Nga Astrit Lulushi/

Fise të lashtë që banonin dikur në trojet e shqiptarëve, as nuk e dinin se kishin një identitet të përbashkët, “Ilir”, sepse veten e quanin me emra të ndryshëm. Parë anasjelltas, shumë mes shqiptarëve mbajnë sot emrin “Ilir”, por a janë vërtet të tillë? 

Ky emër hyri në qarkullim rreth viteve 1950, kur djali i diktatorit Hoxha u quajt Ilir. Prej asaj kohe, emri u vendos në listën e Zyrës së Gjendjes Civile, nga ku prindërit duhej të përzgjidhnin për fëmijët e tyre; kështu emri “Ilir” ose “Iliriana” filloi të popullarizohej, një zgjim i vonë masiv me dhunë për identitetin e lashtë Ilir. 

Faik Konica ka qenë një prej kundërshtarëve, a ndoshta i vetmi mes patriotëve të shkolluar, të shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë më 1912. Ai këmbëngulte se fillimisht duheshin bërë përpjekje, nëpërmjet arsimimit në shqip, për zgjimin e dëshirës masive për pavarësi, pastaj për shpalljen e saj. Por kjo nuk ndodhi, parti a udhëheqje elitare erdhën a u vunë një pas një në krye, ndërsa zhvillimet e sotme mund të jenë edhe pasoja të këtij fillimi të gabuar. Del se Konica kishte të drejtë.