Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Në kufijtë e Evropës

by

Nga Christoph Strack/

Pas pak ditësh, Papa do të udhëtojë për në Lesbos – për të takuar refugjatët. Në një kohë kur kufijtë e Evropës mbyllen për migrantët, Françesku shkon te këta njerëz. Papa i mbetet besnik vetes, mendon Christoph Strack.

Evropa po feston marrëveshjen për refugjatët me Turqinë. “Vërshimi” i refugjatëve dhe migrantëve përmes Ballkanit Perëndimor është shterur. Shumë vende po e perfeksionojnë mbylljen ndaj refugjatëve. Ata ndërtojnë gardhe, vendosin ushtarë në kufi.

Në këtë kohë, udhëtimi njëditor i së shtunës së ardhshme i Papës Françesku për në ishullin Lesbos, i konfirmuar zyrtarisht edhe nga Vatikani duket si provokim: në një kohë kur evropianët i syrgjynosin pas kangjellave ata që duan të vijnë te ta, ai shkon drejt tyre, kërkon të takohet me ta, të kalojë kohë me ta.

Jo politikan pragmatik, por radikal

Françesku nuk është politikan pragmatik. Ai është Françesku. Ai është radikali, të cilit nuk i mjafton angazhimi i Evropës, i Evropës me rrënjë kristiane. Ai nuk do të pajtohet kurrë me këtë. Ai kërkon shumë. Tepër shumë. Kështu ishte edhe Françesku i shenjtë, ai nga Umbria. Emrin e tij e zgjodhi në mënyrë spontane kardinali Mario Bergoglio në Konklavën e vitit 2013, kur puna u bë serioze. Dhe kur një vëlla i besimit e kujtoi që të mos i harrojë të varfërit në postin e ri.

Këtë ai e sheh si mision. “Nuk mund të pranosh, që Mesdheu të kthehet në një varrezë të madhe”, tha ai në 25 nëntor 2014 në Parlamentin Evropian në Strasburg. “Në varkat që arrijnë përditë brigjet evropiane, ndodhen burra dhe gra, të cilët kanë nevojë për pranim dhe ndihmë. Mungesa e mbështetjes së njeri-tjetrit brenda Bashkimit Evropian ushqen rrezikun e nxitjes së zgjidhjeve partikulariste të problemit, të cilat nuk mbajnë parasysh dinjitetin njerëzor të refugjatëve”. Pas fjalimit atëherë duartrokitën thuajse të gjithë. Ky fjalim është sot po kaq aktual, sa atëherë. Por Françesku nuk kritikoi vetëm. Ai formuloi një vizion: “Evropa do të jetë në gjendje që t’i përballojë rrathët problematikë të lidhur me migrimin, po ta dijë ta paraqesë me të gjithë qartësinë identitetin e vet kulturor dhe të vërë në jetë ligje të përshtatshme, të cilat janë të afta të mbrojnë të drejtat e qytetarëve evropianë dhe njëkohësisht të garantojnë pranimin e migrantëve.”

Christoph Strack Christoph Strack

Udhëtime në periferi

Strasburgu qe – po të mos mbash parasysh udhëtimet në Itali – udhëtimi i dytë ditor i Françeskut në Evropë. Nëntë javë më parë ai kishte qenë në Shqipëri, në shtëpinë e të varfërve të Evropës. Udhëtimi i tij fare i parë që nga Roma, pas zgjedhjes, e çoi atë në Lampeduzë – në atë ishull të vogël, i cili para shumë viteve u kthye në sinonim për vdekjen e mijërafishtë në Mesdhe dhe që vazhdon të jetë kështu. Françeskun duhet ta mendosh duke u nisur nga Lampeduza, nga shumë Lampeduzat e kësaj bote. Ai shkon në kufi, ai ndien që prej kufijve, prej periferisë, prej të përjashtuarve. Me këtë ai nganjëherë tingëllon utopik social, herë pas here rebel dhe i afërt me komunizmin.

Edhe po të jetë kështu: ja që ai nuk është politikan i Realpolitikës, pragmatik. Jo pak vetë, të cilët kjo i mundon, tundin kokën me mosbesim. Pas një muaji, qindra gjermanë dhe evropianë do të shkojnë në Vatikan, kur Papa nga fundi i botës të marrë Çmimin Ndërkombëtar Karl. Evropa që ka humbur sigurinë, me tendencë mbylljen, e cila flirton me nacionalizma të rinj të errët nderon me një nga çmimet më të mëdha të saj paralajmëruesin dhe provokuesin më të madh.(DW)

Kremlini provokon konfrontimin Lindje – Perëndim

by

Me objketivin e shpallur, për t’i njohur zgjedhjet e separatistëve në Donjeck dhe në Luhanks, Kremlini përforcon ndarjen e Ukrainës duke shtuar rrezikun për një luftë të re të ftohtë, mendon Ingo Mannteufel.
Rusia do të jetë i vetmi vend i rëndësishëm, që do të njohë zgjedhjet e planifikuara për më 2 nëntor prej separatistëve në Donjeck dhe në Luhansk. Por Moska synon më shumë, se sa vetëm shprehjen e legjitimitetit për krijesat e reja politike.
Para së gjithash pritet, që Rusia të marrë përsipër furnizimin e këtyre pjesëve të vendit të shkëputura prej Kievit dhe do t’u ndihmojë njerëzve të dërmuar prej luftës që të përballojnë dimrin. Kjo për arsye humanitare është e drejtë, por nuk duhet të harrojmë, se politika ruse është shkaku kryesor, që u arrit deri tek veprimet luftarake.
“Një konflikt i ri i ngrirë”
Me zgjedhjet në republikat e vetëshpallura popullore në Donjeck dhe në Luhansk separatistët duan të sigurojnë pushtetin që e kanë fituar me luftë. Shkëputja nga Kievi duhet legjitimuar dhe pozicioni në bisedime kundrejt qeverisë ukrainase, por edhe kundrejt BE-së dhe SHBA-së duhet të forochet. Si rrjedhojë – me komandimin e Moskës – përfundimisht në lindje të Ukrainës krijohet një “konflikt i ri i ngrirë”, e të tillë ka mjaft në hapësirën post-sovjetike: Deri më sot ekzistojnë krijesat separatiste në Transnistri, Abkazi, në Osetinë Jugore dhe në Berg-Karabah.
Për politikën ruse të tilla “konflikte të ngrira” janë një terren i njohur dhe tek e fundit edhe të mirëpritura. Sepse përmes këtyre strukturave përfaqësuese mund të mbrohen në mënyrë të rafinuar interesat ruse përmes negociatave të pafundme diplomatike.
Por jo vetëm kaq: Konfliktte territoriale destabilizojnë vendet e kërcënuara prej shkëputjes në tërësi. Përmes politikës kulaçi e kërbaçi Moska mund ta influencojë frymën shoqërore që të japë efekt në politikën e brendëshme. Moldavët dhe gjeorgjianët kanë vite që po vuajnë prej kësaj.
Paaftësia e Kievit
Udhëheqja ukrainase tani për tani nuk është në gjendje t’i kundërvihet kësaj politike agresive ruse: Krimenë Kievi e dorëzoi pa luftë në pranverë. Përpjekja ukrainase për ta ndaluar me forcën e armëve shkëputjen e Donjeckut dhe Luhanskut, dështoi në verë pas humbjeve të rënda ushtrake. Në marrëveshjen e armëpushimit në Minsk presidentit Poroschenko iu desh faktiktikisht ta njohë status quo-në e krijuar në lindje të Ukrainës.
Për këtë ai u detyrua jo vetëm prej dobësisë ushtarake, por më shumë prej sfidave të mëdha politike, ekonomike e financiare, para të cilave ndodhet Ukraina. Vetëm përmes ndihmave e kredive ndërkombëtare – më saktë europiane – Ukraina do të jetë në gjendje të mbledhë shumat miliardëshe, për të cilat ajo është zotuar t’i shlyejë në marrëveshjen paraprake me Rusinë për zgjidhjen e grindjes mbi gazin. Krimeja dhe Ukraina lindore janë vetëm dy nga shumë problemet, me të cilat përballet udhëheqja ukrainase.
Mbrojtje nga rreziqet në vend të partneritetit
Po ashtu si Ukraina as shtetet e BE-së dhe as SHBA-ja nuk do t’i njohin zgjedhjet në republikat e vetëshpallura në Donjeck dhe në Luhansk. Por faktikisht atyre u duhet ta pranojnë situatën e re të krijuar atje. Megjithatë përkundër shpresës që ndoshta ka Kremlini, Perëndimi nuk do t’i rikthehet rutinës e të qëndrojë indiferent – siç bëri në 2008 pas luftës në Gjeorgji.
Kriza e Ukrainës dhe politika ruse sivjet kanë hapur një kapitull të ri në poliitkën europiane të sigurisë. Në vend të partneritetit me Rusinë tani sërish po vihet në qendër të vëmendjes mbrojtja nga rreziqet. Kjo ka si pasojë përforcimin me qëllim të kapaciteteve mbrojtëse në shtetet europiane të NATO-s. Skuadriljet ushtarake ruse, që fluturojnë pa paralajëmrim mbi Detin e Veriut dhe mbi Detin Balltik, të forocojnë përshtypjen, që kjo është e nevojshme. Një garë e re armatimesh mund të parashikohet.
Në vend të besimit mbizotëron mesobesimi. Në vend të një bashkëpunimi të gjerë mes Europës dhe Rusisë në të ardhmen do të ketë sanskione paralele dhe një bashkëpunim të kufizuar. Qoftë në tregti, në fushën e shkencës, atë të fluturimeve në hapësirë apo edhe në çështjet e politikës së jashtme – kudo mund të pritet, që kontaktet të reduktohen. Përfaqësuesit e vijës së fortë nga të dyja palët e kërkojnë këtë.
E rëndësishme është që të mos lejohet krijimi i një luftë të re të ftohtë. Megjithatë rreziku ekziston, që politika ruse e ndarjes së Ukrainës – ashtu si në Gjermani në fillim të luftës (së parë) të ftohtë – të provokojë një konfrontim të ri Lindje – Perëndim. Çdo ditë e më shumë që kalon do të jetë më e vështirë për ta ndaluar atë.(kortezi-DW)