Nga Fadil Lushi/
Ky vëllai im, që është më i moshuar se unë, disa ditë më parë më parashtroi disa pyetje paksa të paskrupullta, ndonjë si kjo përafërsisht: “Pa më thuaj, ti vëllaçko, shkrimet që i shkarravit a mos vallë nuk i redakton para se t’ua postosh gazetave të lira a autonome!?”. Sikur donte të më thoshte se ç’është ajo gjuhë a ai fjalor i bastarduar a horrash! Sikur donte të thoshte se a mos vallë shkrimet duhet t’i kesh më humane dhe paksa më emancipuese…, sikur në çdo shkrim prej vezës do të bësh karvan devesh, sikur prej tufës të bretkosave do të bësh grup të organizuar këngëtarësh, sikur prej analfabetit do të bësh intelektualin, sikur prej pronarit të bordeleve, do të bësh njeriun që besimtarëve u shpjegon mësimet e fesë, sikur prej bariut fisnik do të bësh politikanin e korruptuar, sikur prej faqeziut a maskarait, do të bësh zotërinë, sikur haberin e mirë do ta shndërrosh në lajm të rremë, sikur prej kurvarit do të bësh njeriun i cili merret me çështjet e moralit. Ky vëllai im, pos të tjerash, më tha, po të vazhdosh t’i “vardisesh” këtij fjalori dhe kësaj gjuhe, ke parasysh se këto vështrime në fund do të dalin kungull hesapi a kungull Stambolli, andaj unë të premtoj se në të ardhmen nuk do t’i lexoj këto “ibret dhe pa pehriz shkrime, shkrime këto që nuk kanë as din e as iman, shkrime që nuk i hyjnë në punë dreqit, e lëre më lexuesit të nderuar dhe serioz…, mos harro se edhe Sazanit do t’i sugjeroj që t’i flakë këto llafe tuat të gazetave!?”.
Pavarësisht “qortimeve dhe sugjerimeve” të tij, vendosa të gjurmoj e të kërkoj kryetitullin dhe personazhin (e “imagjinuar”), i cili me tamam do t’i shkonte kësaj “shkarravine” në vijim. Për këtë arsye, tim vëlla nuk desha t’ia ktheja “hazër-xhevapin” , sepse po ta bëja këtë, atëherë do më detyronte ta kërkoj “gjilpërën e humbur të saraçit” në dyshekun me kashtë, mandej ndoshta do më kërkonte shpjegime më të hollësishme karshi parimeve të humanizmit, një nocioni lëre që i kaluar vakti, por edhe është harruar nga vetë humanistët e moderuar. Ç’është e vërteta, unë “vdes” për fjalorin a gjuhën që kohë pas kohe ma do xhani ta përdor. Tekefundit, “ky fjalor a gjuhë imja e zvetënuar” më mundëson që ta ndaj “shapin prej sheqerit”, mandej më krijon mundësinë që ta dalloj të bukurën nga e shëmtuara, më mundëson që t’i perceptoj me tamam kalorësit e vonuar të çështjes kombëtare, më krijon mundësinë që t’i dalloj me tamam horrat respektivisht folk-patriotët nga atdhetarët, më jep takatin moral që të solidarizohem me fukarenjtë shqiptarë, në hall e në siklet, të cilët me pa të drejtë i bien vitheve “gomarit të pafajshëm, sepse s’kanë ç’t’i bëjnë të zotit të mushkës”…, më intereson “mënyra e urinimit të qenve të rrugës (të Tetovës, nënvizim im), të cilët kur pshurrin, fillimisht ngrenë njërën prej këmbëve të pasme” (siç do të thotë një pedagog i njohur i gjuhës frënge, nga Tirana) dhe lagin rrotat e veturave luksoze të ish-rojtarëve komunistë të tharkëve derrash me zile!? Do të shkruaj për njeriun e zvetënuar, i cili dikur më pat thënë: “Ti, nipi i ballistit, ki parasysh se nuk mund të masësh k..qe me mua!?”. Meqenëse muhabetin nuk desha ta bëj “tërkuzë”, ia ktheva shkurt: “Këtë që e thua është më se e vërtetë. Unë nuk mund të mas k..qe me njeriun i cili fund e krye është shndërruar në k..qe dashi!”. Do të shkruaj për politikanin opozitar maqedonas i cili gjithë ditën e Perëndisë, prej ca politikëbërësve shqiptarë “kërkon atë qyl sofër”, kërkon lugën e brezit, kërkon qofte të bëra me mish edhi, kërkon t’i takojë për t’i gënjyer toptan, për t’i manipuluar dhe për t’i detyruar që të heqin dorë e mendje nga identiteti i tyre politik, prej tyre kërkon që t’u shpallin luftë politike partive të tjera shqiptare, qofshin ato në pushtet a në opozitë… Do të shkruaj për bastardin e ngjizur, për mashtruesin, hileqarin, hafijen, llapaqenin, për dëshmitarin dhe ngordhalaqin, i cili është ulur ashtu rehatshëm dhe këmbëkryq në krye të mexhlisit të ish- komunistëve…, ngordhalaqi që edhe pas sa motesh nga ngordhja e njëmendjesisë, kërkon prej shqiptarëve “b..thë viçi”…, edhe më tej kërkon të pijë, të hajë dhe të rrojë në kurriz të shqiptarëve etj.
Ky politikani opozitar maqedonas, sikur ca politikanëve shqiptarë do t’ua mësojë atë fabulën e mrekullueshme të Zhan de la Fonten, “Dhelpra dhe cjapi”, sikur do që shqiptarët t’i identifikojë me cjapin dhe dhitë e egra…, ndërkaq vetveten do ta barazojë me dhelprën e Fontenit, sikur shqiptarëve do sërish t’ua tregojë vendin se ku gjendet “gryka, çikriku dhe kova e pusit”…, sikur do t’u thotë se ai pus lexohet kësisoj: “Një ditë një dhelpër ra në pus. U mundua sa u mundua, por nuk doli dot. Pastaj vendosi të presë, sepse nuk dinte si të dilte. Një cjap e kishte marrë etja dhe erdhi tek pusi për të pirë ujë. Aty pa dhelprën brenda dhe e pyeti: – O dhelpër, a është uji i mirë? Dhelpra filloi ta lëvdojë e ta mburrë qartësinë dhe kthjelltësinë e ujit sa s’ka më. Pastaj i tha: – Hajde më mirë këtu poshtë, se këtu e shijon më mirë. Cjapi zbriti poshtë, pasi e kishte marrë etja pa se nuk dilte dot nga pusi. – Si t’ia bëjmë tani? – tha cjapi. Si do të dalim prej pusit? Dhelpra i tha: Mos u bëj merak. Kam menduar unë për të dy. Shiko si do të dalim… Çoji këmbët e para në murin e pusit dhe afroji brirët. Kur të ngjitem unë lart mbi kurrizin tënd, do të të tërheq dhe do të të ndihmoj edhe ty. Cjapi pranoi. Dhelpra kërceu në shpatullat e tij, qëndroi në brirë, doli prej pusit dhe filloi të largohet. Cjapi i thirri: – O dhelpër, po mua më harrove? Cjapi e qortoi që nuk e mbajti fjalën e dhënë. Dhelpra u kthye e i tha: – I dashuri cjap, sikur të kishe aq mend sa ke qime në mjekër, ti as që do të zbritje në pus para se të mendoje se s’do kishe për të dalë”.
Ky Edmond Tupja, në një shkrim të tij paksa erotik, pos të tjerash, kishte lakuar edhe një mesele nga përditshmëria e Tiranës. “…, meqë byreku me presh është i shijshëm saqë të vjen t’i lëpish gishtërinjtë nga i vogli tek i madhi pa harruar kurrsesi gishtin e mesit, pavarësisht gjatësisë së tij të tendosur!?”. Pas gjithë kësaj katrahure politike, unë nuk besoj se politikanët shqiptarë, kësaj radhe do ta hanë byrekun me presh, byrekun që është gatuar diku në kuzhinën antishqiptare. Sikur unë të isha në vend të politikanit shqiptar, ju betohem se nuk do haja byrekun me presh e lëre më të “lëpija gishtin e mesëm të tendosur???”…, sepse njëherë dikur moti ky gatim prej brumi, fare nuk më shijoi. Se a do ta shijojnë të tjerët byrekun me presh, unë nuk dua të paragjykoj a edhe të paragjykohem!
Dikur moti, një nip kishte shkuar te dajallarët të kërkojë një cjap. Dhe dajët ia kishin plotësuar dëshirën. Por ama “nipi axhami” kishte harruar të kërkojë edhe një zile që do t’i shkonte tamam për qafe cjapit. Një zile të tillë e kishte blerë në pazarin e evgjitëve…, por ama ishte zhgënjyer këmbë e krye, sepse cjapi nuk ishte për atë zile!?
Hajt, të besoj se këtë shkrim nuk do ta lexojë as Sazani e as vëllai i madh. Të shpresojmë.