Kastriot Aliaj/
Sa më thellë t’i futemi njohjes së historisë sonë, prejardhjes, si dhe vlerave të skalitura në këtë tokë të të parëve tanë pellazgo-ilire, aq më krenar do të ndihemi për identitetin tonë si popull i lashtë. Të gjithë studiuesit e huaj me argumente shifra dhe fakte, dëshmojnë se kur të hapen thesarët e historisë pellazge, shqiptarët e sotëm janë mbi trojet e tyre dhe flasin gjuhën e stërgjyshërve, të cilët motivohen me emrin aq shumë të diskutueshëm pellazg. Për të bindur veten dhe të tjerët rrotull nesh, se ku qëndrojmë ne në faqet e historisë, le t’u referohemi disa thënieve të figurave me emër, që janë angazhuar për të hedhur dritë mbi cështjen e prejardhjes sonë. Një ndër to është Mauricio Drion, sekretar i Akademise frënge ku në shkrimin e tij, sa të vjetër janë shqiptarët, do të shprehej: “Shqiptarët i përkasin popujve më të vjetër se sa vetë historia, sepse gjyshërit e tyre ishin luftëtarët e luftës së Trojës, të udhëhequr nga Akili në njërën anë dhe Hektori në anën tjetër”. Albanologu Austriak që e ka tërhequr aq shume cështja e lashtësisë sonë dhe balta që është hedhur qëllimisht mbi të, do të shkruante: “Historia e vërtetë e njerëzimit do të jetë e shkruar, vetëm kur ajo do të shkruhet me pjesmarrjen e shqiptarëve”. Jo më kot historianët gjërmanë, austriakë, italianë, francezë, suedezë e të tjerë, albanologë të ndryeshëm, kanë qënë më të interesuarit për të shkuar tek e vërteta historike, duke hedhur dritë mbi errësirën e etnogjenezës sonë. Ata kanë treguar në mënyrë bindëse dhe jo hipotetike, për një vazhdimësi të gjuhës shqipe që nga epokat pellazgo-ilire. Kjo për vetë faktet se i vetmi komb që identifikohet natyrshëm me pellazgët, jemi ne shqiptrët e sotëm që përvecohemi nga etnotipi, karakteri ynë, rraca, gjuha, imazhi dhe geni. Të gjithë të huajt që i ka tërhequr historia pellazgo-biblike, që kanë bërë studime të thella etnografike, antropologjike dhe gjuhën që flasim sot, i ka cuar tek rrënjët e tona 12 mijë vjecare, si një ndër popujt më të vjetër të Evropës. Koha misterioze e mbajtjes së të vërtetës në errësirën e shekujve, ka qënë një nga padrejtësitë e mëdha historike, ku me fshehje dhe devijime të saj janë ndërtuar nga fqinjët tanë verior e jugorë, histori të ngritura mbi mite e gënjështra. Historiani dhe diplomati Georg Fred Ëlliams, me 1916 do të shkruante: “Po të kthehemi në parahistori, para se rapsodët homerikë t’u këndonin hyjnive dhe heronjve mitologjikë, para se të shkruhej gjuha greke, jetonte një popull i quajtur pellazg”. Duke vazhduar mendimin e tij të koncentruar dhe bindës, ai do të shprehej më poshtë; “se vetëm shqiptarët kanë ardhur nga kjo rracë e fuqishme parahistorike”. Pellazgët si paraardhës të ilirëve të lashtë kaluan edhe në gadishullun Apenine me emrin toskë, sic quhen edhe në Shqipëri por në itali quhen toskanë dhe etruskë. Gjuha si elementi kryesor që ka pasuar historinë, duke u ruajtur dhe folur brez pas brezi, ka qënë gjuha e vërtetë e Homerit, që grekët e huazuan nga rapsodët pellazgë, me eposin e tyre të shquar. Nuk është e rastit që shqiptarët e hershëm, kanë sunduar botën dhe kanë lënë gjurmë në historinë e njerëzimit. Kjo ka qënë një nga arsyet e forta që Evropa dhe Ballkani, nuk i lanë shqiptarët të ndërtojnë shtet, sepse e dinin që ata do sundonin botën. Në mesjetë ata i dhanë botës udhëheqës laikë fetarë, si Papa Klementi i XI, më i dalluar prej tyre. Këto personalitete që i gjejmë nëpër faqet e historisë, i kaluan kufijtë e Evropës duke lënë gjurmë trimërie dhe krenarie. Është e pamundur të mos përmëndësh emrin e skllavit që u bë perandor i Romës Diokleciani, i cili e reformoj Romën duke e nxjerë nga anarkia dhe e ktheu në monarki absolute, ku sundimi i tij u quajt si pikë kthese për shpëtimin e perandorisë. Këta udhëheqës të shquar shqiptarë në krye të perandorive dhe ushtrive, kanë përcaktuar fatin e betejave historike. Kemi shumë të drejtë të përmëndim heroin tonë kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, si një shëmbull gati universal i luftëtarit të lirisë, i nderuar në shumë vënde të botës deri në Melburn e Manila me përmendore. Në vitin 1515 ishte Mërkur Bua me kalorsinë e lehtë të Venetikut e përbërë nga shqiptarë, që përcaktoj fitoren e betejës së Marinjanit, që historia e emërtoj beteja e gjigandëve, ku Franceska e parë e Francës me atë moshë të njomë 19 vjece, në ato dy ditë beteje mësoj se si luftohej. Shqiptarët janë cilësuar heronjtë e revolucionit grek, që u bënë protagonistë të pavarësinë duke e cliruar Greqinë nga Perandoria Otomane. Ndër ta do të përmëndnim Kundurjotin, Marko Bocarin, Kanaris, Kollokotroni, Karaiskaqis, Bubulina që drejtonte një flotë me 7 anije etj. Por shqiptarët i dhanë Perandorisë Otomane 39 kryeministra, vezirë e gjeneralë, ku vetëm familja Qyprili i dha 5 figura të tilla. Nga historia e Italisë, janë nderuar figura si Francesko Krispi, ish shok lufte i Garibaldit dhe kryeministër i parë pas bashkimit të Italisë.Emrin e tij sot e gjen në emërtimin e rrugëve,në cdo qytet të Italisë si në jug edhe në veri.Muhamet Alia ishte reformatori Egjiptit modern,që historia franceze do ta quante;”Napoleon i Lindjes së Afërt”.Nuk mund të mos përmëndim arkitektin e Taxhmahalit në Agra të Indisë, kryevepra e arkitekturës islamike, ishte vepër e një shqiptari ashtu si xhamia Blu e Stambollit. Për këto e të tjera histori suksesesh jashtë trevave ku banojnë e jetojnë shqiptarët, Evropa nëpërmjet fuqive të mëdha të kohës, që nga kongresi i Berlinit më 1878, për të ulur vlerat dhe kontributin e shqiptarëve për qytetërimin e njerzimit, ndërmori izolimin e tyre. Kjo goditje filloj me ndryshimin e emrit, nga gaduiishulli ILIRIK në Ballkan. Nryshimi i emrit u bë qëllimisht nga diplomacia konservatore Evropiane, e cila përdori për shqiptarët termin “pexloratif” turq, për ti cilësuar të gjithë komunitetet në Ballkan munsliman. E megjithatë vlerat e kontributit të shqiptarëve më veprat e tyre në shumë vënde të botës, janë një histori e dëshmisë së madhe. Kjo histori me gjurmët e saj të krenarisë, bën apel për të gjithë shqiptarët kudo që janë, për ta njohur këtë realitet, e për t’ua lënë si trashëgimi brezave të së ardhmes.