-Me rastin e 108-vjetorit të lindjes/ 

Nga Rafael Floqi/

Agnesa Gonxhe Bojaxhiu lindi më 26 gusht 1910. Ajo është një ikonë e humanizmit bashkëshoqëruese e njerëzve të së gjitha feve, për një arsye që ngërthehet në fjalën “nënë”. Sipas fjalëve të Shekspirit, nëna është vetë ‘mishërimi i cilësisë së mëshirës’, dhe ky është virtyti më i lartë që mund të gjesh tek Nëna. Të njëjtën cilësi të  mëshirës së nënës, të  dashurisë dhe kujdesit që mund ta gjejmë, edhe tek ajo që nuk qe vetë një nënë biologjike, por nëna e gjithë botës ,- “ Nënë Tereza”,  gjë që e bën vlerën e mësimeve të saj, të kenë vlerë universale.

Vlera e njeriut nuk rrjedh nga ajo çka bëni në jetë, por nga ajo kush jeni

Kur ju të ndiheni të çorientuar në jetën tuaj meditoni, mbi këto fjalë të Nënë Terezës. Kjo mençuri do t’ju kujtojë që të mos e quani si vlerë tuajën vetëm atë që bëni, por atë se kush jeni me të vërtetë. Nuk është një ndjesi e pazakontë. Ju mund të keni  planin tuaj te mbushur plot e për plot,  lista juaj e punëve që duhet të bëni në jetë është e pafund, por ende jeta ju duket sikur nuk ka as drejtim, qëllim e kuptim? Ju filloni të pyesni veten pse nuk qenka punë të vështirë t’i jepni kuptim e qëllimit që keni menduar të arrini në jetë. Ndonjëherë ne i japim aq shumë vlerë rezultatit dhe harrojmë se produktiviteti nuk është ajo që na përcakton ne si individë. Vlera e njeriut nuk rrjedh nga ajo që ju bëni e arrini në jetë, por nga ajo kush jeni me të vërtetë.
Shën Tereza e Kalkutës i pat shkruar fjalët e mëposhtme, parë nga këndvështrimi i Jezusit për të na kujtuar burimin e vërtetë të vlerës të jetës sonë si njerëz :
“Unë e njoh ju përbrenda dhe përtej – Unë di gjithçka mbi ju. Unë ju kam numëruar edhe qimet e  kokës. Asgjë në jetën tënde nuk është e parëndësishme për Mua. Unë Ju kam ndjekur gjatë viteve të jetës dhe gjithmonë ju kam dashur. Unë di çdo një nga hallet tuaja, unë ua njoh nevojat dhe shqetësimet tuaja. Dhe, po, po ua njoh edhe mëkatet tuaja. Por unë, po ju them përsëri, se unë ju dua – jo për atë që keni ose nuk keni bërë, – Unë ju dua për atë që ju jeni, për bukurinë dhe dinjitetin që Ai ju dha juve, duke ju krijuar, sipas imazhin të Tij “.

Nënë Tereza ishte gjithashtu një apostull i madh i zakonshëm, pasi ofronte një qasje ndaj dashurisë, e cila nuk u përqendrohej në ngjarjet e mëdha, apo në lëvizjet gjeopolitike, por në marrëdhëniet njerëzore, duke filluar me ato të njerëzve që ishin më të afërt me të.

Më mirë të digjeni si një qiri, sesa të mallkoni errësirën

“Në qoftë se unë bëhem ndonjëherë një shenjtore, pat thënë ajo, unë me siguri do të jem një e ‘shenjtore errësirës’, pasi unë vazhdimisht do të mungoj nga qielli – për të ndriçuar dritën e atyre që gjenden në errësirë në tokë”.

Këto fjalë të Nënës ofrojnë një çelës për të kuptuar jetën e saj shpirtërore dhe filozofinë e vërtetë  të jetës së saj. ‘Ejani në dritën time’ ishte ajo çka Jezusi i pat kërkuar Asaj, dhe Nënë Tereza u përpoq të ishte ajo drita e dashurisë së Perëndisë në jetën e atyre që përjetonin errësirën.
Tri aspekte të jetës së brendshme të Nënë Terezës, u zbuluan gjatë procesit të kanonizimit te saj, burojnë pikërisht nga betimi privat që kishte bërë qyshkur ajo ishte ende një murgeshë Loreto, përvojat mistike që rrethonin frymëzimin për të formuar Misionarët e Bamirësisë dhe shkëmbimin e saj intim në kryqin e Krishtit, nëpërmjet gjithë atyre viteve të gjata të errësirës së brendshme. Përvoja e saj e dhimbshme e brendshme ishte një pjesë thelbësore e jetesës dhe e misionit të saj. Ishte një ndërshkëmbim me Pasionin e Krishtit në Kryq, me një theks të veçantë mbi etjen e Jezusit si me misterin e dëshirës së Tij për dashurinë dhe shpëtimin e çdo njeriu.
Përfundimisht, ajo e zbuloi vuajtjen e saj misterioze si një gjurmë të pasionit të Krishtit në shpirtin e saj. Ajo po jetonte misterin e Kalvarit – Kalvarin e Jezusit dhe Kalvarin e të varfërve.
Ajo rrezatonte dashurinë dhe gëzimin duke siguruar kujdesin për shtypurit dhe të braktisurit të shoqërisë njerëzore, duke mos u turpëruar nga vuajtjet e tyre materiale dhe shpirtërore, nga gjendja e tyre e të qenit “të padëshiruar, të padashur, të pakujdesshëm”, për të mos pasur askënd pranë. Duke iu përgjigjur thirrjes së Perëndisë si një murgeshë fetare, ajo i dëgjoi fjalët e Zotit: «Çfarëdo që të bëni për këta njerëz, ju ma bëni mua. Sepse, kur unë isha i uritur, më dhatë për të ngrënë; kur isha i etur, ju më dhatë për të pirë; ku isha i huaj ju më mirëpritët, kur qeshë lakuriq ju më veshët; kur qeshë i sëmurë ju u përkujdesët ; kur qeshë i burgosur ju erdhët më vizituat”.

“Kjo ishte ftesa, ky ishte apeli, ishte një thirrje brenda një thirrjeve, një filozofi dhe një thirrje për ndërgjegjen e saj për të punuar për miliona njerëz të privuar nga e gjithë bota. Dita e frymëzimit filloi më 10 shtator 1946, kur Nënë Tereza, pastaj tridhjetë e gjashtë vitesh kur po shkonte për pushimet e saj vjetore të shkollës në Darjeeling, një qytet i vendosur në ultësirat e Himalajeve.

Takimi mistik me Krishtin ishte një ‘thirrje brenda një thirrjeje’. Ishte thirrja e dytë. Dëshira e pafundme e Perëndisë për të dashur dhe për t’u dashuruar.

‘Zëri’ – thoshte ajo, ishte një dialog – një ndërveprim shpirtëror në mes Jezusit dhe vetes. Ai iu drejtua asaj si: ‘Bashkëshortja ime’ ose ‘vogëlushja ime e vetme’ dhe ajo në këmbim u përgjigj duke thënë: ‘Jezusi i Jezusit’ ose ‘Dëshira ime e Jezusit tim për këmbyer dashurinë me dashuri. Me këtë shkëmbim, Jezusi po e zbulonte zemrën e Tij: dhimbjen, dashurinë, dhembshurinë dhe etjen e tij për ata që vuajnë më së shumti. Zëri e ftoi atë të ishte drita e të varfërve, duke shpërndarë errësirën dhe duke sjellë gëzim në jetën e atyre që janë lënë pas dore nga bota. Ajo u bë drita e vërtetë e Jezusit duke thënë: «Është më mirë të digjeni si një qiri, sesa të vetëm të mallkoni errësirën.»

Kjo zbulesë pati një jehonë të thellë në shpirtin e saj për të jetuar për varfrit. Kështu  dashuria e nënës zu rrënjë  ‘. Ajo përdorte dhe shpërndante “një kartë të vogël biznesi”, me një nga thëniet e saj të njohura – që tregonte  rrugën e saj drejt paqes:  “Fryt i heshtjes është lutja, fryt i lutjes është besimi, fryti i besimit është dashuria, fryt i dashurisë është shërbimi dhe fryti i shërbimit është paqja”.

“Ishte ky qëndrim njerëzor i Nënës që e çoi atë thellë në detin e njerëzimit me mesazhin e dashurisë, mirëkuptimit, paqes dhe gëzimit. Shumë njerëz mund të mos jenë të vetëdijshëm se Nëna Tereza i fuste një stres të madh vetes, duke vuajtur në heshtje, që ishte në fakt soditës mjaft aktiv ta shihje. Ajo i tregoi botës se ana shpirtërore dhe veprimi shkojnë dorë për dorë. Ajo provoi se aktivizmi shoqëror me dashuri, kujdesi dhe besimi në Zot mund të bashkëjetonin në një harmoni të përsosur. Ajo bëri të sajat fjalët e Shën Françeskut të Asizit: “Zot, më bëj një kanal paqeje; aty ku ka urrejtje, më lejoni të sjell dashurinë tuaj; aty ku ka dëme o Zot fali, dhe ku ka errësirë sill dritën tënde “, që e entuziazmoi atë për të sjellë krijuesin e vërtetë të paqes në botën e kaosit dhe të katastrofës.

Në këtë kuptim, thotë Fr. Brian Kolodiejchuk, MC, Ph.D. që ishte postulator i Kauzës së Lumturimit  dhe Shenjtërimit të Nënë Terezës së Kalkutës dhe drejtor i Qendrës Nënë Tereza. që paraqiti dokumentet për shenjtërimin e saj të thoshte se jeta e saj nuk është vetëm “e admirueshme”, por shumë “e imituar”.

“Ne nuk kemi parë ndonjë rast që ka qartësinë e asaj që është pikërisht elementi i mrekullueshëm, provat para dhe pas ndërmjetësimit dhe ndërmjetësimi me Jezusin – siç ishte lutja për Nënë Terezën”, thoshte ai.

Dashuria, duhet të fillojë nga ata që janë më pranë nesh

Nënë Tereza këmbënguli që dashuria, duhet të fillonte nga ata që janë më pranë nesh. Ndryshimi i botës, me atë këndvështrim është në thelb ndryshimi i zemrave njerëzore një nga një. “Ajo besonte se bota kurrë nuk ka nevojë për paqe më shumë sesa sot, por ajo e adresoi atë në një nivel tjetër” . Qasja e saj, ishte e bazuar në “dashurinë dhe respektin për secilën prej qenieve njerëzore”. Çrregullimi shoqëror, sipas saj, ishte rezultat i mungesës së respektit për individët .

Ju nuk duhet të shkoni në lagjet e varfëra të Kalkutës, sugjeronte Frat Kolodiejçuk, për të përqafuar modelin e bamirësisë së Nënë Terezës. Në vend të kësaj, gjithçka është pranë  “brenda mundësive të çdo të krishteri dhe në çdo hap të jetës” – duke filluar nga ata që janë më të afërt për ju, përfshirë bashkëshortin, fëmijët, miqtë dhe fqinjët.

Heshtja kurrë nuk mund të korrigjohet

Frat Paul Murray që e njihte miri atë, vuri në dukje se një temë thelbësore në shkrimet e Nënë Terezës, përfshirë kushtetutën që ajo i vendosi për Misionarët e Bamirësisë, ishte “heshtja”.

Ndër të tjera, Nënë Tereza e kapi një herë vlerën e heshtjes në një mënyrë që shumë politikanë, ekspertë, madje edhe udhëheqës të kishës mund të bënin mirë të kujtonin se : “Heshtja kurrë nuk mund të korrigjohet”.

Ai kujtoi si me shaka, se Nënë Tereza përdorte një “kartë biznesi” për njerëzit që i takonte. Megjithatë, nuk përmbante titullin dhe informacionin e kontaktit, por parimet bazë të spiritualitetit të saj.  “Fryti i heshtjes është lutja.” Karta vazhdonte t’i referohej besimit, dashurisë dhe shërbimit, por praktika kryesore – ku ajo që hedh themelet për të tjerët – është heshtja. Pas zbulimit të shkrimeve të Nënë Terezës, Murray tha, se referimi ndaj “heshtjes” merr një kuptim krejtësisht të ri. Është e befasishme, se Nënë Tereza “kurrë nuk foli, as edhe një herë”, madje edhe atyre që ishin më afër saj, për agoninë e saj të brendshme. Si rezultat, drama e saj e brendshme shpirtërore u fsheh gjatë gjithë jetës së saj”.

Nënë Tereza foli për “pesë heshtje”: Heshtja e syve, heshtja e veshëve, heshtja e gojës, heshtja e mendjes, heshtja e zemrës. Të gjitha këto pesë heshtje, “kjo nuk kufizohej vetëm për punëtorët bamirës, për ata që jetojnë me varfrit e të varfërve.” Por ishte një rrugë mistike e hapur për të gjithë.

Të varfrit kanë më shumë për të na dhënë, sesa do duhet t’u japim

Nëna arriti lartësi të mëdha shpirtërore me dashuri të thellë për më të varfrit e të varfërve, sepse besonte me forcë se “të varfrit kanë më shumë për të na dhënë, sesa ne do duhet t’u japim”. Nuk pati kurrë një moment kur ajo, nuk u impresionua nga imigrantët, e bujaria e të varfërve. Për Nënën, ishte mjaft e qartë se mënyra e vetme që ajo mund t’u jepte të varfërve atë që ajo e mori lirisht nga Jezusi me dashuri, ishte ta donte Jezusin brenda tyre. Ajo thoshte, “Nëse vetëm një fëmijë pak i lumtur do të bëhej më lumtur me dashurinë e Jezusit … a nuk do të ishte e gatshme bota … të jepte gjithçka për këtë?”

Nënë Tereza e pësoi këtë errësirë shpirtërore në pjesën më të madhe të jetës së saj, por mbajti besimin e saj në mes të vuajtjeve thoshte Fr. Murray që pati disa kontakte me Nënë Terezën dhe diskutoi me të këto dhe aspekte të tjera të spiritualitetit të errët të shpirtit të saj. Por qe karizma e saj shpirtërore ndaj burrave dhe grave të varfëra, të krishterë dhe hindu, myslimanë dhe sik, të pasur dhe të varfër; i tërhoqi të gjithë ata që ta nderonin atë si një shenjtore të gjallë.

Lutja ishte një nga burimet jetësore në misionin e saj për të varfrit. Kështu, për të, lutja nënkuptonte dorëzimin e plotë ndaj Zotit dhe përjetimin e dashurisë së Tij , konkretisht dhe duke e ndarë atë dashuri në ndërveprim me të varfrit; pasi kush ishte i pafuqishëm në botën e fuqishme të së pasurve, arsyetonte ajo.

Një herë sapo pastroi plagën të një leprozi me dashuri të madhe, ajo e dëgjoi dikë që t’i thoshte nga turma: “U nuk do ta bëja atë gjë as edhe një milion dollarë”. “As unë, iu përgjigj ajo, por për Jezusin po, pasi vuajtjet e të cilit unë i shoh te reflektuar tek fytyra këtij personi”.

Sipas profesionit tim, unë i përkas botës

Ne vitin 1950, ajo themeloi urdhrin e saj të murgeshave të quajtur Misionaret e Bamirësisë që i shërbejnë tërësisht të varfërve. Shqiptarja trupvogël ishte kthyer në një legjendë të gjallë. Vetëm sipas te dhënave te vitit 1980, ajo ishte kujdestare e 7500 fëmijëve në 60 shkolla, mjekonte 960 000 të sëmure në 213 spitale, ishte e vetmja në botë që trajtonte 47 000 viktima të lebrozës në 54 klinika, kujdesej për 3 400 pleq te braktisur e të lënë rrugëve në 20 shtëpi pleqsh dhe kishte birësuar 160 fëmijë jetimë.

Në fjalën e saj për marrjen e çmimit Nobel, Nënë Tereza përcaktoi dhe misionin e saj në shkallë ndërkombëtare. “Me gjak, unë jam Shqiptare. Me shtetësi, jam Indiane. Me besim, unë jam një murgeshë Katolike. Sipas profesionit tim, unë i përkas botës. Për nga zemra ime, unë i përkas plotësisht Zemrës së Jezusit.”

Në 1982, në kulmin e Rrethimit të Beirutit, Nënë Tereza shpëtoi 37 fëmijë të bllokuar në një spital ushtarak duke ndërmjetësuar një armëpushim të përkohshëm ndërmjet ushtrisë Izraelite dhe guerilëve palestinez. E shoqëruar nga punëtorët e Kryqit të Kuq, ajo udhëtoi përmes zonës së luftës deri tek spitali I shkatërruar për të zhvendosur pacientët e rinj.

Kur Evropa Lindore pati një rritje në sinqeritet në fund të viteve 1980, ajo i zgjeroi përpjekjet e saj në vendet komuniste që më parë kanë refuzuar Misionarët e Bamirësisë, duke u përfshirë në shumë projekte. Ajo nuk u tremb nga kritikat për qëndrimin e saj kundër abortit dhe divorcit duke thënë, “ Pavarësisht kush thotë çfarë, ti duhet ta pranosh atë me një buzëqeshje dhe të bësh punën tënde.” Ajo vizitoi Republikën Sovjetike të Armenisë pas tërmetit të vitit 1988, dhe u takua me Nikolai Ryzhkov, Kryetari i Këshillit të Ministrave.

Nënë Tereza udhëtoi për të ndihmuar dhe shërbyer të uriturve në Etiopi, viktimave të rrezatimit në Cernobil, dhe viktimave të tërmetit në Armeni. Në 1991, Nënë Tereza kthehet për here të parë në vendlindjen e saj dhe hapi shtëpinë e Vëllezërve Misionarë të Bamirësisë në Tirane, Shqipëri. Deri më 1996, Nënë Tereza ishte duke punuar në 517 misione në më shumë se 100 vende. Gjatë viteve, Bamirësia e Misionareve të Nënë Terezës u zgjerua nga dymbëdhjetë në mijëra persona që u shërbejnë “me të varfërve nga të varfrit” në 450 qendra në mbarë botën. Shtëpia e parë e Misionarë të Bamirësisë në Shtetet e Bashkuara ishte themeluar në Bronksin e Jugut, Nju Jork; deri më 1984 asambleja punonte në 19 institucione gjatë gjithë vendit.

Pérez de Cuéllar : “Ajo ishte OKB-ja. Ajo ishte paqja në botë.”

Nënë Tereza vuajti një sulm në zemër në 1983 përderisa vizitonte Papa John Paul-in II. Pas një sulmi të dytë në 1989, ajo mori një stimulues kardiak artificial. Në 1991, pas një beteje me pneumoninë derisa ishte në Meksikë, ajo vuajti edhe me probleme të zemrës. Ajo ofroi ta lë pozicionin e saj si kryetare e Misionarëve të Bamirësisë, por motrat e asamblesë, në një votim sekret votuan që ajo të qëndronte. Nënë Tereza pranoi të vazhdonte punën e saj si kryetare e asamblesë.

Në prill 1996, Nënë Tereza u rrëzua dhe theu kockën e qafës. Në gusht ajo vuajti nga malaria dhe dështimi i barkushe së majtë të zemrës. Ajo pati një operim të zemrës por ishte e qarte se shëndeti I saj ishte duke rënë. Kryepeshkopi i Kalkutës, Henry Sebastian D’Souza, tha se kishte urdhëruar një prift për të performuar një ekzorcizëm mbi Nënë Terezën me lejen e saj kur ajo u shtrua në spital me problem kardiake sepse mendonte se ajo ishte nën sulmin e djallit. Në 13 Mars 1997, ajo la pozitën e kryetares së Misionarëve të Bamirësisë. Ajo vdiq me 5 Shtator 1997.

Në kohën e vdekjes së saj, Misionarët e Bamirësisë së Nënë Terezës pati mbi 4,000 motra, dhe një vëllazëri prej 300 anëtarësh, duke punuar në 610 misione në 123 vende.[12] Këto përfshinin bujtina dhe shtëpi për njerëzit me HIV/AIDS, me lebrozë dhe tuberkulozë, kuzhina supe, programe këshillimi për fëmijë dhe familje, ndihmës personal, jetimore dhe shkolla. Misionaret e Bamirësisë u ndihmuan edhe nga bashkë-punëtorët, të cilët ishin mbi 1 milion deri me 1990.

Nënë Tereza u preh në Shën Thomas, Kalkutë për një javë para funeralit të saj, në Shtator 1997. Asaj iu bë funeral shtetëror nga qeveria Indiane në shenjë falënderimi për shërbimin e saj për të varfrit e të gjitha feve në Indi. Vdekja e saj ishe u vajtua në komunitete laike dhe fetare. Ish Sekretari- Gjeneral i OKB Javier Pérez de Cuéllar tha: “Ajo është Kombet e Bashkuara. Ajo është paqe në botë.”

Murgesha misionare katolike shqiptare Nënë Tereza është një nga individët për të cilën është shkruar më shumë në historinë e botës. Ajo fitoi Çmimin Nobel të Paqes për punën e saj me të varfrit në lagjet e varfra të Kalkutës në vitin 1979. Ajo vdiq më 5 shtator 1997 dhe u  caktua nga Papa Gjon Pali II në një “rrugë të shpejtë ” më 19 tetor 2003 – drejt lumturimit hapi i parë drejt shenjtërisë. Në vitin 2002, Vatikani njohu si një mrekulli shërimin e një tumori në bark të një gruaje indiane, Monica Besra, pas aplikimit të një medaljoni që përmbanin figurën e Nënë Terezës. Besra tha se një dritë drite erdhi nga figura, duke shëruar tumorin kanceroz. Papa Françesku  miratoi një mrekulli të dytë të  Nënë Terezës, duke hapur rrugën për të që ishte njohur si “Shenjtorja e të mjerëve” që do të kanonizohej më 4 shtator 2016. Mrekullia e dytë përfshinte shërimin e një burrë brazilian me disa tumore në tru në vitin 2008 pas lutjes ndërmjetësuese të Nënë Terezës, tha atëherë Vatikani. Nënë Tereza i shërbeu njerëzve të varfër dhe të vdekur në ‘Qytetin e gëzimit’. Shenjtërimi i saj,  ishte një nga pikat kulmore të vitit jubilar të Mëshirës të Kishës Katolike.

Ejani në dritën time !

‘Ejani me dritën time’ ishte porosia që Jezusi kishte kërkuar dhe Nënë Tereza u përpoq të ishte ajo “dritë e dashurisë së Perëndisë” në jetën e atyre që po përjetonin errësirën.
Tri aspekte të jetës së brendshme të Nënë Terezës, të zbuluara gjatë procesit të kanonizimit të saj, janë së pari betimi privat që kur ajo të ishte ende një murgeshë në Loreto, përvojat mistike që rrethonin frymëzimin për të themeluar Misionarët e Bamirësisë dhe eksperiencat e saj intime në kryqin e Krishtit nëpërmjet viteve të gjata të errësirës së brendshme shpirtërore. Përvoja e saj e dhimbshme e brendshme ishte një pjesë thelbësore e jetesës së misionit të saj. Ishte një ndarje me Pasionin e Krishtit në Kryq, me një theks të veçantë mbi etjen e Jezusit, si mister i dëshirës së Tij për të përdorur dashurinë dhe shpëtimin e çdo njeriu.
Përfundimisht, ajo e njohu vuajtjen e saj misterioze si një gjurmë të pasionit të Krishtit në shpirtin e saj. Ajo po jetonte misterin e Kalvarit – Kalvarin e Jezusit dhe Kalvarin e të varfërve.
Ajo rrezatonte dashurinë dhe gëzimin, duke siguruar kujdesin për poshtëruarit dhe të dëbuarit e shoqërisë njerëzore, duke mos u turpëruar nga vuajtjet e tyre materiale dhe shpirtërore, nga gjendja e tyre të së qenit “të padëshiruar, të padashur, të pakujdesshëm”, duke mos pasur pranë askënd. Duke iu përgjigjur thirrjes së Perëndisë si një murgeshë fetare, ajo i dëgjoi fjalët e Zotit: «Çfarëdo që të bëni për këta njerëz, ju ma bëni mua. “Ky ishte një ftesë, një thirrje brenda një thirrjeje, një filozofi dhe një thirrje për ndërgjegjen e Nënës, për të punuar për miliona njerëz të privuar nga e gjithë bota.
“Nëna nuk kishte asnjë iluzion dhe nuk kishte premtime të mëdha, se ajo do të zhdukte varfërinë ose vuajtjen nga faqja e dheut. Ajo besonte se puna e saj ishte vetëm një pikë uji, kur ajo që nevojitej ishte një oqean i tërë i dhembshurisë, por shtoi: “Nëse unë nuk do ta kisha vënë atë pikë, oqeani do të deshte një pikë më pak”.

Nënë Tereza ndër të tjera u bë një nga urat ndërlidhëse të njohjes së shqiptarëve në botë. Bill Clinton është shprehur në qershor 2002 se : “Nënë Tereza, ishte e para Ajo qe më bëri ta dua kombin shqiptar. Dhe tani ndihem shumë krenare që plotësova një detyrë morale ndaj saj dhe ndaj vlerave të lirisë”.

Por origjina shqiptare nuk duhet absolutizuar. Duke qenë shqiptare Nënë Tereza nuk i përket vetëm Shqipërisë, guacka etnike do ta kufizonte punën dhe lavdinë e saj. Gonxhja u bë qytetarja e botës, e popujve, feve dhe e qytetërimeve.

“Në qoftë se unë bëra ndonjëherë një shenjtore, unë me siguri do të jem një shenjtore e ‘errësirës’ që unë vazhdimisht do të mungoj nga qielli – për të ndriçuar dritën e atyre që janë në errësirë në tokë”, pat thënë  Nënë Tereza. Këto fjalë të nënës ofrojnë një çelës për të kuptuar jetën e saj shpirtërore dhe me të vërtetë filozofinë e saj të jetës. Sot ne nuk duhet të imitojmë atë që bëri ajo, por ne mund t’i bëjmë gjërat e zakonshme më me dashuri.