David L.Phillips – Dielli

David L.Phillips: Dokumenti slloven, vazhdimësi e konceptit të Milosheviqit për shtete njëetnike

April 21, 2021 by dgreca

Një dokument non-paper i cili fillimisht u përfol në mediat e Bosnje e Hercegovinës, e që më pas u publikua nga një medium slloven (necenzurirano.si), i cili flet për ndryshimin e kufijve në Ballkanin Perëndimor, ka ngjallë shumë reagime në rajon, por edhe më tej.

Në dokumentin në fjalë parashihen ndryshime të kufijve të të gjitha shteteve të rajonit, madje edhe të Kroacisë, ku theksohet se Kosova dhe Shqipëria do të bashkohen, ndërsa pjesa veriore e Kosovës do të fitojë statusin e Tirolit Jugor. Pastaj, një pjesë e Republika Srpskas në BeH do të bashkohet me Serbinë; disa kantone me shumicë kroate të BeH-së do të bashkohen me Kroacinë, ose do të fitojnë status special sikurse të Tirolit Jugor.

Ky dokument u tha se është ideuar nga kryeministri slloven, Janez Jansha, i cili thuhet po ashtu se të njëjtin ua ka dërguar disa zyrtarëve të BE-së, në mesin e të cilëve edhe Presidentit të Këshillit Evropian, Charles Michel, raporton Zeri.info.

Por, vetë Jansha, disa ditë pas publikimit të tij, e mohoi vërtetësinë e tij. Megjithatë, politikanë tjerë të rajonit thanë ta kenë parë edhe më herët të njëjtin.

Se dokumenti është pranuar nga Micheli, e kishin konfirmuar fillimisht edhe nga zyra e tij. Kryeredaktori i gazetës sllovene “Necenzurirano”, Primoz Cirman që publikoi ‘non-paperin’ për ndryshim kufijsh, ka thënë se Brukseli e konfirmoi se e kanë marrë dokumentin e kryeministrit slloven, Janez Jansha.

“Kur lajmi shpërtheu të hënën, kolegu ynë nga gazeta “Dela” korrespondent i Brukselit, pyeti zyrën Michael dhe zyra së pari konfirmoi se e kishte marrë dokumentin që flet për shpërbërjen e Bosnjë dhe Hercegovinës, por gjysmë orë më vonë e njëjta zyrë thirri e gazetarin e Dela dhe thanë se nuk mund ta mohojnë, por as ta konfirmojnë se e kanë marrë letrën”, tha për “albanian post” Primoz Cirman, kryeredaktor në këtë gazetë.

Ndërkaq, ekzistencën e këtij dokumenti e konfirmoi edhe Edi Rama, kryeministri i Shqipërisë, duke thënë se e ka parë atë, por se nuk dëshiron ta komentojë. Edhe Halil Matoshi, ish-këshilltar i ish-kryeministrit Ramush Haradinaj, tha se një delegacion slloven ka qëndruar në zyrën e kryeministrit të atëhershëm për 5 minuta, duke e prezantuar këtë plan, por se, sipas tij, ai ishte refuzuar nga Haradinaj.

David L. Phillips, drejtor i Programit për Ndërtimin e Paqes dhe të Drejtat e Njeriut në Institutin për Studimin e të Drejtave të Njeriut në Universitetin Columbia në New York, ka thënë për “Zërin” se ideja e shkëmbimit të territoreve dhe e ndryshimit të kufijve është temë e kamotshme, e nisur nga ish-presidenti Hashim Thaçi.

Por, thotë ai, ishte populli i Kosovës ai që i detyroi përkrahësit e kësaj ideje që ta braktisnin atë.

Madje Phillips e inkriminon edhe kryeministrin Rama në këtë “mesele”.

“Hashim Thaçi ka provuar të negociojë një shkëmbim territoresh me Aleksandar Vuçiqin; Federica Mogherini ka marrë pjesë në diskutime. Ideja u braktis sepse populli i Kosovës me shumicë dërrmuese refuzon ndarjen. Cili ishte roli i Edi Ramës? Ai mund të ketë qenë autor kontribuues i dokumentit. Minimalisht, ai e përqafoi ndarjen”, thotë Phillips në një deklaratë për gazetën “Zëri”.

Ai thekson se ndarja e Kosovës “do të ishte një tradhti e madhe ndaj kombit shqiptar që do t’i shërbente vetëm interesave të Serbisë dhe Rusisë – jo në interes të shqiptarëve”.

Vetë dokumentin slloven, profesori amerikan e quan “të pamatur” pasi, sipas tij, ai rekomandon hapa që mund të çojnë në një rifillim të konfliktit të dhunshëm me bazë etnike.

“Ndarja duhet të debatohet hapur në një proces transparent. Mbajtja e bisedimeve ‘sekrete’ nxiti spekulimet për një marrëveshje tradhtare. U zbulua se ithtarët e ndarjes ishin të gatshëm t’i dorëzonin minierat Trepçës dhe liqenin e Ujmanit Serbisë. Dhënia e tokave historike shqiptare shkaktoi një trazirë në Kosovë dhe midis shqiptarëve në të gjithë rajonin”, u shpreh ai.

Phillips u ndal te çështja e krijimit të dy shteteve të mëdha në Ballkan, “Shqipërinë e madhe” dhe “Serbinë e madhe”.

Ndarjen e kombit shqiptar në disa shtete nga fuqitë e mëdha në fillim të shekullit të kaluar, ai e quan “padrejtësi historike”.

“Shqiptarët vuajtën një padrejtësi historike kur Fuqitë e Mëdha ndanë kombin shqiptar në vende të ndryshme Universiteti Columbia organizoi Projektin e Fqinjësisë Shqiptare për të identifikuar afinitetet midis shqiptarëve në vende të ndryshme dhe për të promovuar bashkëpunimin ndërkufitar në sektorë të tillë si ekonomia, arsimi, kultura dhe mjedisi. Lulzim Basha ishte nikoqir i konferencës kur ishte kryetar i Bashkisë së Tiranës. Një Shqipëri normale mundëson bashkëpunimin midis shqiptarëve pa marrë parasysh vendin e tyre të banimit. Shqiptarët ndajnë të njëjtën kulturë, gjuhë, histori dhe traditë. Ata madje ndajnë të njëjtët emra (p.sh. Berat, Vlora, Alban)”, thekson ai për “Zërin”.

Ndërsa, për sa i përket projektit të një “Serbie të madhe”, Phillips thotë se koncepti i shteteve etnikisht të pastra është përhapur nga ish-lideri i ish-Jugosllavisë, Slobodan Milosheviq, e që është ringjallur nga kryepropaganduesi i Milosheviqit, presidenti aktual i Serbisë, Aleksandar Vuçiqi.

“Ngritja e nacionalizmit në Ballkan dhe shkatërrimi përfundimtar i Jugosllavisë ishte një përgjigje ndaj planit të Milosheviqit për të krijuar Serbinë e madhe. Koncepti i shteteve etnikisht të pastra, i përhapur nga Milosheviqi dhe Vojislav Shesheli u diskreditua në vitet 1990. Sidoqoftë, ajo është ringjallur nga Aleksandar Vuçiqi, i cili ishte kryepropaganduesi i Milosheviqit. Virusi i nacionalizmit etik në Ballkan, të cilin e liroi Milosheviqi, është ende i fortë dhe potencialisht destabilizues, veçanërisht midis serbëve që refuzojnë pavarësinë e Kosovës. Kosova u humb për shkak të veprimeve të Milosheviqit. Tani është një shtet i lirë dhe i pavarur, i njohur nga 112 vende, i cili kurrë nuk do të kthehet në kontrollin e Serbisë”, u shpreh profesori amerikan.

I pyetur nëse ky dokumenti slloven është njëfarë presioni mbi Kosovën dhe Serbinë që përfundimisht ta nënshkruajnë marrëveshjen përfundimtare gjithëpërfshirëse, Phillips tha se ai edhe mund t’i shërbejë këtij qëllimi.

“Po, mund t’i shërbejë këtij qëllimi. Sidoqoftë, le të mos u japim shumë kredi politikanëve. Vendet në Ballkanin Perëndimor duan integrimin në Evropë, në vend të një ‘mini-Schengeni’, një tjetër ide e keqe që mbështeti Rama. Vlerat evropiane kanë të bëjnë me diversitetin kulturor dhe pranimin e dallimeve. Përveç ‘acquis communautaire’, vlerat janë baza për integrimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor në institucionet e BE-së”, potencon ai.

Tutje, profesori Phillips, në këtë bisedë për gazetën “Zëri”, kërkon që në dialogun e lehtësuar nga BE-ja mes Kosovës e Serbisë, të përfshihet me një rol më të fuqishëm edhe SHBA-ja.

“Dialogu i lehtësuar nga BE-ja duhet të vazhdojë me një rol më të fuqishëm nga Shtetet e Bashkuara. Formati i Vjenës, i cili çoi në pavarësinë e Kosovës, është një model i mirë për negociatat në të ardhmen”, deklaroi ai.

Përfundimisht, ai thotë se shkëmbimi territorial është ide e keqe. Ndërsa i pyetur nëse do të ketë presion nga bashkësia ndërkombëtare nëse ndonjë nga vendet e rajonit do ta përqafonte këtë plan, dhe ndonjë tjetër do ta refuzonte, Phillips thotë se nuk pret një gjë tillë, pasi sipas tij, as Gjermania e as SHBA-ja nuk do ta përkrahnin këtë ide.

“Shkëmbimi territorial është një ide e keqe; pasardhësi i Merkelit nuk do ta mbështesë atë. As Shtetet e Bashkuara nuk do të bëjnë. Administrata e Bidenit është skeptike në lidhje me shkëmbimin territorial, të cilin presidenti Biden e di nga përvoja e tij në Ballkan që është potencialisht destabilizues dhe mund të çojë në konflikt”, theksoi në fund David L. Phillips, drejtor i Programit për Ndërtimin e Paqes dhe të Drejtat e Njeriut në Institutin për Studimin e të Drejtave të Njeriut në Universitetin Columbia në New York. /Zëri

What can be done to rein in Turkey and bring peace to the South Caucasus?

October 16, 2020 by dgreca

By David L. Phillips-The spiral of deadly violence in the South Caucasus is intensifying. While conflict between Azerbaijan and Armenians has simmered for at least the past thirty years, recent violence escalated when Azerbaijani forces attacked Nagorno-Karabakh, an ethnic Armenian enclave in the southwest of Azerbaijan, on September 27. The current war is more deadly and intractable because of Turkey’s extensive involvement.

Turkey’s President Recep Tayyip Erdogan is both directly stoking violence and undermining diplomacy aimed at achieving a ceasefire. Turkey has fueled conflict since 1993 when it imposed a blockade of Armenia. Erdogan scuttled the 2009 protocols to open the border and establish diplomatic relations with Armenia, which were negotiated by Turkish diplomats.

Erdogan has encouraged Azerbaijan’s recent aggression. In the Turkish leader’s own words, “Turkey stands with and will continue to stand with friendly and brotherly Azerbaijan with all our means” in its “great operation…to liberate the occupied Karabakh.” Confronted with joint Turkish-Azerbaijani efforts, he says, “[Armenia] has encountered an unexpected end.”

These words are accompanied by substantive support. At the conclusion of joint military exercises between Turkey and Azerbaijan last month, Turkey provided Azerbaijan with sophisticated weapons that are being used in the current fighting. According to a reportby Reuters, Turkish arms sales to Azerbaijan surged from under $1 million in July to $33 million in August and $77 million in September.
Today Turkish troops are also engaged on the battlefield. Credible sources indicate that around 150 Turkish Special Forces are on the front lines commanding Azeri battalions. Private contractors hired by Turkey have also been deployed.

Two Turkish F-16s have been photographed at Azerbaijan’s air force base in Ganja, and an Armenian Sukhoi-24 was shot down by a Turkish F-16 in Armenian air space.

Turkish drones, including the Bayraktar TB2, provide close support to Azeri troops and jihadists fighting on Azerbaijan’s behalf.
Erdogan is driven by ambitions to restore Turkey’s influence in former Ottoman territories. Turkish troops are deployed in Syria, Iraq, Libya, and Somalia. Its naval warships are challenging Greece, Cyprus, and Israel in the Eastern Mediterranean.

Turkish involvement in foreign wars is a distraction from growing domestic unrest and provides an opportunity to stifle dissent arising from Erdogan’s mismanagement of Turkey’s economy. In 2002, the exchange rate was two Turkish lira to one US dollar. Today the lira is trading at 7.9 to the dollar. Unsurprisingly, Erdogan’s Justice and Development Party has lost traction; in 2019, it was repudiated in local elections in Istanbul, Ankara, Izmir, and elsewhere.

Desperate to shore up domestic support, Erdogan has made a game-changing move: deploying jihadists to the Caucasus. According to the Syrian Observatory for Human Rights, at least 1,600 mercenaries have been deployed from Syria and Libya to Nagorno-Karabakh. They are affiliated with ISIS, Al-Nusra, Ahrar al-Sham, and factions of the Syrian National Army – Sultan Murad, Suleyman Shah, and Hamza factions, which are notorious for committing atrocities and crimes against humanity including sexual violence.

After killing eighteen Armenian soldiers, jihadists wearing Azeri uniforms desecrated the bodies of their victims. They were recorded in Arabic calling them “Pigs and Jews.”Atrocities are not limited to combatants: there is credible evidence that on October 10, Turkish-backed special forces entered the Armenian town of Hadrut and executed at least four civilians in their homes. Meanwhile, Azerbaijan continues its campaign of indiscriminate bombardment against civilian targets, including the use of internationally-condemned cluster bombs. These brutalities, underscored by Erdogan’s promise to “fulfill the mission of our grandfathers in the Caucasus,” and his reference to Armenians as “leftovers of the sword,” demonstrate that we are on the verge of another Armenian Genocide.

Turkey’s behavior should not come as a shock to observers of the region. Ankara’s support for jihadists dates back to at least 2013, when the Turkish National Intelligence Agency established the jihadi highway from Urfa (in Turkey’s southeast) to Raqqa—then under the control of ISIS. More than 40,000 foreign fighters from about 100 countries transited through Turkey to Syria. Turkey provided weapons, money, and logistical support, as well as medical services to wounded fighters.

Turkey made little attempt to hide this support for jihadists. At Harvard University in October 2014, Vice President Joe Biden indicated: “President Erdogan told me…we let too many people through.’ Now, they’re trying to seal their border.”

Despite Erdogan’s assurances, Turkey’s support for jihadists continued unabated. Its jihadist proxies committed war crimes against the Kurds in Northeast Syria—and now they are deployed to Nagorno-Karabakh.

After the outbreak of fighting in Nagorno-Karabakh, NATO Secretary-General Jens Stoltenberg declared, “I expect Turkey to use its considerable influence to calm tensions.” To the contrary, Turkey is defiantly rejecting calls from the United States, France, and Russia for a cease-fire. Moreover, Turkey has been working behind the scenes to scuttle the recent ceasefire mediated by Moscow.

Turkey has gone rogue. It has long since given up on the EU, and now openly ignores NATO entreaties.

NATO is more than a security alliance. It is a coalition of countries with shared values. Turkey under Erdogan’s dictatorship is Islamist, anti-American, and an egregious abuser of human rights. If Turkey applied for NATO membership today, its application would be summarily dismissed.

What can be done to rein in Turkey and bring peace to the South Caucasus?

Canada this week announced it was halting some weapons sales to Turkey after allegations its equipment was used by Azerbaijani forces. The United States should do the same.

Additionally, sanctions are required under the Countering American Adversaries Through Sanctions Act (CATSA) for Turkey’s purchase of S-400 missiles from Russia.

U.S. efforts should also extend to Azerbaijan. In 1992, President George H.W. Bush signed into law Section 907 of the Freedom Support Act, which prohibits assistance to Azerbaijan “until the President determines, and so reports to the Congress, that the Government of Azerbaijan is taking demonstrable steps to cease all blockades and other offensive uses of force against Armenia and Nagorno-Karabakh.” This legal requirement must be enforced, and assistance to Baku—which swelled to $120 million in military support over the past two years—must immediately stop.

Beyond enforcing Section 907 and suspending this aid, the United States should impose economic and diplomatic sanctions on Azerbaijan to punish its aggression.

The United States should more strongly support mediation by the Minsk Group. Negotiations should include representatives of Nagorno-Karabakh. As a party to the conflict, Turkey should be excluded from any mediation role. Moreover, measures are needed to prevent Turkey from undermining other states’ mediation efforts.

However, it is unclear whether the Trump administration is prepared to take these urgently necessary steps. President Donald Trump has opaque business ties in both Turkey and Azerbaijan. He has received millions of dollars from licensing agreements in Turkey as well as fees from Azerbaijani oligarchs. He may owe money to Turkish and Azerbaijani concerns or need future financing to service the Trump Organization’s $400 million debt.

Given his financing requirements, Trump may be unwilling to put the U.S. national interest ahead of his personal financial interest. The United States needs a new direction to end the grinding war in Nagorno-Karabakh and prevent more civilians from dying.

David Phillips is Director of the Program on Peacebuilding and Human Rights at Columbia University’s Institute for the Study of Human Rights. He served as a Senior Adviser and Foreign Affairs Expert to the State Department during the Clinton, Bush and Obama administrations. Phillips is the author of Unsilencing the Past: Track Two Diplomacy and Turkish Armenian Reconciliation, as well as Diplomatic History: The Turkey-Armenia Diplomatic Protocols, and many other books and articles. This article draws on his presentation at Harvard Law School on October 12, 2020

October 16, 2020

Relations between Kosovo and the Vatican

October 7, 2020 by dgreca

Establishing diplomatic relations between two countries would enable deeper cooperation on issues of mutual concern…

By ALUSH GASHI – DAVID L. PHILLIPS*-

Kosovo and the Vatican share strategic interests, including conflict resolution, preventing violent extremism and promoting interreligious understanding. Establishing diplomatic relations between Kosovo and the Holy See would enable deeper cooperation on issues of mutual concern. The recent agreement to normalize relations between Israel and Kosovo sets an important precedent.

Kosovo is mostly Muslim. However, Kosovars are secular, progressive, and overwhelmingly tolerant. Mother Teresa, honored in the Catholic Church as Saint Teresa of Calcutta, was an ethnic Albanian. Jews were given sanctuary in Albania during World War Two. More Jews lived on Albanian lands after the war than before. Today, Kosovo is a buttress between Islamist extremism and other countries in continental Europe.

Kosovo Albanians have a track record of helping the needy. As Serbia’s repression intensified in the 1990s, Mother Teresa charitable clinics served the suffering. The clinics worked with communities to resolve conflict through the “Forgiveness Campaign.”

When Serbia abolished Kosovo’s self-governing institutions and prevented students from entering school premises, the Trastevere-based Community of Sant Egidio, encouraged by Pope John Paul II, brokered an agreement to normalize Kosovo’s education system in 1996. At the time, the agreement was considered a significant step towards a peaceful resolution of the conflict.

More recently, Kosovo has been active preventing violent extremism (PVE). When some Kosovo Albanians joined the Islamic State, the Government of Kosovo developed a PVE response focused on the grass-roots. Deradicalization efforts engaged mothers and family members, as well as local imams, focusing on education and economic development.

Discussions are underway to establish a PVE academy, codifying best practices and transferring them to other countries challenged by violent extremism. Kosovo envisions the Holy See as a partner on this project.

Kosovo is committed to dialogue and conflict resolution. Islam, Orthodoxy, and Catholicism have long coexisted in Kosovo, which has become a laboratory for interreligious dialogue and understanding.

Beginning in 1999, the World Conference on Religion and Peace facilitated relations between faith-leaders across Kosovo. Kosovo Albanians protected the sacred Orthodox monastery at Decan from communal strife in 2004. Interreligious peace and minority rights were enshrined by the Ahtisaari principles, as well as Kosovo’s constitution of 2008.

Kosovo religious leaders were recognized by the New York-based Tanenbaum Center for Interreligious Understanding with its Religious Peacemakers Award. Father Sava Janjic and Albanian counterparts were celebrated as advocates for reconciliation, going beyond dialogue to develop activities with practical cross-communal benefits.

Former Kosovo President Ibrahim Rugova admired the humility and wisdom of John Paul II. After they prayed together, Rugova pledged to build a cathedral in Prishtina, Kosovo’s capital, dedicated to Mother Teresa. In Rugova’s last public appearance before passing away, he laid the cathedral’s cornerstone.

Diplomatic relations between the Holy See and Kosovo would encourage collaborative activities on other issues of mutual interest – peace, human rights, poverty eradication, environmental protection, and assisting migrants. The Holy See, which already has diplomatic relations with 183 countries and the European Union, can strengthen goodwill towards Kosovo through diplomatic relations.

So far, 112 countries have recognized Kosovo as an independent and sovereign state. When Serbia challenged the legality of Kosovo’s independence declaration, the International Court of Justice found that Kosovo’s declaration conformed to international law, as well as UN Security Council resolution 1244, which provided a path for Kosovo’s independence.

Cardinal Parolin, the Vatican Secretary of State, travelled to Kosovo in 2019. His visit was affirmation that the Holy See has serious interest and was carefully considering the situation. At the time, the Holy See demured from recognizing Kosovo for some diplomatic opportunity reasons.

The Holy See is the world’s foremost moral authority. Its recognition of Kosovo would boost EU-facilitated talks between Kosovo and Serbia, strengthening Kosovo as a source of stability and a peace partner.

Just as Kosovo warmly welcomed Cardinal Parolin last year, Kosovo looks forward to the day when Pope Francis will visit. The occasion will be a celebration of the commitment to peace and humanitarian action shared by Kosovo and the Holy See. We hope his visit also marks a milestone in mutual recognition between Kosovo and Serbia.

* Alush Gashi is a Political and Foreign Policy Adviser to Kosovo Prime Minister Avdullah Hoti. He previously served as Health Minister and a Member of Parliament.

*David Phillips is Director of the Program on Peacebuilding and Human Rights at Columbia University. He served as a senior adviser to the US State Department. Phillips is the author of Liberating Kosovo: Coercive Diplomacy and US Intervention (Harvard’s Kennedy School).

DAVID L.Phillips: Marrëveshja e Washingtonit injoroi çështjen thelbësore*

September 15, 2020 by dgreca

Marrëveshja e Washingtonit injoroi çështjen thelbësore – njohjen reciproke ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Kështu ka thënë David L. Phillips, ish-këshilltar i lartë në Departamentin Amerikan të Shtetit, aktualisht drejtor i Programit për Ndërtimin e Paqes dhe të Drejtave të Njeriut në Universitetin e Kolumbias.

Sipas tij, me përjashtim të njohjes nga Izraeli, pjesë tjetër e marrëveshjes është një rilexim i marrëveshjeve ekzistuese.

“Marrëveshja e Washingtonit është e heshtur sa i përket njohjes reciproke, e cila qëndron në thelbin e problemeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Marrëveshjet për targa dhe diploma janë të mira. Por ato nuk janë zëvendësim për një marrëveshje të përgjithshme, për njohjen reciproke”, ka thënë Phillips në intervistën e javës për “Kohën Ditore”. Sipas Phillips, Shtetet e Bashkuara do të duhej të lëshonin një “deklaratë të presidentit”, duke afirmuar politikën e saj karshi Kosovës dhe duke u bërë thirrje shteteve të tjera që ta njohin pavarësinë e Kosovës. Por, siç ka thënë ai, administrata aktuale ishte e përqendruar në arritjen e një marrëveshjeje për bashkëpunim ekonomik rajonal, në mënyrë që Trumpi të pretendojë një sukses në politikën e jashtme përpara zgjedhjeve të SHBA-së, të cilat mbahen në nëntor. Teksa ka folur për elementet që duhet t’i përmbajë një marrëveshje finale dhe ligjërisht e obligueshme Phillips, i cili ka shërbyer si këshilltar i lartë në Sekretariatin e Kombeve të Bashkuara, vlerëson se Serbia është ajo që duhet të bëjë kompromise.

“Serbia duhet ta njohë pavarësinë e Kosovës, të vendosë marrëdhënie diplomatike dhe t’u bëjë thirrje vendeve të tjera t’i normalizojnë marrëdhëniet me Kosovën. Ajo duhet të mbështesë anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare dhe të mirëpresë flamurin e Kosovës që valëvitet jashtë selisë së Kombeve të Bashkuara”, ka theksuar ai. Sa i takon Kosovës, sipas Phillipsit, nuk duhet dhënë asgjë më shumë përveç riafirmimit të angazhimit për mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të pakicave dhe ruajtjen e trashëgimisë kulturore serbe.

“Njohja nga Izraeli, pika e vetme historike”

KD: Z. Phillips, cili është vlerësimi juaj për arritjen e Marrëveshjes në Washington, ku Kosova dhe Serbia u zotuan para Shteteve të Bashkuara për normalizim ekonomik?

Phillips: Njoftimi i njohjes reciproke midis Izraelit dhe Kosovës është një përparim historik. Ai u dërgon sinjal vendeve të tjera se armiqësitë e vjetra duhet të braktisen dhe se kontakti, komunikimi dhe bashkëpunimi sjellin përfitime reciproke. Shumë njerëz kanë punuar në normalizimin e marrëdhënieve me Izraelin gjatë shumë vjetëve. Ata meritojnë nderim. Ne gjithashtu duhet ta pranojmë rolin e administratës Trump në ndihmën e dhënë për të nënshkruar marrëveshjen.

KD: Cilat pika të kësaj marrëveshjeje konsideroni se mund t’i sjellin përfitime dhe janë të rëndësishme për Kosovën?

Phillips: Marrëveshja e Washingtonit është e heshtur sa i përket njohjes reciproke, e cila qëndron në thelbin e problemeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Kryeministri Avdullah Hoti e ka bërë të qartë se marrëveshjet teknike, të tilla si bashkëpunimi ekonomik rajonal dhe personat e zhdukur, nuk janë zëvendësim për një marrëveshje të plotë dhe përfundimtare për normalizim. Marrëveshjet teknike do të rrjedhin nga një marrëveshje e përgjithshme për normalizim.

Serbia e ka humbur Kosovën si rezultat i krimeve të Milosheviqit. Serbia duhet të përballet me faktin se Kosova nuk do të kthehet më kurrë në “status quo”. Kur Serbia e pranon që Kosova është një shtet i pavarur dhe sovran, atëherë Serbia mund të shënojë përparim drejt bërjes së një shteti normal dhe të përfitojë duke qenë pjesë e sistemit ndërkombëtar.

KD: Në draftet fillestare të marrëveshjes ka ekzistuar edhe pika që flet për angazhim të palëve drejt njohjes reciproke, por pas refuzimit të Serbisë ajo u largua. A ka mundur të shtyhej përpara kjo çështje, meqë marrëveshja u ndërmjetësua në Shtëpinë e Bardhë?

Phillips: Shtetet e Bashkuara do të duhej të kishin lëshuar një “deklaratë të presidentit”, duke afirmuar politikën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës karshi Kosovës dhe duke u bërë thirrje shteteve të tjera që ta njohin pavarësinë e saj. Sidoqoftë, administrata e Trumpit ishte përqendruar në arritjen e një marrëveshjeje për bashkëpunim ekonomik rajonal në mënyrë që të mund të pretendojë një sukses në politikën e jashtme para zgjedhjeve të SHBA-së në nëntor. Shumica e kosovarëve refuzojnë ndarjen, kështu që Richard Grenell e hodhi prapa idenë e shkëmbimit territorial dhe u përqendrua në çështjet ekonomike.

KD: Një marrëveshje e këtij lloji sa mund të garantojë paqen edhe normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë?

Phillips: Ka pasur shumë marrëveshje teknike, por shumica prej tyre janë bllokuar nga Serbia. Bashkimi Evropian duhet të kryejë rishikimin e zbatimit të 33 marrëveshjeve ekzistuese, duke identifikuar problemet dhe madje se kush është përgjegjës për vendosjen e gurëve, dhe të intensifikojë presionin mbi Serbinë. Marrëveshjet për targa dhe diploma janë të mira. Por ato nuk janë zëvendësim për një marrëveshje të përgjithshme për njohjen reciproke. Në mënyrë që Bashkimi Evropian të bëhet një ndërmjetës efektiv, besimin mund ta ndërtojë përmes liberalizimit të vizave për ata që mbajnë pasaporta të Kosovës.

Injorimi i njohjes reciproke

KD: A mund t’i jepet kësaj marrëveshjeje epiteti i “Marrëveshjes historike”?

Phillips: Njohja e Izraelit për Kosovën është me të vërtetë historike. Pjesa tjetër e marrëveshjes është një rilexim i marrëveshjeve ekzistuese, të cilat injorojnë çështjen thelbësore – njohjen reciproke midis Kosovës dhe Serbisë.

Është mirë që palët po bisedojnë dhe që SHBA-ja është e angazhuar, por le të përqendrohemi tek fundi i lojës. Derisa Serbia të njohë Kosovën, ajo do të mbetet një shtet, interesat e të cilit janë në përputhje me regjimet autoritare në Rusi dhe Kinë.

KD: Edhe pas kësaj marrëveshjeje, problemet politike mes dy vendeve mbesin, me Serbinë e cila refuzon ta njohë shtetin e Kosovës. Si e shihni zgjidhjen e këtij problemi?

Phillips: Kapitulli 35 ia ndalon Serbisë që të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian derisa ta njohë Kosovën dhe të vendosë marrëdhënie të mira fqinjësore. Ne supozojmë se Serbia e sheh anëtarësimin në BE si një përparësi. Sidoqoftë, strumbullari i Serbisë në Lindje hedh dyshime mbi synimet e saj për t’i dhënë përparësi integrimit euroatlantik.

Por cilat janë opsionet e tjera?

Duke plotësuar përpjekjet për të përmirësuar marrëdhëniet me Bashkimin Evropian, Qeveria e Kosovës mund të ndjekë një udhë paralele duke i dhënë përparësi bashkëpunimit më të ngushtë me NATO-n. Takimi i së martës me sekretarin e përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg, duhet të trasojë rrugën përpara.

Avancimi i Forcës së Sigurisë së Kosovës dhe krijimi i Forcave të Armatosura të Kosovës është hapi i parë i domosdoshëm drejt bashkëpunimit më të ngushtë në fushën e sigurisë ndërmjet Kosovës dhe NATO-s dhe anëtarësimit të Kosovës në Partneritetin për Paqe (PfP). Me aplikimin e saj si kandidat në pritje për në NATO, Qeveria e Kosovës mund t’i thellojë lidhjet duke ofruar personel për t’u bashkuar me operacionet e NATO-s, të tilla si operacioni policor civil i udhëhequr nga NATO-ja, i modeluar nga një forcë xhandarmërie ose karabinieri. Personeli i Kosovës gjithashtu mund të marrë pjesë në aktivitete të veçanta të NATO-s, siç janë ndërgjegjësimi dhe asgjësimi i minave.

Anëtaret e NATO-s, si: Spanja, Greqia, Rumania dhe Sllovakia – nuk e kanë njohur Kosovën. Ish-ministri i Jashtëm i Spanjës, Josip Borell, mund të luajë një rol kryesor duke e sjellë Spanjën në bord. Nëse Spanja bashkëpunon, ka më shumë të ngjarë që shtetet mosnjohëse ta zbusin kundërshtimin e tyre.

Marrëveshjes së Washingtonit i mungon një mekanizëm monitorimi

KD: Çfarë kompromisesh duhet t’i bëjnë palët për të arritur deri tek njohja e ndërsjellë?

Phillips: Është Serbia ajo që duhet të bëjë kompromise. Si një masë e ndërtimit të besimit, Kosova mund të riafirmojë angazhimin e saj për mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të pakicave dhe ruajtjen e trashëgimisë kulturore serbe. Kosova tashmë i ka bërë këto zotime duke mbështetur parimet e Ahtisaarit dhe përmes kushtetutës së saj, e cila është një model për të drejtat e pakicave.

KD: Kosova dhe Serbia negociojnë prej vitit 2011 nën ndërmjetësimin e Brukselit, derisa në vitin 2013 ishte nënshkruar edhe marrëveshja e ashtuquajtur për normalizimin e marrëdhënieve mes dy vendeve. Por shumë prej pikave të asaj marrëveshjeje nuk kanë gjetur zbatim. A mund ta presë fati i njëjtë edhe marrëveshjen e firmosur në Washington?

Phillips: Marrëveshjes së Washingtonit i mungon një mekanizëm monitorimi. Nuk ka asnjë afat kohor ose detyrim në rast se Serbia injoron angazhimet e saj. Ne e dimë nga përvoja që Serbia gjithmonë do t’i mbrojë angazhimet e saj përderisa nuk ka një presion të vazhdueshëm.

Marrëveshja e Rambujesë trasoi rrugën drejt shtetësisë së Kosovës

KD: Nëse i kthehemi së kaluarës, cilat marrëveshje konsideroni se mund të quhen “historike” në kontekstin mes Kosovës dhe Serbisë?

Phillips: Marrëveshja e Rambujesë e vitit 1999 garantoi rrugëtimin për ta zgjidhur çështjen e Kosovës në mënyrë paqësore. Sidoqoftë, Serbia kurrë nuk ishte e sinqertë në lidhje me negociatat për të parandaluar luftën.

Më vonë, në 1999, Marrëveshja e Kumanovës kërkoi tërheqjen nga Kosova të forcave serbe të sigurisë, i dha fund konfliktit të dhunshëm dhe e vendosi Kosovën në rrugën drejt pavarësisë.

Vendimi i vitit 2010 nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë duke afirmuar të drejtat kombëtare të Kosovës, hodhi poshtë pretendimin e Serbisë se Deklarata e Pavarësisë së Kosovës nuk është në përputhje me të drejtën ndërkombëtare.

KD: Cilat elemente mendoni se duhet t’i përmbajë marrëveshja finale me Serbinë, e cila do t’i përmbushte kërkesat për t’u quajtur “historike”?

Phillips: Serbia duhet ta njohë pavarësinë e Kosovës, të vendosë marrëdhënie diplomatike dhe t’u bëjë thirrje vendeve të tjera që t’i normalizojnë marrëdhëniet me Kosovën. Ajo duhet të mbështesë anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare dhe të mirëpresë flamurin e Kosovës që valëvitet jashtë selisë së Kombeve të Bashkuara. Serbia duhet të kërkojë publikisht që Rusia dhe Kina të heqin dorë nga kundërshtimi i tyre ndaj anëtarësimit të Kosovës në OKB. Asgjë më pak nuk është e pranueshme.

*E dergoi per Diellin zyra e David L Phillips

Kosovo needs German help to fulfil EU potential

August 28, 2020 by dgreca

By Alush Gashi and David L. Phillips-
Germany has provided copious and critical support to Kosovo stability and state-building in recent decades.But in its current role as president of the Council of the European Union, Germany can play an even more constructive role by focusing on the Belgrade-Pristina dialogue on normalising relations.

An agreement on mutual recognition would enshrine Kosovo’s independence within its current borders and mark an end to the last violent conflict that took place in Europe in the 20th century.

And a deal between Belgrade and Pristina would be incentivised by the EU’s decision to approve visa liberalisation for Kosovo passport holders.

Visa-free travel would signal that Kosovo is welcome in the European family.

German-Kosovo cooperation spans decades.

Germany welcomed Kosovo-Albanians and others fleeing Yugoslavia in the 1990s.

As Serbia intensified its oppression in Kosovo, German federal authorities generously provided sanctuary to victims of violent conflict.

After Nato’s intervention, in which Germany participated, Germany was also a leading provider of humanitarian assistance.

It supported the reconstruction efforts of UN agencies during Kosovo’s transition from relief to development.

To prepare Kosovo for self-rule, Germany worked through the Organization for Security and Cooperation in Europe to help develop Kosovo’s democratic institutions. Germany backed the EU rule-of-law mission in Kosovo (Eulex), providing judges, public prosecutors and civilian experts.

Kosovo’s minority rights arrangements, which represented the gold standard in pluralism and inclusivity, paved the way for Kosovo’s declaration of independence on 17 February 2008, which Germany supported.

Germany remains a staunch supporter of Kosovo’s integration into Euro-Atlantic structures.

Kosovo officials and members of the German federal government work together closely.

Members of the German Bundestag are engaged in Kosovo through bilateral contacts, as well as via the Council of Europe and various parliamentary bodies.

The idea to divide Kosovo, which was raised during recent negotiations, was strongly opposed by Germany, the UK, and other countries.

Kosovo Albanians feel indebted to German chancellor Angela Merkel for upholding Kosovo’s independence and territorial integrity.

German money

Economic cooperation has been equally extensive.

Germany is one of the largest bilateral donors to Kosovo, providing more than €600 million for relief and humanitarian assistance since 1999.

In recent years, Germany has emerged as one of Kosovo’s principal trading partners.

The current scope of development cooperation encompasses public administration, energy, and sustainable economic development.

The coronavirus pandemic has refocused Germany’s assistance to Kosovo’s public health sector.

And even more can be done to build on this extensive track record.

Through the Berlin Process, launched in 2014 to support the EU’s future enlargement, Germany and EU partners can expand assistance to Kosovo’s democratic institutions and economic development.

They can serve as a platform for countering corruption, which is critical to both prosperity and democratisation.

German troops served as a security partner by participating in the Kosovo Force (Kfor), when Serbian soldiers withdrew from Kosovo.

And Germany supported UN Security Council Resolution 1244, which put Kosovo on the path to independence.

The Kosovo Security Force (KSF) was established in 2009 and Germany can help the KSF develop its capacity, enhancing its participation in Nato’s Partnership for Peace Programme and readying Kosovo for Nato membership.

But amid all this, the citizens of Kosovo place great importance on visa liberalisation, and look to Germany for support.

Though Kosovo meets all criteria for visa liberalisation, political backing is needed so Kosovo passport holders can travel freely throughout Europe.

All EU countries have already found ways to recognise Kosovo’s passport, except Spain, one of the five member states that do not recognise its independence, along with Cyprus, Greece, Romania, and Slovakia.

Germany should pressure the five non-recognisers to drop their objections.

Their recognition would also boost the EU-facilitated dialogue between Belgrade and Pristina, led by EU special envoy Miroslav Lajčák and foreign affairs chief Josep Borrell.

Lajčák, in particular, has close ties with Germany.

Catalyst

And, while an EU-brokered deal on normalising relations would catalyse recognition, recognition is not dependent on such a deal.

The International Court of Justice (ICJ) in The Hague has upheld the legality of Kosovo’s independence declaration, finding that it conformed to international law.

If Spain is concerned that recognising Kosovo sets a precedent for independentists in the Spanish region of Catalonia or beyond, the ICJ was clear that Kosovo’s declaration was “sui generis”, which means “in a class by itself” and “unique”.

The Kosovo case does not set a precedent, nor is it reversible.

Meanwhile, Kosovo and the EU signed a Stabilisation and Association Agreement (SAA) on October 27, 2015.

The SAA provides a comprehensive framework for dialogue between Kosovo and the EU on political ties and alignment of foreign and security policy.

Once the agreement is fully implemented, Kosovo will enter accession talks leading to eventual membership in the EU.

As president of the EU Council until December 2020, Germany is well placed to help intensify mediation, encourage non-recognisers, fast track visa liberalisation, and support implementation of the SAA.

Kosovo pledges to do its part.

However, it needs help from Germany, the US and other friendly governments to realise its potential as a member of the Euro-Atlantic community.

Alush Gashi is a political and foreign policy adviser to Kosovo prime minister Avdullah Hoti. He previously served as health minister and a member of parliament. David Phillips is director of the Program on Human Rights and Peacebuilding at Columbia University in New York. He was also senior adviser to the US sate department, working closely with US ambassador Richard C. Holbrooke. Phillips is the author of a book, called: Liberating Kosovo: Coercive Diplomacy and US Intervention. Phillips’ newest book is Frontline Syria: From Democratic Revolution to Proxy War (click here for more information)