Fadil Lushi – Page 4 – Dielli

INJORANCA ËSHTË NËNA E GJITHË TË KËQIJAVE!

May 6, 2015 by dgreca

Opinion nga Fadil LUSHI/
Një ditë një miku im më tha se fqinji i tij kishte “dalë fare nga mendtë”. Sabah e aksham i shqetësuaka fqinjët e apartamentit ku jeton dhe për këtë, padrejtësisht, e kishin konceptuar si “jashtëqitja e mëhallës së tyre”(!?). Ky sa herë që i bën “hesapet pa hanxhiun”, aq herë nuk i dalin ato dhe, kur nuk i dalin, aq herë kalamajve të tij ua shanë nënën…, por zonja e tij e nderuar, ia kthen përgjigjen e mprehtë, të goditur dhe të menjëhershme: “Të marrsha të keqen! Hajt, mos i gënje fëmijët dhe mos u ushqe me shpresa të kota e të vdekura!”. Ky fqinji, disa ditë më parë, pa “arsye ishte preokupuar” me atë pankartën e Ernesto (Che) Guevara-s që e kishte parë diku te sheshi “Shkupi 2014” gjatë protestave të organizuara nga punëtorët dhe anëtarët e sindikatave të Republikës së Maqedonisë, me rastin e 1 Majit. Kur ky “preokupim nuk i kishte mjaftuar”, ishte dalldisur me “punët” e kryeparit të partisë politike në opozitë gjegjësisht, të partisë së Lidhjes Socialdemokrate të shtetit biblik, në veçanti me “bombat a patatet verore, të ziera, të pjekura, të fërguara dhe të skuqura të tij”, mandej kishte vendosur të “fusë hundët” a të merret edhe me “emrat e mysafirëve të ftuar” në punimet e kongresit të VMRO-DPMN-së, si dhe me kandidaturën e kryeparit të saj, në detyrë…, ishte dalldisur me “panoramën fizike” të ca lëneshave si dhe të njerëzve të pasur, po edhe të atyre në nevojë…, ishte dalldisur edhe me faturën e qirasë së shtëpisë si dhe me atë të rrymës që “gabimisht hesapin ia kishin futur a rrasur deri në kurriz”(!?). Kur edhe gjithë këto “dalldisje nuk e ngopën“, filloi të merret me dertet dhe me fukarallëkun e miletit, ra në konflikt me vetveten si dhe me politikanin e zonës së tij, i cili vite me radhë, me premtime boshe, kinse ia paskësh përbuzur votën e tij të shitur, të blerë, po, në doni thuajeni, edhe si të shituar!? Për këtë arsye, dhe të tjera të tilla, kishte lënë pas dore të gjitha “detyrimet” e tij…, se me çfarë detyrash (shtëpiake) ishte i ngarkuar një dreq e di. Një gjë e dimë se kur duhet të shkojë në pazar, ai “ frekuenton mejhanen e Xhelo qufarit”(!?), që gjendet diku në Çarshinë e Epërme të “katundit poteremadh”(!?) të Tetovës.
Miku im nuk ndryshon nga mendja e fqinjit të tij. Edhe ky ka një dërrasë mangët, ndonëse vend e pa vend çan kopalla!? Sa herë që më takon, muhabetin e fillon me shamatë dhe me ca shprehje anadollake. Kur do të të përcjellë ndonjë haber që i dedikohet armikut të tij, e bën ashtu si në gjumë, të krijon përshtypjen se e ka gjumin si të pleshtit dhe kur ta thotë haberin, nuk e koncepton tamam. Më thotë se ishte “ngatërruar më kot” me Blendin gjegjësisht me Fevzon si dhe me emisionin e tij OPINION!? Kur i parashtrova pyetjen se ç‘pate me të, ma ktheu: “Ja, po ta shpjegoj vakinë. Fevzoja në emisionin e së mërkurës u bëri tarafllëk femrave të bukura shqiptare që nga vakti i mbretit shqiptar, Ahmet Zogolli e deri më sot. Në atë mbrëmje atij sikur i paskësh munguar burrëria shqiptare, kinse tek ai nuk ishte hetuar ai shovinizmi mashkullor, kinse i kishte munguar fytyra dhe ai zëri i malësorit, sikur i kishin munguar mendimet dhe zakonet patriarkale…, sikur i kishte munguar ajo fryma e kohës së vjetër e të tjera”(!?). Një ditë “ishte ngatërruar edhe me ekologjistët katundarë(!?) dhe ashtu troç u kishte thënë: Ç’u zë zori juve për ajrin e ndotur të kasabasë sime…, ç’u hyn në punë juve trafiku i ngarkuar i lagjes sime”(!?). Filloi të ngatërrohet edhe me mua, kinse, sipas fqinjit të tij, shkrimet i mia paskan qenë “nekrologjike, të sajuara, shkrime që përcjellin lajme të njohura dhe mbase edhe të absolvuara”(!!). I thashë t’i bënte të fala fqinjit të vet se unë, “filan fistaku”, do të shkruaj për aq kohë sa do të frymojë inati i tij prej shqiptari dhe për aq kohë sa ai do të jetojë aty pranë mëhallës sate…, do të shkruaj për aq kohë sa atij nuk do t’i hynë në punë dertet dhe sikletet e të tjerëve. Si duket, ky miku, sikur ra dakord me “konstatimet e mia” dhe më tha nëse do vazhdoja të shkarravisja, atëherë të shkruaja edhe për atë mbledhjen e Rijasetit të Bashkësisë Fetare Islame të Maqedonisë. Sikur desha t’i them se kjo është paksa e sikletshme, aq më tepër kur “Rijaseti në mbledhjen e vet të fundit kishte vendosur që të shkarkojë nga posti myftiun e qytetit të…, N.N., sekretarin e përgjithshëm në BFI, N.N. dhe N.N nga Myftinia e N.N. Mosmarrëveshjet në BFI lindën pasi ish-myftiu nga…, N.N., dyshohet se ka keqpërdorur një kredi prej “xxx” mijë eurove që është marrë në emër të BFI-së”(!?). Nëse miqtë e mi të lartpërmendur, tok me mua, “prodhuan ca lajme të papërfillshme”, ky lajm që do e lakojmë në vijim nuk mund të thuash se është i parëndësishëm, sidomos kur hetohet tash a në vigjilje të Muajit të bekuar të Ramazanit. Sot e gjithë ditën e Perëndisë asnjeri nuk mund ta anashkalojë këtë lajm që del nga një institucion, sa human po aq edhe emancipues, një institucion që nuk është dosido, një institucion që nuk është i “rezervuar” as për azilantë e as për klandestinë…, një institucion që është i vetmi që nuk njeh, po edhe nuk i nënshtrohet tranzicionit tonë politik të bezdisshëm dhe të pafund, është i vetmi institucion pa pronarë, është një institucion në hapësirat e të cilit, nuk ka dhe as që mund të ketë vend për njerëz me moral të dyfishtë, nuk është një institucion ku mund të futesh fukara e të dalësh me xhepa të thellë, është një institucion që nuk njeh parti politike, që nuk njeh as shtet e as qeveri…, që nuk është në vartësinë e…, është një institucion që njeh Zotin dhe që i nënshtrohet fjalës së tij, është një institucion ku përcillen mesazhe të solidaritetit, institucion që nuk njeh fjalën e rreme dhe as të shtrembëruar. Nëse dikush edhe në të ardhmen do të mëtojë ta nënshtrojë këtë institucion, atëherë e meriton atë thënien e psikologëve, ku, pos të tjerash, thuhet: “Injoranca është nëna e gjithë të këqijave!”. Ne i besojmë këtij konstatimi të psikologëve, sa për të tjerët nuk dimë!?
Ata që merren me të kaluarën do të thonë se historitë e shpëtimit të shqiptarëve, sipas një mendimtarit tonë të madh, kanë këto rrjedha: “…, ne shqiptarëve nga greqizimi na shpëtuan romakët, nga latinizimi na shpëtuan bizantinët, nga sllavizmi respektivisht nga “grykësia imperialiste sllave” na shpëtuan turqit dhe, së fundi, na shpëtuan amerikanët bijat dhe bijtë më të mirë kosovarë. Unë jam kureshtar ta di se kush do ta rrënojë atë kështjellën e “perandorisë së inateve tona patologjike e histerike”(!?). A mos vallë ky shtet me gjithë “insanatin” e vet është shndërruar në spital neuropsikiatrik a në Bardovcë…, (duke futur në këtë strajcë edhe artikullshkruesin, mikun tim dhe fqinjin e tij).

“VARENI KËTË NJERI, SEPSE OFENDOI PADISHAHUN! “

April 29, 2015 by dgreca

Nga Fadil LUSHI/
Duke qenë të ndërgjegjshëm se kryetitulli i këtij vështrimit është paksa denigrues, ne do të bëjmë përpjekje që sadopak ta humanizojmë. Njerëzit që merren me poezi do të thonë se poeti dhe kritiku nga Kosova, Sabri Hamiti, dikur moti, poezinë e tij “DIMËR I EGËR” e kishte përfunduar me vargun: “Përsëritja përsëritet përsëri”. Kjo mua më dha të “drejtën” ta përsëris (pjesërisht) një shkrim timin paraprak. Dhe për ta “ritrajtuar” këtë vështrim gazete, do t’i referohem një historie anadollake për dy imamë.
Njohësit e mirë të Perandorisë Otomane lakojnë një ndodhi që lidhet ngushtë me jetën e një padishahu, i cili, dikur moti, në oborrin e tij perandorak kishte angazhuar një imam me detyrën që çdo të premte, pas namazit të xhumasë, t’i ligjëronte çështje të fesë. Këtë imam, që ishte i privilegjuari i oborrit të sulltanit, imamët e tjerë të kasabasë së tij e kishin shumë inat. Kështu, një ditë para se të shkonte në sarajin e padishahut, një koleg i tij e kishte lutur që bashkërisht të drekojnë. Ky sherrxhi e kishte porositur prej përpara kuzhinierin, që gjellës së imamit të padishahut t’i hidhte sa më shumë hudhër. Pasi kishin ngrënë drekë, imami merr udhën për në oborr. Meqë kishte hetuar se gojës së tij i vinte era hudhër, kësaj radhe kishte ndenjur larg lartmadhërisë së tij, që ky i fundit të mos sikletoset nga era e gojës së tij. Padishahu këtë gjë e kishte vërejtur, megjithatë nuk i kishte dhënë rëndësi. Pas xhumaje, imami hileqar i kishte dërguar selam padishahut se imami i tij kishte nxjerrë llaf në çarshi kinse gojës së tij i ardhka erë e keqe dhe për këtë ai paska ndenjur larg tij. Kur imami paska shkuar të premten tjetër të ligjërojë dhe pasi i paska kryer obligimet, padishahu i qenka drejtuar imamit të tij me këto fjalë: “Imam efendi, në dy muajt e ardhshëm unë nuk do jem prezent në oborr dhe për këtë t’i do të jesh i liruar nga obligimet! Gjatë kësaj kohe ti do të vizitosh hapësirat e perandorisë me shpenzimet e oborrit!”. Pastaj sulltani i jep ca para dhe dy zarfe, ku kishte ca urdhëresa. Në të parën shkruante se ky njeri është imami i padishahut dhe ndaj tij duhet pasur respekt të veçantë, ndërkaq në zarfin e dytë, të cilën imami duhej ta dorëzonte në kasabanë e fundit të udhëtimit të tij, pos të tjerash, shkruante: Vareni këtë njeri, sepse ka ofenduar padishahun!?
Duke qenë shumë i ndershëm, imami nuk e sheh të udhës t’i bëjë shpenzime plotësuese sulltanit, prandaj me zemërgjerësi këto dy zarfe ia ofron kolegut të tij (që kishte qëllime djallëzore) duke i thënë se ai nuk kishte dëshirë të bënte një udhëtim të tillë. Imami që donte t’i bëjë sherr kolegut dhe që donte t’i zinte vendin në oborrin e sulltanit, mori udhën (pa kthim) dhe kur arriti në kasabanë e fundit dorëzoi zarfin e dytë. Ndërkohë që nizamët e padishahut po përgatiteshin ta varin, ai u thotë: Unë nuk jam imami i padishahut, është ai tjetri që ma dha zarfin! Mirëpo nizamët i besuan urdhëresës që ishte në zarfin e dytë. Me qëllim që të mos vihej re se ka refuzuar urdhrin e sulltanit, imami u detyrua të mbyllet për dy muaj në shtëpinë e tij. Pasi kaluan dy muaj dhe kolegu i tij nuk u duk atypari, një ditë ai vendosi të kthehej në sarajin e padishahut. Kur e pa padishahu imamin e tij, u shqetësua shumë dhe kërkoi shpjegime plotësuese prej vezirit se pse imami i tij nuk ishte likuiduar. S’do mend se këto shpjegime i bëri imami, duke ia treguar padishahut të vërtetën për drekën dhe ushqimin me shumë hudhër dhe për ato dy zarfe që ia kishte dhënë “mikut” të tij të djallëzuar.
Thonë se padishahu jo gjithsecilit ia jepte nofkën “bej” dhe, para se ta bënte këtë, kishte parasysh origjinën e fesë dhe jo etninë. Nëse dikur padishahu u ngjiste shqiptarëve myslimanë nofkat përkëdhelëse si, për shembull, “bej, pasha, efendi, vezir, aga” e të tjerë, sot, këtu në nënqiellin e Gadishullit Ilirik, një e vetëquajtur “sulltaneshë”, po edhe një i vetëshpallur “vezir”, shqiptarëve u ngjisin llagape tallëse, denigruese, poshtëruese dhe fyese si, për shembull, “shiptari, shumari, indijanci, indijanki, divo pleme, kosovo drvo” e të tjerë, pa dallim nëse ata janë ministra, deputetë, politikanë, mjekë, akademikë, studentë, nxënës, bujq, klerikë, bektashinj, toskë a gegë, fëmijë, të moshuar, shehërli e katundarë. Dhe kur “veziri dhe sulltanesha” nuk ngopen me këto nofka të trilluara a të shpikura, atëherë pasojnë urdhrat e padiskutueshëm rreth burgosjes të sopotarve, brodecarve e të tjerëve…, do të thonë “burgosni indianët pavarësisht se janë të pafajshëm…, hiqeni zvarrë atë motër shqiptare që njihet si “…, nji zojë e randë, që burrat e dheut e thirrshin nanë”, siç do të thotë Pashko Vasa në poezinë e tij për “Atdheun”: “O moj Shqypni, e mjera Shqypni / Kush të ka qitë me krye n’hi”…, (ndonëse këtë nënë asnjëherë nuk e zunë në faj).
Eh, për pak më doli nga mendja një detaj i lidhur ngushtë me burgosjet e “indijancave po edhe shumarëve”…, si “harroi veziri dhe sulltanesha” që ta heqin zvarrë dhe mandej edhe ta burgosin heshtjen e intelektualëve tanë, ta heqin zvarrë përdhe dhe ta burgosin harresën e përhershme, moskokëçarjen dhe mosinteresimin politik të Tiranës, të Brukselit dhe të Prishtinës, për çështjet tona këtej gardhit, këtej kufijve pa kufij!?…, “çuditërisht” si nuk e “heqin zvarrë e mandej ta burgosin”(!?) atë poezinë “Fshati im” të Andon Zako Çajupit, ku thotë: “Burrat nën hije/ lozin, kuvendojnë/ pika që s’u bie/ se nga gratë rrojnë!”
Kur po e përfundoja këtë vështrim, ja më “erdhi” një urdhëresë nga “indijanka” e shtëpisë. Ishte një urdhër i prerë! “Lëri llafet, po shko të blesh bukën e sabahit”(!?) Thashë “do ta zbatoj urdhrin për hir dhe për hatër të barazisë gjinore” dhe njëkohësisht “për ta inatosur dhe anashkaluar atë thënien e Çajupit: “Burrat nën hije…”. Duke bërë pazarin te “bakalli” aty pranë apartamentit, takova fqinjën time, Artën, që edhe ajo kishte mëtuar ta respektonte “barazinë gjinore”(!?). Edhe ajo m’u duk si një “shiptarka”, por ama me karizmë. Pos mirëmëngjesit, më tha: “Kjo ministrja e ka gabim krahasimin. Indianët njihen për dinjitetin e tyre dhe për mbrojtjen e llojit të vet”… Lëre që i besova, por edhe thashë se shkrimi do të më dalë i humanizuar. Kur u ngjita në banesë, në “facebokun” tim kishte “arritur” një mesazh nga një miku im, ku shkruante: “Një lutje deri te kuadri akademik që merr rrogë në USHT, UEJL, UKIM, Ballkan University dhe disa universitete të tjera që nuk ua di emrat: Të paktën një herë në jetë shprehni qëndrimin tuaj për një çështje të caktuar që ndodh në Maqedoni! E di se shumë prej jush keni probleme me gjuhën shqipe, por s’ka lidhje ngase edhe “tarzançe” nëse shkruani, do ta llogarisim se keni thënë diçka. Mos kini frikë! (P.S.) Ky status nuk i përfshin ata profesorë të nderuar që paraqiten në publik e që për fat të keq numërohen në gishta”.
“Shyqyr” Zotit që nuk më kishte përfshirë edhe mua në atë (s)kuadër. Ka shumë kohë që kam nxjerrë një përfundim logjik: sa më shumë të kesh miq më të mençur se ti, aq më keq për egon, çallëmin, fodullëkun dhe megalomaninë tende (!?).

ATA QË MË KOT TROKITNIN NË DYER TË MBYLLURA

April 16, 2015 by dgreca

Nga Fadil LUSHI-Tetove/
Një mikut tim, një ditë i ishte fiksuar në mendje ideja rreth gjurmimit të historive të ca shqiptarëve të cilët dikur moti, kishin kërkuar lirinë e vonuar të vatanit të tyre. M’u duk një ide mjaft fisnike, humane dhe mbase emancipuese, por në fakt ishte një punë bajagi e sikletshme. Kur ky im mik më takoi në sabah, më tha: “Këtë punë do ta bësh ti, pasi që ti di më mirë të bësh gjurmime të ti-lla… dhe, nëse do ta bësh këtë, mos harro t’ia (për)caktosh me përpikëri dallimet”. Ia ktheva se po ta bëj, do ta bëj me përkushtim, aq sa di dhe aq sa mundem. Nuk do ta bëj ashtu shkel e shko, pasi që njerëzit e tillë gjegjësisht ata që jetuan para vaktit tonë, nuk meritojnë dedikime me shkarravina!
Para se të filloja ta ndërtoj paragrafin e parë, më “iku” mendja te Visari nga Durrësi. Të gjithë ata që kanë pasur mundësi ta lexojnë veprën e Visar Zhitit, “Ferri i çarë”, pa dyshim se kishin gjetur një mal me histori të denigruar dhe të llahtarshme, një histori që llafos vuajtjet e njerëzve të lanë pas dore edhe nga shteti, edhe nga… Ajo vepër shpërfaq edhe ca vaki të nënës së Visarit, e cila në muajin dhjetor të motit 1979 kishte TROKITUR në derën e Dritëro Agollit, që asokohe kishte qenë kryetar i shkrimtarëve të Republikës së Shqipërisë, kishte TROKITUR edhe në derën e Ismail Kadaresë, edhe në derën e Bashkim Shehut, të birit të kryeministrit të Shqipërisë, Mehmet Shehu, si edhe në dyert e institucioneve qendrore, institucione këto që të “padëgjueshmëve a armiqve të popullit ua merrnin “masën e samarxhiut”. Kjo nënë kishte kërkuar prej tyre që t’i ndihmojnë për t’ia liruar të birin e saj nga burgu i Tiranës dhe më pastaj nga ai i Spaçit. Fatkeqësisht, ajo nënë asnjëherë nuk e shijoi a nuk e mori ndihmën e tyre. Se pse nuk e shijoi atë ndihmë, ne nuk e dimë…, mbase këtë informacion mund ta kenë emrat e lartpërmendur…, po edhe ata që dëshmuan kundër Visarit në procesin gjyqësor, ata të cilët ishin në cilësi të kodoshëve dhe në cilësi të dëshmitarëve të rremë.
Sot të kërkosh të bësh paralelizëm a të bësh dallimin, sado qoftë i vockël, mes diktaturës shqiptare dhe asaj të ish-Jugosllavisë së Titos, mes diktaturës së shtetit ku aktualisht “frymojnë” shqiptarë “maqedoncë”, mes Burrelit, Spaçit, Goli Otokut, Idrizovës, mes proceseve të montuara politike (pjellë e Enverit dhe di-ktatorëve të tjerë të tillë si ai), mes “Sopotit”, Gostivarit, Brodecit dhe së fundi edhe me atë të “Monstrës”, do të ishte një marrëzi e radhës, jo se nuk e bën dot, por edhe sikur ta bësh nuk të del hesapi, sepse nuk do të gjesh kurrfarë dallimi mes tyre…, atë dallim që ma kërkoi miku im “ta bëj“ në fillim të shkrimit(!?). Dikur moti, gjegjësisht në vitet e gjashtëdhjeta, një shqiptar i dënuar politik, pas kushedi sa motesh kishte “braktisur” burgun në Petrova Rupa famëkeq dhe kur kishte arritur në stacionin hekurudhor të Shkupit, dikush e kishte pyetur: “Hë, more burrë, ku do shkosh tani”(!?)”. Ai ishte përgjigjur: “Eh, ç’të të them xhanëm, mos më pyet mua se ç’drejtim do të marr…, pyete rrugën me kalldrëm, ajo të tregon me tamam se ku do më çojë”(!?). Pasi “përfundoi” bisedën e shkurtër, tundi kokën dhe ktheu shikimin dhe mendjen në drejtim të Goli Otokut, duke menduar se e kishte pas shpine, e jo një mijë kilometra larg tij…, sikur donte t’i kthehej(!?). Ata që e mbajnë mend këtë njeri, thonë se ai nuk kishte askënd nga familja…, prindërit kishin ndërruar jetë derisa ai hiqte të zinjtë e ullirit…, zonjën ia kishin (ri)martuar me zor, me një komunist shqiptar, i cili në vaktin e sundimit të tij, urinonte në magjen e miellit të fqinjit të tij fukara. Thonë se askujt nuk i kishte hak, po përkundrazi, të tjerët i kishin hak. Kur ishte “ndërgjegjësuar” se nuk e “përfillnin” dhe nuk ishte në “shërbim” të mëhallës, në “shërbim” të vatanit e aq më pak të miletit, kishte vendosur që të mos TROKASË në asnjë derë…, kishte vendosur të çatdhesohet dhe të merrte arratinë, diku larg në tokë të huaj, për të kërkuar një copë tokë për një varr pa gur…, për një varr pa nam e pa nishan. Një hartuesi (“anonim”) të jetëshkrimit të tij, “i kishte ngecur lapsi” në momentin kur i ishte dashur ta lakojë, ta defino-jë dhe së fundi ta përcaktojë me tamam statutin e këtij të ish të burgosuri.., thje-sht, nuk i dilte hesapi, se ky a ishte disident, patriot, refugjat, njeri i pashpresë, njeri pa familje, njeri i çmendur, njeri jabanxhi a i huaj në vatrën e tij shekullo-re.., një njeri që asnjëherë nuk ishte i preokupuar me bukën e gojës së tij sa ishte në dilemë se ku do të strehohej…, një njeri, që nuk i besonte të vërtetës se “shqiponjat e tij të dikurshme ishin shndërruar në sorra të zeza”(!?).
Vakitë e njerëzve janë tronditëse, po një akoma ma tronditëse është edhe ajo e bashkëvendësit tanë, Hashim Toplica (ndjesë pastë), i cili në kazamatet e Enverit vuajti jo më pak se tridhjetë e nëntë vjet, pesë muaj dhe njëmbëdhjetë ditë… dhe, kur kthehet në “vatanin e tij të harruar”, fillimisht TROKET në derën e tij të madhe. Kur e bija e tij kishte hapur atë derë të fisme ishte ballafaquar me një njeri të panjohur, me një njeri jabanxhi, me një njeri i rraskapitur, me një njeri të vrarë shpirtërisht, me një njeri me zemër të dërrmuar. E bija, sikur donte ta “mbyllte” DERËN E HAPUR, sikur donte ta pyeste e t’i thoshte se kush ishte dhe kë kërkonte. Ndërkaq, njeriu që TROKITI në DERËN e tij, i thotë së bijës se po kërkonte të kaluarën e tij të vjedhur…, se po kërkonte të kaluarën e vet të lavdishme, se po kërkonte të kaluarën e vet të hidhur, se po kërkonte kalamajtë e vet, se po kërkonte kujtimet e veta, se po kërkonte… Ndaj, po t’i kishin, le t’ia kthenin…, se ato ishin të tijat. Se si kishte përfunduar ai takim aty në DERËN e hapur e të fisme, unë që po shkruaj këtë vështrim, asnjëherë nuk arrita të hetoj asnjë të vetmen provë. Një gjë e di, njeriu që TROKITI në derën e tij më vonë kishte trokitur edhe në dyert e ca institucioneve me kërkesën që t’ia kthejnë shtetësinë e humbur që prej kohësh. Thonë se është e zorshme dhe e sikletshme të trokasësh në dyer “të mbyllura”. Edhe unë dikur (me sebep) TROKITA në do dyer.., asnjëherë nuk m’i hapën… Ndoshta ishin dyer të gabuara(!?)… Ku ta dimë!

“PUNË ME QEDER“

April 14, 2015 by dgreca

Nga Fadil LUSHI/
Vështrimet, opinionet, editorialet po edhe analizat politike, jo gjithmonë e domosdo duhet të jenë të qëndrueshme, premtuese dhe realiste dhe jo detyrimisht e dosido duhet të lexohen, të vlerësohen a edhe të shijohen nga ana e lexuesit. Nëse ato nuk e kanë “takatin mental” për të kthjelluar çështje të caktuara politike, kulturore e të tjera, atëherë atyre do t’u mungojë vëmendja e masave, në veçanti e atyre që i lexojnë me përkushtim. Ne, këtë opinion tonin të radhës, do ta fillojmë me atë fjali që në vete përmban mësime të urtësisë sonë popullore: “Bujku që mbjell grurin lëre që di ta korrë, po edhe e di se në ç’kohë duhet ta korrë grurin”! (Që ne e parashtrojmë këtë shkrim tonin as që na bie ndër mend ta barazojmë me urtinë popullore të lartpërmendur, sepse një gjë të tillë, tekefundit, mund ta bëjë vetëm ikona e eseistikës shqiptare, Faik Konica).
Vështrimin tonë do ta vazhdojmë me atë “vakinë” me presidentin e nde-ruar të Republikës së Shqipërisë, zotin Bujar Nishani (besojmë se në asnjë mënyrë nuk do ta keqpërdorim emrin dhe postin që ka), i cili kohë më parë kishte “rruar mustaqet e tij”(!?). Me të marrë këtë “lajm”, thashethemexhinjtë në mënyrë të paturpshme “ia mbathën vrapit“, se kush më i pari “do të fuste hundët” në jetën intime a private të të respektuarit kryepar të shtetit shqiptar (ne që e bëjmë këtë shkrim për lexuesit tanë të nderuar, nuk do të futim hundët). Një “fut-hundje” të tillë nuk “hezitoi” ta bënte edhe “kryeplaku” i fshatit aty pranë Tiranës, edhe analisti, edhe politikani (hiq mënjanë berberët e bllokut), edhe deputeti, por edhe ata që shpërblehen a paguhen nga ana e shtetit, për t’i huma-nizuar standardet, parimet, moralin dhe ligjet e institucioneve, qofshin ato qendrore a vendore, dhe ata në vend që t’i emancipojnë institucionet në fjalë, ata do t’i ngatërrojnë ato, ata nuk shpërblehen që t’i ngatërrojnë afatet, nuk paguhen që t’i ngatërrojnë zyrat, t’i ngatërrojnë vulat, t’i ngatërrojnë suret (secili nga të njëqind e katërmbëdhjetë kapitujt e Kuranit famëlartë), jo të ngatërrojnë vaktet e namazit, jo të ngatërrojnë zërin e myezinit me atë ushtimën e kumarxhiut, jo të ngatërrojnë rrapin me panjën, jo të ngatërrojnë të mirën me të keqen, jo të ngatërrojnë profesionet, jo të ngatërrojnë tragjiken me komiken, jo të ngatërrojnë ngjyrat, jo të ngatërrojnë kompjuterin me televizorin, jo të ngatërrojnë identitetet e nevojtarëve të cilët ditë për ditë frekuentojnë hapësirat ku jepet lëmoshë, jo të ngatërrojnë orarin e punës, jo të bëjnë “punë me qeder”, jo të ngatërrojnë të vërtetën me atë “kambanarin e manastirit pa hair”(!?), atij kambanari, i cili kur t’i teket e si t’i teket e lëshon kushtrimin e rremë për liri”(!??), jo të ngatërrojnë xhepin e zbrazët të xhaketës së fukarasë me xhepat e thellë të pantallonave të nëpunësit të korruptuar…, dhe, së fundi, ata nuk paguhen të ngatërrojnë kompetencat!? Ca ngatërresa kompetencash kishin bërë edhe disa “kryeministra të Gadishullit Ilirik”. “I pari (se i pari, i dyti dhe i treti ç’emra kanë, kjo pak rëndësi ka për ne), në vend që të merret me drejtimin e vendit, në vend që të merret me qethjen e sistemit të drejtësisë hallakamë, në vend që të merret me dertet e miletit, në vend që të merret me varfërinë e…, ai ngatërron antikitetin a lashtësinë e kombit të vet…, ngatërron spiunët vendorë me kodoshët a përgjuesit e huaj. I dyti, në vend që të sikletoset me krimin e organizuar, në vend që të dalldiset me tritolet, merret me mustaqet e presidentit si dhe me ilaçet e doktorit. I treti, në vend që të merret me ekonominë e shkatërruar të vendit, në vend që ta pengojë eksodin e popullatës, ai ngatërron koalicionet joparimore si dhe merret me krijimin e…,”(!?). (unë nuk e them dot se me ç’krijim merret). Që të tre, në vend që krimit të organizuar institucional t’ia vënë teneqenë a legenin në bisht dhe në vend që ta varin për k…, ta varin në çengel (!?)…, ata “bëjnë shtëpi dhe shtete me sehir dhe për sehir”(!?).
Këtë shkrim do ta përfundojmë me atë fjalinë që në vete përmban mësime të urtësisë sonë popullore: “Lumi e ka ujin të pastër në burim”. Po ç’lidhje ka kjo urtësi me paragrafin e fundit të këtij shkrimi. Po besojmë se ka, me kusht nëse lidhet me meselenë dhe shpjegimin e një të moshuari që ka shkelur të shtatëdhjetat. Një ditë ky i moshuar ma lakoi dertin e tij që kishte me një burokrat të një institucioni qendror, i cili edhe pas një dekade, nuk ia kishte larë një borxh të vjetër…, pos të tjerash, më tha: “Ti, miku im, pa më thuaj pse unë duhet të jem i përjashtuar nga turma e njerëzve që janë të barabartë edhe para ligjit, edhe para librit të shenjtë-Kuranit, edhe para drejtësisë, edhe para Perëndisë, po edhe para fjalës së drejtë!”. Vazhdoi të ma shpjegonte të kaluarën fëmijërore dhe adoleshente të burokratit: “Eh, sa i bukur ishte kur i kishte pesë vjeç, sa i bukur ishte kur filloi të mbante mend, sa i bukur ishte kur filloi të këndellej. Eh, sa i bukur ishte kur gocat filluan t’i shkojnë vërdallë, eh, sa i bukur ishte kur për herë të parë filloi të urinojë drejt, eh, sa i bukur ishte kur burrat për herë të parë e ftuan a e gostitën në tryezën a sofrën e tyre, eh, sa i bukur ishte kur pinte ujin e pastër në burim… Eh, ai e humbi burrërinë dhe nurin kur ra në kthetrat e njerëzve shpirtligj dhe ngatërrestarë…, ata të cilët e detyruan që punën ta bënte me qeder…, u bë si njerëzit kur dalin lugat”(!?). Para se të ikte, m’u duk sikur majë gjuhës i ishte ngatërruar një “fjalë fyese”, nuk e shqiptoi dot, kishte marrë avdes për namazin e iqindisë…, kishte larë këmbët, veshët, sytë, duart dhe kishte shpëlarë gojën. Thonë se ai bujku i mirë edhe sivjet do ta korrë grurin, nuk do të ngatërrojë vaktet, siç ne ngatërruam toptan këtë shkrim – dhe siç e turbulluam ujin që nga burimi…, nëse kjo është për njëmend, atëherë le të më ndjejë lexuesi i shkrimeve të mia. Tekefundit, “qari dhe qederi shkojnë bashkë”.
Karikatura Ilustruse nga Bujar Kapexhiu

“NGUL E SHKUL”

April 6, 2015 by dgreca

Nga Fadil LUSHI/
Ky Rufati nga Tetova, që e kam shok nga fëmijëria ime, një ditë më mori në telefon për të më thënë diçka. Çuditërisht nuk e zgjati muhabetin, i ra “shkurt telit”, sepse u “tut” se po ia përgjojnë llafet. Se ç’llafe ishin nuk e kuptova dot. Erdhi me vrap në zyrën time. Ishte mbushur me frymë dhe, ende pa u ulur në ndenjësen e gjerë dhe të butë (të cilën, sa herë më viziton, aq herë e koncepton si kolltuk berberi), pos të tjerash më tha: “Ti miku im që merresh me “thashetheme”, hap veshët dhe më dëgjo me vëmendje! Më lejo që për shkrimin tënd të radhës të të sugjeroj një ide frytdhënëse, andaj do të ishte mirë që një pjesë të kësaj ideje ta hedhësh në të”. Tërë sy e veshë, ia ktheva: ”Po hajde, or qerrata, pa ma thuaj idenë që e bëre tërkuzë!? “Ja, po ta shpjegoj unë!”, vijoi ai duke më thënë mes të tjerash: “…, nuk është keq që në opinionin në vijim t’i përdorësh foljet, siç janë – ngul e shkul”(!?). Hajde mendje, hajde! Ç’më polli belaja me këtë gjysh “belaqar!”. Po si do e bëj këtë punë! A mos vallë do më duhet që këtij shkrimi t’ia ngul gozhdën, vallë do më duhet t’ia ngul hunin, ose do më duhet t’ia ngul shtyllat, apo do t’ia ngul kazmën, po do t’ia ngul thellë a cekët, do e rëndoj me forcë, e të tjera “ngulje”(!?). Vallë ky vështrim do të ketë “takat” që t’i durojë gjithë këto “ngulje”…. Hajt, ta marrim me mend, se këtij shkrimi do t’ia “ngulim të tërat”, por ama pastaj si do t’ia shkulim hunin, gozhdën, “thashethemin a sajimin”, do t’ia shkulim gardhin, thinjat e tjera të tilla që ndoshta nuk i meriton t’ia shkulësh. Meqenëse për një moment më “vajti” mendja te “Gomari i Buridanit”, mikut tim ia parashtrova mëdyshjet e mia: “Ja, po themi se do të veproj ashtu si më sugjeron, atëherë ku do më dalë ky shkrim…, po edhe sikur ta bëjmë këtë, a mendon se e gjithë kjo do t’i hyjë në punë dikujt…, po kujt i plas e gjithë kjo vaki, kush është ai lexues që do të çajë kokën për këtë!?“… “Po, po!”, ma ktheu, “Ka të tillë që u plas…,” Pastaj e pyeta se kush janë ata. “Janë sehirxhinjtë dhe ata që para se të bëhen atdhetarë, ashtu padrejtësisht parapëlqejnë të bëhen nacional-shovinistë provincialë, folkpatriotë a edhe burra që rrahin gratë e tyre kur ato ua vonojnë çorbën e sabahit”(!?). M’u duk ide e mirë, por ama, thashë, sikur këtij shkrimi t’ia kisha “futur” foljet ngul e shkul, a thua vallë do të bëhej hataja!? Besoj se jo. Pavarësisht se kjo punë a mesele mund të na “sjellë ndonjë ngatërresë”, vendosëm që këtij shkrimi, të mos ia heqim foljet e lartpërmendura me qëllim që t’i “japim frymë” paragrafit në vijim.
Mes një pazari të shehrit, ku nuk ka rend, e ku ka sa të duash hallakamë mendimesh gjithsesi të shtrembëruara dhe ku ka ca mallra “paksa të veçanta” që shiten nën dorë, ishin ngatërruar dy shqiptarë me profesion prej gazetari. Ata që i njihnin për së afërmi thoshin se që të dy kishin “zbritur nga fshati” para një çerekshekulli dhe ishin sistemuar pranë “vendalinjve” të cilët u kishin “hipur sipër” dhe i “mbanin nën tutelë”(!?). Muhabeti i tyre kishte filluar me “ngul e shkul”. I pari, ishte arsimuar në oksident dhe hiqej me kulturë katolike , kurse i dyti, karakterizohej me“tabiate” orientale. Origjina fetare e të të dyve konsistonte me islamin. Njëri prej tyre kishte devijuar pak nga “fiqiri!”. Si duket nuk merreshin vesh më zë të ulur andaj, kishin “vendosur” të ngritin tonet duke menduar se ashtu do t’i vinin pikë konfliktit mes tyre. Edhe përtej kësaj, asnjëri nuk e kuptonte tjetrin, ndonëse që të dy flisnin me atë dialektin e tyre krahinor, njëri me pak theks anglez e tjetri me atë turk. Njëri ngulte hunin, tjetri shkulte gardhin dhe kështu vazhduan të ofendohen si kalamajtë e mëhallës së… Njëri i tha se ç’pat me atë dhe me mbiemrin e tij…, kurse tjetri i tha se nuk u bë hataja…, po të marrë mushkën dhe t’i ngarkojë drutë…, po të mos harrojë e ta lërë vetë atë, po të shkojë t’ia tregojë rrugën…, pastaj tjetri i thotë që të marrë gomarin dhe t’ia ngarkojë mendtë e tij!? Ky “orientalisti” sikur qenkësh ndier i ofenduar pse ky “shqiptari evropian” i ishte drejtuar me atë fjalinë: “Ik o anadollak dhe qeleshexhi i Perandorisë Otomane”(!?). “Anadollaku” nuk ia paska vonuar “xhevapin” duke i thënë: “Ti i përngjan asaj letre tualeti të prodhuar diku në Evropë”(!?).
Një i moshuar që ishte dukur atypari dhe që hiqej si puro shehërli i vjetër, u paska hyrë ndërmjet me qëllim që t’i qetësojë “gazetarët e ngatërruar” (Stërgjyshë-rit tanë dikur moti kishin thënë se ku janë dy vetë, mos u bëj i treti). Ky “shehër-liu“ që kishte rastis ta dëgjonte këtë “muhabet ngul e shkul”, i kishte pyetur për “sebepin” e kësaj ngatërrese. Njëri që dukej më “fodull dhe që çante trapin, po edhe që i binte fyellit në një vrimë”, i përgjigjet “… e gjithë kjo mesele ka të bëjë me bombat, gjegjësisht me skandalin e përgjimeve “të prodhuara nga ana e kryeparit të partisë politike maqedonase në opozitë”(!?). Shehërliu tha: “Po çfarë të keqe ka këtu!?” Që të dy ashtu në kor dhe ashtu me një zë, ia kthyen: “Të gjitha këto përgjime dhe bomba janë njënacionale…, përse nuk ka një bombë edhe për ne shqiptarët”(!?). Eh, ju “axhaminjtë e mi”, po ç’na duhet bomba e Zaevit, kur ne kemi një të tillë tonin, ua ktheu “shehërliu“.
Para se ta përfundojmë ne këtë “muhabet ngul e shkul”, do ta lakojmë atë meselenë e fshatarëve të cilëve dikur moti mbreti u kishte dhuruar një elefant.., por ama elefanti si elefant, u kishte bërë shumë “zullume”. Një ditë, fshatarët kishin vendosur që të shkojnë te mbreti për t’ia shpjeguar “dertet” e tyre. Fshatarët, kishin emëruar kryeplakun e katundit i cili do t’i rrëfehej mbretit për shqetësimet e tyre. Por ama gjatë rrugëtimit, numri i fshatarëve kishte filluar pak nga pak të “shterej”…, dhe në fund kryeplaku kishte mbetur vetëm. Dhe kur futet në oborr, mbreti e pyeti: “Ç’hall të solli këtu?” Kryeplaku i kishte thënë: “Lartmadhëria Juaj, bashkëfshatarët e mi, kërkojnë prej jush t’ua sjillni edhe dy elefantë”(!?)
Ky Rufati, që nuk është i kompleksuar e as i frustruar, para se të ikte më pyeti: “Hë, mor jaran, pa më thuaj kujt do t’ia “ngulësh“ këtë shkrim?!” Ia ktheva – ideatorit!?