Eugjen Merlika – Page 50 – Dielli

MARRËVESHJE E POSAҪME MIRËKUPTIMI

January 22, 2017 by dgreca

NGA EUGJEN MERLIKA/

“Popuj, dëgjojeni poetin, dëgjojeni ëndërrimtarin e shenjtë. Në natën tuaj, që pa të do t’ishte e gjitha errësirë, vetëm ai e ka ballin të ndriçuar.”-/

VIKTOR HUGO nga “Rrezet dhe hijet”/

Pak ditë më parë prof. Dr. Thanas Gjika, nëpërmjet shtypit dhe rrjeteve sociale, bëri një propozim të hapur për zgjedhjen e pritme të kryetarit të Shtetit shqiptar, një veprim institucional që diktohet nga kohët kushtetuese, sepse detyra e Kryetarit të tanishëm mbaron në verën e këtij viti.

Gjika, si një qytetar shqiptar, edhe se me banim në SHBA, e quajti me vënd t’i këshillonte politikës një emër për vendin e Qytetarit të parë të Republikës shqiptare. Mendoj se është një nismë e lëvdueshme fakti që z. Gjika vendosi të shprehë opinionin e tij, në lidhje me një ngjarje të rëndësisë së shkallës së parë në jetën institucionale të Vendit të tij. Më pëlqen t’a quaj atë nismë si një përçapje për të filluar një bashkëbisedim të hapur e të sinqertë ndërmjet politikës e shoqërisë shqiptare. Duhet të jetë një hap i nisur nga e dyta e jo i diktuar nga e para, një veprim që duhet të tregojë se shoqëria është e gjallë dhe politika synon të vendosë marrëdhënie ndërtimtare me të, duke u munduar të mos thellojë hendekun që e ndan, por të vendosë ura lidhjeje të mendimeve e veprimeve.

Në këtë kontekst dua të shpreh edhe un një opinion, i cili përputhet me atë të z. Gjika. Është fjala për emrin e personit, të cilin nismëtari e quan si më të përshtatëshmin për t’u ngjitur në krye të Shtetit. Ai emër është z. Visar Zhiti, i njohur në Vendin e tij, në mjediset shqipfolëse e në botë. Mbi atë emër do të duhej të gjëndej një mirëkuptim i përgjithshëm i politikës shqiptare, në tërësinë e saj.

Megjithë vështirësinë e madhe që paraqet kjo sipërmarrje, për një sërë arsyesh e motivesh, të trashëgimisë e të çastit të tashëm politik, po të merret me përparësinë e idesë se Presidenti i Republikës duhet të jetë më shumë shprehje e vullnetit të bashkuar të qytetarëve, se sa e një partie apo grumbulli të tillash që fitojnë zgjedhjet, ndoshta mund të gjindet udha e mirëkuptimit.

Visar Zhiti është një figurë kaq e njohur sa që nuk ka nevojë për asnjë paraqitje. Vlera e tij letrare i ka kaluar me kohë sinoret e botës shqiptare dhe është bërë një përfaqësuese e shkëlqyer e saj në botën e madhe. Pa rradhitur mendimet e shumë intelektualëve shqiptarë e të huaj për veprën e tij, po mjaftohem me një shprehje të studjuesit të shquar të botës shqiptare, kanadezit Robert Elsie : “Visar Zhiti është shkrimtari shqiptar jeta dhe vepra e të cilit, mbase, pasqyron më mirë historinë e kombit të tij.” Një vlerësim të tillë besoj se nuk e gjejmë në asnjë jetëshkrim të Kryetarëve të Shtetit shqiptar.

Duke shtjelluar mendimin tim vetiak, që besoj se përkon edhe me atë të shumë të tjerëve, sidomos me atë të bashkëvuajtësve tanë në regjimin komunist, do të mundohem të rrjeshtoj këtu, në këtë shprehje të lirë opinioni, se pse bashkohem me yshtjen e z. Gjika e pse e quaj Visar Zhitin kandidatin më të përshtatëshëm për postin e Kryetarit të Shtetit.

Zgjedhja e z. Visar Zhiti do t’ishte një shenjë e prekëshme, jashtë çdo lloj demagogjie, e shkëputjes së Shqipërisë nga e kaluara e saj diktatoriale. Për klasën politike shqiptare, përfytyresa e një dukurie të tillë në opinionin ndërkombëtar është tepër e rëndësishme. Mjafton të kujtojmë se vende të tjera si Ҫekosllovakia e Polonia, në fillimet e demokracive të tyre, patën në drejtimin e Shteteve të tyre personalitete të njohura të disidencës kundërkomuniste, të cilët përfaqësonin kursin e ri të politikës. Kjo dukuri e shtoi besueshmërinë e “botës së lirë” kundrejt atyre shoqërive, me pasojat pozitive të njohura. Tek ne ka qenë një dukuri pozitive prania e dy Kryetarëve të Kuvendit nga rradhët e ish të përndjekurvet, Pjetër Arbnorit e Jozefina Topallit, por dhe ajo ishte shprehje e vullnetit të një shumice partiake (PD), e jo e një mirëkuptimi shumëpartiak, siç kërkohet tani në personin e z. Zhiti.

Sendërtimi i një synimi të tillë, nëpërmjet një mirëkuptimi të politikës në tërësi, do të ishte një tregues edhe i një tjetër dukurie pozitive e të rëndësishme, asaj të dëshmisë se përballë sfidave të mëdha kombëtare, vetë kombi nxjerr në pah e i bën zotërues faktorët e bashkimit, duke u dhënë përparësi në vendimet madhore të tij. Do të ishte edhe tregues i një tjetër fakti, në kundër prirje me të shkuarën tonë, atë të vlerësimit të pasurive të vërteta intelektuale kombëtare e vënies së tyre në vendin e duhur.

Figura e poetit të nivelit botëror, i njohur dhe i vlerësuar nga shumë personalitete e institucione të botës së sotme, do t’i jepte një prestigj e një zë të mirë edhe vetë institucinit të Presidencës së Republikës shqiptare, shumë më tepër se sa qënia në të e një përfaqësuesi të politikës së vjetër apo të re, apo më keq akoma, e një kukulle në duartë e atyre që fitojnë zgjedhjet. Përvoja e tij e gjatë në fushën e marrëdhënieve ndërkombëtare do t’ishte një tjetër atù e domosdoshme në kryerjen më së miri të detyrës së tij, ashtu si edhe pjesëmarrja që herët në proçeset demokratizuese, vitet si deputet në Kuvendin e Shqipërisë, detyra si ministër e të tjera veprimtari politike e shtetërore.

Për vetë natyrën e tij, për formimin kulturor, për lidhjen shpirtërore që ka me Vendin e tij, mendoj se është një njeri që bashkon e nuk ndan, një figurë e cila mund të bëhet pikë riferimi e vlefshme për të gjithë qytetarët, por edhe për të gjithë segmentet e politikës, të cilët mund të shohin në të një siguri, në drejtim të barazpeshave institucionale.

Shtati moral e dinjiteti vetiak, të dy të shprehur pakundërshtueshmërisht, si në provën e madhe të burgjeve politikë gjatë diktaturës, ashtu sikurse edhe gjatë ushtrimit të detyrave të ndryshme në vitet e demokracisë, përbëjnë një çertifikatë sigurie se ai do të jetë njeriu i duhur në vendin e duhur, në një periudhë kur jeta politike dhe administrative shqiptare paraqet zbrazësira, deri në humnera, sa i përket faktorit moral. Një Kryetar i tillë do të jepte ndihmesën e tij themelore në moralizimin e institucioneve.

Kryetari i shtetit shqiptar duhet të jetë edhe një figurë e njohur në të gjitha bashkësitë shqipfolëse që jetojnë nëpër botë, qoftë si pakica kombëtare, si qytetarë të shtetit të dytë shqiptar, apo si pjestarë të mërgatave shqiptare në Vende të ndryshme të botës. Mendoj se figura e z. Zhiti mund të jetë ajo më e vlerësuara në gjithë këta mjedise, një figurë në të cilën çdo shqiptar do të ndihej i përfaqësuar. Si një personalitet i njohur në të gjitha mjediset mbarëkombëtare, në sajë të veprës së tij letrare, mund të bëhet një pikë e rëndësishme riferimi edhe për problemet e përgjithëshme e të veçanta të gjithë kombit.

Ishin këta disa nga motivet për të cilët vendosa t’i bashkohem nismës propozuese të z. Gjika, të cilin e falënderoj shumë për mendimin e tij të vyer. Nëse këta motive shihen si qenësore, të vlerta e të bashkëpranueshme nga aktorët kryesorë të politikës, është rasti që këta të fundit, kur të vijë çasti, të lenë mënjanë mëritë vetiake e politike, të ulen në një tryezë të përbashkët, në të cilën të vendosin me vullnetin e tyre të lirë, pa shtysat apo detyrimet e të tjerëve, të votojnë në krye të Shtetit një koleg të tyre, disi të veçantë, një nga intelektualët më në zë të hapësirës mbarëshqiptare, z. Visar Zhiti.

Uroj që kjo zgjedhje, gjatë këtyre muajve, t’ishte objekt rrahje mendimesh, në shkallë të gjërë, edhe për të vërtetuar se jetojmë në një demokraci, në të cilën mendimi i lirë gëzon plotësisht të drejtë qytetarie.

Janar 2017 Eugjen Merlika

HIJA E FUQISË SË PUTIN-it MBI NJË EVROPË TË DOBËT

January 14, 2017 by dgreca

Shkruar nga ANGELO PANEBIANCO/

E përktheu Eugjen Merlika/

Mbasi të jenë shqiptuar frazat riruale (“Paralelet historike janë gjithmonë të rrezikëshme”, “Ҫështjet janë të gjitha të ndryshme” etj.) është rasti të pyetet nëse Evropa, përballë Rusisë së Putinit, a nuk është në prag të një situate që na kujton të tjera : psh.atë në të cilën u gjind Athina në shekullin e IV para Krishtit, kur pësoi politikën zgjeruese të mbretit maqedon Filipit II (babai i Aleksandrit të Madh). Nëse krahasimi ju duket disi i çartur, le të marrim në shqyrtim faktet. Për të parën herë në historinë e Shteteve të Bashkuara, një tjetër fuqi e madhe ka ndërhyrë në fushatën presidenciale për të përkrahur, nëpërmjet cyber attack-ve, mikun Donald Trump në dëm të armikes Hillary Clinton. Ndoshta Trump-i thotë të vërtetën kur mëton se nuk është i përfrikësueshëm prej rusëve, ndoshta jo. Edhe në hamëndjen më të mirë, Shtetet e Bashkuara – “Lordi mbrojtës” i Evropës që nga fundi i Luftës së Dytë botërore _ , janë gati të vendosin një partnership të përhershëm me Rusinë. Nuk është e vështirë të kuptohet se kush paguan harxhin. Perëndimi i mundshëm i marrëdhënieve atllantike, ashtu si i kemi njohur, mund të lerë një Evropë të zbuluar, në një pozitë dobësie të madhe e cila mund të shtyhet drejt një marrëveshjeje me rusët, në kushtet e vëna prej tyre. Përgjithësisht, ndoshta kanë të drejtë ata që mendojnë se politika e Trump-it rrezikon të tërmetësojë sigurinë dhe ekonominë.

Politika e Trump-it (edhe për qëndrimin e tij më shumë pro business se sa pro treg, siç ka shkruar Luigi Zingales mbi Vetëm 24 orë, të 8 janarit), mund të shkallmojë atë sistem të lidhjeve politike, ekonomike e të sigurisë – “bota e lirë” e kohëve të Luftës së ftohtë – për të cilën Shtetet e Bashkuara kishin qënë drejtues dhe garantë. Ndoshta jemi në prag të një ndryshimi rrënjësor gjeopolitik.

Të shohim Rusinë më pas. Është një fuqi kontinentale që, si të gjitha fuqitë kontinentale të historisë, ka parapëlqyer shtrirjen tokësore kundrejt asaj tregëtare, e mësuar prej shekujsh të imponohej mbi fqinjët, duke ushtruar fuqinë ushtarake kur ishte nevoja. Historia e kultura e shtyjnë n’atë drejtim. Duke marrë Krimenë me forcë (duke dhunuar kështu rregullin, mbi të cilin është themeluar paqja n’Evropë, sipas të cilit ndryshime të mundëshme të kufinjve duhet të kryhen në mirëkuptim), ka respektuar traditën, ka bërë atë që prej kohësh bënin si carët ashtu edhe kryetarët sovjetikë. Sigurisht Putin ka kundërvepruar edhe kundrejt gabimeve të vlerësimit dhe arrogancës perëndimore, por kjo nuk mjafton për të fshehur faktin se udhëheqja ruse vepron duke zbatuar prej shekujsh të njëjtën mënyrë : valëvit rrezikun e “rrethimit ndërkombëtar”, për të justifikuar imperializmin tokësor e për të siguruar miratimin e brëndëshëm. Politika e saj e jashtëme pasqyron historinë e një Vendi që nuk ka njohur kurrë demokracinë liberale. Sot, thuhet, ndoshta ka arritur me Putinin më të mirën e demokracisë që mund t’i lejohet. Por bëhet fjalë për një demokraci autoritare, jo liberale, që fshin me forcë kundërshtarët e brëndshëm më të frikshëm. Mbasi, siç thonë ekspertët e çështjeve ruse, sidoqoftë Putin është më i miri i sheshit, merret me mënd se çfarë mund të bëhet Rusia mbas tij, një fuqi kontinentale jo liberale dhe një rrezik për lirinë e fqinjëve të saj.

Të shqyrtojmë së fundi Evropën. Është e ndarë, e hutuar, e trembur. Integrimi i saj është në rrezik shkërmoqjeje për shkak të rritjes së fuqishme, në brendësinë e saj, të forcave kundëreurodashëse. Pëson sulmin e terrorizmit islamik. E mësuar për shtatëdhjetë vjet të pajtojë sigurinë e saj tek Shtetet e Bashkuara, nuk është në gjëndje t’a përballojë vetë. Kur të arrijë çasti i duhur, Putin do të jetë i gatshëm t’i ofrojë Evropës jo vetëm marrëveshje të leverdisëshme tregëtare, por edhe ndihma kundër terrorizmit. Kjo ofertë do të duket e besueshme, duke mbajtur parasysh rolin që ka fituar Rusia në Lindjen e Mesme. Të vënë përballë mundësisë që një fuqi kontinentale jo liberale, gjeografikisht e afërt, të përzerë pak nga pak si “Lord mbrojtës”, fuqinë e vjetër liberale, evropianët do të ndahen mes pro rusëve e kundër rusëve. Partia proruse është që tani shumë e fuqishme n’Evropë (Putin e miklon e, pjesërisht e mban me para). Është ushqyer nga dy rryma, kundër amerikanizmi tradicional i të majtave të vjetra e të reja dhe nga i ashtuquajturi “sovranizëm” i keqdashësve të Evropës : fuqitë e kundërta me Bashkimin evropian janë, pothuaj të gjitha rusodashëse. Në Francë, jo vetëm Marine Le Pen, por edhe favoriti i zgjedhjeve presidenciale, republikani Fillon, është filorus. Duhet shtuar se partia pro ruse është e mbështetur nga një bashkëlidhje e gjërë interesash ekonomike, e cila ka pësuar sanksionet për Krimenë dhe don të bëjë marrëdhënie lirisht me Rusinë. Partia e kundërt, mbi të gjitha ushqehet nga ata Vende (Polonia, Balltiket, etj.) që kanë pësuar deri pak dhjetëvjeçarë më parë imperializmin e Rusisë dhe i ndruhen një rritjeje të re të ndikimit të saj politik.

Si në rastin e athinasve të shekullit të katërt, do të ketë evropianë që do të hipin në qerren e fituesit e të tjerë që do të kërkojnë t’i bëjnë qëndresë, duke i kujtuar bashkqytetarëve të tyre, siç bëri oratori i madh Demosteni, se të pranosh kushtet e vëna nga një fuqi autoritare do të thotë që, shpejt a vonë, të vesh në rrezik liritë e tua.

Nuk bëhet fjalë të mohohet se ndonjë formë bashkëjetese me Rusinë duhet kërkuar. Por bëhet fjalë të kuptohet se Rusia dhe Amerika nuk janë të barazvlefshme e të arrihet një marrëveshje me të parën, pa mbrojtjen e sigurinë e së dytës, do të thotë t’i nënështrohesh përgjithmonë idesë për të patur një Evropë të dobët e të ndarë (integrimi evropian nuk i leverdis rusëve) dhe subjekt të trysnisë nga një botë iliberale. Është jetike që evropianët të jenë plotësisht të vetëdijshëm për ndryshimin gjeopolitik që ka për karrem perëndimin amerikan dhe që shpejtohet nga zgjedhja e Trump-it dhe nga Brexit. Për të mos qenë të papregatitur, për të kërkuar t’i rrëmbejnë amerikanëve më të shumtën e garancive politike, kur Trump dhe Putin do të përpiqen të merren vesh.

“Corriere della Sera”, 13 janar 2017

E përktheu Eugjen Merlika

VENDI QË IKËN

December 31, 2016 by dgreca

Shkruar nga Sheila Kamerman, Nrc Handelsblad, Hollandë/

E përktheu nga italishtja Eugjen Merilka/

Ilir Cani, 22 vjeç, arrin me motorrin e kuq të vëllait të madh. Është gjithë muskuj e i nxirë nga dielli, jo sepse shkon në plazh apo në palestër, por sepse punon si murator shtatë ditë në javë. Ulet në një karrige plastike para një kafehaneje të ndotur të Kamzës, një lagje e kryeqytetit Tirana. Si je ? Kërkon të iki.

Në maj Cani hipi në një aeroplan nga Rotterdami në Shqipëri. Në fluturimin çarter të organizuar enkas për ta ishin tridhjetë shqiptarë që kishin kërkuar të punonin ilegalisht në Vëndet e Ulta apo në Britaninë e Madhe. Cani ishte arrestuar në Europort, porti i Rotterdamit, ku po hipte në një kamion të drejtuar për n’Angli. Në aeroplan çdo shqiptar ishte i shoqëruar nga dy policë, madje kishte edhe një skuadër policësh të stërvitur për të mbajtur në fre cilindo që kundështonte. Deri atëherë asnjëri nuk bëri qëndresë, por nuk dihet kurrë.

Qëllimi i fluturimit dhe i reklamës që i u bë ishte të shërbente si frikësues. Në tetë muajt e parë të 2016, së paku 1351 shqiptarë kanë kërkuar strehim në Vendet e Ulta, grupi më i madh mbas sirianëve dhe eritreasve. Por nuk kanë të drejtë t’a fitojnë, sepse Shqipëria quhet një Vend i sigurtë ku nuk ka as luftëra dhe as përndjekje.Bën pjesë në Nato dhe është kandidate të hyjë në Bashkimin evropian. Për shqiptarët, ashtu si edhe për të tjerë evropianë të Lindjes, kërkimi i strehimit në muajt e fundit është bërë pothuaj i pamundur. Kthehen mbrapsht me një proçedurë të përshpejtuar dhe, gjatë qëndrimit në qendrat e grumbullimit, kanë vetëm ushqim e banesë, jo para. Së fundi Qeveria hollandeze ka vendosur të përjashtojë shqiptarët nga shuma prej dyqind eurosh, që ishte një nxitje për t’u kthyer n’atdhe, e me të cilën mund të paguanin fluturimin e kthimit.

Për shqiptarët dhe të tjerë strehimkërkues t’ardhur nga Ballkani Perëndimor, ishte fshirë një kontribut që jepej për të rifilluar jetën në Vendin e origjinës. Shqiptarët që arrijnë në Vendet e Ulta në kërkim të punës si Cani, me gjasë janë shumë më tepër se shtrehimkërkuesit. Mbi puntorët e parregullt nuk ka të dhëna sepse nuk janë të regjistruar.

Dyqind euro

Por përse kaqë të rinj lënë Vendin ? Shqipëria është vërtetë një vend kaq i frikshëm ? Për Canin përgjigja është e thjeshtë. Në Shqipëri nuk mund të bësh asgjë nëse nuk ke paratë ose miqtë e duhur. Gjëja më absurde, thotë, është fakti se askush nuk zemërohet. Duket se të gjithë janë nënështruar ndaj faktit se vetëm me paratë apo njohjet mund të gjindet ndonjë punë, e se aftësitë vetiake nuk vlejnë aspak. Shqipëria është një vend i varfër : ka afër 2,7 milion banorë, pak a shumë sa të njëjtët e provincës së Amsterdamit, por PPB i saj është sa një e dhjeta. Në treguesin e korrupsionit të përceptuar nga Transparency international, që mat besimin e qytetarëve në qeverinë e tyre, Shqipëria është pothuaj në vëndin e fundit ndër Vendet evropiane : vetëm 33% e shqiptarëve beson tek politikanët, kundrejt 83% të hollandezëve.

Simbas Canit do t’ishte e lehtë të ndalohej ikja e të rinjve shqiptarë : “Nëse do të fitonin të gjithë dyqind euro më shumë në muaj, askush nuk do të ikte”. Ai e don Vendin e tij. Gjindja është shumë më e përzemërt se n’Evropën perëndimore. Klima është e butë, plazhet janë të bukur e peisazhi i shkëlqyer. Është krenar që është shqiptar. Por problemi është e ardhmja : nëse njeriu mund të ketë projekte nuk mund t’i sendërtojë. Cani fiton gati dhjetë euro në ditë.

Të rinjtë shqiptarë thonë të gjithë të njëjtën gjë : politikanët mendojnë vetëm për interesat e tyre. Një shëmbull është sheshi qëndror i Tiranës, një hapësirë vezake e bllokuar nga një trafik histerik. Duket se nuk ka një kod rrugor, vlen vetëm ligji i më të fortit. Gjatë rrugëve që çojnë në shesh janë edhe pistat e kuqe të biçikletave, të sapondërtuara, të kopjuara nga ato të Vendeve t’Ulta, përfshirë edhe biçikletën e famshme të bardhë të vizatuar me bojë vaji n’asfalt. Pistat fillojnë diku nga asgjëja dhe kur arrijnë në shesh, pikërisht aty ku do t’ishin më të dobishme, papritmas ndërpriten : më tutje çiklistët duhet të rregullohen vetë. Si gjithë të tjerët.

Shqiptarët flasin me ironi dhe nënështrim. Pistat çiklistike janë një ndër aqë projekte, që përdorin politikanët për t’u reklamuar, por që nuk duhen gjë. Megjithatë nuk janë të hidhëruar. Në trafik askush nuk shan. Shoferi i taxisë sonë ngre gishtin e madh të dorës kur ndonjëri i kalon para pa i gërvishtur karrocerinë. “Me një shtet më pak të korruptuar mund të ishim si Zvicra”, thotë. Punon dymbëdhjetë orë në ditë. Kur zbret nga taxia hipën vëllai i tij, që bën dymbëdhjetë orë të turnit të natës. Mbas një jave shkëmbehen. Për të fituar mesatarisht treqind euro në muaj.

Prapambetja e Shqipërisë varet, mbi të gjitha, nga e shkuara komuniste. “Pesëdhjetë vite kemi jetuar n’errësirë”, thotë Simon Mirakaj, 72 vjeç. Është i ulur në tryezën e tij të punës, në një zyrë me pluhur në qendrën e Tiranës, muret e së cilës janë të mbushur me portrete gjysëm trupi. Është kryetari i një shoqate të viktimave të diktaturës së Enver Hoxhës, që u ngjit në pushtet mbas luftës së dytë botërore dhe nuk kishte mëshirë për kundërshtarët e tij, siç ishte babai i Mirakajt që iku në male.Dy javë mbas lindjes Simoni hyri në një kamp riedukimi komunist së bashku me nënën e tij. Kur doli nga kampi ishte 44 vjeç.

Komunizmi ka lënë trashëgim një etikë të mangët politike e, për pasojë, korrupsion. Mbas dhjetëvjeçarësh, në të cilët fati i njerëzve kishte qënë në dorën e shtetit, në vend mungon një shoqëri civile, një shtyp vërtetë i paanshëm, organizata të vullnetarizmit, një kulturë me peshë dhe një elitë intelektuale e politike, e vendosur të luftojë për idealet.

Kalimi nga komunizmi në kapitalizëm në fillim, të viteve nëntëdhjetë nuk ka qënë aspak pozitiv. Shqiptarët vunë të gjitha kursimet e tyre në fonde investimesh të një origjine të dyshimtë, që premtonin interesa prrallore. Në fund të djetëvjeçarit sistemi u shëmb dhe Vendi u zhyt në një kaos të tillë sa që qe e nevojshme ndërhyrja e një fuqie ndërkombëtare ushtarake, për të rivendosur rendin e për të shpërndarë ndihmat ushqimore.

Kështu Shqipëria hyri në shekullin e njëzetenjëtë pre e një zhgënjimi, me pothuaj asnjë reformë shoqërore të kryer. Ishte një shoqëri kryesisht bujqësore, ku ligjet diktoheshin nga klanet. Një pjesë e vogël e popullsisë është pafundësisht e pasur, shumica dërmuese zotëron pak ose asgjë.

“Në Shqipëri pasuria varet ende nga prejardhja e familjes”shpjegon Mirakaj. “Klasa drejtuese rrjedh e gjitha nga të njëjtat familje. Me rrogat e tyre politikanët nuk mund të kishin vilat e shkëlqyera në të cilat banojnë. Por në këtë Vend paraja u shkon atyre e gjitha, jo për të siguruar rroga më të larta e pensione më të mira”. Për të ndryshuar këtë gjëndje, thotë Mirakaj, duhet një brez i ri politikanësh guximtarë e të drejtë.

Në shërbim

Ata politikanë të drejtë duhet të godasin edhe trafikun e drogës. Malet, thotë Mirakaj, janë të mbushura me plantacione mariuhane, të mbarështuara nga banda kriminelësh, shpesh të lidhur me familjet më të fuqishme. Në fshatra të gjithë shohin mikrobusët që sjellin puntorët në male në mëngjez e i marrin në mbrëmje. Por banorët bëjnë sikur nuk i shohin , kur nuk hipin edhe ata vetë në to. Në fshatrat mungojnë ende kanalizimet e ujrave të zeza dhe korrenti elektrik, dhe nuk ka shumë alternativa.

Mirakaj i është nënështruar faktit se nuk do të jetë i pranishëm në reforma serioze. Shpreson që i biri 21-vjeçar, në vitin e tretë të juridikut, të shohë përmirësimet. Por tani të rinjtë shqiptarë me ndonjë synim gjinden përballë zbrazësirës së lënë nga komunizmi. Janë të gjithë krenarë që janë shqiptarë, por ky patriotizëm nuk mjafton për të shpërblyer mungesën e mundësive.

Fjorida Dida dhe Genada Xurre, 18 vjeçe, janë shtrirë mbi barin e një parku të Tiranës. Mbas pushimeve verore do të shkojnë në universitet, Fjorida të studjojë kimi dhe Denada psikologji. Natyrisht, do të donin të studionin jashtë, por është e pamundur ekonomikisht : vetëm më të mirët mund të synojnë në një bursë studimi. Ҫfarë duan të bëjnë më vonë ? Buzëqeshin me një vështrim të humbur. Sigurisht, nuk presin të gjejnë punë si kimiste e si psikologe. Këtu vajzat bëhen operatore kall centeri dhe djemtë kamarierë, shpjegon Fjorida. “Pjesa dërmuese e taxistëve kanë dy mastera “.

Edison Shahu, 22 vjeç, punonte në një bar, por tani kalon tetë orë në ditë në një agjensi bastesh, duke futur parashikimet në kompiuter. Banon në të njëjtën lagje të Ilir Canit. Edhe ai në maj ishte në atë fluturim kthimi nga Vendet e Ulta. Po kërkon një punë të dytë : mendon të arrijë të punojë 16 orë në ditë. Kështu, së paku, mund të verë mënjanë ndonjë gjë për një tjetër udhëtim n’Evropën Perëndimore e për të larë borxhet e udhëtimit të shkuar. Shahu e Cani, për disa ditë, kanë ndarë së bashku qelinë në një komisariat të Rotterdamit. Shahu kishte ardhur në Hollandë duke fluturuar nga Tirana në Bruksel së bashku me dy kushërinj. Dy ditë më vonë janë kapur ndërsa kapërcenin rrethimin e Europortit. Ishte përpjekja e tyre e dytë. Në Mbretërinë e Bashkuar do të kishin kërkuar punë në ndërtim.

Në gjithë kafet e hapura në Kamëz të rinjtë flasin për alternativat që kanë. Të shkojnë në Vendet e Ulta është mjaft e lehtë : nuk duhet të ndërmarrin asnjë rrugëtim të rrezikshëm si sirianët, thjesht mund të marrin një autobuz. Por parapëlqejnë të shkojnë në Mbretërinë Bashkuar. Gjetja e një pune në të zezë në Hollandë është e vështirë, sepse punëdhënësit janë më të matur se kolegët e tyre britanikë. Gjobat për sipërmarrësit e zënë në faj janë të larta.

Të kaluarit ilegalisht të La Manche-it po bëhet gjithënjë e më i vështirë. Kudo ka më shumë kontrolle, jo vetëm për shkak të puntorëve jo në rregulla, por edhe për frikën e terrorizmit. Të gjithë kanë ndonjë kushuri, një shok apo një të njohur që ja ka dalë mbanë sipërmarrjes, por ka qenë kohë më parë me ndihmën e ndonjë trafikanti ose një fati të mbarë. Të gjithë njohin ndonjë që fushon prej muajsh në Dieppe, në Francë, në pritje të ndonjë mundësie. Ka kohë që Calais nuk është më një opsion.

E pra, para një gote rakije tregohen qyfyre dhe hartohen plane të marra. Të martuarit me një grua hollandeze apo britanike është në krye të listës. Metoda më e fundit është të gjindet një patentë e rreme kamionisti dhe të kalohet La Manche si shofer rezervë mbi një tir. Pastaj kamioni kthehet me vetëm një shofer, por asnjëri nuk i vë re. Shahu njeh njerëz të ndryshëm që i kanë dalë mbanë me këtë sistem. Pastaj është historia e tifozëve të futbollit : pesëdhjetë shqiptarë kanë shkuar në Londër, duke bërë sikur donin të shihnin ndeshjen Itali – Angli. Ka ndodhur vite më parë, por tregohet ende.Për t’organizuar gjithshka i kishin paguar trafikantëvet nga dymijë deri në tremijë euro. Sot punojnë të gjithë n’Angli, thotë Shahu me pamje triumfuese. Ose së paku kështu thuhet. Këtë verë, mbas evropianit në Francë, kishte menduar të përzihej me tifozët anglezë gjatë rrugës së kthimit, por nuk kishte para.

Edisoni llogarit se pesëdhjetë shokë të tij e kanë lënë Shqipërinë. “Shpesh kur dal nuk e marr celularin, këtu nuk ka më asnjeri” thotë. Zgjedhja është ndërmjet mërgimit dhe kriminalitetit. Ai parapëlqen mërgimin, kriminaliteti i duket më i rrezikshëm. Po të hapë një ndërmarrje të tijën ? Përgjigjet me një buzëqeshje të çiltër : në këtë Vënd as nuk mund të bisedohet. Në pak ditë konkurrenca të hedh n’erë lokalin, e ndërkaq mund të besojë në mbrojtjen e ndonjërit.

Por në Shqipëri ka ende ndonjë që ka besim në t’ardhmen. Shkojmë në Bashkinë e Tiranës për të folur me kryetarin. Para derës janë dy roje t’armatosura. Njëra hyn për të paraqitur kërkesën. U desh të prisnim pak minuta në karriget e hyrjes, më pas u futëm në zyrën e madhe të bojatisur me ngjyrë të verdhë në okër të qytetarit të parë.

Shumë filozofë

Erion Veliaj, 37 vjeç, ka pamjen e një djaloshi dhe, gjë shumë e rrallë në Shqipëri, flet përsosmërisht gjuhën angleze. Ka studjuar shkenca politike në Shtetet e Bashkuara. Gjëja e habitëshme, thotë, është se pastaj u kthye në Shqipëri. Përse ? Sepse beson tek Vendi.

Veliaj është socialist dhe kërkon të arsimojë popullin e tij. Është i bindur se duhet të kthehemi e të mësojmë zanatet : hidraulik, elektriçist, zdrukthëtar, guzhinier, pastiçier. Prandaj është e nevojshme të krijohen përsëri shkollat profesionale. Sot të rinjtë studjojnë filozofi ose sociollogji : “Për çfarë do të filozofojnë të gjithë ata ?” Shqipëria është e mbushur me universitete, nga më të këqijat. Shumë prej tyre janë mbyllur dhe të tjerët do të kenë të njëjtën fund.

Kryebashkiaku don të mbështetet mbi brezat e rinj. Nuk është aspak i kënaqur për sistemin e ndërresave mësimore para dhe mbas dite në shkollat, sepse mungojnë godinat. Nuk duhet të mësojnë vetëm gjuhën shqipe dhe matematikën, por edhe të mos hedhin plehrat në rrugë, të thonë “të lutem” e “faleminderit”, të ndalohen kur semafori është i kuq.

Veliaj beson se jeta në bashkësi është thelbësore. Don që njerëzit të çojnë përsëri në rrugë karriget për të biseduar me gjitonët. Kujton se nën karrigen e sallës së ngrënies së prindërvet ishin gdhendur shkronjat e para të emrit e mbiemrit të babait, kështu sillej në shtëpi ajo e duhura. Jeta në bashkësi ishte dhe Veliaj don t’a risjellë. Po korrupsioni ? Ai ka të bëjë me sistemin e pushtetit, jo me karakterin e njerëzve, thotë kryebashkiaku. “Un dua të përballoj sistemin. Të gjithë duhet të paguajnë taksat, të gjithë. E gjithshka duhet të bëhet me kompiuter, kështu asnjeri nuk do të mund të favorizojë shokët. Por duhet kohë. Më jepni kohë”.

Shkrimtarja dhe gazetarja Flutura Açka, 50 vjeçe, do të donte t’i besonte fjalëve të bukura të kryetarit të bashkisë. Në fillim i ka besuar atij, siç i kishte besuar parardhësit të tij, Edi Rama, piktori që në 2000 u zgjodh kryetar bashkije i Tiranës e sot është kryeministër. Janë njerëz që me karizmën dhe optimizmin e tyre i kanë dhënë shpresa shqiptarëve. “Ne ishim të gatshëm t’i jepnim kohë”, thotë Açka. “Por na kanë zhgënjyer. Kryeministri banon në një gated community jashtë qytetit. Janë vila të rrethuara që kushtojnë milionë. Shumë politikanë jetojnë në vende të tilla”.

Açka përmend rastin e ndërmarrjes së grumbullimit të plehrave të Tiranës, që bën pjesë në një sistem të ri të pastrimit qytetar e për të cilën kryebashkiaku është krenar. U zbulua se punonin në të të mitur, kur një djalë 17 vjeç u vra nga një eskavator. Gazetarja që botoi lajmin u hoq nga puna menjëherë. Edhe Açka që ka një blog shumë të njohur, pengohet në të gjitha mënyrat, tregon. Por është e martuar me një hollandez e kështu e gjen rrugëdaljen : gjysmën e kohës banon në Utrecht. Të tjerë zëra kritikë e kalojnë shumë më keq.

Megjithatë Açka nuk është vetëm pesimiste. Me brezin e ri do të vijnë edhe mundësi të reja. Biri i saj, gjashtëmbëdhjetë vjeç vazhdon Shkollën Ndërkombëtare të Hilversum-it në Vendet e Ulta. Nëse nga brezi i tij do të dalë një grup politikanësh të ndershëm, gjërat mund të fillojnë të ndryshojnë.

Një javë mbas bisedës Shahu më dërgoi një mesazh në Whatsapp : “A mendon se mund të më gjejsh një grua hollandeze ?”.

Marrë nga e përjavëshmja italiane “Internazionale” 1180 , 18 nëndor 2016

E përktheu nga italishtja Eugjen Merilka/

***

NJË PASQYRIM OBJEKTIV

Shkrimi i gazetares hollandeze Sheila Kamerman, i botuar në një nga katër gazetat më të njohura të Vendeve t’Ulta, Nrc Handelsblad, me një tirazh prej 200.000 kopjesh, i përkthyer e botuar në revistën e përjavëshme italiane të politikës ndërkombëtare, “Internazionale”, mendoj se vlen të lexohet edhe nga shqiptarët, si një pasqyrim objektiv i realitetit shqiptar të ditëve tona. Është shëmbull i gazetarisë hetuese, që kërkon t’a prekë të vërtetën me dorë e t’a paraqesë pa e gjykuar, mbasi misioni i gazetarit nuk është ai i gjykatësit por i treguesit të saktë të ngjarjeve, mjediseve, dukurive.

Sheila Kamermani takon vetë personazhet e realitetit për të cilin është e interesuar, bisedon me ta, përpiqet të hyjë në psikologjinë e tyre, të bindet për vërtetësinë e pohimeve, t’i verë përballë njëri tjetrit argumentët, të hyjë në brendësi të tyre, për të dhënë të plotë idenë. Për t’arritur synimin ajo zgjedh një rreth të gjërë bashkëbiseduesish të moshave e profesioneve të ndryshme. Krahas të rinjve që janë objekti kryesor i hetimit të saj, për të zhbiriluar t’ardhmen, ajo bisedon me Kryetarin e njërës nga shoqatat e ish të përndjekurvet politikë, me një shkrimtare e blogere 50 vjeçare, me Kryetarin e Bashkisë së Tiranës, me një shofer taksije, të dashuruar me një lidhje të lashtë përfytyresash Shqipëri – Zvicër, duke përcaktuar jo vetëm konturet e Shqipërisë bashkëkohore, por duke u munduar të depërtojë, qoftë edhe vetëm me mendim, në t’ardhmen e saj. Përfundimi është zhgënjyes deri në dëshpërim.

Edhe mbas një të katërt shekulli regjimi mbetet i pranishëm në jetën reale, jo vetëm nëpërmjet njerëzve që drejtojnë, por edhe të mendësisë e të metodave. Pasojë e këtij vendqëndrimi është klientelizmi, që trashëgohet e zhvillohet në të njëjtin hullì, n’atë të parapëlqimit të pushtetit, i cili si dikur, ka në dorë gjithshka. Prandaj, simbas të riut murator Ilir Cani, që me punën e tij fiton vetëm 10 euro në ditë, “Në Shqipëri nuk mund të bësh asgjë, nëse nuk ke paratë dhe miqtë e duhur”, mbasi ”…. aftësitë vetiake nuk vlejnë aspak”. A është kjo vetëm një përshtypje vetiake e një djali të ri, që ëndërron një punë të thjeshtë në zanatin e tij n’Evropë, apo një tregues i së vërtetës shqiptare ? Vështirë të kundërshtosh djaloshin kur, në të gjitha hallkat e jetës politike e shtetërore, janë gjithmonë të njëjtat fytyra që prej 25 vitesh.

Cili është ndryshimi i këtyre 25 viteve në treguesit ekonomikë e shoqërorë ? Po të bëjmë krahasimin me 1990, sigurisht ai është i madh, sepse n’atë fund regjimi ishte arritur edhe fundi i honit. Por a duhet të mjaftohemi me këtë lloj krahasimi, nëse duam të jemi të vetëdijshëm për aftësitë tona në arritjen e synimeve të standarteve të një bote, të cilën, fatmirësisht, e kemi pranuar të gjithë si objektivin tonë ? Gazetarja hollandeze na ve përpara shifrat që, në lakuriqësinë e tyre, nuk na lenë shteg vetëkënaqësie : “Shqipëria është një vend i varfër : ka rreth 2,7 milion banorë, pak a shumë sa ata të provincës së Amsterdamit, por Ppb i saj është një e dhjeta”. Për pasojë edhe t’ardhurat janë n’atë raport. Pa u zgjatur në arsyet e kësaj dukurie, që janë të hershme, por edhe të vona, kjo prapambetje e theksuar ka në psikën e përgjithëshme të banorëve efektin e saj, i cili shprehet në prirjen për t’ikur, por edhe në mosbesimin e tyre kundrejt poltikës, që, me të drejtë apo jo, mbetet në përfytyresën e përgjithëshme përgjegjësja kryesore. Simbas Trasparency international, vetëm 33% e shqiptarëve shprehin besim tek politika, kundrejt 83% të hollandezëve. Gazetarja hollandeze duket se i jep të drejtë atyre, sepse treguesit e korrupsionit e rendisin Shqipërinë në vendin e parafundit n’Evropë.

Sheila Kamerman bisedon në një zyrë të njërës nga shoqatat e ish të përndjekurve politikë, me Kryetarin e saj, një njeri që ka thyer “rekordet” e qëndrimit në kampet e internimit të socializmit shqiptar me 44 vjet të pandërprera!!! Ndër të gjitha bisedat që zhvillon në kryeqytetin shqiptar, ajo me Simon Mirakajn konsiderohet prej gazetares si më interesantja, jo vetëm për përmbajtjen e saj por edhe për faktin se prek me dorë një relike të gjallë të përbindshmërisë së regjimit komunist në një Vend evropian. Kryetari i ish të përndjekurve mundohet t’i argumentojë një përfaqësueseje të shtypit të lirë evropian se sa vazhdon të peshojë e shkuara mbi Shqipërinë e sotme e sa shumë e kushtëzon ecjen e saj përpara sepse “… mungon një elitë intelektuale e politike e vendosur të luftojë për idealet”

Në krahasim me të shkuarën komuniste, shoqëria shqiptare ka bërë një hop të madh përpara, nëpërmjet shkollimit të rinisë së saj. Por ky hop gjen një pasqyrim shumë të zbehtë në hallkat e ndryshme të Shtetit e të politikës, ku meritokracia është një mizë e bardhë. “Në Shqipëri pjesa më e madhe e taksistëve ka dy mastera” thotë Fjorida, një aspirante kimiste. Nuk dij sa është i vërtetë ky pohim, por mbiprodhimi i kuadrove të larta është një fakt, që mund të interpretohet në mënyra të ndryshme, simbas këndvështrimit nga i cili shihet. Nuk e di sa ka të drejtë Kryetari i bashkisë, kur vërsulet kundër “universiteteve shumë të këqija” e kur ve në thumbin e kritikës studentët e filozofisë e të sociologjisë, sigurisht ka të drejtë kur kërkon ringritjen e arsimit të mesëm profesional.

Mungesa e drejtpeshimit mes aftësive dhe mundësive që ofron tregu dhe shteti, pa dyshim është një tjetër pamje problematike e realitetit shqiptar. Në përballjen mes sfinksave të shtetit dhe një brezi, të cilit ëndërrat i janë reduktuar në “mrekullinë” e kalimit të La Manche-t, ngrenë krye dukuri që shumëzojnë me zero ëndërrat e synimet fisnike. Paligjshmëria, pasurimi i marramendshëm nëpërmjet trafiqeve, ligjësimi që tërthorazi politika i njeh këtyre imituesve të pjesës më të keqe të shoqërisë së globalizuar në rang botëror, përbëjnë jo vetëm pengesën më të madhe që gjen formimi moral i rinisë së sotme shqiptare, por edhe pikëpyetjet më të forta për qëndrueshmërinë e vetë sistemit.

Sheila Kamerman ka meritën të mos tërhiqet në diagnozën e saj nga këto dukuri, aq më pak t’i përgjithësojë, por as që t’i quajë anësore e të parëndësishme. Në vlerësimin e saj ajo është shumë dashamirëse me shqiptarët, mbasi përceptimi i opinionit që fiton nga bisedat me të rinjtë, i krijon bindjen se shumica dërmuese e tyre janë njerëz të ndershëm e të punës. Ka një evolucjon të dobishëm mendimi në këta 25 vite, në të cilët shqiptarët janë shpërndarë nëpër botë, mbasi ata i a kanë arritur të përmbysin përshtypjet e viteve të para, kur njëjtësoheshin me parazitë, dembelë, trafikantë, keqbërës, kontigjente të krimit, në faqet e shtypit evropian. Ilir Cani, Edison Shahu, Fiorida Dida, Denada Xurre e bashkëmoshatarët e tyre janë të rinj që e duan Vendin e tyre e janë krenarë për vlerat e tij. Por nuk mjafton vetëm atdhedashuria, për të ndërtuar jetën në të, duhet edhe baza konkrete e mundësive për të sendërtuar projektet jetësore të s’ardhmes. Atyre do t’u mjaftonin edhe vetëm dyqind euro më shumë në muaj, për të jetuar në Vendin e tyre, pa kthyer sytë nga bota e madhe.

Por…. përfundimi i gazetares është se për ta “zgjedhja është ndërmjet mërgimit dhe kriminalitetit”. Është një pohim tepër i hidhur, pika kulmore e rrëfimit të saj mbi Shqipërinë e ditëve tona. Akoma më i hidhur bëhet ai konstatim kur të tjerë të mërguar edhe më të hershëm se shqiptarët, sot kthehen në Vendet e tyre që quhen Poloni, Republika Ҫeke, Hungari, Sllovaki. Në ndryshim nga Erjon Veliaj apo shkrimtarja Flutura Açka, gazetarja hollandeze nuk sheh dritë në fundin e tunelit të kalesës shqiptare dhe largohet me dhimbje nga ata njerëz “që janë shumë më të përzemërt se sa gjindja në Evropën Perëndimore”. Por, si një vërejtëse e hollë e atij realiteti, nuk mungon të verë pikat mbi “i”, të ngacmojë me brishtësinë e evropianes së kulturuar, klasën politike shqiptare që mbetet arkitektja kryesore e godinës së Shqipërisë pas komuniste.

Dhjetor 2016 Eugjen Merlika

PËRSIATJE NË NATËN E KRISHTLINDJES

December 24, 2016 by dgreca

Shkruar nga Eugjen Merlika/Ka dymijë vjet që, në fillim një pjesë e vogël njerëzish, më pas gjithënjë në rritje, deri në shifra shumë të mëdha, në çdo 25 dhjetor, festojnë lindjen e Fëmijës Jezu. Ndërkaq, në rruzullin tonë, në këtë pikë t’Universit të zgjedhur nga Krijuesi për të ndërtuar botën e të ngjajshmëve të tij, lindnin çdo ditë shumë fëmijë. Ata rriteshin, burrëroheshin, plakeshin e vdisnin, për t’u mbuluar me pluhurin e përjetshëm të harresës që do të kursente shumë pak prej tyre, ata që do të hynin në botën e vogël të “farëve”, t’atyre që do të merrnin përsipër misionin e zhvillimit e të ecjes përpara të gjithë njerëzimit.Fëmija i lindur në një shpellë të Betlemit ishte i veçantë. Kishte dalë nga barku i një virgjëreshe që quhej Maria. Ai nuk ishte fruti i një pasioni njerëzor që i a bën të pranueshme çdo femre gjithë mundin, dhimbjet e sakrificat e një akti që është në bazën e vazhdimit të historisë njerëzore. Megjithatë ai ishte një fëmijë i zakonshëm që prindët do t’a merrnin në krah, për të ikur larg së bashku drejt një vendi që do t’u epte mundësinë të shpëtonin jetën e tij të kërcënuar nga një urdhër fëmivrasës i një mbreti.Ai do të rritej si gjithë të tjerët në shtëpinë e marangozit Jozef, do të luante me fëmijët, do të miqësohej me moshatarët.

Ungjillori Luka na tregon se në një rast kur Jezui 12-vjeçar kishte shkuar bashkë me prindërit në Jeruzalem, për të festuar Pashkën ebraike, u zhduk për tre ditë dhe u gjend në Tempullin e Madh të qytetit, tek kuvendonte me të diturit e kohës, doktorët e tij. Ky episod, ndër të paktit që ndriçon fëmijërinë e tij, dëshmon brumin mendor me të cilin kish lindur e ish formuar djaloshi. Në ndryshim nga moshatarët Ai kishte orë të tëra, në të cilat qëndronte i vetmuar, i zhytur në mendime e përsiatje. Ato orë përbëjnë misterin, të pazbuluarën të cilën Jezui, Shpëtimtari, e mori me vete. Në një çast të caktuar, kur Ai mbushi tridhjetë vjeç, rrjedha e qetë e jetës ndryshoi.

Ai filloi të flasë gjatë mes njerëzve e të bëjë “mrekulli”. Fjalët e Tij hynin drejt e në zemrat e ndigjuesve, i bënin jehonë dëshirave të tyre të fshehta, portretizonin një botë krejt të ndryshme nga ajo në të cilën jetonin. Bota e tyre, e ndërtuar mbi themelin e sundimit të më të fortit, ku mbizotëronte “përdhuna e krenarit, vonimi i ligjës, gojëçthurja e zyrtarit dhe shkelmat që çdo vlerë zemërgjërë nga të pavlershmit merr…”, po të parafrazojmë të madhin Shekspir, do të përballej me një përfytyresë të re ku vëndin e dhunës, të mizorisë së të fuqishmëve do t’a zinte dashuria për njëri tjetrin. Fjalët e Tij ishin mesazhi i Krijuesit për një njerëzim të sëmurë, që luhatej në rrugën e tij mes ecjes përpara e vetëshkatërrimit.

Fjalët e Jezuit, sermonet para turmave e ndjekësve, parabolat e thjeshta me të cilat zbërthente thelbin e dukurive njerëzore, do të përbënin revolucionin më të madh që ka njohur njerëzimi në rrugën e tij të gjatë. Ai nuk ishte një revolucion me dhunë ku një pjesë njerëzish, të armatosur me një paketë bindjesh e idesh, do t’u a bënin të detyrueshme konceptet e tyre pjesës tjetër nëpërmjet armëve, terrorit e vdekjes, siç do të ndodhte shumë shekuj më vonë. Ai ishte shpallja e një doktrine barazie e drejtësie, ku elementi kryesor që do të përcaktonte marredhëniet mes njerëzve do t’ishte jo urrejtja, por dashuria e ndërsjelltë. Parimi themelor i asaj doktrine ishte “të mos i bëhej tjetrit ajo që nuk do të të pëlqente të të bëhet ty” e fuqia e saj në lajmërimin e një epoke të re ku njerëzimi, i sfilitur nga mëkatet e shumta, do të kishte mundësinë të shëlbehej e të ringjallej. Për t’ia arritur kësaj Zoti kishte dërguar në tokë birin e tij që, nëpërmjet kryqëzimit, do të shpëtonte njerëzimin nga pesha e mëkateve. Ishte një hap më tej kundrejt tabelave të Moisiut, që përcaktonin kontekstin moral në të cilin duhej të përshkohej jeta njerëzore. Krishti sillte mes njerëzve shpresën. Ky ishte rezultati më i rëndësishëm i pranisë së tij të shkurtër mes frymorëve të këtij planeti.

Fuqia e mesazhit të Tij ndau më dysh historinë njerëzore duke përcaktuar fillimin e një ere të re. Për dhjetëvjeçarë me rradhë historiografia e regjimeve komuniste e quajti me këtë term vitin zero kur lindi Krishti, duke mbajtur n’errësirë popuj të tërë mbi një nga ngjarjet më të rëndësishme të historisë njerëzore. Habit fakti që tani pasardhësit e atyre regjimeve janë bërë “mbrojtës të flaktë” të besimeve fetare e që marrin pjesë në meshat e Kërshëndellave apo Pashkëve, ose shkojnë në Vatikan për të kërkuar bekimin e Papës. Nëse nuk është shprehje tipike e hipokrizisë, e lidhur me interesa të mëdha të imazhit për oportunizëm politik, siç mendoj, duhet t’a pranojmë këtë dukuri si një nga mrekullitë e viteve të fundit të Jezuit.

Mesazhi i Krishtit u luftua, i u nënështrua për shekuj të tërë dhunës së Perandorisë më të fuqishme të kohës, asaj romake, në lashtësi. Të njëjtin fat pati në kohët e reja, kur u bë prè e sulmeve të paparimta të revolucionarëve të ndryshëm, në veçanti të idhtarëve të Marksit, të ardhur në pushtet në më shumë se një të tretën e botës. Megjithatë ai nuk u ndal, nuk u kufizua, nuk reshti së pushtuari mëndje e zemra njerëzish gjatë dymijë viteve. Kjo provon vërtetësinë e tij, sepse vetëm e vërteta ka fuqinë të shkallmojë mure, prita, gardhe që dhuna, në forma të ndryshme, i ve përpara për t’i penguar ecjen. Ai ushqeu gjithmonë shpresën për kohë më të mira e i armatosi njerëzit me durimin për të përballuar me dinjitet edhe sfidat më të tmerrshme, mbasi edhe në përshkimin e tuneleve më t’errëta të jetës fjala e Tij ishte një dritë në fundin e tyre.

Qindvjetori i shkuar vuri në provë shumë popuj e shumë njerëz nëpër lagerët e gulagët e pafund të ferreve naziste e komuniste. Ata qindra milionë krijesa njerëzore, që patën fatin e keq të kalojnë nëpër to, që u ballafaquan në çdo çast me dhunën e mizorinë, e dijnë mirë se me çfarë besimi e shprese në zemër i drejtonin sytë nga qielli, në heshtje duke kërkuar ndihmën e Tij…Dukej sikur pesha lehtësohej, dhimbja pakësohej e fuqitë shtoheshin. Thonë se në vitet e tmerrshme të shtypjes policore në kampin e Spaçit, mbas revoltës së 1973-shit, në netët e ftohta të dimrit mirditas, hija e Krishtit shoqëronte vargun e të burgosurve që i ngjiteshin malit për të marrë turnin e punës. Nuk di me siguri sa është e vërtetë kjo. Shfaqjet e Zonjës së Bekuar janë të vërtetuara në Lourdes, në Fatima, në Mezhdugorie, madje dhe të fotografuara, të Jezuit më pak. Por nuk do të kishte asgjë për t’u habitur dukuria e Spaçit, mbasi rrallë herë prova e dhimbjes ka qenë kaq e hidhur sa në qelitë dhe galeritë e atij kampi të mallkuar, në mesin e viteve 70.

Mesazhi i Krishtit është një gjithësi vlerash, konceptesh, dukurish, që shkojnë nga jeta intime e njeriut, tek bashkësia e parimet e saj, tek Shteti e ligjet e tij, tek Krijuesi e raporti i krijesës me të. Është një godinë madhështore ku nuk ka skuta të pandriçuara, ku parimin e dënimit e ka zëvendësuar ai i faljes, ku njeriu është objekt e subjekt i historisë së tij vetiake dhe njëherësh i asaj të njerëzimit. “ Nuk kam ardhur t’i u sjell paqen, kam ardhur me shpatë në mes tuaj…” shprehet Krishti në një nga predikimet e Tij. Në dukje ka një paradoks, jep idenë se edhe lajmëtari i dashurisë hyjnore ka nevojë për dhunën për të mbështetur argumentat e Tij. Në fakt shpata është simbolike, është lufta e brëndëshme që duhet të përballojë njeriu për të sendërtuar paqen me veten, me t’afërmit, me bashkësinë njerëzore e deri me vetë Krijuesin. Për vetë natyrën komplekse të njeriut, të përbërë së shumti nga instikte, dëshira, synime e interesa vetiake të njëanëshme, rruga e përsosmërisë morale, shtegu i domosdoshëm për të kaluar në paqen e brëndëshme dhe botën sipërore të Krijuesit, lufta brënda individit bëhet një praktikë e përjetëshme. Në këtë luftë del i fituar më shumë ai që mëkatet e tij i shlyen nëpërmjet pendesës së sinqertë, mbas një pjese jete të stuhishme, se sa ai që kalon jetën e tij duke respektuar parimet. Kur kthehet në shtëpi “djali plangprishës” shkakton më shumë gëzim se sa vëllai që çdo ditë punon normalisht për familjen. Duket diçka e pakapëshme për logjikën e thjeshtë tonën, madje bie ndesh me të, si në rastin kur Krishti predikon për t’i kthyer faqen tjetër shpullës.

Njerëzimi i projektuar nga Krishti është një shoqëri ideale e cila përjashton dhunën, si faktor rregullues i bashkëjetesës. Por sa i mundshëm do t’ishte sendërtimi i kësaj shoqërie që trashëgon që nga agimet e saj luftën mes njerëzve, madje dhe brënda një bashkësie apo familjeje, që fillon me vëllavrasjen? Krishti predikon, këshillon, shëron, bën mrekullira, por është i vetëdijshëm se mësimet e Tij janë më shumë në bazën e shëndoshjes e ringjalljes shpirtërore të njerëzve se sa të organizimit të tyre shoqëror e shtetëror. “Mbretëria ime nuk është e kësaj bote “, “ Rrugët e juaja nuk janë rrugët e mija “, janë pohime që nxjerrin në pah personalitetin jashtëtokësor të profetit. Ai nuk merr pozën e ligjvënësit dhe as të zbatuesit të ligjeve tokësore. Për Të është i huaj pushteti zyrtar mbi njerëzit, por Ai fiton mbi ta atë shpirtëror, sepse është zëdhënës i fjalës së Babait, i dërguar në Tokë për të ndryshuar rrjedhën e mbrapshtë të lumit njerëzor. Megjithatë Ai predikon parimet e rregullat e bashkëjetësës mes njerëzve, si koncepte rregulluese të shoqërisë, në të cilën institucionet shërbejnë si katalizatorë të dukurive shoqërore, pa të cilët bashkësia njerëzore do të kthehej në një anarki shkatërruese. Në këtë anarki do të përfitonin parazitët, mashtruesit, lajkatarët, njerëzit pa skrupuj që kanë për parim vetëm interesin e tyre. Në Tempullin e madh të Jeruzalemit Njeriu – Zot rrëmbeu kamzhikun dhe përzuri me të farisejtë që e kishin mbushur. Sa i dobishëm do t’ishte sot ai kamzhik për të pastruar institucionet e Vendit tonë nga farisejtë bashkëkohorë që i kanë pushtuar…..

Njeriu jeton në dy sfera që duken të ndara, por që nuk përjashtojnë njëra tjetrën. Njëra është ajo temporale, jeta e zakonshme materiale me problemet e saj të përditëshme, me lodhjen, varfërinë, punën, familjen, Shtetin e marrëdhëniet e individit me të dhe ligjet e tij. Tjetra është ajo shpirtërore, që duhet të mbështetet në raportin e brëndshëm me t’afërmit e me Hyjninë e në pregatitjen e vetes për ballafaqimin me Të, kur jeta tokësore të ketë mbaruar kursin e saj. Por ky dualizëm harmonizohet nga ligjet universale të Krijuesit që, nëpërmjet fjalëve të Krishtit, gjejnë përhapjen e tyre mes njerëzve e shërbejnë si udhërrëfyes në jetën e tyre. Në këtë kontekst është tepër domethënëse dhe e një aktualiteti të paperëndueshëm thënia: “Jepini Qezarit atë që është e Qezarit dhe Zotit atë që është e Zotit!”. Është një porosi shumë e vyer të cilën, fatkeqësisht, Njerëzimi, në rrugën e tij të gjatë, nuk e mbajti parasysh.

Vetë godina e Jezuit, Kisha katolike, për kohë të gjata, lakmoi rolin e Qezarit e, sa herë Qezarët e rradhës mëtuan të zëvendësojnë Zotin në jetën e vartësve të tyre. Neve, si popull, na takoi shorti më i keq, mbasi “Qezari” ynë e fshiu krejtësisht Perëndinë, jo vetëm nga goja e nënshtetasve të tij, duke u a bërë t’a paguanin me kokë, ose vite të gjata burgimi e pune të detyruar ushtrimin e kultit të saj, por edhe nga fjalori, duke e kthyer Shqipërinë, zyrtarisht, në Shtetin e vetëm ateist në botë edhe nga ana juridike.

Në qendër të doktrinës së Krishtit është koncepti i faljes, që bëhet urdhërues e merr tone madhore kur është fjala për të vrarë me gurë një prostitutë : “ Ai që e ndien veten pa faj të hedhë gurin e parë!” Është një nga pikat kulmore të Testamentit të Ri, një çast, në të cilin Krishti na paraqitet si një poliedër që rrezaton dritë gjithandej. Na zbulohet si vetëdija kritike e Njerëzimit, nga buron një konceptim i ndryshëm i ligjeve në fuqi, të trashëguara apo të fituara. Nuk mjafton të zbatohet një ligj që dënon një grua që shet trupin e saj, mbasi, në rastin konkret, faji nuk përqëndrohet vetëm në personin, por merr përmasat e një dukurie të përgjithëshme, në të cilën, thellë në vete, secili ka një pjesë. Prandaj aftësia e gjykimit njerëzor zbehet, nuk ka fuqi, i lëshon vendin gjykimit hyjnor, që shprehet nëpërmjet fjalëve që Jezui i thotë Maria Madalenës, të ulur në gjunjët e tij.

Jeta e shkurtër e predikuesit më të shquar të Njerëzimit përfundoi në kryq. Çastet e fundit nxjerrin në pah më së miri dyfishësinë e qënies së Tij njerëzore e hyjnore. Ajo klithmë dëshpërimi “Ati im, Ati im përse më ke braktisur?”, mbas një torture sfilitëse tri ditëshe i gozhduar në Kryqin e drunjtë, kur fuqitë njerëzore pothuajse ishin shterrur, është përsëritur me miliona herë në historinë e gjatë të mizorive njerëzore. Viktimat e këtyre mizorive kanë lehtësuar shpesh peshën e vuajtjes duke menduar Shpëtuesin e Njerëzimit në kryq. Ajo klithmë dhimbjeje e dëshpërimi u pasua nga qetësia e vdekjes dhe ngjitja në qiell. Ky akt përfaqëson mesazhin më të përkryer të shpresës, një mesazh që ngulitet thellë e që bën të mundur përballimin e së keqes në format e saj më skajore.

Kanë kaluar dymijë vite, por në çdo natë Krishtlindjesh ne rijetojmë çastin e Betlemit. E rijetojmë në forma e mënyra të ndryshme, jo rrallë edhe nëpërmjet shfaqjesh që s’kanë asgjë të përbashkët me personazhet e shpellës së Betlemit. I rijetojmë ata çaste me një hidhësirë në gojë, sepse jemi të vetëdijshëm se, megjithë përparimet që ka bërë Njerëzimi në rrugën e tij drejt zhvillimit e mirëqënies, megjithë realizimet fantastike të disiplinave të ndryshme shkencore, megjithë shpalosjen e paprerë të parimeve më fisnike në karta e dokumenta, ne mbetemi ende larg sendërtimit t’asaj shoqërie në të cilën mësimet e Krishtit të mos jenë vetëm objekt predikimesh klerikësh nëpër kisha.

Në çdo prag mesnate, kur presim në heshtje e të zhytur në përsiatje çastin simbolik t’ardhjes së Mesisë së Betlemit mes nesh, secili në botën e tij të vogël i bën një shqyrtim vetes, për të shkoqitur në intimitetin e tij, ku i vetmi dëshmitar mund të jetë Zoti, gjithshka që nuk duhet të kishte bërë apo ato që duhet të bënte dhe i mungoi dëshira, vullneti, interesi. N’atë intimitet të secilit, larg çdo lloj hipokrizie njerëzore, mbasi vetëm vetja nuk mund të gënjehet, ndoshta fillon ecja në rrugën e gjatë e të vështirë të sendërtimit të mësimeve të Krishtit. Aty lind shpresa se diçka do të ndryshojë për mirë.Ne e ushqejmë atë edhe se përvoja e gjatë e së shkuarës së Njerëzimit na le pak shteg për të besuar. Kjo është fuqia e Natës së Kërshëndellave, që nuk kanë mundur t’a pakësojnë as shekujt, as njerëzit, as teoritë apo doktrinat e tyre, që vazhdon të pushtojë, të magjepsë, sepse i flet shpirtit të njeriut dhe ai është i përjetshëm.

“ESKOBARI I BALLKANIT” DHE HESHTJA E SHTETIT

December 19, 2016 by dgreca

“Dy gjëra janë të dëmshme për atë që don të ngjisë shkallët e fatit : të heshtë kur është koha të flasë, e të flasë kur është koha të heshtë”/- FRIEDRICH BODENSTEDT (1819 – 1892)/NGA EUGJEN MERLIKA/M’u kujtua kjo shprehje e shkrimtarit e poetit gjerman të shekullit XIX, i dashuruar me poezinë persiane, kur pashë kronikën televizive të tubimit me rastin e analizës vjetore të punës së Avokatit të Popullit. Ndoqa me shumë interes fjsalën e z. Donald Lu e, më pas, edhe ndërhyrjen e z. Ilir Meta. I pari foli pa doreza, në lidhje me një ish funksionar shteti në Sarandë, mbi të cilin ka një mandat arresti ndërkombëtar, duke u shprehur, mes të tjerave : “Politikanë të majtë e të djathtë i u kanë kushtuar vëmëndje interesave të fuqishme të biznesmenëve të korruptuar , kriminelëve të mëdhenj dhe trafikantëve të drogës…. Kush mund të besojë se ky është një Vend serioz në luftën kundër drogës ?”. Nuk ishte një gazetar çfarëdo që bënte një pohim kaq të rëndësishëm n’adresë të politikës shqiptare, ishte përfaqësuesi i Shtetit më të fuqishëm të botës, një Shteti që konsiderohet për Shqipërinë aleati i parë strategjik.

Vetëm një gabim ka, simbas mendimit tim, ambasadori Lu, që politikanët shqiptarë i ndan në “të majtë” e të “djathtë”, siç vetëquhen ata vetë, që prej një të katërt shekulli, në hullinë e mashtrimit të madh që përcolli epokën e shëmbjes së komunizmit, si sistem shoqëror n’Evropë e kryesisht në Shqipëri. Në politikën shqiptare nuk ka të djathtë, sepse të djathtët e vërtetë alla Churchill, Adenauer, De Gasperi etj. u asgjësuan n’embrion nga marrëveshtjet e Teheranit e të Jaltës në vitet e para dyzet dhe u sterilizuan përsëri në vitet nëntëdhjetë si pasojë e një tjetër marrëveshjeje në Maltë 1987, gjithmonë mes dy mbishteteve SHBA dhe BRSS. E gjithë kalesa pas komuniste në Shqipëri ka qënë një vënie në jetë e strategjisë së asgjësimit të çfarëdo mundësie, sado të vogël, për të patur një forcë me të vërtetë të djathtë në jetën politike.

Aq është e vërtetë kjo sa që në marsin e vitit 1991, në Pallatin e Kulturës në Tiranë, si ish i përndjekur politik, kam marrë pjesë në një tubim që, në shpalljen e vënë jashtë, i kushtohej themelimit të së Djathtës shqiptare. Organizatorët e saj ishin Ardian Klosi dhe Edi Rama, sot kryetar i PS. Kjo ndodhte kur e djathta e Mërgatës shqiptare, Blloku Indipendent shprehej per mbështetjen e tij të plotë Partisë Demokratike. Ata që krijuan PD, nën shkopin e dirigjentit, në përputhje me Manifestin e Katovices gorbaçoviane, i dijnë mirë hollësitë e atij proçesi shoqëror e politik jo moral por pragmatist, e ndoshta, para se të kalojnë në gjygjin hyjnor, do të kenë mirësinë t’u a lenë të shkruar bashkatdhetarëve të tyre atë të vërtetë. Dola pak nga tema e bisedës, sepse shprehja e ambasadorit, më shumë se për një kundërshtim, kishte nevojë për një saktësim. Në Shqipëri e majta është e pranishme në të gjitha nuancat e saj, që nga e kuqja e gjakut deri tek e kaltërta apo bluja, duke patur si modele simotrat e tyre evropiane e botërore, E djathta. si mendim politik, mund të përfaqësohet nga ndonjë individ apo studjues i rrallë. Edhe ky fakt është një nga veçantitë e realitetit tonë, në ndryshim nga të tjerët.

Shprehjet e ambasadorit janë aq të rënda sa i ngjajnë një tajfuni, nga ato që asgjësojnë gjithshka që gjejnë përpara. Edhe përmasa më e pakët e dinjitetit vetiak, po të ishte e pranishme tek përfaqësuesit e klasës drejtuese shqiptare, në politikë, drejtësi, administratë etj., do t’i kishte shtyrë këta zotërinj e zonja të përpiqeshin, qoftë edhe për sy e faqe, të përgënjeshtronin fjalët e ambasadorit. Në gjithë aradhën e tyre vetëm Ministri i Drejtësisë u mundua të shfajësohej, duke renditur rregullat e rregulloret për postin e tij, por jo duke kundërshtuar padinë e ambasadorit. Të tjerët heshtën, duke pranuar me atë heshtje vërtetësinë e atij pohimi.

Mbas ambasadorit foli Kryetari i Kuvendit, i njohur për përpjekjet për t’u paraqitur si njeri i dialogut, i “urtësisë politike”, i “klimës së ngrohtë” me kundërshtarët. Në fjalën e tij nuk gjeta asnjë shenjë në lidhje me varretë e ambasadorit. Z. Meta lakoi fjalën “magjike” “Vetting”, që prej muajsh ka pushtuar politikën shqiptare dhe jo vetëm atë. Është koncepti i asaj fjale që prish gjumin e znj. Vllahutin, të z. Lu, madje dhe t’atyre sipër tyre si znj. Mogherini apo znj. Nuland, që përsëritet në çdo dalje të Kryeministrit Rama e që shmanget me pak bezdi nga drejtuesit e PD, nga Berisha tek Basha. Prej të parëve quhet si “guri filozofal”, i aftë të zgjidhë të gjitha problemet e panumurta të kalesës shqiptare, prej të dytëve si një farë “Kali i Trojës”, që do t’i verë flakën ngrehinës pas komuniste shqiptare. Ku qëndron e vërteta ?

Simbas mendimit tim modest, as në njërën as në tjetrën tezë. Vettingu që, në përfytyresën e përgjithëshme, është kriteri i zgjedhjes dhe shoshitjes së gjyqtarëve e prokurorëve, vlerësohet jo vetëm në vështrimin e PS, por edhe të ndërkombëtarëve, si rruga e vetme për të moralizuar, jo vetëm sferën juridike e gjyqësore t’administratës shqiptare, por është edhe rruga më e shkurtër për të vënë në hullinë evropiane të gjithë realitetin tonë. Sigurisht Vettingu është i rëndësishëm për ndryshimet e nevojshme në Shqipëri, nëse ai nuk do të kufizohej vetëm në krijimin e një organigrame të re “revolucionare” të organeve të Drejtësisë, por do të vazhdonte pa humbur kohë në fazën tjetër, n’atë të moralizimit të politikës, që më duket se është një nga problemet themelore të shoqërisë e të Shtetit tonë. N’atë rast mund të flitet për një çast kthese historike në shoqërinë shqiptare. Por…. një mundësi e tillë, më duket se i ngjan më shumë një mirazhi, ndaj të cilit, sa më shumë kujtojmë se i afrohemi, aq më shumë na largohet.

Është vështirë të besohet se një Shtet, i cili deri para dy muajsh mbante n’organikën e tij “Eskobarin e Ballkanit”, edhe se gazetat e huaja kishin shkruar për veprimtarinë e tij poliedrike të paligjëshme, edhe se shërbimet e huaja kundër drogë kishin lajmëruar me kohë për rrezikshmërinë e tij, duke kërkuar arrestimin, të ketë në vetvete në qelizat dhe indet e skuadrës së tij qeverisëse dëshirën, aftësinë apo vullnetin për të shëruar gjëndjen komatoze në të cilën gjindet Shqipëria. Po e quaj komatoze gjëndjen e saj, sepse një popull që voton e zgjedh kriminelë të përmasave të ndryshme në drejtimin e punëve të tij, një Shtet që me vullnetin e tij kthehet në një “Kolumbi t’Evropës”, ku jetesa e qytetarëve si dikur në piramidat financiare, bazohet mbi kultivimin e transportin e kanabisit, pra në rrugët e paligjëshme, është vështirësisht e besueshme të ndryshojë, sa hap e mbyll sytë, si pasojë e aktivizimit të disa dhjetra gjyqtarëve e prokurorëve, të cilët nuk dihet si do të zbresin nga “qielli”.

E keqja e Shqipërisë mbetet pikërisht ajo klasë drejtuese që, edhe e vënë para padive të bashkëpunimit me krimin e organizuar, as skuqet as zverdhet, por paturpësinë mundohet t’a shkarkojë brënda species, duke vazhduar të mashtrojë e të dëmtojë pafundësisht interesat e shqiptarëve. Kundërshtija, në dukje, mes përparësisë së dekriminalizimit apo Vettingut, në të cilën prej muajsh Shumica qeverisëse dhe Opozita përpiqen të fajësojnë njëra tjetrën, më duket një flluskë sapuni, mbasi të dyja dukuritë plotësojnë njëra tjetrën, duke moralizuar jetën e Shtetit, nëpërmjet rivendosjes së ligjëshmërisë në trupin e tij.

Ҫështja Balili ka nxjerrë lakuriq para shqiptarëve e para botës pikërisht problemin e zbatimit të ligjëshmërisë. Si një dukuri e veçantë, apo si maja e dukurive të paligjëshme që kryhen në Vendin tonë, ajo nuk mund të ketë një përgjegjësi të përgjithëshme, duke përjashtuar këtu mendësinë e pasurimit të shpejtë e me mjete të paligjëshme, edhe kjo gjithmonë e lidhur me shëmbullin e keq të politikës në këta vite. Përgjegjësia, e thënë hapur e pa mëdyshje, bie mbi Qeverinë e hallkat e saj të rendit publik, por edhe mbi organet prokurorisë e të hetimit.

Në majin e këtij viti autoritetet greke zunë një sasi prej më shumë se 700 kg. kanabis, duke arrestuar 15 vetë e duke lëshuar një udhër arrestimi për Klement Balilin. Ky ishte i dyti mbas atij të Gjykatës për Krimet e Rënda të Tiranës, ndërsa ai prehej i qetë në detyrën e tij të Drejtorit të Transportit Rrugor në Sarandë, posti më i përshtatëshëm për të trafikuar drogën në Jugun e Shqipërisë, në Greqi e prej andej n’Evropë, kryesisht n’Itali. Ja çfarë shkruante më 16 maj 2016 gazeta kryesore italiane, “Corriere della Sera” e Milanos, ndërmjet të tjerash :

“… Trafikantët parapëlqejnë Milanon si vend mbrritje përfundimtare, sepse n’atë rast çmimet ngrihen me 700 – 800 euro kg. Në krye të asaj ngarkese dhe të dhjetra të tjerave, është një i padyshueshëm, i mbiquajtur “Eskobar i Ballkanit” dhe i kërkuar në gjysmën e Evropës. Klement Balili është një manaxher i Shtetit, një njeri i besimit të Qeverisë shqiptare që përsëri ka rënë në telashe të mëdha me narkotikët. Ditët e shkuara Dea, agjensia kundër drogë amerikane, ka bërë kritika të thella mbi shkallën e komprometimit mes “aparatit” dhe trafikantëve. Nga ana tjetër nuk është zgjidhur ende çështja e bujshme e Dritan Zaganit, polici që në kërkimet e tij kishte arritur shumë afër ministrit të Brendshëm shqiptar…… Simbas akuzës Ballili…. përdorte rolin institucional për të lëvizur drogën dhe të njihte në kohë reale veprimet e gjykatësve e të policëvet. Që në drejtësinë shqiptare diçka nuk shkon është e njohur : kriminelë pranë arrestimit nga hetues të huaj marrin një fryrje në vesh dhe zhduken…”

Kur arrin informacioni në këtë përmasë në një gazetë, sado e rëndësishme të jetë, organet e Hetuesisë e të Drejtësisë e kanë përfunduar hetimin e tyre, pra çështja është e njohur në interpolin evropian. Pas një shkrimi të tillë Qeveria, Prokuroria e Përgjithëshme, organet e zbulimit, që kanë si detyrë të parë mbrojtjen e interesave dhe të imazhit të Vendit të tyre në botë, duhej së paku të mbanin nën një mbikqyrje të rreptë 24 orë në 24, zyrtarin e tyre në Sarandë dhe, në çastin që do të shihnin një përpjekje largimi nga ana e tij, t’a ndalonin. Nuk u bë asgjë nga këto, u kërkuan “provat” dhe pak ditë para se ato të arrinin, nëpërmjet një dosjeje prej 10.000 faqesh(!!!) të Prokurorisë greke e të Deas amerikane, Klement Balili u zhduk, u bë i “pakapshëm” për dyqind policët në “ndjekje” të tij….

Ky nuk është vetëm një turp i madh për Shqipërinë dhe drejtuesit aktualë të Shtetit të saj, por është edhe një dukuri që detyron të tjera veprime. Në historinë e Luftës së Ftohtë mes Perëndimit demokratik dhe Lindjes komuniste, ka patur raste të dorëheqjes së Qeverive perëndimore, edhe për faktin e vetëm se në rrethin e bashkëpuntorvet të Kryeministrit zbuloheshin spiunë të shërbimeve të fshehta të shteteve kundërshtare. Një trajtim kaq “bamirës” i problemit të Balilit, që diskrediton botërisht Shtetin shqiptar, nuk mund të mos ketë pasoja të drejtpërdrejta. Ose Kryeministri e Kryetari i Shtetit janë të vendosur të nxjerrin përgjegjësitë e vartësve të tyre në këtë çështje tepër të shëmtuar, ose dhe ata së bashku me të tjerët duhet të japin dorëheqjet. Kështu Shqipëria, së bashku me miratimin e Vettingut për sistemimin e Drejtësisë, duhet të shkojë në zgjedhje të parakohëshme, në të cilat populli të shprehet qartë nëse pajtohet me Shtetin mafioz, që ve në bazën e ekonomisë së tij kultivimin dhe eksportimin e drogës n’Evropë, apo kërkon një alternativë qeverisjeje të denjë për një shtet antar të Bashkimit evropian.

Në të kundërt, nuk ka Vetting që të hapë dyert e Bashkimit evropian për Shqipërinë. Para kësaj gjëndjeje është detyrë e cilitdo shqiptari, kudo në botë të mos heshtë, për t’i treguar botës, miqve dhe kundërshtarëve se Shqipëria nuk do të jetë modeli i shtetit mafioz, por kërkon të jetë “nji Zonjë e randë”, siç e projektuen Etërit e Kombit më 1912, e siç e dëshiruan studentët e dhjetorit 1990.

Dhjetor 2016 Eugjen Merlika