Nga HEIKO MASS*- Përktheu Eugjen Merlika-
“Tani mund të rritet së bashku ajo që ka lindur për të qëndruar së bashku”. Të gjithë në Gjermani e njohin këtë thënie të Willy Brandt-it. Ende sot në Gjermani i a bashkëngjisim këtë frazë automatikisht ribashkimit të dy pjesëve të Vendit tonë, të shqyera nga muri dhe telat me gjëmba, të kryer 30 vite më parë. Megjithatë , kush vëren me kujdes më të madh mund të dyshojë që Willy Brandt mendonte me të vërtetë vetëm për Gjermaninë. Në fakt, që të nesërmen e ditës së rënies së murit ai thonte se po ndodhte “diçka e madhe (…) që pjesët e Evropës do të rriteshin përsëri së bashku”.
Bashkimi i Gjermanisë është bashkimi i Evropës: të dyja janë e do të mbeten të lidhura pazgjidhshmërisht. Në Laipsig, Berlin, Drezden dhe në shumë vënde të tjera të Gjermanisë lindore qindra mijra vetë kanë manifestuar për lirinë e tyre. Por edhe n’Evropën qëndrore e lindore, burra e gra kanë vërshuar nëpër rrugë kudo, dhe me vullnetin e tyre për lirinë, kanë rrëzuar mure e tela me gjëmba. Nuk do t’a harrojmë. Pa besimin e dhënë në një Gjermani evropiane e paqësore nga partnerët tanë evropianë, nga Shtetet e Bashkuara dhe nga drejtuesit e Bashkimit Sovjetik të atëhershëm, nuk do të kishte qënë i mundur politikisht të sendërtohej ribashkimi. Prandaj mirënjohja jonë për bashkimin gjerman do të jetë gjithmonë e pandarë nga bindja e patundur se e ardhmja e Gjermanisë nuk mund të qëndrojë veçse në një Evropë me të vërtetë të bashkuar. Kjo është e vetmja përgjigje përfundimtare “çështjes gjermane” që ka shqetësuar dhimshëm Evropën në shekullin e shkuar.
“Më shumë Evropë” nuk ka qënë kurrë pra çmimi që ne gjermanëve na është dashur të paguajmë për ribashkimin, porse një fitore e mëtejshme historike e jona” Prandaj është e arsyeshme që “sendërtimin e Evropës së bashkuar” t’a futim në të njëjtin nen të Kushtetutës sonë që më parë përmbante synimin e ribashkimit gjerman.
Etapat e mëdha themelore që kanë pasuar njëra tjetrën që atëherë janë të njohura mirë: krijimi i Bashkimit Evropian nëpërmjet Traktatit të Maastrihtit, Bashkimi Ekonomik e Monetar, Traktati i ynë aktual i Lisbonës e, mbi të gjitha, hyrja e Shteteve të Evropës qëndrore e lindore, vullneti i të cilëve për liri e dinamizmi janë bërë nxitësit vendimtarë për një bashkim evropian të mëtejshëm, jo vetëm si një treg i përbashkët më i madh, por edhe si një bashkësi vlerash.
Mbas 30 vitesh ribashkimi belegët janë shndërruar: kriza e Coronavirusit nuk i shohet thjesht krizave të tjera, si lindja e kombëtaristëve të djathtë e të populistëve në gjithë Evropën, shemëria në rritje mes SHBA dhe Kinës dhe rreziku i dizinformacionit për demokracitë tona. Pandemia i shton dhe i rëndon këto kriza. Duhet t’i gjejmë një përgjigje të vërtetë evropiane atyre, pikërisht siç kemi bërë 30 vite më parë. Përgjigjia është e njëjta që kemi dhënë në periudhën e mëtejshme të ribashkimit të kontinentit tonë: kemi nevojë për solidaritet në brendësinë tonë, në mënyrë që Evropa të mundë të shpallë në mënyrë sovrane vlerat dhe interesat e saj kundrejt botës së jashtëme. Solidariteti e sovraniteti janë dy faqe të së njëjtës medalje.
Në muajt e fundit kemi vërtetuar se Evropa mund të veprojë në mënyrë solidare përbrenda saj: së fundi duke miratuar një paketë masash ndihme të panjohur më parë, për të cilin të gjithë bashkëndajmë përgjegjësinë. Duam të bëjmë më shumë hapa përpara gjatë e mbrapa gjashtëmujorit tonë të Kryesisë së Këshilli të BE: të fuqizohet e gjithë Evropa, që duhet të jetë shoqërore dhe përtëritëse. Të ngjizet një ekonomi evropiane e qëndrueshme, me synime të lakmueshme për mbrojtjen e klimës dhe mjedisit. Të përshtatet bilanci i ardhshëm i Bashkimit Evropianme themelet e vlerave të bashkësisë sonë. Kështu lind një Evropë në gjëndje të mbrojë vlerat e saj e të shpallë interesat e saj në botë. Nga blerja e barnave e të vaksinave, tek tejkalimi i krizave në afërsitë e saj deri tek mbarështimi më aktiv i kthesës dixhitale.
Në të gjithë këto fusha “më shumë Evropë”do të thotë më shumë sovranitet i bashkëndarë, më shumë aftësi veprimi, më shumë ndikim në botën e së nesërmes. Për të sendërtuar gjithë këto kemi nevojë për të njëjtin besim, të njëjtin dinamizëm me të cilët popujt e Evropës qëndrore e lindore kanë fituar bashkimin dhe lirinë 30 vite më parë. Prandaj dëshërojmë që “Konferenca për t’ardhmen e Evropës” të fillojë punimet para fundit të gjashtëmujorit të Kryesisë sonë. Në mënyrë që qytetaret e qytetarët evropianë të mund të diskutojnë së bashku mbi rrugëdaljet nga krizat dhe mbi Evropën e viteve 2025 apo 2030, hapur edhe në mënyrë të kundërt. Sepse për të arritur bashkimin, nuk duhet të jemi të gjithë të një mëndjeje që nga fillimi. Një nga pikat e fuqisë s’Evropës qëndron në ndryshueshmërinë tonë, me kusht që të mos harrojmë atë që na bashkon: vlerat tona. Ne gjermanët e dijmë sa është e vështirë rritja së bashku. Po gjithashtu dijmë se çdo mundim do të ketë shpërblimin e tij. Ja sepse sot zotohemi për bashkimin evropian me të njëjtin gjakim (pasion) me të cilin 30 vite më parë jemi zotuar për bashkimin gjerman. Në mënyrë që të rritet së bashku ajo që është e lindur për të qëndruar së bashku.
Corriere della Sera, 2 tetor 2020 Përktheu Eugjen Merlika