• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

“Arbërorët një popull i padukshëm”- Ç`thotë At Antonio Belushi ?

May 15, 2016 by dgreca

Kjo gjuhë arbërishte/
Është gjuhë trimërishte./
E fliste Admiral Miaulli,/
Boçari dhe gjithë Suli/
Antonio Belushi thotë se ndër arvanitasit e Greqisë – arbërorët, siç ata e quajnë veten – ka hasur në 900 katunde me origjinë shqiptare. “Nga Kozenca ime, unë kam shkruar vazhdimisht te vëllezërit e mi arvanitas, historinë e të cilëve e kam studiuar. “Arbërorët një popull i padukshëm” është libri me të cilin edhe kam magjistruar dhe është temë për të cilën edhe jam thelluar në studimet e doktoratës. I kam quajtur si të padukshëm, pasi që shteti grek nuk i njeh as si pakicë më vete, në dallim prej neve, arbëreshëve, që shteti italian na njeh të drejtat e plota si pakicë historike”, thotë Belushi, duke shpjeguar paskëtaj origjinën e arbëreshëve që prej shekullit XV, kur pas Kongresit të Lezhës ndodhi emigrimi i parë në Kalabri, ku u themeluan katundet e para arbëreshe atje.
“Mu në këtë periudhë shquhet edhe zanafilla e mitit të Skënderbeut tek arbëreshët, që përmes rapsodit dhe kulturës mbajtën gjallë kujtimin për kryekomandantin e tyre”, thotë Belushi, duke dhënë një porosi për brezin e ri shqiptar: “Studentët tanë, kudo qofshin, duhet ta shikojnë se sa djersë, sa gjak, sa mund e sa lot është derdhur që sot, kudo qofshim, të mësojmë dhe studiojmë në gjuhën shqipe”. Më tej, ai foli për profesorët arbëreshë të Italisë që më 1980 kanë themeluar një gazetë në shqip, se si ritet dhe besimi fetar ortodoks i arbëreshëve që ikën nga Toskëria ka qenë amalgama, ka qenë shpirti i mbijetesës karshi asimilimit e shkrirjes me italianët katolikë. Historinë e arbëreshëve, arvanitasve por edhe shqiptarëve të trojeve etnike Belushi e quajti një orakull, një tempull i madh dhe shpirt të Arbrit. (1)
Me botimin e këtij vëllimi, Andon Bellushi ka vënë në duar të lexuesve një vepër që ndriçon jo vetëm gjendjen e shqiptarëve të Greqisë, por edhe të arbëreshëve. Vepra e tij ka material të gjerë të mbledhur në terren, nga një kërkues i pasionuar “që ulet gju më gju analfabetët e të papërfillurit”, sikurse thotë prof. Gjovalin Shkurtaj i Universitetit të Tiranës, “duke regjistruar… gjithçka që ata mbajnë mend”. Prof. Shkurtaj e cilëson veprën si “një enciklopedi të tërë të jetës, shpirtit, kulturës, dokeve (traditave), zakoneve, dhe gjuhës që flitet edhe sot në komunitetet e moçme të shqiptarëve në Greqi”.( 2)Në mënyrë shkencore autori vë në dukje botën e shqiptarëve që zbuloi në tokën e Greqisë, që do t’u vlejë dijetarëve dhe studentëve të historisë, gjuhësisë dhe folklorit. Njëkohësisht, duke iu përmbajtur kritereve shkencore që kërkonte puna e tij, ai paraqet edhe ndonjë të metë, dobësi apo konflikt që gjeti midis arbërorëve. Një nga gjërat që ia rritin vlerën librit dhe e bëjnë atë më interesant, janë fotografitë e shumta që ilustrojnë faqet e tekstit. Ato fiksojnë fytyrat e personave që takoi autori gjatë vizitave në Greqi; rrëfejnë, gjithashtu, edhe diçka nga jeta e tyre: veshjet, dhomat e shtëpive, kisha, monumente, peizazhe. Dy tipare të tjera të librit janë hartat, që tregojnë fshatrat arbërore me emër, dhe qindra e qindra shënime “notes” (në italisht), që e bëjnë tekstin më të qartë për lexuesin.(3)Me gjithë gjendjen e rëndë të arbërorëve që gjeti autori në Greqi, për shkak të shtypjes së gjuhës dhe kulturës së tyre, ai nuk u dekurajua, nuk u dorëzua. I mbrujtur me ndjenja të thella atdhedashurie dhe i nxitur nga një mall përvëlues historik (që buron nga thellësia e shekujve), papa Bellushi, më se fundi, del fitues si etnograf, si shërbëtor i urtë i Zotit dhe si burrë i Besës shqiptare. Ai e afirmon vetveten si optimist për të ardhmen e shqiptarëve të Greqisë. ( 4)Shpirti i Arbërit rron, thotë Bellushi, “i freskët, i gjallë, i thjeshtë”. Rron në këngët arbërore rron dhe do të rrojë, se “ajo ka rrënjë të thella”, dhe “flitet nga të mëdhenjtë e nga të vegjlit”.
Përmblodhi:Fahri Xharra,15.05.16
Gjakovë

Filed Under: Komente Tagged With: At Antonio Belushi ?, Ç`thotë, Fahri Xharra

Artikujt e fundit

  • PER KRISTAQ DHAMON…
  • TË ARRITURAT E AMBASADORËVE TË KULTURËS, GJUHËS DHE TRADITËS SHQIPTARE NË SKANDINAVI NUK KANË TË NDALURA
  • Në Prishtinë hapet Seminari i 40-të Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare
  • Një atentat për shqiptarët dhe një dhuratë për Serbinë !
  • Kryeministri Kurti e Presidentja Osmani pritën në takim Presidentin e Republikës së Shqipërisë, Bajram Begaj
  • Luftëtarë e shkrues në Pashallëkun e Janinës
  • Roli i Medias në Moralin Publik
  • Lamtumirë Diregjenti i regjisurës së filmit shqiptar
  • Në Prizren u mbajt edicioni i 21-të i DokuFest
  • Dy libra të çmuar të Qerim Vrionit, në dy vitet e fundit: “Miq në 50 foto” dhe “Shqetësime qytetare”
  • REZISTENCA ANTIFUNGALE: NJË SHQETËSIM GLOBAL SERIOZ PËR SIGURINË USHQIMORE DHE SHËNDETIN PUBLIK
  • U NDA NGA JETA ‘MËSUESI I MERITUAR‘ SADIK SEJDI LEKA 
  • Monsinjor Dr. Zef Oroshi dhe persekutimi i familjarëve të tij
  • LE TË PIMË…
  • PUBLIÇISTIKA  E  DON LAZЁR SHANTOJЁS  DHE NYJET  E PAZGJIDHURA  TE HISTORIOGRAFISЁ  SHQIPTARE

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari Albin Kurti alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fadil Lushi Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT