atyre që janë përfshirë. Mund të duket e çuditshme që norma për të evoluuar ishte ajo që u përqendrua në vepra penale dhe jo thjesht në promovimin e çfarëdo që ishte në interesin objektiv të njerëzve. Por kjo është përsëri e ngjashme me normat e tjera, si dashuria ndaj kombit. Në të dyja rastet ekziston një synim themelor i promovimit të interesave të ndonjë subjekti, por një pjesë e kësaj është që të përfshijë dekurajimin e fyerjeve dhe kërcënimeve të tjera ndaj statusit të njohur publikisht të njerëzve ose gjërave në fjalë. Dështimi për të pranuar vlerat në fjalë nga mungesa e nderimit ose devijimit nga disa standarde, dënohen, madje edhe kur ajo që është në lojë duket sipërfaqësisht të jetë vetëm simbolike. Korrektësia politike është një fytyrë e një shqetësimi më të thellë për të shtypurit, të krahasueshëm me dimensionin e patriotizmit që lidhet me denoncimin e fyerjeve ndaj vendi. Dilema se nuk ka asgjë të keqe për të nxitur një presupozim që grupet e shtypura apo të margjinalizuara nuk duhet të ofendohen ose t’i nënshtrohen diskursit që kërcënon të minojë statusin e tyre dhe është e çuditshme që kritikët e korrektësisë politike shpesh nuk duan të pranojnë qëllimet e saj legjitime, lë hapur derën për kritika të një lloji të dytë të zbatimin e gabuar të normave përkatëse, por pavarësisht nga dëmtimi i individëve që humbasin punën ose që janë anatemuar publikisht, nuk mund të thuhet se thjesht keqpërdorimi i vlerave ngre probleme interesante filozofike. Eshtë më tepër një lloj i tretë i problemit me korrektësinë politike që duhet ta përkrahë vëmendjen tonë, problemin e konflikteve ndërmjet vlerave, qoftë midis atyre që lidhen me korrektësinë politike dhe gjërave të tjera që na interesojnë, apo edhe konflikteve të brendshme brenda të parëve. Dilema e korrektësisë politike është e pamundur për të diskutuar publikisht argumentet e përfshira, por duke ditur se dikush do t’i nënshtrohet kritikave të moralizuara paraqet një barrierë fillestare që shërben si një filtër i pjesshëm në fjalimin publik. Dhe vlen të vëzhgosh se pengesa e futur nga mbrapshtja e stereotipit shtrihet përtej korrektësisë politike në mënyrë strikte, për të shmangur stereotipet më gjerësisht, përsëri me efekte shqetësuese. Mund të kundërshtohet që ka arsye thelbësore për të mbështetur standarde të ndryshme në arenën publike sesa në ato personale. Një tolerancë liberale për dallimet ose madje thjesht mirësjellja mund të duket të diktojë aq shumë, dhe natyrisht nëse dikush gjykon se të tjerët kanë më pak fat në aftësinë e tyre për të bërë diskriminime përkatëse ose janë më pak të pozicionuara për të vepruar ndaj tyre, mund të duket e papërshtatshme për të mbështetur ato që do të ishin standardet e paarsyeshme. Dilemat e korrektësisë politike që dëshirojnë të rimarrin dhe demonizojnë të pabindurit, atëherë ndoshta ky fenomen, përsëri, është një lloj mit. (Ekziston një tendencë për të kombinuar këto forma të mohimit, por vini re se ato janë të paqëndrueshme dhe kështu duhet të qëndrojmë me njëri ose tjetrin.) Me sa duket mund të tregojmë se X ushtron një ndikim jo të parëndësishëm në diskursin publik duke treguar se diskutimi i institucioneve të mëdha sociale pjesërisht është formuar nga X. Duhet të jetë e mjaftueshme për të shpërndarë dyshime në lidhje me ekzistencën e korrektësisë politike që ne demonstrojmë raste jo të parëndësishme të diskursit publik që i nënshtrohet ndikimit të tij. Dhe mua më duket se kemi parë prova të mjaftueshme se ky kusht është i kënaqur. Ligjet e emigracionit janë institucione të rëndësishme sociale. Pra, janë politikat e pranimit në universitet dhe agjencitë të qeverisë. Në çdo rast, siç e kemi parë, ka pasur ushtrime jo të parëndësishme të ndikimit nga subjekte të fuqishme, si administratorët e universitetit dhe anëtarët e shtypit, në mënyrë që të formojnë diskutimin e çështjeve relevante. Kjo është vetëm korrektësia politike, me kusht që ajo të jetë e motivuar në mënyrën se si është përcaktuar. Mund të ketë mosmarrëveshje të arsyeshme se sa korrektësi politike ekziston por ne nuk duhet të lëvizim nga pikëpamjet se sa e rëndësishme, saktësisht, korrektësia politike është të mohojmë plotësisht ekzistencën e saj. Nga ana tjetër, ekziston sugjerimi se ajo që konsiderohet si korrektesë politike është vetëm një përpjekje e përshkruar në mënyrë magjepsëse, politikisht neutrale për të luftuar për të vërtetën dhe drejtësinë. Dallimet e përfshira janë pikërisht ato që e bëjnë për korrektësinë politike. Të themi se “është ndryshe” kur ajo që është në rrezik është qëndrimi publik i një grupi që është dëmtuar vazhdimisht në të kaluarën, vetëm të thuhet se është ndryshe kur është politikisht i pasaktë.