dalip greca – Page 107 – Dielli

3 QERSHOR 1917, FUSHATA E VATRES “PER SHPETIMIN E SHQIPERISE”

July 30, 2014 by dgreca

Me kerkesen e shume lexuesve te Diellit dhe telefonueseve ne zyrat e Vatres,po nisim publikimin e listes se ndihmetareve vatrane per shpetimin e Shqiperise, fushate qe nisi me 3 Qershor 1917. Fushata i parapriu Konferences se Paqes ku ceshtja shqiptare dhe Pavaresia e shtetit do te ishin ne qender te debateve, me oreksin e shtuar te fqinjeve tane per t’i rrembyer copa te tjera Shqiperise Londineze.Vatra kishte marre persiper qe te mbronte te drejtat e shtetit shqiptar inekzistent Gjate Luftes dhe kishte vendosur perfaqesuesit diplomatike ne Angli- Londer,Zvicer, Washington etj, te cilet i paguante me shpenzimet e saj.
Ambasadori Mehmet Konica ne Londer dhe dr. Mihal Turtulli ne Zvicer ishin nder me aktivet. Nga raportet e Mehmet Konices prej Londre shihej rreziku i coptimit te Shqiperise qe gjate Luftes ishte i okupuar.Kush do t’i dilte per Zot Shqiperise? Qeveria Shqiptare nuk egzistonte. Kolonite Shqiptare, me perjashtim te Vatres, ishin te paralizuara per arsye te Luftes. Barra i ra Vatres, qe kish mbete i vetmi ze per shpetimin e Atdheut. Shqiptaret punetore te Amerikes, qe ishin mbledhur rreth Vatres, e vleresuan jo barre, por detyre te shenjte daljen zot te Atdheut. Per te perballuar shpenzimet e medha qe nevojiteshin per kete ndermarrje kombetare, nuk mjaftonin mijera dollare, por duheshin qindra mijera. Ate kohe nje punetor i mire merrte 8-9 dollare ne jave. Si do te grumbulloeshin qindra mijera? Po familjeve qe kishin ne Shqiperi, cfare do t’ju dergonin?
Sipas llogarive, duke futur dhe frymen kombetare si faktor inspirues, udheheqesit e Vatres, ia nisen fushates duke synuar qe se paku te mblidhnin 40 deri 50 mije dollare.
Me 3 Qershor 1917 Vatra e hapi fushaten”PER SHPETIMIN E SHQIPERISE”! Noli dha Kushtrimin me poezine famshme”JEPNI PER NENEN”:

Ç’thot’ ajo e ve e gjorë,
-Mbretëreshë pa kurorë-
Faqe-çjerrur, lesh-lëshuar,
Shpirt e zëmër përvëluar;
Gjysm’ e vdekur: “O Shqiptarë,
Nënës mos ia bëni varrë!”
Mbahu, Nëno, mos kij frikë
Se ke djemtë n’Amerikë.

Qan e lutet Nën’ e mjerë,
Kërkon vatrën edhe nderë,
Do lirinë dhe atdhenë,
Si ç’e pat me Skënderbenë,
Bijt’ e besës thërret pranë.
Kur i thirri dhe s’i vanë?
Mbahu, Nëno, mos kij frikë,
Se ke djemtë n’Amerikë.

Cilët jan’ ata tiranë
Që të pren’ e që të vranë
Që të therrë bij e bija,
Dhe t’u-nxi, t’u-mbyll shtëpija?
Derthni plumba, o Shqiptarë,
Gjakn’ e Nënës për të marrë,
Mbahu, Nëno, mos kij frikë,
Se ke djemtë n’Amerikë.

Cilët bij të trathëtuan
Dhe të doqnë dhe të shuan
Dhe të lan’, o Shkab’ e ngratë
Pa fole, pa zog, pa shpatë?
Këta qena, o shok’ i mbytni,
Mbushni gjyle që t’i shtypni.
Mbahu, Nëno, mos kij frikë,
Se ke djemtë n’Amerikë.

Sa kërkon e sa të duhen?
Burrat nga detyra s’ndruhen!
Trim i mirë do të japë,
S’kursen jetën as paratë;
Hithni, hithni tok dollarë,
Të mos mbetemi të sharë.
Mbahu, Nëno, mos kij frikë.
Se ke djemtë n’Amerikë.

Do të ndihim pa kursyer
Për ty, Nëna jon’ e vyer,
Që me drit’ e nder të thuresh
Dhe me bijt’ e tu të mburesh.
Cila Nënë lyp paranë?
Cilët bij me shpirt s’i dhanë?
Mbahu, Nëno, mos kij frikë,
Se ke djemtë n’Amerikë.

Armë dhe fishekë mblithni,
Qesen edhe shpirtin hithni:
Për lirin’ e vëndit t’onë,
Sot -se nesër është vonë-
Jepni, Nënën të shpëtoni,
Komb e vatra të nderoni.
Mbahu, Nëno, mos kij frikë
Se ke djemtë n’Amerikë.

(Qershor, 1917)
Kjo poezi dhe nxitja e fuqishme qe bente gazeta Dielli, bene mrekulline.Dielli, per nxitur rekordmenet qe udhehiqnin garen shkruante me shkronaj te medha ne faqen e pare” Plumbi goditi ne shenje-Rekordin e mori Ali Kuci”…Nje punetor nga Worcester, pasi kishte hedhe ne shporten e fushates aq dollare sa kishte ne xhep,kishte thene:”Ah, i mjeri une, nuk kam te tjera!” Hoqi xhaketen e trupit dhe e hodhi ne shporte.
Kur u mblodhen shumat per te gjitha deget, askujt nuk i shkonte nder mend se do te mblidhej ajo shume. Ata punetore qe rropateshin 12-14 ore pune ne dite dhe merrnin 8-9 dollare ne jave ia kishin dale qe te mblidhnin jo 40-50 mije sa kishin shpresuar, por 150 mije, qe krahasuar me kursin e sotshem, jane miliona.
Ne fushate VATRA perfshiu edhe emigrantet e Argjentines te cilet moren pjese ne menyre simbolike.Nxitesi i pare i fushates ishte dr. Mihal Turtulli qe dergoi nga Zvicra 1 mije dollare dhe nje thirrje te nxehte shpirterore.
Ne listen e meposhtme jane vetem nje pjese e kontributeve te dates nisese te fushates, pra 3 qershor, por fushata nuk mbaroi ne nje dite.
Lista e ndihmëtarëve të VATRES për Ditën 3 Qershor, 1917/

LAUSANNE, SVICRE.
Dr. Mihal Turtulli $1000
_______
MANCHESTER, N.H.
Sotir Katundi $ 20
_______
ROCKLAND, ME.
Thoma K. Ekonomi $ 15.25
_______
ASHTABULLA, OHIO.
Vasil Pepo $ 5
Dhimitri Vishnja $ 1
_______
WARREN, MASS.
Naum S. Çobo $ 10
_______
WARREN,MASS.
Thoma Kristo Lashova $ 5
_______
HATHORNE, MASS.
Llambi Many $ 15
Thoma Leka $ 15
________
MAYNARD, MASS.
Tili Kita $ 10
________
E. MILLINOCKET, ME.
Elia K. Dako $ 15
________
GARDNER, MASS.
Thoma Theodor Katundi $ 5
________
LEAVENWORTH, KANSAS
Trifonio Guidera $ 5
________
WOOSTER, OHIO.
Christo Kelly $ 10
________
AUGUSTA, ME.
Dhori Kr. Trako $ 26.67
Gashire Muhamet $ 3
Sabri S. Selenica $ 2
Muhamet M. Selenica $ 5
________
NILES, O.
Selim A. Lubonja $ 10
Hysen I. Koprencka $ 10
Bedri Q. Kozeli $ 10
Refat M. Lubonja $ 5
Qani M. Gostivishti $ 10
Sulo T. Skoroveci $ 10
Mehmed H. Gostivishti $ 10
S(h)uma e ndihmave $ 65
Numëri i ndihmëtarëve 7
Ndihma midisore $ 9.28
_______
ALLSTON, MASS.
Hasbi T. Podgorani $ 10
Tefik Ramis Pavari $ 10
Sefer Ali Podgorani $ 5
Hysen Jemin Podgorani $ 5
Myrto Alush Podgorani $ 2
Hamit Airedin Potgorani $ 15
Dule Sherif Potgorani $ 15
S(h)uma e ndihmave $ 62
Numëri i ndihmëtarëve 7
Ndihma midisore $ 8.85
_______
ROCLAND, ME.
Luka Naum Stratobërdha $ 10
Mihal Kita Stratobërdha $ 15
Lazo Niço Korça $ 5
Stefan Papa Blushi $ 10
Andrea Mihal L uarasi $ 1
S(h)uma e ndihmave $ 41
Numëri i ndihmëtarëve 5
Ndihma midisore $ 8.20

Rekordin e kollonisë e ka Z. Mihal Kita Stratobërdha me $ 15.
_______
DUNKIRK, N.Y.
Vëllazëria Hasan Vinçani $ 15
Vëllazëria Maliq Vinçani $ 15
Vëllazëria Kote Shalësi $ 5
Elmas Roshanji $ 5
S(h)uma e ndihmave $ 40
Numëri i ndihmëtarëve 4
Ndihma midisore $ 8
________
BANGOR, ME.
Spiro Kosta Gërmenji $ 5
K. T. Ekonomi $ 10
Thimi Kristo $ 5
Alks Vardhami $ 3
Guri Vasil $ 2
S(h)uma e ndihmave $ 25
Numëri i ndihmëtarëve 5
Ndihma midisore $ 5

Rekordin e ka Z. K.T. Ekonomi me $ 10.
_______
WATERVILLE, ME.
Musa Meleq Gjinokastra $ 10
Ali Zan Gjinokastra $ 10
Ferit Lani Gjinokastra $ 10
Zeir Lani Gjinokastra $ 10
Nurset Zeim Lib(o)hova $ 10
Mehmed S. Çabej Gjinokastra $ 10
Murat Feto Lib(o)hova $ 10
Çano Sinan Gjinokastra $ 10
Loto Kikino Gjinokastra $ 10
S(h)uma e ndihmave $ 90
Numëri i ndihmëtarëve 9
Ndihma midisore $ 10
_______
MADISON, ILLYNOIS
Rakip Banush Kolonja $ 15
Bajram Zylfiqar $ 13
Mehmed Zenel Malëshova $ 20
Anastas Dhimitri $ 5
Sotir Lasko $ 12
S(h)uma e ndihmave $ 65
Numëri i ndihmëtarëve 5
Ndihma midisore $ 13

Rekordin e ka Z. Mehmed Zenel Malëshova me $ 20.
_______
MINOA, N.Y.
Pandi Sinica $ 10
Kole Kosta $ 10
_______
SYRACUSE, N.Y.
Thimi Vangjel $ 10
_______
HAVERHILL, MASS.
Spiro S. Blushi $ 10
Jani P. Duro $ 10
_______
GLENDIVE, MONTANA
Abdul Ahmet Pulaha $ 26.15
Duro Sinica $ 11.15
Alush Muharem $ 6
Zenel Nezir Pulaha $ 10
S(h)uma e ndihmave $ 53.30
Numëri i ndihmëtarëve 4
Ndihma midisore $ 13.32

Rekordin e kollonisë e ka Z. Abdul Ahmet Pulaha me $ 26.15
_______
SANFORD – SPRINVALE, ME.
Isuf Adem $ 10
Thimi G. Luarasi $ 10
Tili Spiro $ 10
Ligor Adams $ 10
Ali Zaman $ 10
Pandi Thimi $ 10
Taip Fejzi $ 10
Koli Spiro $ 10
Demir Asim $ 10
Shaban Demir $ 1
S(h)uma e ndihmave $ 91
Numëri i ndihmëtarëve 10
Ndihma midisore $ 9.10
_______
BATH, ME.
Spiro M. Naska Leusa $ 30
Rafail S. Stefanllari Lëngëza $ 30
Kristaq B. Stefanllari Lëngëza $ 15
Vëllazëria Xheli Rehova $ 25
S(h)uma $ 100
Numëri i ndihmëtarëve 4
Ndihma midisore $ 25
_______
MECHANICSVILLE, CONN.
Paneleon M. Postenani $ 7
Athanas Buçka Lashova $ 5
Qirjako Bojaxhi Lashova $ 2
Themistokli Duhani $ 1
Sotir Anesti Lashova $ 1
Lambi D. Çarshova $ 5
Lazar Botzi Çarshova $ 1
Vangjel Petridi Peshtani $ 1
S(h)um e ndihmave $ 23
Numëri i ndihmëtarëve 8
Ndihma midisore $ 2.87

Rekordin e kollonisë e ka Z. Paneleon M. Postenani me $ 7
_______
E përkohëshmja PËRPARIMI $ 20
Një atdhetare $ 2
Kisha Ortodhokse Shqiptare $ 200
e Shën Apostujve Pjetër
dhe Pali e Philadelphisë
_________
CONCORD, N. H.
Kostandin Dhimitri Trebicka $ 17
Adem Dane Maxhanji $ 15
Muhamet Qazim Potgorani $ 13
Maksut Ali Ribanji $ 10
Sefer Ymer Çoroguni $ 15
Vëll. Mato Trebicka $ 25
Vëll. Nikolla Trebicka $ 25
Brahim Hysen Potgorani $ 10
Lici Petro Trebicka $ 12.50
Hari Apostol Trebicka $ 10
Zonjusha Theodora L. Adams $ 6
Sulejman Hysen Xhananji $ 10
Qazim Isa Fratari $ 10
Çoban Malush Leskoveci $ 10
Hasan Hamet Tolari $ 3
Murat Isuf Tolari $ 2
Veli Shaban Ribanji $ 10
Xhafer Qazim Potgorani $ 5.25
Bakush Zenel Çoroguni $ 15
Nisi Sotir Trebicka $ 25
Koto Sotir Trebicka $ 20
Hasan Isuf Potgorani $ 10
Luka Stoj Trebicka $ 25
Nexhip A. Bënja $ 6
Muharem Hasan Maxhani $ 7
Argjir Tiko Trebicka $ 10
Haxhi Myslim K(ë)lcyra $ 10
Xhemal Adem Tolari $ 2
Alim Shem Badlonja $ 5
Husen Muharem Ribani $ 10
Agush Meçan Seniçani $ 5
Rustem Vakush Xhepova $ 5
Myslym Duli Xhepova $ 2
Kalem Adem Seniçani $ 5
Sadik Rakip Bedyqasa $ 5
Dine Kamber Çoroguni $ 5
Sherif Sejat Seniçani $ 1
Kamber Islam Seniçani $ 1
S(h)uma e ndihmave $ 369.75
Numëri i ndihmëtarëve $ 39
Ndihma midisore $ 9. 48

Rekordin e ka Z. Luka Stoj Trebicka me $ 25
________
LYNN, MASS.
Mustafa Telja $ 67
Rako M. Perri $ 65.99
Sokrat S. Naum $ 61
Anastas D. Çako $ 51.09
Nevrus Karafil $ 35.30
Spiro Vangjel $ 31.83
Guri D. Opingari $ 21.50
Thimi Angel Odriçani $ 20.28
Ibrahim Nuke $ 20
Mitre M. Perri $ 20
Kristo Miska $ 14.05
Avni Meke $ 13.64
Petro Josif $ 12.35
Sotir Lika $ 11.90
Abedin Mestan $ 12
Andrea Kristo $ 5
Kosta At Kristo $ 10
Myrteza Resul $ 11.40
Raman Rushit $ 10.50
Qako Janaq $ 11
Shaban Alim $ 8
Merkush Memet $ 7.25
Memet Karafil $ 10.42
Perri V. Çako $ 5
Gore Lazar $ 10
Kamber Xhafer $ 5
Pandi S. Nikolla $ 7
Jani At Vasil $ 5
Thoma Pappalilo $ 5.15
Rexhep Adem $ 5
Mina P. Çako $ 5.25
Mina Adam $ 5
Pandi Lika $ 6.25
Estref Axhi $ 5
Adem Ramis $ 10
Simo Ligor $ 10
Ali Mustafa $ 10
Rapo Isa $ 11
Mihal Stambollxhi $ 10
Sotir Nikolla $ 15
Muharrem Mustafa $ 20
Petro Andon $ 16
Ilo Luka $ 5
Vasil Miska $ 2
Gore Josif $ 3
Kosta Tane $ 2
Mitre P. Roxhe $ 2
Stavro S. Nikolla $ 2
Luka Jano $ 2
Mantho Dhoska $ 1
Vasil Kosta $ 1
Një ndihmëtar $ 2
Një ermen $ 1
Nga anëtarët e Degës sonë në
Somersworth, N.H.
Zonja Vana K. Ogreni $ 10
Z. Kostaq M. Ogreni $ 10
Zonjusha Tefta K. Ogreni $ 5
Zonjusha Eleonora K. Ogreni $ 5
Gaqi P. Novosela $ 10
Loni S. Naum $ 10
Apostol L. Bënja $ 5
Hasan Myslim $ 10
S(h)uma e ndihmave $ 785.15
Numëri i ndihmëtarëve 60
Ndihma midisore $ 13.08

Rekordin e kollonisë e ka Z. Mustafa Telja me $ 67.
(Pergatiti: Dalip Greca.Vijon)
________

MYSAFIR TEK FENIKSIT E RILINDUR

July 27, 2014 by dgreca

Nga Dalip Greca/
Udhëtimi im këtë herë në Atdhe, ishte fare”blic”. Vetëm pak ditë. Një ndër ditët ma kishte kërkuar miku im Esat Çoku, i cili ka kohë që e ka lënë Amerikën dhe jeton në vendlindje, në fshatin Muçias të komunës Remas, pranë bukurive të Karavastasë.
Ish deputeti demokrat erdhi vetë në qytet dhe pas një kafeje pranë Qendrës Kulturore”Vaçe Zela”, morëm rrugën drejt Remasit. Rrugët janë të asfaltura, çka i jep mundësi Esatit që krahas timonit,e mbanë të ndezur bisedën, duke më dhënë spjegime për ndryshimet, për rrugët, për ndërtimet përgjatë fushës;flet për hallet e pazgjidhura të fshatarëve, flet për pushimet, për shëndetin, për udhëtimet në jug të Shqipërisë.
Kisha pesë vjet pa shkelur këtyre anëve. Ndryshimet janë të dukshme; ndërtime të reja, rrugë të gjëra dhe të asfaltura, restorante, klube-cafe, dikur nëj fabrikë për përpunimin e qumështit. Kur arrijmë në Gradishtë, Esati e ndali makinën:
– A e di se sa histori mbart ky sektor internimi? Ja, këtu e thirrën bashkëshorten e Lek Mirakës dhe i bënë shantazh për ta bërë bashkëpunëtore të Sigurimit.Ajo ulëriu e lebetitur:-Të vdekur me gjithë fëmijë, tek shinat e trenit, më gjeni! Dhe thirri fort, që ta dëgjonte e kunata që e shoqëronte: Këta duan t’më bëjnë spiune! Dhe i sfidojë operativët…!
…Komuna e Remasit është shpallë park Kombëtar. Rreth orës 10 të mëngjesit jemi në hyrje të fshatit Muçias. Ndërtimet edhe këtu janë të shumta dhe të bukura. Një fshat i tjetërsuar.
Kur i afrohemi varrezave të fshatit, Esati, e ndal makinën.
-Sa herë kaloj këtu i bie bories në shenjë nderime për njerëzit e mi të dashur që prehen përjetësisht këtu. Ai ndal makinën në anë të rrugës dhe çapitet me hap të ngadaltë drejt varreve. Qëndron pranë nënë Esmasë dhe i përkëdhel butë fotografinë mbi mermer, e lëmon lehtazi më pëllëmbë sikur i friket zgjimit të saj.
Ashtu pa vëmendjen e tij, pa u diktuar, unë e shkrep kamerën.
– Nuk e di se si i qëndroi vuajtjeve tona nëna jonë e mirë, flet Esati me sy përdhe, ia nis bisedës me nënën: Fillimisht, kur u burgos babai ynë, Azemi i shpallur “kulak”, ajo na mblodhi si klloçka zogjtë, dhe na e kumtoi dhimbshëm, se që nga ai çast jeta jonë do të ishte e vështirë, do të ishim nën vëzhgim, në përndjekje.Duhej të mateshim para se të flisnim. Duhej të ishim të kujdesshëm, duhej të mësonim shumë në shkollë, duhej të punonim fort…Jetë e vështirë…Esati psherëtinë dhimbshëm.
Në një shkrim kushtuar kësaj familjeje qëndrestare përballë diktaturës, kam sjelle nje fragment nga libri i dy vellezerve-letrar te lidhur ne nje prange, Bedriu dhe Caushi.Ende e kam ne kujtese jehonen tragjike: Nënë Esmaja nuk e la të shoqin të vdiste i vetmuar në qeli, së paku nuk e la të uritur, me torbën në shpinë i çonte ushqime.Fatkeqja, guximshëm përpiqej që të rriste djemtë, që t’i bëheshin të mbarë, pa shtyllën e shtëpisë. Ajo nuk ishte thyer; as atëhëhere kur familjen e deklasuar Çoku e internuan nga qyteti i Fierit në Tokën e Vdekur të Myzeqesë, as kur i arrestuan djalin e vogël, Caushin, as kur i prangosën të dytin, Bedriun,(të dy ushtarë pa pushkë, në xhenjo) as kur e lanë të vetmuar, kur i morën Esatin, sikur ia shkulën zemrën nga gjoksi.Do të mbetej vetëm me Zyhranë, bashkshorten e Esatit, e cila iu kthye si vajzë, si shoqe dhe motër në ditët e vështira të vetmisë së përvujtur. Bashkë e merrnin rrugën për t’u takuar me të tre djemtë që njëkohësisht vuanin burgjeve të Spaçit, Burrelit, Qafë-Barit….Udhëtonin dy-tre ditë për të shkuar tek djemtë-armiq të pushtetit… Rrugë pa rrugë, qëllonte që të flinin edhe jashtë, kur nuk ua hapnin dyert nga frika se ishte nëna e djemëve të dënuar politikë, ndërsa e reja, nusja e armikut. …Ja kështu me atë torbën në krah e mira nënë baritej maleve të Shqipërisë, duke fjetur dhe jashtë netëve të ftohta, për të mbajtur gjallë shpirtrat e djemëve që vuanin absurdin.Ajo vërtetë nuk ishte e burogosur, por shpirti i saj qe njëqind herë më i prangosur se sa duart e të shoqit dhe bijëve të saj të ënjtura nga prangat.Ata u planifikuan nga ai sistem si kundërshtarë të vijës së parë dhe qenë ndër të fundit që lanë qelitë e ferrit në vitin 1990…
Nënë Esmaja ndërroi jetë në gusht të vitit 2001, pasi i pa të lirë djemtë e saj…
Esati psherëtinë tek lëmon lehtazi dhe tek fshinë me pëllëmbë fotografinë e vëllait, Rrapit, që u nda nga jeta në maj 2013. Bisedon zëshëm me vëllanë e vdekur:
– Edhe ti nuk e pate të lehtë vëlla. Kishe tre vëllezër në burg. Ti ishe i burgosur jashtë burgut… Tek kalojmë përmes varreve ndalet tek njëri prej vdekurëve:- Ishte një nga dëshmitarët kundër nesh…Po, Zoti e faltë…!
Hipim në makinë dhe ecim përmes fshatit. Rruga kryesore mbanë emrin e Azem Çokut, ndërsa Këshilli i komunës Remas i ka dhënë familjes së Azem Çokut titullin “Nderi i Komunës” për kontributin e çmuar që ka dhënë në luftën kundër diktaturës komuniste, për vlera të larta morale e shoqërore në komunitet.”
Kur u zhvillua ceremonia e nderimit të familjes, u bë festë në fshat. Familja Çoku i kishte ftuar të gjithë, të majtë dhe të djathtë. Madje kishte edhe nga ata që patën dalë deshmitarë…
Familja Çoku është ndër më të goditurat nga diktatura komuniste në të gjithë Myzeqenë dhe e meriton, jo vetëm nder i komunës. Kush vuajti më shumë se kjo familje?
Azem Çoku-babai- 11 vjet burg
– Caush Çoku-djali i vogël- 22 Vjet burg
– Bedri Çoku – djali i dytë, 23 vjet burg
– Esat Çoku, djali i madh, 8 vjet burg dhe internim…
– Esma Çoku-E internuar me dekada… bashkëshortja e Azemit, nëna e djemve të burgosur; më shumë se gjashtë dekada e gjysëm- dyerve të burgjeve, duke ndjekur fatin e të shoqit dhe bijëve…
Vëllai tjetër, nipër e mbesa- të internuar…
Po të bashkosh vitet e e burgut dhe ato të internimit për familjen Çoku, të del më shumë se një shekull dënime.. Poeti,publicisti dhe shkrimtari Visar Zhiti,për të cilin poezia qe prostituta që e futi në burg dhe njëkohësisht Shën Mëria, që ia ruajti shpirtin në vuajtjet e ferrit komunist;tek ka paraqitur dy vëllezërit Çoku në parathënien e librit të tyre”Caush Çoku& Bedri Çoku; dy vëllezër në një prangë” shkruan kështu në përcjelljen parathënse:”Si personazhet e një drame duken dhe ashtu janë,të një drame tepër të rëndë, të gjallë, që s’u luajt dot në skena, po në jetë; aktet e së cilës u zhvilluan në Purgatorin e mërzitshëm të socializmit dhe brenda në ferrin e diktaturës së tij.”
…Duket se në pak rreshta janë thënë shumë gjëra….
Vëllezërit Çoku kanë ndërtuar shtëpitë e tyre në Muçias. Janë shtëpi të bukura-vila, të rrethuara nga gjelbërimi.Në shtëpinë e Esatit na pret Francesku, i biri, që ka ardhë për pushime nga Nju Jorku.
– Është mrekulli këtu. Desha të shtyjë biletën e kthimit për në Nju Jork, por babi më thotë se duhet të kthehem. Bashkë me babin brodhëm në të gjithë jugun e Shqipërisë, në Gjirokastër e Sarandë. Pushuam në Ksamil. Po më pëlqen shumë Shqipëria.
Nga shtëpia e Esatit duke e gjithë fusha, sa të ha syri. Këneta përballë të afron një pamje të magjishme. Pas shtëpisë gjelbëron një vreshtë i begatë i krijuar nga Esati, që e ka pasion vrashtarinë. Tutje, buzë kënetës shfaqet”Feniksi”, pronë e nipërve të Esatit.
Pas provojmë rakinë-pikë e parë, e prodhuar nga vreshti i Esatit, shkojmë tek Feniksi. Kisha parë në TV Kultura shqiptare në Nju Jork pamjet e mrekullueshme të këtij restoranti modern, por tani kanë ndodhë shumë ndryshime. Restoranti është mobiluar në të dy katet, sallat e dasmave të ngjajnë me ato të restoranteve enkas për dasma këtu në SHBA apo në vendet Europiane. Miri, pronari i restorantit, vjen dhe na uron mirëseardhjen. Nuk ka nevojë të na informojë-gjithçka flet vetë. Nipi tjetër i Esatit, Arbeni, që dikur provoi emigrimin edhe në Amerikë, tash i punësuar tek Feniksi, thotë se i gëzohet punës dhe kompleksit, që kanë ndërtuar me aq mund. Beni është prototipi i të rinjëve shqiptarë që morën rrugët e Europës për një jetë më të mirë. Ai e kujton si sot atë ditë marsi të vitit 1991, kur me anijen panameze së bashku me xhaxhanë u endën nëpër det deri sa dolën matanë. Provoi punë të ndryshme për t’i ardhjë në ndihmë familjes.Atje mësoi zanatin e kuzhinierit dhe të pizzamenit. Në vitin ’97 kaloi oqeanin dhe u vendos në Nju jork, ku e përsosi më tej mjeshtrinë e gatimit, por emigrimi po ia gërrynte shpirtin. U kthye në Shqipëri dhe së bashku me vëllanë punuan fort derisa ia hynë ndërtimit të këtij kompleksi të madhe,Restorant, Pizza e Bar-Cafe, e ndërtuar me formën e anijes. Pse në formën e një anijeje? Ndoshta për të kujtuar ikjet masive me anije? Beni tregon se forma dëshmon edhe traditat e të parëve që e siguronin jetën me varkat e tyre si punëtorë të kënetës…Ania-ndërtesë është vendosur horizontalisht, me bash drejt kodrave, ndërsa kici drejt Bedatit, vend-internimit më të ri të kohës së shkuar.
Mjedisi jashtë restorantit është në rregullim e sipër. Është zgjeruar shumë sheshi i parkimit, diku është edhe një kafaz me tre arushë të vegjël që tërheq vëmendjen e vizitorëve, një pasarelë lidh restorantin me kënetën e Karavastasë, ndërkohë që aty pranë zihet edhe peshku e ngjala e freskët që përdoren për restorantin.
Miri na fton që ta vizitojmë katin e sipërm të restorantit. Habia, është fjala më e zbutur për të treguar mrekullinë e investimit perëndimor.
Zbresim në katin e poshtëm ku serviret dreka. Mysafirët që e kanë frekuentuar Feniksin atë ditë, ishin nga qyteti, zona për rreth, por edhe nga Tirana. Një sup peshku, si fillim, të hap oreksin, ndërsa levreku dhe ngjala, të gatuara me shije nga kuzhinjieri, që e ka përsosur mjeshtrinë e gatimit në Gjermani, janë fare të veçanta.
Në dalje, sytë më mbeten emërtesa “Restorant “Feniks”! Përse ky emër?
A ka të bëjë ky emërtim me Feniksin e mitologjisë, me zogun e cuditshëm jetëgjatë, të rilindur përmes riciklimit? Të atij zogu të çuditshëm lindur me diellin dhe që digjet e merr jetë të re nga hiri i paardhësit të tij? A nuk ngjajnë dhe këta, të mbijetuarit e ferrit të vuajtjeve dhe që e ndërtuan këtë Feniks si të rilindur nga paraardhësit e tyre, të stërmunduar e të sakrifikuar?…Po vetë Esati me vëllezërit, Bedri dhe Caush Coku, a nuk janë feniksë, të rilindur nga vetsakrifikimi?! Në mendje më shkoi një esse e Reshat Kripës botuar në Dielli një vit më parë, ku pat bërë një përqasje të tillë dhe thashë: Ai ka të drejtë! Këta janë feniksit e rilindur!

Festivali i Shkollave Shqipe në Nju Jork, manifestim i shkëlqyer i kulturës dhe gjuhës shqipe në mërgim

June 27, 2014 by dgreca

Nga Dalip Greca/
Festivali i Shkollave shqipe i organizuar më 15 qershor, me nismën e Konsullit të Përgjithshëm të Kosovës në Nju Jork, ambasador Bekim Sejdiut me bashkëpunëtorë, i mbështetur edhe nga Konsullata e Shqipërisë në Nju Jork, ishte hapi kulmor i veprimtarive shkollore të këtij viti. E bërë për të parën herë dhe realizuar bukur, organizatorët meritojnë përgëzime, ndërsa fëmijët duartrokitje e përkrahje. Thirrjes së organizatorëve i ishin përgjigjur me pjesmarrje shkollat shqipe në Bronx, Fondi i Përbashkët Shqiptar në Patterson-NJ, Shkolla Shqipe”Alba Life” në Staten Island dhe Brooklyn, mysafire ishin shkolla Shqipe”Gjuha Jonë” në Filadelfia dhe Ansambli i valltareve të Ansamblit “Rozafat” të Qendrës Kulturore “Zoja e Shkodrës” nën drejtimin e koreografes Angjelina Nika.Festivali është prezantuar nga Klodiana Zylo Halsted dhe Ariot Myrtaj.
Të pranishëm ishin ambasadori Bekim Sejdiu me personelin e konsullatës së Kosovës(Konsujt Korab Mushkolaj dhe Ylber Kryeziu), Konsullja e Shqipërisë Irena Dai, ansambleisti i shtetit të Nju Jork-ut, Mark Gjonaj, si dhe një grup biznesmenësh dhe veprimtarësh të komunitetit shqiptar në Nju Jork dhe Teksas.
Kongresmeni demokrat Elitot Engel, i njohur si mik i shqiptarëve, u ka drejtuar një përshëndetje festivalistëve të vegjël dhe të gjithë organizatorëve e pjesmarrsve në këtë festival, duke i përgëzuar që promovojnë dhe kultivojnë traditat dhe kulturën shqiptare në Amerikë.
Konsulli i Përgjithshëm i Kosovës, ambasador Bekim Sejdiu, në emër të organizatorëve, u ka uruar mirëseardhjen pjesmarërsve dhe të ftuarëve, dhe ka përgëzuar shkollat shqipe për seriozitetin e përgatitjeve dhe u ka uruar sukses festivalistëve të vegjël.
Fjalën përshëndetëse e ka mbajtë konsullja e Shqipërisë Irena Dai. Mes të tjerash, Konsullja tha se:Kam kënaqësinë dhe privilegjin të adresoj përgëzimet dhe përshëndetjet më të sinqerta dhe të përzemërta për këtë festë të shpalosjes së gjuhës së bukur shqipe. Kam bindjen se shqipja jonë, një nga gjuhët më të rralla e të lashta në Europë, është sot ura më e fuqishme e bashkimit të shqiptarisë, është formësim i qenies sonë shqiptare, është thesari që e trashëguam nga paraardhësit tanë, mbi të gjitha-është sakrifica dhe lufta e rilindasve për t’i dhënë ekzistencialitet Kombit Shqiptar, të cilët me vargjet e tyre rrëqethëse, aq bukur i kënduan Shqipes tonë dhe quajtën me të drejtë “Gjuhë Perëndie”…(Lexoje te plote ne Diellin e printuar)

TV TOP CHANNAL NË SHTËPINË E VATRËS

June 22, 2014 by dgreca

PARADA E PARË E SHQIPTARËVE TË AMERIKËS ËSHTË ORGANIZUAR NGA FEDERATA VATRA, 45 VITE TË SHKUARA, ME 29 NËNTOR 1969, NË BASHKËPUNIM ME ARBËRESHËT E ITALISË/
Të Dielën me 22 Qershor në Shtëpinë e Vatrës ishin për një vizitë Gazetari Marin Mema dhe kameramani Denian Sevi, të cilët janë në SHBA me ftesën e Shoqatës të të rinjëve shqiptaro-amerikanë “Albanian Roots”, “Rrënjët Shqiptare” me president Marko Kepi. Mysafirët shoqëroheshin nga Marko Kepi dhe bashkëpunëtorët e tij të Rrënjëve Shqiptare nga Nju Jorku dhe Texasi.
Mysafirët u pritën nga editori i Diellit, Dalip Greca. Përmes pamjeve fotografike vizitorët u njohën me historinë e Vatrës. Mysafirëve u tërhoqën vëmendjen një cikël fotografishë të zmadhuara nga Parada e parë e Shqiptarëve të Amerikës, organizuar me 29 Nëntor 1969, me rastin e 60 Vjetorit të Gazetës DIELLI. Përvjetori i gjashtëdhjetë i gazetës më të vjetër të shqiptarëve të Amerikës, ishte kthyer në një manifestim të shkëlqyer i bashkimit të shqiptarëve të Amerikës dhe arbëreshëve të Italisë, përfshi dhe nacionalistët e ikur pas Luftës së Dytë Botërore në Itali, me në krye shkrimtarin dhe politikanin Ernest Koliqi. Një vit para këtij manifestimi kishin qenë arbëreshët ata që kishin ftuar vatranët në Romë për festimet e 500 vjetorit të heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Vatra ishte përfaqësuar nga kryetari i saj Anthoni Athanas, Peter Chikos, Christo Thanas, dr. Hamdi Uruci, Selahedin Velaj dhe Van Christo. Ky festim ishte shkaku i gjallërimit të lidhjeve mes shqiptarëve të Amerikës dhe gjakut të shprishur të Arbërit.
Arbëreshët zbritën në Aeroportin e Bostonit me 20 Nëntor 1969 dhe për dhjetë ditë ishin mysafirë të vatranëve. Ndër veprimtaritë e atij manifestimi të përbashkët kulturor ishte dhe Parada që nisi nga Rockfeler Center deri në Snt Patrick. Ishte një paradë vezulluse, ku shquheshin kostumet karakteristike arëbëreshe të femrave dhe veshjet e bukura të shqiptareve të Amerikës. Ndër banderolat që mbanin ndër duar lexohej”Ëe are Proud Americans Albanian Heritage!”. Në krye duket Profesoresha shqiptare Lume Juka, në një grup të mëtejshëm janë fëmijët e z. Agim Karagjozi, pak më tej Prof Rexhep Krasniqi dhe personalitete të tjerë të mërgatës shqiptare. Rreshti I manifestuesëve është tepër i gjatë.Amerikanët për herë të parë shihnin shqiptarët të manifestonin kaq të organizuar në një Paradë të vetme.
Kështu pra parade e parë e Shqiptarëve të Amerikës është organizuar nga Federate Vatra në bashkëpunim me arbëreshët e Italisë me 29 nëntor 1969, plot 45 vite të shkuara. Le të shpresojmë se Shqiptarët e Amerikës, të shtuar shumë në numër dhe me përvojë në rritje këto vitet e fundit në paradat e përvitshme të emigrantëve-ndoshta do ta organizojnë një ditë edhe një paradë vetëm të tyre.Ndoshta në Ditën e Flamurit!

UDHËTIM TË MBARË DR. PRRENJO IMERAJ

June 22, 2014 by dgreca

Të Shtunën me 21 Qershor 2014, në një nga restorantet e Astorias në Queens-NY, një grup lushnjarësh dhe miqësh u mblodhën në një takim të vecantë për t’i uruar udhëtim të mbarë dr. Prenjo Imeraj, i cili ka vendosur që ta lërë Amerikën. Takimi ishte surprizë, pasi organizatorët Kristaq Papa, Barhyl Demi dhe Kristaq Foto, në bashkëveprim me djalin e dr. Prrenjos, Sokolin, ishin përpjekur që ta ruanin sekretin. Ndërkohë që dr. Prenjo vjen në lokal, i pari që surprizon është i nipi I tij, Jeffrey, i cili i del përpara dhe i dhuron një tufë lule.
Në takim është edhe shkrimtari Naum Prifti, mik i dr. Prenjos, edhe Bujari nga Përmeti, i cili me të qeshur thotë se mbesa e tij dhe nipi i dr. Prenjos, ishin urëlidhësit e miqësisë mes tyre. Kristaq Papa, me të qeshur, i uron doktorit:”Të udhëtosh e të na kthehesh shëndoshë”!, urim që ka brenda vetes mirësi e respekt. Secili fletë fjalë shpirti për njohjen me dr. Prenjon, mirësinë e tij, marrdhëniet e shkëlqyera, komunikimin brilant. Ngjarjet zhvendosen nga Nju Jorku, në Lushnjë ku punoi një jetë të tërë dhe të gjithë e deshën dhe e respektuan, që nga qyeteti e deri tek kampet e internimit, më pas shkojnë në Tragjasin e lindjes, në Vlorë, për ku është nisë. Flasin me radhë; Ilo Foto, Mihal Jano, Jorgji Muzaka, Selim Molla, Naum Prifti, Kristaq Foto, Bardhyl Demi, Veiz Belliu, Sokol Imeraj, Bujari, Dalip Greca. Kujtohen ngjarje të gëzuar a të hidhëruara, të ndodhur këtu, kujtohet veprimtaria intelektuale e dr. Prenjos, kafetë e mëngjesit,bisedat,veprimtaritë, gjithcka që ka tv bëjë me dr. Prenjon.
Në fund, dr. Prenjo i emocionuar i falenderon organizatorët dhe të gjithë ata që kanë ardhë për të kaluar pak caste me të.
Me urimin”Rrugë të mbarë dhe të na kthehesh sërish!”, u mbyll ky takim miqësh.