Interviste – Page 22 – Dielli

Mihallaq Qilleri:Shoqëria shqiptare do vijojë të zvarritet edhe ca kohë në pluhur!

March 18, 2014 by dgreca

Shkrimtari Mihallaq Qilleri është një nga figurat më të mirënjohura e të talentuara të letërsisë shqipe, me një ndikim të jashtëzakonshëm në gjeneratën e tij. Veprat e shkruara prej tij vazhdojnë të kenë ndikim e frymëzojnë brezat që vijnë. Romanet, tregimet, dramat dhe poezia e shkrimtarit Qilleri janë portretizim i gjallë i jetës sociale dhe përvojave jetësore të kohës që jetojmë. Ato kanë luajtur e luajnë një rol progresiv në reformimin e shoqërisë shqiptare . Ai njihet si romancier dhe mjeshtër i tregimit të shkurtër e të plotë. Romanet dhe tregimet e tij janë të njohura për portretizimin e ndjeshëm të ndjenjave të brendëshme të personazheve, që ai përfaqëson në to. Autori Qilleri përshkruan me dashamirësi portrete realiste me jetën, me të mirat e të metat e tyre, problemet dhe sfidat, mes të bukurës e së përditshmes njerëzore. Karakteristika kryesore e shkrimtarisë interesante të Qillerit është përdorimi i gjuhës së thjeshtë, të ngrohtë dhe mbresëlënëse. Në këtë intervistë, shkrimtari Mihallaq Qilleri rrëfen momente nga jeta dhe krijimtaria e tij letraro-artistike dhe dimensionale në dramë, poezi dhe publicistikë. Por, kush është shkrimtari dhe publicisti Mihallaq Qilleri, që krahas profesionit të inxhinjierit, ai u bë edhe shkrimtar me prirje të forta qytetarie, intelektuale e krijuese. Si arriti ai të bëhet një nga zërat më të vecantë në letrat shqipe e publicistikën shqiptare, do t’I mësoni në këtë intervistë interesante e mbresëlënse.

Mihallaq Qilleri ka lindur më 25 Tetor 1948. Është Diplomuar për Inxhinjeri dhe Gjuhë _Letërsi në Universitetin e Tiranës. Biografia e tij letrare:

KRIJIMTARIA- P R O Z Ë

– JETA MBI SHKEMBINJ – TREGIME – 1975

– ZBULIMI I ISHUJVE TË HUMBUR, – NOVELË, 1976

– DËBIMI I HIJEVE, – NOVELË DHE TREGIME, – 1977

– JETË DHE DASHURI – ROMAN – 1979

– ROBI I MALIT TË ARGJENDT, – TREGIME – 1979

– NË VITET SHTATËDHJETË, – ROMAN, – 1982

– KRISTALI BLU, – NOVELE,-1986

– SHKËLQIMI I DËBORËS, – 1987.

– NJË VJESHTË ME ELIAN, – ROMAN- 1990.

– ENGJEJT E VITEVE TË VËSHTIRA, – ROMAN – 2003

– MËKATI I MURGESHËS, – ROMAN, – 2009

– BRENGA DASHURIE, – NOVELË DHE TREGIME, – 2009

D R A M A

– KUFIRI I GJAKUT, – DRAMË – 1981

– SHQETËSIMET E ANËS, – DRAMË, – 1981

– MIDIS DY DASHURIVE, – DRAMË, – 1983

– NATA E GJATË E SË SHTUNËS, – 1984

– KËRKOJ TË VËRTETËN, – DRAMË,- 1988

– KRISTALI BLU,- DRAMË, – 1990

\-TAKOHEMI PAS SHIUT-POEZI

Bisedoi: Raimonda MOISIU

-Në një nga fotot e bibliotekës tuaj në FB, kam lexuar këtë epigraf; “Këtu ngopem dhe më merr uria, këtu gdhihen e ngrysen fantazitë e mia.” Shumë interesant e mbresëlënës ky epigraf, që nënkupton krijimtari dhe krijimtarinë. Cilat janë trajektoret e karrierës tuaj krijuese?

Kjo dhomë pune e mbushur me libra është i gjithe thesari im shpirtëror. Ne shtëpinë ku linda babai im kishte nje sasi librash të kohës së para Luftës Botërore, por që për fat të keq, nga që nuk ekzistonin bibliotekat ne kuptimin e konstruktit të sotëm, ato mbaheshin ne nje sënduk të madh. Nje dimer Narta, vendlindja ime,- një vend buzë ujërave, – u përmbyt dhe kjo pasuri e babait u dëmtua. Megjithatë diçka mbeti. U kujdesa ta shtoja kur shkova ne shkolle të mesme. Me ato pak para që më dërgonin prindërit. Kur u martova dhe do të ikja nga shtepia atërore, im vëlla, shumë më i vogël se unë, më luti të mos i merrja të gjitha librat, por t’i lija edhe atij diçka. Iu përgjigja se po i lija 100 libra me kushtin që, nëse pas një viti ato nuk do ishin bërë 200, do t’ja merrja edhe ato. Për fat edhe ai shtoi.. Biblioteken më të madhe private e kam parë te shtepia e prof. Dhimitër Shuteriqit, një mik i im i asaj kohe. E pata zili. Dhe luftova ta pasuroja biblioteken time. Kur emigrova dhe shtëpia mbeti ne dorë qiraxhinjsh, më shumë se gjithçka u dëmtua biblioteka. Sot mund të kem vetëm gjysmen e librave që pata në fillim të viteve ’90.

Sa për të krijimtarinë mund t’ju them se ajo ka nisur thuajse ne adoleshencë. Duke pasur një bibliotekë, sigurisht ajo ka edhe sirtare e dollape dhe atje une ruaj edhe dorëshkrime të moshës 14-15 vjeç. Sot natyrisht nuk kanë asnjë vlerë, por mund t’i quaj si ushtrime fillestare aritmetike për të arritur të zgjidh me vonë ekuacione të komplikuara letrare. E nisa pra me poezi. Shumë shpejt besoja se isha i patalentuar atje. Proza sikur më krijonte më shumë hapësira të shprehesha. Letërsia, si të gjitha krijimtaritë e tjera, lind nga nevoja që ndjen individi për të shpërfaqur publikisht mendimet e tij për jetën e shoqërisë. Tregimet e para të botura i përkasim një moshe shumë të re dhe botoheshin ne te vetmet gazeta letrare të kohës, “Zeri i Rinisë” dhe “Drita”. Libri parë me tregime, megjithatë vonoi disi. Ai pa raftet e librarive vetëm në vitin 1975.

-Vepra juaj dëshmon gjithnjë e më shumë se jeni ndër poetët tanimë të shquar, nisur që nga shekulli i kaluar. A ka diçka të tillë në fëmijërinë tuaj që ju hapi rrugën për të shkruar poezi?

Është interesante të këmbëngul se unë nuk e quaj veten poet i shquar. Përkundrazi. Mendoj se jam një poet i zakonshëm, natyrisht me pjekurinë dhe përvojën që me jep letërsia në përgjithësi, që më jep njohja me shumë poetë shqiptarë e botërorë, por kryesorja është ndjesia ime e brëndshme e këtyre 10 viteve të fundit për t’iu rikthyer poezisë si në adoleshencë. Ka disa shkaqe. Së pari vet proza e botuar në Shqipëri, -sidomos ajo e pas viteve ’90-, sikur ka humbur “gjelbërimin” e vet. Letërsia , para së gjithash, është strukturë e ndërtuar me fjali të bukura. Kur në prozen e sotme nuk ka vizatime karakteresh, kur nuk përshkruhen mjediset ku zhvillohen ngjarjet, kur natyra përreth nuk ka asnjë ngjyrë, kur idetë thuajse mungojne, kur skematizmi të zë frymen, natyrisht ajo mund të jetë gjithëçka, por jo letërsi. Shenjat e një “kashtëzimi” të tillë sikur ndjeva edhe në prozen time. Kritika e vjetër më konsideronte një tregimtar të spikatur jo aq për temat, por atë mendim e vizatim të hollë që kishin mjediset e ngjarjeve të mia. Poezia të imponon të krijosh vargje të bukura. Të filozofosh më shumë e ta ngjeshësh mendimin. Metaforat e bëjnë lexuesit të klith nga zbulimi, ose të ngjethet nga e bukura. Me këtë mendim unë nisa të vargëzoja. Pa menduar kurrë se do të botoja ndonjëherë një vëllim poetik. Por ja që poezitë e krijuara u bënë shumë. Miq e dashamirës më këshilluan t’i përmblidhja në një vëllim poetik dhe, megjithë ngurimin, ja tek dritën e botimit “Takohemi pas shiut”. Ndonëse sot mendoj se ndonja 20 a 30 poezi duhej të mos ishin përfshirë në atë libër.

-Ju keni shkruar shumë lirika dashurie e mesa di unë iu kanë quajtur “poeti rebel i dashurisë”. A ka dicka të vërtetë në këtë thënje? Kur shkruan poeti krijime të tilla?

Së pari kam mendimin se poeti e shkrimtari duhet të eksperimentojë me stilin e vet. Kjo do t’i jepte dorë të lirë të mos kufizohej nga rregulla “spartane” të letërsisë së deri atëkohëshme. Eksperimentet natyrisht kanë lidhje me formën, por edhe me përmbajtjen. Dhe kryesorja nuk është motivi, apo ngjarja, sesa ideja që kërkon të përcjellësh. Shoqëria njerëzore ka përparuar shumë, sidomos me zhvillimin e elektronikës. Koncepte të tjera për kohën, hapësirën, shpirtin, për anatominë e biologjinë njerëzore duhet të ndiqen kokëulur edhe nga artet, letërsia, muzika, piktura, etj. Dikur e quanim modernizëm këtë devijim nga tradicionalja, sot modern, apo post-modernizëm, surealizëm, a realizëm magjik etj. Krijuesi zgjedh vet metodën, sepse prej saj ai dallohet nga të tjerët.

Le të kthehemi tani se tematika e poezive të mia, të cilat ju thoni se janë erotike, apo i këndojnë dashurisë. Duhet të bëjmë një marrveshje fjalësh. Letërsia në përgjithësi e poezia në veçanti, janë ajka e së bukurës njerëzore. Por kryevepra e sjelljes njerëzore është dashuria. Një letërsi pa dashuri, pa praninë e femrës, sidomos, brenda saj , mendoj se do të na sterilizonte bukurinë e frazës, apo vargut, bukurinë e përmbajtjes, nëse do të lexonim një roman pa dashuri.

Dashuria, nga ana e saj, duke u shpërfaqur aq fine, aq e ndjeshme, aq imponuese lemon edhe shpirtëra të ashpër, kurse prej atyre të ndjeshëm do të shihnim një mirësi të pafundme. Një shkrimtar i madh, duke lexuar një poemë të stërmadhe të një poeti, tha fare thjesht se ajo nuk ishte letërsi, nuk mund të quhej poemë, sepse atje brënda mungonte femra, Nuk mund të përjashtojme balada epike, apo poema historike, por ato shkruhen për nevojat e ngutshme të brumosjes atdhetare të popujve të pushtuar, a të shtypur.

-Lexova një poezi tuajën të re “Prekje fatale”. Ja disa vargje prej saj: Në stacionin e zhurmshëm e habitur zbrite,/Duke kërkuar një ëndërr, dashuri, poezi, /Një palë duar të pasigurta aty të takuan,/ Një palë duar gjithë ankth, të ftohta për çudi.” Më mrekullon se sa bukur ju e përjetoni dhe flisni në vargje, për njerëzit që takoni në jetë qoftë edhe virtualisht. C’mund të na thoni për këtë privilegj njerëzor që ekziston dhe cila është ajo, që u jep ju shpresë në të përditshmen njerëzore?

Nuk është ndër poezitë e mia më të mira “Prekje fatale”. Por , pa marrë pozicionin e mësuesit, kam mendimin se autori pasi të ngopet me idenë e tij duhet ta shpjerë diku atë, ashtu të ngarkuar në shpinën e mendjes dhe atje, – ku ndihet mire, – të krijojë kopshtin, oborrin, apo kështjellën ku ideja e tij mund të lëviz lirisht. Atje ku vargu mund të prek gjithçka të domosdoshme për t’u mbajtur në këmbë, pa harruar asnjëherë se së shpejti duhet të bëjë rrugën e rikthimit. Mbi shpirtin e poetit tani do të qëndroj në nje stacion nga duhet ta njohin të gjithë lexuesit. Të gjitha këto kërkojnë disa kushte, Së pari vet ideja është vlerë intelekti. Së dyti, duhet të dish sesi ta shkruash atë. Së treti të jesh i sigurt se do të ndikosh sado pak te shpirtërat që të lexojnë. Të gjitha këto arrihen pas nje eksperience njerëzore, por edhe kulture. Mirë është që poeti, – pasi të ketë shfryrë afshein e vet, – ta lerë qenien të ftohet disi e pastaj ta shikoj si i huaj krijimin e vet. Kjo do ta detyronte ta redaktonte, ose ta griste.

-Kur shkruani poezi, cili është vendi tuaj më i preferuar, në studio, në natyrë apo krejt rastësisht edhe duke pirë kafe diku?

Poezia, ose proza, natyrisht shkruhen në studjo, ose, në mungesë të tij, në një ved ku nuk të shqetëson njeri. Me që përmenda prof. Dh. Shuteriqin, mund t’ju sjell ndërmend bashkëmoshatarëve të mi se ai punonte zakonisht në një tavolinë pranë dritares të kafe “Tirana”, e cila gjëndej përfund banesës së tij. Thashë që Shuteriqi kishte një bibliotekë të madhe, një shtëpi të madhe për kohën, etj. Por duhet të them se ai atje nuk bënte letërsi në kuptimin e vërtetë të fjalës. Në arkivin e Shuteriqit ruhen mijëra e mijëra skeda të mbushura me shënime të çuditshme, të cilat atij i vlenin për të shtruar kopshtin e veprave të veta. Shumë syresh ndoshta nuk i vlejtën kurrë. Por njëp ndër këshillat e tij për mua aso kohe ishte se duhej të punoja përditë. Nuk kishte rëndësi se sa. Por përditë. Të nesërmen ato rrjeshta mund të mos vlenin, sikundër mund të të ngjanin interesante muaj, apo vite më pare. Unë punoj në studjon time..

-Cfarë është muza për ju, është aftësi gjenetike, sipas mendimit tuaj? Cfarë ju shtyn të shkruani një poezi protestë me ton qytetar e intelektual?

Muza, apo Pegasi janë simbole mitike për të përcaktuar këtë veçansi të shpirtit të poetëve të lashtë. Në të vërtetë unë nuk i besoj muzës. Tashmë kur kam afro 45 vjetë që shkruaj, mendoj se të shkruarit është nevoja ime e brëndshme për të folur me zë publik, për t’u zemëruar, për të klithur, për të shpënë lule diku, për të ndjerë diellin si ngroh trupin tim, shiun se si më lag, barin që mbin çdo pranverë rreth varrit të prindërve të mi, ndërsa mua më vjen keq që vetëm ata nuk ringjallen përsëri. Talenti është i lindur. Nuk them asgjë të re nëse shtoj se ai duhet ushqyer. Në fillim të kësaj interviste shënova se krijimtarinë e nisa me poezi, por shpejtë hoqa dorë prej saj. Ku u binda, prej kujt, cili qe ky çast? E thjeshtë. Kisha një mik tepër të afërt,- të cilin e kam ende, – dhe ai shkruante poezi. Por poezitë e tij ishin ku e ku më të bukura se të miat. Ishte mosha kur tek ai kishte trokitur dashuria e parë dhe vargu, lengu, fjala e tij ishte shumë më e bukur se vargu im steril që nuk ndikohej prej asgjëje materiale, të vërtetë, por qe thjeshtë një imitacion poetësh të huaj. Për fat të keq, miku im aq i talentuar nuk u bë asnjëherë poet i dëgjuar. As ndonjë libër nuk botoi. Sot ai është një ndër avokatët më të mirë të vendit, por dembelizmi për ta ushqyer dhuratën genetike që mbartte, i humbi një rrugë të bukur për të shijuar.

-Mu kujtua shprehja e shkrimtarit të madh, Stefan King, kur e pyetën: “ Se si mund të bëhesh shkrimtar. Ai iu përgjigj –“merrni ndër duart tuaja libra të shkrimtarëve të tjerë dhe lexoni cdo gjë të tyre, –mos mendoni jo vetëm si të shkruani libra.” A ndani të njëjtën filozofi me të?

Përvojat personale të çdo krijuesi janë të ndryshme, sepse vet jetët njerëzore janë të ndryshme. Po aty mund të gjëndet edhe ajo që quhet origjinalitet. Të lexuarit natyrisht është alfa dhe omega e të ushqyerit shpirtëror. Dikujt mund t’i kenë ndodhur në jetë ngjarje dramatike të paimagjinueshme nga një tjetër, por ai nuk di jo më t’i bëjë ato vepra letrare, por as t’i rrefejë. Atij i mungojne dy elementë thelbësorë. Talenti dhe mungesa e kulturës letrare. Por ka shumë intelektualë që kanë lexuar me mijëra libra në jetën e tyre, por nuk kanë guxuar kurrë të shkruajnë vet një libër.

– Ju jeni prozator; romane novela, tregime esse, ….Tashmë një shkrimtar i afirmuar, autor i dhjetra librave.Cfarë mendoni se ka mbetur konstante?

Mendoj se kam pasur një fat në ciklin e krijimtarisë sime në prozë. Tregova se fillimisht shkruajta tregime. Tregimi është për mua gjinia më e vështirë e prozës, Pastaj shkruajta novela e më pas romane. Romani im i parë, ai me titull “Jete dhe dashuri” u botua në vitin 1979, pra pas katër librash në prozën e shkurtër. Romani u pëlqye shumë atë kohë dhe i gjithë tirazhi i tij kolosal prej 16.000 kopjesh u shit me shpejtësi. Por sot, kur ndonjë mikeshë e gruas vjen në shtëpinë tonë dhe kërkon ta rilexoj këtë roman, për shkak të ndjesive të dikurshme, unë preferoj të mos ia jap. Së pari vlera e një vepre rritet edhe për shkak të kulturës së shoqërisë së asaj kohe, të interesave të saj, etj. Ne rilexojme Tolstoi, apo Balzakun sot dhe, megjithë mrekullinë që rindjejmë, e kuptojme se disa nënshtresa të shoqërive borgjeze të shek. XIX janë tejkaluar. Dashuria jo..Ajo vazhdon të mbart dramën dhe bukurinë e saj së paku nga koha e Homerit. Në se poezinë do ta imagjinoja si një kasolle të ndërtuar me degë palmash, në prag të flladeve e psherëtimave; në se tregimin do ta konsideroja si një shtëpi misterioze, ( kush e njeh Tiranën ndoshta ka patur rastin të shohi një banesë dy katëshe përballë kishës së re ortodokse); në se dramën do ta përkufizoja si një kështjellë ku dëgjohen vazhdimisht klithma, përplasje shpatash por edhe ndonjë e qeshur, romanin, përkundrazi, do ta krahasoja me një ndërtesë shumëkatëshe, me themele te forta ku shkrimtari së pari ndërton kollonat e ngjarjeve, krijon dhomat e kapitujve, hap dritaret e ideve, e mbush me tullat e fjalëve, dialogëve, përshkrimeve, e së fundi, e suvaton këtë pallat me grafikën e kopertinës.

-Si mendoni ju, cilat janë elementët thelbësorë të një prozë, në rastin tuaj, të romanit. Sfida që përballeni me ndërtimin e tij, duke e krijuar atë me idetë që keni në mendje për ecurinë e personazheve. Ju i paraqisni personazhet tuaja nga jeta reale në përshtatje me kohën e situatën, apo anasjelltas?

Natyrisht ka disa raporte që secili shkrimtar krijon mes së vërtetës dhe artit , mes letërsisë dhe filozofisë që kërkon të transmetoj në veprën e tij. Shkrimtari është një qytetar dhe muzat nuk janë aspak flutura që hyjnë tinëz vetëm në dhomën e tij të punës. Sidomos proza e gjatë kërkon një punë selektive të gjithanëshme. Në krijimtarinë time unë kam pasur pikënisje ngjarje të vërteta. Ato i kam ruajtur në memorje aq sa mund t’i shpërbëja. Kjo është nisja. Nëse ato nuk mund të çeleshin, të stërholloheshin, atëhere nuk ishin për krijimtarinë time. Por një roman shpesh nuk kërkon edhe aq një ngjarje të madhe, sesa një ide të madhe, ide të pathënë, një mendim shoqëror i pakonsumuar. Por, ashtu siç kanë treguar edhe shkrimtarë më të vjetër e më eksperiencë, personazhi mund të ketë fytyrën e një qengji dhe trupin e një renoceronti. Karakteri rikonstruktohet sipas nevojave e përfundimeve intelektuale. Skematizmi, i përdorur gjerësisht dikur, në foshnjërinë e letërsisë sonë, por sidomos tani në depersonalizimin e saj për shkak të së ashtuquajtur “Liri të mendimit e të drejtën e shprehjes së tij”, për fat të keq magazinat e shtepive botuese kanë mbetur plotë nga libra që nuk i blen njeri, jo aq se nuk kanë ngjarje, se sa nuk janë shkruar bukur ato.

-Shquheni në prozë për mendimin inteligjent, plot figura letrare, artistike, psikik dhe mendimin filozofik. Ku qëndron forca e inspirimit si një shkrimtar që i përket dy epokave – realizmit socialist dhe periudhës postkomuniste?

Tregova me sipër se kam pasur fat në ciklet e krijimtarisë sime shumë vjeçare. Pas botimit të romaneve të para , nisa të shkruaja dramaturgji. Në kohën e pare besohej se një shkrimtar i njohur si unë, pse të mos bënte edhe drama edhe për teatrin e qytetit? Kjo ishte një kërkesë e here pas herëshme, por përjashtoj kategorikisht imponimin.

Në të vërtetë përfshirja në krijimtarinë dramaturgjike më ndihmoi të isha më racional në prozën time, të ndërtoja kulme ngjarjesh të cilat më pare vinin disi të shtrira në kohë e në nervin e vet, të përsosja karaktere dhe të ndërtoja dialogë intensive, nervozë, rrëmbyes..Shkruajta shumë drama, 6 prej të cilave u vunë edhe në skenat teatrore të disa qyteteve të mëdha të vendit. Sikundër dramatizova edhe ndonjë romanin tim.

Epokat e shndërimeve shoqërore e politike vetëm se e pasurojnë çdo shkrimtar mendjemprehtë dhe që doemos di të dalloj ndyshimet me frymën e lirisë, të mirëqënies, por edhe të vlerave njerëzore. Kam shkruar një roman me titullin “ Engjejt e viteve te veshtira”, botuar në vitin 2004, ngjarjet e të cilit përfshinin një kohë historike të gjatë. Ato nisnin nga viti 1967 e mbaronin në mesnatën e mbarimit të shekullit XX. Pra, përfshinte të dy epokat. Por kam mendimin se kapitujt e tij më të bukur janë ato të mesit të epokave që i linin vendin njera-tjetrës, sepse atje sheh nje transformim dramatik të mentaliteteve njerëzore, dukuri që shpesh mund të shpien edhe ne anarki. Por drama aty qëmtohej më qartë, përvijohej më saktë. Di të them se shkrimtari i vërtetë është kalorës i lirisë e dinjitetit njerëzor dhe ai nuk mund të pajtohet a priori me asnjë regjim politik, sepse asnjë prej tyre nuk i zgjidh si me magji hallet e shumicës së qytetarëve të tij. Diferencimet pasurore krijojne vetiu konflikte të mëdha. Askush nuk mendon për barazitizmin absurd të së kaluarës, por dinjiteti njerëzor duhet respektuar.

-Kur ju shkruajtët romanin “Mëkati i murgeshës”, i vlerësuar shumë nga kritika e kohës, ky roman nuk është fantazi, por është bota e brendëshme njerëzore. Si shkoni ju në lidhje me vendosjen e emrave, të vendeve në ndërtimin e një “bote të re” me tipikë; burim-rrëfim-frymëzim-kulturë?

“ Mekati i murgeshës” u botua në vitin 2008, por nga brezi i vjetër i lexuesve përmbajtja e tij qe e njohur perms novelës “Kristali blu”, botuar afro 15 vite më parë, por ehe dramës me të njejtën titull të shfaqur nga Teatri i Dramës së Vlorës. Në këtë vepër, e cila pati shitjet më të mëdha, edhe si novelë, edhe si roman, biletat më të shumta edhe si shfaqje teatrore, mendoj se meritë të veçantë ka jo aq krijimi artistik i autorit, sesa ngjarja e vërtetë. Ishte aq e veçntë jeta e personazhit tim, sa doemos do të krijonte keqinterpretime, por edhe lexime të ethshme. Për shkak pra të llojit “sui generis”-siç ma konsoderonte Kadare ne reçensionin e vet,- nxiti pështjellime edhe në kohën e regjimit komunist, por edhe në regjimin demokratik, duke spekuluar me reminishencat e asaj kohe. Kjo ishte arsyeja përsëse “Kristalin blu” unë vendosa ta ripunoja e ta botaja tashmë të plotë, duke shtuar edhe pjesët që dikur isha detyruar t’i hiqja. Nga ana tjetër tashme unë isha një shkrimtar më i lirë për të shfaqur mendimet e mia, madje edhe të interpretoja shkaqet e vërteta të dramës së personazhit tim. Është me fat një krijues kur ndesh me ngjarje të tilla..Por ato, ashtu siç të ndihmojnë të shkruash një vepër të mirë, po aq të vendosin në qendrën e ciklonit të kritikës, madje edhe të politikës.

-Ju jeni edhe publicist dhe një nga gazetarët më aktivë në mediat e vendit me shkrime publicistikë, analiza politike, sociale, si dhe shkrime të vecanta studimore në fushën e letërsisë dhe kritikës letrare. A mund të na përshkruani momente nga eksperienca tuaj mbresëlënëse?

Gazetaria është po aq e vjetër sa edhe letërsia. Madje ajo sikur më bëri të ndihem dikushi dhe të kem pretendime më të mëdha ndaj vetes. Por gazetaria nuk është letërsi, madje mendoj se shpesh e prish letërsinë. Gazetaria i vlen letërsisë vetëm si përvojë jetësore, si vlerë njohëse, e pasuron shkrimtarin ose poetin të mos jetë nje individ pa njohje të realitetit shoqëror, pse jo edhe të vet relievit të vendit. Interesat intelektuale të një shkrimtari përgjithësisht duhet të jenë të gjera. Ai nuk ka përse të zgjidh edhe ushtrime algjebrike, por ama të dijë diçka nga Kushtetuta, nga Ligjet e shtetit, të dijë shumë për historinë e vendit të tij, të lexojë vepra politologësh e psikologësh, të ketë një minimum njohurish për mjeksinë në shërbim të jetës së personazheve të tij, të ndjek politikat e kohës, pse jot ë njohi edhe kombinimet e politikës ndërkombetare, e të tjera fusha. Kjo veçse mire i bën korpusit të veprës së tij. Unë kam pasur fatin të punoj disa kohë si gjeolog dhe me kete rast të njoh nga afër shumë treva të vendit, por edhe zakone, folklore, të ndjejë deri në palcë varfërinë ekonomike të zonave të thella malore, por edhe të veçantën e kësaj jete baritore të njerëzve. Shumë syresh do të ishin personazhet më interesante të tregimeve të mia.

-Cfarë do të dëshironit të thoni në lidhje me karakterin e përgjithshëm të gazetarisë shqiptare, Ballkanike apo Lindore, në krahasim me atë perëndimore, bazuar në ato c’ka ju keni lexuar, dhënë lajme apo vënë re?

Nuk e konsideroj veten ekspert të gazetarisë prandaj nuk mundem të jap edhe receta në këtë drejtim. Por duke qenë në disa vende të botës, duke lexuar shtypin e atjeshëm, ose pare emisionet televizive të kronikave, kam mendimin se gazetaria jone është tepër komuniste. Ashtu e përçarë keqas me interesa politike të pandryshueshme, me gazetarë që pavarsinë e tyre e lidhin me rrogën që marrin, ose nuk e marrin, me pozicionin që kanë sot shumica e gazetare, por edhe e kanaleve televizive, personaliteti i gazetarit, sidomos i gazetarit investikativ, është shumë i ulët. Kjo vjen, përveç të tjerave, edhe për faktin se shtypi dhe medja janë aksesorë të veprimtarisë ekonomike të pronarëve. Pra, edhe me gazetat e quajtura të mëdha, bëhet një politikë e biznesmetit që ka përtej një kompani të fuqishme ndërtimi, apo fabrikë, minierë, apo aksione të tjera. Gazetarët nuk paguhen mire, nuk janë të siguruar, ndërsa as që bëhet fjalë për honorare të bashkepunëtorëve. Gazetat dalin me disa opinione, me ngjarje të kronikës së zezë, me aforizma të marra nga kushedi se cila agjenci, me fjalë-kryqe dhe me modën e VIP-ave shqiptarë të pasuruar ne menyrë maramendëse tashme. Asnjë shkrimtar nuk është i pasur. Asnjë. Sado libra që të ketë shkruar..Letërsia, – e cila duhet të ishte një pasuri kombetare- trajtohet si mbijetesë pasionesh që sa vine e dobësohen. Ka gazeta të quajtura letrare që shiten vetëm në saj të këtyre pasioneve mjerane dhe askujt nuk i paguhet një qindarka për krijimtarinë e tij. Botuesi, po, merr një rrogë për kalamajtë edhe ai..

-Cfarë mendoni për statusin aktual të kritikës? A ka kritikë të mirëfilltë sot për sot? Cili ka qënë keqkupimi më i ndjeshëm gjatë karrierës tuaj krijuese?

Nuk ka kritikë..Nuk kemi përse të flasim më shumë. Nëse ajo do të ekzistonte, ashtu e ashpër dhe e vërtetë, sot do të ishin më pak të rënduara raftet e librarive dhe lexuesi do të dinte të kërkonte një autor të njohur. Tani as vet autorët nuk gjejne botimet e tyre.

-Mendoni e shpresoni se gazeta “Drita”, do të rikthehet”

Gazeta “Drita”, apo një organ i mirëfilltë letrar si ai i dikurshmi do të ishte e mundur të çelej, nëse krijohet Lidhja e Shkrimtarëve, apo se si mund të quhet ndryshe për të mos lënduar sedrën e kundërshtarëve të së kaluarës. Shteti duhet të ndihmojë shumë në këtë drejtim, A kanë piktorët nje galeri Arti? A kanë aktorët një sallë teatri? A kanë muzikantët e këngëtarët sallat përkatëse, a kanë kineastët kinema ku shfaqin filmat e tyre? Po shkrimtarët çfarë kanë, çfarë u ka mbetur. Dikur, në kohën e komunizmit, kur një poeti i botohej nje poezi në “Drita”, apo “Nentori”, i thoshte mikut të vet: “ Sot kam një gëzim. Do vish të pimë nga një varg?” Nje varg kostonte aso kohe mesatarisht 15-20 lekë. Me to mund të pije dy kafe e dy raki, ose dy birra. Sot i mbush tjetrit nje faqe gazete dhe ai as të falenderon..

-Si shkrimtar, poet dhe publicist cili është koncepti tuaj për kombin, për pushtetin, për partitë politike dhe për demokracinë` në vëndin tonë?

Fola pak me lart për politikën, për shtratin shoqëror të saj, për klimen depressive që shtrin në të gjitha kapilarët e jetës intelektuale. Shqipëria po kalon nje tranzicion sklerotik. Mendoj se demokracia si vlerë e marrdhënieve ndërnjerëzore ka gjithmonë një parahistori. Historia ka pasur një kulture, ndërsa ndërgjegja e individit duhet të “genetizohet” nga të gjitha këto. Në se një vend nis e shkruan me alfabetin e vet vetëm një shekull më pare, në se krijon universitet në mesin e shek. XX, kur Çekia, p.sh. kishte univeritetin e Pragës qysh në shek. XIII, kur gjysma e popullsisë rurale jeton ne kushtet skandaloze të Mesjetës, kur gruaja vijon të trajtohet si inferiore, atëhere nuk ka se si këto mendësi të mos ndikojne edhe ne politikat dhe zhvillimin e vendit. Sa për kombin më duhet të them se ai është Brenda dhe përqark nesh, por bota është jashtëzakonisht e hapur, e madhe, me mundësi të pafundme për të jetuar me ndershmëri dhe kombi duhet të varet në një kornizë e të mbahet në dhomën më të mire të shtëpisë, port ë mos bëhet më mollë sherri e kapardisjesh.

-Projektet tuaja në të ardhmen?Cfarë iu ka mbetur peng?

Peng me kane mbetur shume gjëra. Sa më shumë ikin vitet, aq me tepër ndihet ankthi e dhimbja për të parealizuarën, për të pamundurën. Kam disa projekte të cilat nuk e di nëse do të kem kohë t’i përfundoj deri në fund. Ato janë romane, drama, vellime me poezi, por edhe një liblër me disa mendime historike për Epirin si trevë ku kundërshtojë edhe pikpamjet greke, por edhe ato shqiptare për zotërime teritoresh që nuk kanë qenë të askujt veç e veç..Nejse, kjo është një temë tjetër.

– A është i lirë shtypi sot?

Mendoj se shtypi është pjesërisht i lire, për të mos imituar edhe unë disa raporte ndërkombëtare. Shtyp të lire krijohet me gazetarë të lire, me rroga të mira, me sigurinë e jetës ekonomike të tyre, pa ndikime nga qendra të poltikave të ditës.

-Mesazhi tuaj për inteligjencën e shoqërinë shqiptare sot….

E quaj veten teper modest për të dhënë mesazhe inteligjencës. Unë përthith çdo ditë kumte nga pjesa më e ndritur e kësaj inteligjence. Pa rolin e saj shoqëria shqiptare do vijoj të zvarritet edhe ca kohë në pluhur!

Ju faleminderit!

Bisedoi:Raimonda MOISIU

Arta Kallaba :” Teatrin nuk do ta lë kurrë, kudo që jetoj në botë, do ta kem me vete, nëse Zoti më jep mundësi”

March 16, 2014 by dgreca

Intervistë e posaçme me regjisoren nga Kosova, në Nju Jork, Arta Kallaba/

BROADWAY – NEW YORK CITY : Javën e ardhëshme regjisorja kosovare, Arta Kallaba do të prezantojë premierën e shfaqjes “Colonel Bird”, në New York, përkatësisht në teatrin ndërkombëtarë, të pronarëve shqiptarë vëllezërve Tollja në “Producers Club”. Premjera është me tekst të autorit bullgar, Hristo Bojcev, ngjarja është e vendosur diku në Ballkan, në një repart psikiatrik, ku janë ngujuar gjashtë pacient dhe një mjek, por ky i fundit, në të vërtetë është një ish narkoman që me diplomë false është prezantuar si mjek, me qëllim që të jetë sa më afër barërave, thotë regjizoria e kësaj shfaqje.

Kallaba thotë se ndihet të jetë mirë për faktin se autori i kësaj shfaqje ia ka dhënë të drejtën, asaj të inskenimit të këtij teksti, që tashmë do të ngjitet në teatrin njujorkez më 21 mars, për të vazhduar më pas me reprizat: 22 e 23 mars dhe më pas do të vazhdojë të jetë në repertorin e teatrit “Producers Club”.

Në bisedë me gazetarin tonë në Nju Jork, Beqir SINA, ajo thotë se :“I gjithë ekipi i shfaqjes janë shqiptarë, por që jetojnë dhe veprojnë në New York. Mirëpo shfaqja do të prezantohet në gjuhën angleze, pasi që teatri ku do të prezantohet kjo shfaqje, është teatër ndërkombëtarë, për të tërhequr me këtë rast edhe publikun anglishtfolës”.

Më tej ajo thotë “Unë fillimisht nuk e kam menduar se do të kyçem kaq shpejt në profession, pasi që të fillosh jetën profesionale në një qendër botërore siç është New York, është sfiduese. Por, me insistimin e kolegëve të mi, ja arritëm të realizojmë këtë projekt, që po besoj se ja kemi dalë”.

Në shfaqjen “Colonel Bird”, me rolet e tyre janë të përfshirë aktorët: Luan Bexheti, Roza Kalaj, Gent Basha, Roland Uruci, Besnik Shabani, Agim Rugova e Bujan Rugova. Muzikën e kësaj shfaqje e ka bërë muzicienti Faton Macula kurse kostumet Mandeta Zeka, për më shumë lexoni intervistën e plotë që ka bërë gazetari ynë me regjizoren nga Kosova, në Nju Jork, Arta Kallaba

Arta Kallaba pse erdhët me premierën e shfaqjes “Colonel Bird”, në Neë York të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, përkatësisht në teatrin ndërkombëtarë “Producers Club”?

Arta: z. Sina, se pari ju falendeoj që më zgjodhët mua për të bashkëbiseduar, rreth kësaj shfaqje. Unë Teatrin përpos se e kam profesion atë e kam edhe pasion, dhe koha kur u vendosëm të jetojm këtu, nuk ishte e lehtë të ambientoheshim në një qendër të madhe botërore, siç është Nju Jorku, dhe ndryshimet gjithmonë janë të vështira qofshin ato me të mirat apo edhe me të keqijat e tyre. Pas takimit që pata e mikun tim Alfred Tollja, kur shkova t’a vizitoj atë në Teatër, ai më dëshiroi mirëseardhje në Nju Jork, duke më ofruar hapsirën e teatrit për të realizuar këtë shfaqje. Jo që kisha plan në atë kohë të nisja shfaqje, por kisha momente kritike se ishte ndryshim i madh për mua të nisja jetën e re në Nju Jork dhe e vetmja gjë që do të më ndihmonte ishte teatri, sepse, aty e dija se do të ndjeja rehati në shpirt.

Ju pra erdhët me këtë premier. Pse zgjodhët tekstin të autorit bullgar, Hristo Bojcev ?

Arta: Unë asnjëherë nuk e shikoj autorin nga nacionaliteti, feja apo raca, tekstin e zgedh gjithmonë nga përmbajtja që ka, dhe ky tekst më ka bërë përshtypje pikërisht për faktin se trajton fatin e disa personazheve të cilët jan mbetur me pasoja psiqike gjatë luftës në Bosnje dhe i gjith ky problem paraqitet nëpërmjet situatave komike edhe pse fati i tyre është tragjik. Kjo temë më ka provokuar shumë kur e kam lexuar ketë tekst, ndoshta për faktin se edhe ne si popull kemi patur fatin e njëjt gjatë kohës së luftës, sidomos, pas luftës ku shumë njerëz që kan mbetur me pasoja psiqike.

Çfarë u tërhoqi ose ju motivojë nga kjo ngjarje më shumë ?

Arta: Motivi kryesor ka qenë mënyra se si autori e ka trajtuar një problem psiqik, përmes disa personazheve, se si ata e shohin botën dhe jetën, duke mos menduar asnjëherë se kan problem psiqike, por vetëm se janë ndryshe nga të tjerët.

Si ndiheni për faktin se autori i kësaj shfaqje ju ka dhënë të drejtën e inskenimit të këtij teksti, që tashmë do të ngjitet në teatrin njujorkez më 21 mars, në skenën e teatrit “Producers Club”?

Arta; Jam e lumtur për këtë fakt. Ndjehem e rrespektuar nga ana e tij, dhe për të cilën gjë dua t’a falenderoj publikisht me këtë rast nëpërmjet gazetës suaj.

I gjithë ekipi i shfaqjes janë shqiptarë, por që jetojnë dhe veprojnë në Neë York. Mirëpo shfaqja do të prezantohet në gjuhën angleze, pasi që teatri ku do të prezantohet kjo shfaqje, është teatër ndërkombëtarë, Pyetja është përse me këto kombinacione, dhe a e keni pas të vështirë t’a realizoni në këtë mynyrë shfaqjen ?

Arta; Edhe pse i gjith ekipi janë shqiptar të cilët jetojn shumë vite këtu, e disa edhe kan lindur, shfaqjen vendosa t’a bëjë në gjuhën angleze, pasi që vendi ku jemi flitet kjo gjuhë, dhe nuk desha që t’a kufizoj audiencën, dhe jo audienca të jetë vetëm shqipfolëse, por të vijn edhe popujt e tjer t’a shohin e t’a kuptojn se çfarë ka ndodhur.

A është sfiduese që të fillosh jetën profesionale në art, në një qendër botërore siç është New Yorku ?

Arta: Është tejet sfiduese të kyqesh në profesion sidomos kur bëhet fjalë për një vend të madh siç është Nju Jorku. Së pari është gjuha, pastaj mentaliteti tjetër, rrethanat e shumë faktorë të tjerë. As që e kam menduar se do të merrem me teatër një kohë të gjatë, sepse nuk isha psiqikisht e përgatitur të nisja shfaqjen, por fal vullnetit dhe përkrahjes së kolegeve të mij këtu, arritëm të realizojmë këtë shfaqje.

Pra, a ju kan ndihmuar kolegët nga Nju Jorku të realizoni këtë projekt ? dhe kujt i faleminderohesh me këtë rast ?

Arta; Pa dyshim se kolegët më kan ndihmuar shumë, se pa ta as që do të bëhej e mundur kjo shfaqje, por ai i pari nga aktorët që e takova ishte Luan Bexheti, dhe bisedën e parë për të nisur këtë shfaqje e bëra me të, dhe më ndihmoi pastaj në përzgjedhje edhe të aktorëve të tjerë.Por unë do t’i falenderoj të gjithë ata që janë pjesë e shfaqjes, aktorët, kompozitorin, kostumografen, fotografin dhe të gjithe ekipin në përgjithësi, e në këtë mes nuk dua ta harroj as Ardianin bashkëshortin tim – i cili, më ka përkrahur në çdo moment dhe ka qenë me mua sa herë që kam patur nevoj për ndihmën e tij, por në veçanti do t’a falenderoja Alfred Tolljen, i cili më dha hapësirën për të bërë shfaqje.

A mundet të flasësh pak nga përgatitjet që po mbani këto ditë për shfaqjen “Colonel Bird”, dhe rolet e tyre cilët janë !

Arta: Përgaditjet po ecin mirë. Gjithsej jan shtat personazh, por secili prej tyre ka karakter të vaçant. Ata janë të mbyllur në një dhomë psikiatrike në një Manastir, të lënë pa ushqim, pa ngrohje si dhe pa barëra(medikamente mjekësore). 6 personazhe janë meshkuj ku rolet i luajn, Luan Bexheti, luan rolin e doktorit, një ish narkoman i cili me diplom falco gjen mundësin të bëhet mjek vetëm për të qenë me afër barërave, që i përdor në vend të drogës të cilën nuk mund t’a gjente tani në këtë kohë lufte, Roland Uruçi, është një aktor i cili gjatë një eksplodimi në luftë humbi dëgjimin, Gent Basha një romë, që ka problem me impotencën dhe ka 6 muaj që është mbyllur në atë spital, Agim Rugova shofer që vuan nga mania se është shumë i vogël dhe mund t’a shkelë ndokush, Besnik Shabani hajn i cili nuk zgjedh se çka vjedh, Bujan Rugova, një ish Gejneral Lufte, i cili për tre vite nuk ka folur asnjë fjal dhe në një moment kur dëgjon fjalën komandat – instiktivisht i kthehet të folurit dhe e vetmja femër është Roza Kalaj, një ish doganijere,Të gjithë personazhet kan probleme psiqike të cilët vendosin të dalin nga aty e të gjejnë botën e tyre që ata besojn se egziston diku.

Muzikën e kësaj shfaqje e ka bërë muzicienti Faton Macula kurse kostumet Mandeta Zeka, apo jo!

Arta: Po, i falenderoj që të dy. Fatoni siç e dini shumica e publikut se është një muzicient profesionist që ka studiuar në Vienë të Austris dhe Mandeta Zeka është Kostumografe që ka mbaruar studimet në Tiranë por jetojn në Nju Jork..Punën e tyre e kan bërë shkëlqyeshëm çdo njeri prej tyre.

Çfarë pret nga publiku shqiptaro amerikan dhe ai amerikan në këtë shfaqje ?

Arta: Dëshiroj që të kënaqen me atë çka ne po i dhurojm me këtë shfaqje.

Çfarë do të quaje sukses të premierës së shfaqjes “Colonel Bird”, në Neë York të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, përkatësisht në teatrin ndërkombëtarë “Producers Club”?

Arta: Sukses do t’a quaja nëse arrij që shfaqja të komunikoj mirë me publikun.

Cili do të jetë hapi tjetër ose sfida tjetër e Arta Kallabës ?

Arta: Të ardhmen nuk e dijm asnjëherë, dhe nuk kam plane tani për të ardhmen. Një gjë mund ta them që Teatrin nuk do ta lë kurr, kudo që jetoj në botë, do ta kem me vete, nëse Zoti më jep mundësi.

Çfarë dini ju për teatrin “Producers Club” të vëllezërve dibranë në Nju Jork, Fredi dhe Nesti Tollja ?

Arta: Për këtë Teatër kam dëgjuar shumë fjalë të mira edhe para se të jetoj në Nju Jork. Di se kan punuar shumë dhe kan kontribuar në sferën e kulturës duke u dhënë mundësi artistëve jo vetëm shqiptar, por, edhe të huaj të paraqesin punën e tyre në këtë Teatër. Andaj gjejë rastin që me anë të kësaj interviste t’i përgëzoj ngrohtësisht për punën e tyre të mirë që bëjnë.

Intervistojë: Beqir Sina

Intervistë nga Çikago me z. Izet Mexhitin

March 5, 2014 by dgreca

Mexhiti : Fitorja e deputetit nga Amerika e institucionalizon zyrtarisht faktorin shqiptarë nga diaspora në Parlamentin e Maqedonisë/

CHICAGO : Bashkë me nënkryetarin e BDI-së, zotëri Izet Mexhiti, Kryetar i Komunës së Çairit në Shkup, i autorizuar si përgjegjës për diasporën në këto zgjedhje, për vizitë erdhën në Çikago Qëndrën Kulturore Shqiptare, edhe krerët e dy komunave të cilat dihet se kan edhe numërin më të madh të mërgimtarëve shqiptarë në Amerikë, atë të Kërçovës dhe Dibrës, zotin Fatmir Dehari dhe zotin Ruzhdi Lata. Vizita e tyre ishte e lidhur me emrin e kandidatit të diasporës shqiptare nga SHBA dhe Kanadaja, që do të garojë në zgjedhjet e radhës parlamentare në Republikën e Maqedonisë. Vendimi është unifikuar nga përfaqësuesit që morën pjesë në takimin në Qendrën Kulturore Shqiptare ne Çikago, ku u vendosë që për njësinë numër 8 që përfshinë SHBA dhe Kanadanë, të jetë zotëri Tefik Abdullahu,një mërgimtar nga Prespa që ka disa vjetë që jeton dhe punon në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.Pas zgjedhjes së Abdullahut, gazetari ynë në SHBA , Beqir Sina bisedojë me të autorizuarin si përgjegjës për diasporën në këto zgjedhje, nga partia më e madhe shqiptare në Maqedoni BDI,nënkryetarin e BDI-së, zotëri Izet Mexhiti, i cili njëhereshit është dhe Kryetar i Komunës së Çairit në Shkup.

Mexhiti tha se : “Megjithëse, dihet se cilat parti politike fitojnë, ne këtu jemi për faktorizimin e faktorit shqiptarë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Natyrisht që kështu “lufta’ do të jetë në mes BDI-së, dhe VMRO-DMPN -së, edhe në Maqedoni por edhe në disaporë, Europë, Australi dhe SHBA. Por, edhe në formatimin e qeverisë së ardhëshme.”

Beqir Sina “Çfarë do të thotë për ju zgjedhje të parakoheshme ? mbasi ju jeni në qeveri apo jo !

Mexhiti : Këto zgjedhje të parakohshme nuk janë zgjedhje që do të përcaktojnë se do të fitojë pozita apo opozita, pasi disponimi i opinionit është i qartë, por janë zgjedhje që do përcaktojnë se kush do të faktorizohet më shumë në qeverinë e ardhshme, BDI-ja apo VMRO DPMNE-ja

Beqir Sina : Cili është qëllimi i vizitës suaj ?

Mexhiti : Në Maqedoni, ka zgjedhje të parakohëshme paralamenatre. Në këto zgjedhje edhe sipas anketave dhe te gjitha gjasave – ose prognozave politike, nuk ka dilem se kush do të fitojë .Çka do të thotë edhe në anën Maqedonase edhe atë Shqiptarë në Maqedoni. Megjithëse, dihet se cilat parti politike fitojnë, ne këtu jemi për faktorizimin e faktorit shqiptarë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Natyrisht që kështu “lufta’ do të jetë në mes BDI-së, dhe VMRO-DMPN -së, edhe në Maqedoni por edhe në disaporë, Europë, Australi dhe SHBA. Por, edhe në formatimin e qeverisë së ardhëshme.

Ne kemi pasur një përvëojë të hidhur në vitin 2011 ku në diasporë fituan 3 kandidatët maqadonas. Kundrjet kësaj tani kemi një qasje krejt tjetër, dhe vimë me euforinë e zgjedhje lokale, ku shëmbulli i Kërçovës, ne bindëshëm e fituam me kandidatin tonë, atje, dhe për herë të parë kemi një kryetar shqiptar atje zotin Fatmir Dehari, ndërkohë, që në Strugë u betonua fituesi shqiptar, dhe tash vijmë me një qasje tejet serioze dhe pretendim që do të thotë edhe në diasporë do të korrim fitore me kandidatët shqiptarë.

Dhe për këtë jemi këtu në funksion të unitetit të diasporës, që të mos përçahen votat posaqërisht në SHBA ku ka një rëndësis shumë të madhe për ne atje por edhe për shqiptarët e Amerikës. Ngaqë, për shkak se një numër i madh i diasporës, nuk posedojnë dokumentacionin ligjor zgjedhor të rregullt , andaj mendojë se nuk kemi kohë për eksperimente të tilla më. Shqiptarët duhet të dalin të unifikuar gjithësesi në këto zgjidhje në diasporë për t’ja arritur edhe qëllimit tonë, që në SHBA të kemi deputetin shqiptarë ashtu si edhe në Europë, por edhe të sfidojmë edhe Australinë.

Beqir Sina : A keni të përcaktuar ndonjë lloj kriteri për zgjedhjen e kandidatit nga diaspora – apo do të shkohet nga ajo që vetëm e vetëm të jetë shqiptarë i mirë ?

Mexhiti : Duke parë kohën që kemi në dispozicion dhe duke parë atë se çfarë ndodhi me zgjedhjet e vitit 2011 ku ne i humbëm zgjedhjet në diasporë, nuk kemi vendosur asnjë llojë kriteri kësaj rradhe. Të kuptohemi ju çdokush mund të vendos të jetë kandidat dhe të lëjë Amerikën dhe të përkushtohet atje në Parlamentin e Republikës së Maqedonisë. Megjithëse, kësaj radhe ne jemi pak më liberal rreth kritereve sepse jemi të bindur se do t’a sfidojmë kundërshtarin tonë maqedonas, duke e “thyer akullin” në diasporë. Ndërsa, ju sigurojë se herën tjetër, do të kemi kritere të përcaktuara mirë për këtë çështje që këron pak punë në përcaktimin e saj. Për të krijuar me të vërtet një garë të kualiteteve dhe kritereve që duhen përcaktuar mirë në diasporë. Por tash për tash në këtë sfidë jemi të përkushtuar si e thashë edhe më sipër vetëm drejt unitetit i cili natyrisht si shihet është i vetmi kriter, i cili “do të këtë përkrahjen e unanime të të gjitha subjekteve politike dhe shoqërorë që gravitojnë në mesin e shoqatave shqiptare nga Maqedonia në diasporë”.

Beqir Sina : Ju flisni gjithmonë për një unitet në këto zgjedhje, për një deputet shqiptar nga Amerika. Faktikisht, këtu kemi tre kryetar nga i njëjti subjekt politik , si e shpjegoni ju këtë ? a kemi një cënim të unitetit apo jo !

Mexhiti : E kuptoj drejt pyetjen tuaj – por, duhet te keni parasyshë se BDI -ja prej themelimit të saj 2002 -2014, në mënyrë plebishitare do të thoja, është ajo që fiton në votën e shqiptarëve në Maqedoni deri në 70 për qind të elektoratit shqiptarë dhe duhet të ketë parasyshë se në diasporë ka dy subjekte, që më së shumti pretendojnë të sfidojnë njëra tjetrën . Pra, është VMRO – DPMNE-ja cila ka strukturat e veta në disaporë me komunitetin maqedonas dhe për shqiptarët është Bashkimi Demokratik për Integrim që rrjedh nga Ushtria Çlirimtare Kombëtare dhe që ka strukturat e saj në diasporë.

Kjo pra është arsyeja që ne jemi tre kryetar të të njëjtit subjekt politik, i cili po bën thirrje diasporës shqiptare, së pari të regjistrohet dhe dalë masivisht në votimet , të mos dalim me kandidat partiak, të jemi të unifikuar, dhe jo kandidat të përcaktuar nga ne, por nga ata që do të zgjedhin shoqatat e organizatat e komunitetit shqiptarë të cilat gravitojnë në SHBA. Pra, kemi një projekt kombëtar në diasporë që duhet të fitojnë këta kandidatë shqiptarë, sikurse ne garën politike, e kemi brenda në Republikën e Maqedonisë.

Beqir Sina : Në se do të bënit një konkluzion të qëndrimit tuaj në SHBA, rreth këtij qëllimi të cilin e përmendet më lartë, cili do të ishte ai ?

Mexhiti : Ndaj edhe jemi këtu, për të faktorizuar vullnetin shqiptar!”, Mendojë se jemi shumë afër qëllimit tonë, duke shkuar drejt unifikimit të faktorit gjithë shqiptarë në këtë proces, do të dalim me një kandidatë i cili mendojmë se do të ketë përkrahjen unanime të kësaj diaspore, pjesës dërrmuese të shoqatave shqiptare nga Maqedonia, në të gjitha vendbanimet në SHBA, dhe në Kanada. Sepse, kjo është e vtmja mënyrë për të korrur një fitore të sigurtë dhe t’ja ia arrijmë qëllimit në zgjedhjet parlamentare në Maqedoni – ku shqiptarët e Amerikës nga Maqedonia do të kenë përfaqësuesin e tyre zërin e tyre institucional në Parlamentin e Maqedonisë.

Intervistojë Beqir Sina

Agim Gërguri dhe jeta e tij me “Fisnikët”

February 25, 2014 by dgreca

Ne Foto: Fisniket 1982/*

Nga Klajdi Musabelliu/ Fisnikët, janë një ndër të vetmet grupe të suksesshme, qe përveç se i kanë rezistuar kohës, vazhdojnë të pëlqehen nga çdo brez. Këngët e tyre janë hite, thua sikur të kenë dale vetëm para 10 ditësh në treg, e prezantuar në publik. Do të mësoni sekretin e suksesit të grupit, e do të njihni liderin e tijë edhe më shumë…

Z..Gërguri, faleminderit që pranuat të tregoni për lexuesit e ATSH-së

Si lindi ideja “Fisnikët”? Cila ka qënë dalja juaj e parë në publik ?

Grupin e kam formuar në vitin 1980 diku në fillim të Janarit. Ideja ka qenë qysh në vitin 1978- 79 mirëpo kushtet u poqen në vitin 1980. Në fillim grupi nuk e kishte emrin Fisnikët siç e ka sot, quhej “ Havaja e vrant” për shkak të këngëve parodike. Kur u krijua kënga e parë serioze u quajtëm “ Fati” dhe më në fund në vitin 1982 u kurorëzua me emrin “ Fisnikët”.

Cili ka qënë suksesi juaj i parë, dhe a mund të flisni pak për fillimet tuaja?

Ndër sukseset e para ka qënë pjesmarrja e këngës sonë “ Teuta” në hitin e javës në radion e atëhershme RTP ( Radio Prishtina) Më vone pjesmarrja ne Rock-Festivalin e parë shqiptar i quajtur “ BOOM” dhe i mbajtur në Tetor të vitit 1982 ku edhe u shpallëm si grupi më i mirë nder grupet e reja. Pastaj sukseset vazhduan te rënditen vit pas viti e hit pas hiti.

Kush e shkruan muzikën tuaj, kompozimet, tekstet ? Ku e merrnni frymëzimin për realizimin e saj ?

Thuajse të gjitha këngët i shkruaj unë po ashtu edhe kompozimet, pastaj keshillohem me anëtarët e grupit dhe ua tregoj melodinë. Diskutojme, flasim rreth ideve te tyre, harmonisë së mëlodisë. Ka këngë që i ka kompozuar edhe Besim Gashi kitaristi dhe back vocal i grupit.

Përse nuk keni realizuar asnjë bashkepunim me artiste nga Shqipëria (Tirana)?

Kam një këngë që e kam në duet me Lorin. Nuk i përjashtoj bashkëpunimet por jam shumë përzgjedhës në tekst dhe melodi , dhe e kam te veshtirë të pranoj kur kënga është e dikujt tjetër, pasi jam dhe kantautor. Shijet e mija janë të ndryshme, gjë kjo që ështe shumë gjë normale.

Si është e mundur që nuk ju kemi pare si konkurent në asnjë festival përveç një festilvali Rrocku ?

Në festivale nuk marrim pjesë për arsye se ne jemi grup jashte festivaleve. Me punën tonë shumë vjeçare edhe me hite e kemi treguar veten , Ndaj them që në festivale të marrrin pjesë grupe dhe këngëtar të rinj që ju nevoitet afirmimi. Kemi qenë në Top Fest para disa viteve me këngën “ Vdeksha un për ty”

Thujase çdo këngë e juaja, jo vetëm që njihet, por kur performohet edhe nga çdo grup në live, pritet si herën e pare. Ku qëndron magjia e muzikës suaj, sekreti?

Sekreti është i thjeshtë , kompozimi është origjinal, eshte bere me kujdes të madh dhe i eshte përshtatur teksti. Kjo ka rëndësi të madhe , teksti te pershtatet me melodinë, në njëfar mënyrë te mishërohen. Për fat të mirë unë e kam atë intuitën e lindur dhe mund ta ndjej tekstin melodinë kur ato e flenë bashkë, apo e thënë më ndryshe përshtaten më së miri. Dhe më kryesorja është , të jetë një melodi e kompozuar origjinale, veçmas për atë tekst e jo e huazuar.

Ju personalisht cilën nga këngët tuaja pëlqeni më shumë ?

Ka shumë prej tyre që i dua shumë, por tash nuk mund ti ndaj ato, sepse kur filloj ti këndoj i dua secilën për vete e njësoj, pra secila e ka domethënien e vet.

Me pjestarët e grupit, takoheni veç për live, apo jeni edhe miq në jetën e përditshme?

Po, takohemi shpesh, rrimë së bashku bisedojmë, shkojmë te njëri tjetri, kemi marredhënie shumë të mira. Pra jemi mjaft miq edhe në ditën e përditshme.

Duke qënë se jeni edhe familjar, si eshtë Agimi si bashkeshort apo edhe si baba?

Për këtë duhet pyetur gruaja dhe fëmijët e mi. Nuk jam vetëm baba por që prej dy vite jam edhe gjysh. Mundohem që përpos punëve që kam ti kushtoj kohë edhe familjes. Punoj çdo ditë nga ora 7 e mëngjesit kur zgjohem deri në 6 apo deri në 7 të mbrëmjes dhe pastaj në shtëpi. Rrallë dal edhe kur dal, zakonisht dal me gruan në mbrëmje. Si duket interpretimet më kanë lodhur në njëfare mënyre, ndaj edhe kur pushoj , kam dëshirë të shetise me qetësi. Me zhurma ka 33 vite qe merrem (qesh)

Si është një ditë e Agimit ?

Zgjohem çdo ditë në orën 7, te mengjesit dhe gjithnjë zgjohem me dëshirë. Dita ime nis me ushtrime , kafe, pastaj punoj deri në orën 4. Mbas dite vazhdoj të punoj edhe 2 orë të tjera në qetësi kur kryej disa punë ndoshta nje vizatim , pikturë, apo shkruaj diçka. Dhe prej orës 6 apo 7 jam në shtëpi me familje ku ha darkë dhe pi çaj ose kafe duke shikuar TV.

Ju jeni zgjedhur drejtor i Institutit për Mbrojtjen e Monumenteve të Kosovës…

Unë jam drejtor i Institutit , pasi në këtë Institut jam punonjës nga viti 2001, kur u shpall konkursi dhe jam drejtor qe në vitin 2010. Me profesion jam Piktor Konservator-Restaurues, ndaj dhe punoj në sektorin e Trashëgimisë Kulturore. Këtë profesion e ka pasur edhe babai im i ndjerë dhe kam vazhduar traditën familjare. Muzikën e kam hobi qe prej 33 vjetesh, por pikturen kam profesion. Filozofia ime është , “të kem sa për të fjetur e për të ngrënë, se nuk do të jetoj gjithmonë”.

Cili është mendimi juaj në lidhje me rrymat më të fundit që janë futur në tregun tonë, si në Kosovë ashtu edhe në Shqipëri?

Më vjen keq por ato çka po dëgjoj këto kohë, nuk kanë lidhje me muzikën e vërtetë. Sot ajo që dëgjohet është muzikë e imponuar nga DJ . Kompozitorët nuk po kompozojnë më. Tani dixhejt po e sjellin muzikën në botë, muzikë që sipas mendimit tim është pa harmoni, një kaos i vërtetë i ndikuar nga droga dhe alkooli. Kjo çka ndodh sot me muzikën, nuk ka të bëj me identitetin tonë aspak, andaj edhe nuk është jetegjatë, por harrohet për më pak se një muaj, dhe as që përmëndet nga askush.

Ndonjë projekt i afërt ?

Kam ne plan të realizoj një album LIVE, me këngët më të bukura që kane mbetur hite deri më sot.(*Intervistë e ATSH-së, me liderin e grupit “Fisnikët” Agim Gërguri.)

Silva –emri më i dashur i një profesioni të vështirë……

February 22, 2014 by dgreca

Intervistë ekskluzive me Silvana Bracen/

Gjithmonë jemi mësuar ta shohim sharmante intuitive, befasuese, spikeren që rrëzoi kornizat e kohës, prezantuesja e qeshur që zbukuron ekranin, artistja shqiptare që solli erë të re prezantimi në skenën e Teatrit të Operas e Baletit, në Koncertet e dekadave të Majit, shfaqjet televizive e dhjetra e dhjetra aktivitete artistike me taban kombëtar e historik në Atdhe e Diasporë. Është një nga figurat femërore dhe intelektuale nga më të dashurat e të admiruarat në artin e kulturën shqiptare për kontributin e saj shumëdimensional në harmoni relative të plotë me lirinë e shprehjes dhe dhuntisë të talentit e profesionalizmit të saj, përfaqësimit me dinjitet të binomit “Artist & Njeri! Cdo njeri ka ëndrra dhe shpresa që reflektojnë besim të thellë e të patundur ndaj forcës individuale e të inteligjencës, për të ndryshuar jetën dhe botën. E tillë është Silva në ekran dhe në jetën e përditëshme. Eksperiencat e tyre e kanë inkurajuar dhe ripërcaktuar pasionin dhe talentin të përballet me sfidat e pengesat e tyre, dhe Silvana ka zbuluar se me vullnet, punë e dëshirë gjithcka është e mundur dhe e arritëshme. Në këtë intervistë prezantuesja e talentuar dhe mirënjohur Silvana Brace, rrëfen gjurmët e të shkuarës e së ta tashmes, jetësoren e artistiken dhe kush janë dashuritë e saj. Për më shumë ndiqni bisedën…

Bisedoi: Raimonda MOISIU

-Znj.Silvana, jeni një nga “show-girl” (moderatoret) shqiptare, më të admiruarat e të kërkuarat në shfaqjet televizive dhe në komunitet. Cilat janë kontaktet tuaja të para me botën e Shoë-t dhe medias televizive?

Më entuziazmon vlerësimi juaj. Ju faleminderit! Kontaktet e para me median vizive i përkasin fillim viteve ‘80. Ishte koha kur si adoleshente nisa të flas në mikrofonin e Radio Tiranës e shumë shpejt u gjenda edhe në studiot e Televizionit Shqiptar. Programet e Radios ku unë merrja pjesë ishin për fëmijë dhe të rinj, ndërsa ato të TV ishin për muzikën. Kalimi përmes Radios në TV edhe sot konsiderohet si mënyra më mirë për të siguruar suksesin, pasi përvoja radiofonike ka të bëjë me të folurën që është thelbi i komunikimit edhe për TV. Menjëherë u ngjita edhe në skenën e Teatrit të Operas dhe Baletit në Tiranë që ishte më e rendesishmja për kohen ku prezantova disa koncerte në dekadat e Majit, një aktivitet i përvitshëm dhe mjaft i ndjekur nga publiku. Pra, vite me një intensitet ngjarjesh dhe emocionesh, pikërisht në moshen më delikate kur më duhej të projektoja profesionin e së ardhmes. Tashmë, ai ishte lehtësisht i perceptueshëm.

– Fillimet e karrierës tuaj a konsideroheshin thyerje e tabuve, për mentalitetin e kohës?

Jo, nuk ishte thyerje e tabuve perfshirja në jetën e TV, sepse vitet ’80 – ’90 nuk janë një periudhë kaq e largët. Unë jam e lindur dhe e rritur në Tiranë ku TVSH ka hyrë shumë më herët, që në vitet ‘60 dhe femrat e ekranit që unë kam gjetur aty kanë qenë modele përsosmërie, të përzgjedhurat e shoqërisë. Pra s’ka patur vend për paragjykime përsa i përket TV-së.

– A mund të na përshkruani momente nga eksperienca juaj? Si jeni ndjerë kur keni moderuar për herë të parë dhe cila shfaqje televizive është e para?

Po nis nga fundi i pyetjes tuaj. I pari ka qenë programi ”Nga kënga në këngë”. Unë solla aty rubrikën me intervista të teleshikuesve për dëshirat e tyre muzikore, një formë e re kjo që përkoi me nisjen e udhës time në TV. Fillimi ishte më i thjeshtë për shkak të moshës, ose, se nuk isha e ndërgjegjshme për dimensionin e profesionit që po fitoja, kështu që nuk kisha emocione apo frikëra. Kujtoj reagimin në mjediset e TV pas transmetimit të këtij programi. Thoshin, se isha e lirshme, interesante dhe veçonin buzëqeshjen, jo si ndonjë vlerë, por thjesht ju bënte përshtypje, ngaqë, ndoshta, nuk ishin të mësuar me këtë lloj komunikimi. Deri atëherë prezencat televizive ishin shumë serioze. Nisën kështu komentet e para e si dashur, pa dashur dhe lëvdatat, ndërsa dalje pas dalje mua po më pëlqente gjithmonë e më shumë TV. Tani po vinin frikërat… Më duhej ta mbaja patjetër trofeun e fituar pa mund e sforco, por që donte sakrifica dhe dedikim të jashtëzakonshëm për ta ruajtur.

4-Si ju lindi mendimi se ka ardhur koha për të qenë moderatore në një shfaqje? Si morën udhë projektet tuaja në këtë drejtim?

Në fakt s’më ka lindur mua idea për të moderuar, por autorëve të programeve TV si Ylli Pepo, Vera Grabocka, Osman Mula, Albert Minga, Leonard Gjata, Ilir Bega, etj. Pra moderimi i spektakleve nuk ka qenë një kërkesë imja, por më është ofruar kaq lehtesisht dhe natyrshëm. Ky ështe gjithmonë fillimi, se më pas kam ndenjur edhe pa gjumë për të arritur diku. Por ka mbetur deri këtu, gjithmonë duke pritur çastin fatlum, jo duke bërë luftra, përjashtuar ose zëvendësuar për të arritur aty. Dhe më ka mbetur kjo edukatë edhe në ditët e sotme ku morali është tjetër në botën e egër të shoëbizit. Pas një eksperience dhjetë vjeçare unë u bëra dhe autore e programeve të mia në TVSH, ku rendis qindra emisione në studio dhe disa dokumentarë e portrete artistësh.

-A ka ndonjë dallim mes moderimit të një shfaqje në skenë dhe asaj televizive? Janë këto të lidhura me njëra – tjetrën? Çfarë lloj trainimi keni pasur?

Po, mendoj, se ka dallim moderimi në skenë me atë në TV. Komunikimi me kamerat e ftohta televizive, ose me publikun gjithë jetë në sallë janë dy situata të ndryshme që patjetër do influencojnë në gjendjen emocionale, kështu që të përshtatesh duhet fantazi dhe forcë shpirtërore edhe përvojë, padyshim të cilat vendosin drejtpeshimin e dëshiruar. Për të komentuar rreth moderimit në një shoë do t’ju ftoja të meditoni. E keni degjuar sa shpesh thuhet që… skena është e shenjtë? Mundohuni ta zbërtheni mesazhin. Për mua do të thotë që skena është për artistët, dmth në rastin e moderimit mund ta marrë përsipër këtë rol dhe gazetari edhe një miss, por duhet që patjetër të veshë petkun e artistit. Nqs ky nuk i rri, suksesi nuk do jetë i sigurt, apo për shumë kohë. Moderatori në një spektakël, si ndërmjetës i publikut me protagonistët duhet të jetë në harmoni me atmosferën në përgjithësi, me pritshmërinë artistike ndaj ai duhet të zotërojë dhe të përcjellë emocion, ti japë fjalës peshën dhe bukurinë e artit edhe prezencës së tij, po ashtu, hijeshinë e artistit që me gjithë hyrje-daljet e shpeshta në skenë, moderatori të jetë i mezi pritur dhe kënaqësia e pandalur në çdo rast. Sa për trainimet, s’kam patur ndonjëherë, përveçse eksperiencën në TV. Kam mësuar nga gabimet e mia, dmth duke punuar, duke nxënë këshillat e profesionistëve dhe duke vrojtuar me shumë kujdes veten e të tjerët si në televizionet tona dhe ato të huaja. Kam qenë dhe jam kritikja më e rrezikshme ndaj vetes, kështu që vazhdimësinë ja dedikoj publikut dhe artistëve të TV që më kanë pranuar dhe inkurajuar që në ato fillime.

-Sa i vështirë është realizimi i standarteve? Ku jeni të fokusuar më së shumti me ato?

Çfarëdolloj standartesh të jenë përcaktuar ose mësuar ato kanë të bëjnë me dukjen, me formën, ndërsa esenca në një marrëdhënie artistike është vetëm ndjenja, dmth e vërteta që ngjall besim dhe adhurim më pas. Ky është talenti që të përfshin në lojën e bukur të ndjenjave dhe krijon atë lidhje fantastike e të pandashme të publikut me artistin e vet. Vetëm me një sensibilitet të dallueshëm artistik dhe bukuri shpirtërore mundet që të tërheqësh një masë aq të madhe njerëzish, siç është publiku i TV-së. Patjetër, kjo dhuratë nga lindja duhet ushqyer e rritur edhe me dije të tjera për të qenë e pakontestueshme, e përjetëshme, dmth pa kohë dhe modë.

-Falë kujt ka ardhur ngritja cilësore e niveli professional i juaji, cilës fushë profesionale ju i përkisni dhe a kishit eksperiencë më parë në median elektronike?

Rritja cilësore dhe profesionale, besoj të ketë ardhur sajë punës së përditëshme, e bërë kjo me përkushtim dhe me shumë sinqeritet, një punë e pastër si për vete, që ka merituar të ndahet me miliona teleshikues. Pra, TV ka qenë shkolla dhe praktika ime. Studimet e larta i kam kryer në Fakultetin e Ekonomisë, dega Financë në Universitetin e Tiranës, por me TV kisha nisur që në shkollën e mesme dhe me artin isha takuar që në moshën 7 vjeçare kur ushtrohesha si balerinë. Pra kam ecur në dy rrugë njëkohësisht. Zemra tek arti, mendimi tek shkenca dhe rezultati është ky produkt që shikoni. Shpresoj të mos kem gabuar.

-Cili është keqkuptimi më i zakonshëm në lidhje me profesionin tuaj? Çfarë “mëkati” i njihni vetes?

Nganjëherë, ose për dikë duken të pa-arritshëm njerëzit e TV, por nuk është gjithmonë kështu. Ka ndodhur dhe me mua që më kanë paragjykuar, por me kënaqësi tregoj se unë bëj pjesë tek më miqësorët, falë natyrës time tepër të dashur. Më pëlqen shumë komunikimi me njerëzit, shkëmbimi i ideve dhe përvojave. Dëgjoj me vëmendje dhe flas me pasion. Nuk mund të jetoj pa këtë relacion. Qoftë edhe një buzeqeshje, a përshëndetje është çast i jetuar bukur për mua. Në këto mijëra njohje e bashkëveprime të përditëshme më zbavit dhe inspiron zbulimi i karaktereve interesantë dhe i mençurisë popullore, të cilat nuk mund ti gjesh nëpër skena e podiume, por të virgjëra ato i gjen vetëm pranë tokës. Miqësitë e mia janë pikërisht këto, të zbukuruara jo nga luksi e salltaneti, por nga sinqeriteti dhe respekti. Artistët që ngrenë mure, ose hyjnë në kafaz nuk e di se ku e gjejnë frymëzimin, larg nga thjeshtësia që në të vërtetë përmbledh gjithë filozofinë e të jetuarit dhe të krijimtarisë, po ashtu. Mëkat! Ende s’di të kem ndonjë të tillë në jetën time profesionale, ndërsa në jetën private, ndoshta, po. Kam bërë mëkat me veten, e kam gjykuar rëndë dhe e kam privuar nga shumë kënaqësi të kësaj jete. Natyrës time me autokontroll të theksuar iu shtuan dhe prangat e famës, kështu që në njëfarë mënyre jetën ua fala të tjerëve, opinionit dhe publikut. Kur bëj analizën e viteve më rezulton se s’ka qenë kjo, më e mira mënyrë për të jetuar, por …..kur kujtoj sodisfaksionet e panumurta që më kanë falur familja, profesioni dhe miqtë, në këtë përpjekje të gjatë për tu bërë njeri dhe artiste, nuk do preferoja një tjetër jetë.

-Mendoni se gjatë këtyre viteve të aktivitetit tuaj moderues nën drejtimin tuaj keni jusifikuar jo vetëm përkushtimin, por edhe mesazhin që dëshironi të transmetoni nga ekrani në familjet e bashkëkombasve tuaj.

Patjetër e kam arritur këtë. Gjithë prezenca ime në ekran është një mesazh. Fjala, sjellja, paraqitja, bashkëbisedimi, përjellin, besoj, paqe, shumë dashamirësi dhe atdhedashuri njëkohësisht. Shpesh më kërkojnë intervista, të flas në ekran për veten, fenomene ose probleme të ndryshme, por e kam të vështirë të shprehem në mënyrë tjetër me teleshikuesit, përveçse me atë që di dhe jam mësuar, me gjuhën e prezantueses ku përmes mjeteve dhe elementeve ndihmëse të artit unë tregoj në ekran pikërisht modelin që vetë e pëlqej dhe e përfaqësoj. Pra më ka mjaftuar hapësira televizive që unë kam patur për të realizuar dhe atë ndjesi të natyrshme njerëzore që është komunikimi dhe përcjellja e mesazhit, e ideve dhe mendimeve të tua tek të tjerët, ose tek pasardhësit.

-Cilat janë raportet me stafin e SHOW TVdhe funksionit që ju keni në këtë program?

Si pjesë e një stafi ShoëTV, patjetër që falë përvojës, kam një vend të respektuar. Përgjithësisht, artistët me të cilët kam punuar kanë patur një besim absolut tek aftësitë dhe serioziteti im në punë. Ndonjëherë dhe më kanë rënduar duke mi lënë të gjitha në dorë me idenë që ia dal. Nuk do ankohesha kurrë për këtë, pasi e konsideroj vlerësim të kolegëve, të cilët gjej rast ti falenderoj përsëri, ndërkohë që unë kam përfituar, të realizoj çfarë më së shumti më ka pëlqyer, zotërimin deri në detaje të veprës ku vetë jam pjesë.

-Çfarë ju pëlqen dhe çfarë nuk ju pëlqen në lidhje me TV? Cili është reagimi dhe mbështetja e komunitetit për shfaqjet të moderuara nga ju?

Në lidhje me TV si mjet komunikimi më pëlqen gjithçka. Sa për shfaqjet ku unë kam moderuar mbështetja ka qenë maksimale, se kanë qenë shfaqje të bukura dhe me vlera. Edhe për pjesën time si prezantuese më kanë përshëndetur qoftë në programet e studios së TV edhe në shoë-t e mëdha nëpër pallate koncertesh e stadiume. Edhe në diasporë kam qindra koncerte ku mikpritja e publikut është një kujtim i pashlyer në ndërgjegjen time. E kam kuptuar se në ato skena kanë duartrokitur jo thjesht për mua, por për Shqipërinë tonë dhe më kanë përfshirë në detin e thellë të emocioneve ku malli për vendlindjen është zhurma e përherëshme e valëve të tij. Përvoja dhe dashuria pakufi për shqiptarët dhe Shqipërinë më kanë ndihmuar të dal në breg dhe të kryej me sukses misionin në këto raste.

-Na përshkruaj një Shoë TV. Çfarë bëni ju për të tërhequr audiencën e teleshikuesve?

Oh, koha e përgatitjes për një shoë TV është më e vështira për mua. E përjetoj disa herë të tërë shfaqjen, nga kreu në fund dhe e kap veten duke mërmëritur tekstin ose trupin duke mu dridhur nga emocionet sikur jam në skenë. Është një punë që e bëj me gjithë shpirt dhe me shumë përgjegjësi dhe këtë jo vetëm në emër të audiencës, por se kështu unë realizoj veten. Jam një kërkuese e palodhur e s’ndalem deri tek e përsosura. Perfeksioni është sëmundja që më stërmundon dhe s’më lë një çast të qetë. Gjithë jeta ime është një vibracion i pandërprerë përjetimesh artistike. Kur më shihni në skene dijeni… jam e lumtur.

– A e shihni rolin tuaj efikas jo vetëm në anën komerciale të tij por edhe atë të integrimit të kulturës shqiptare në Shqipëri e jashtë saj?

Patjetër që është efikas edhe në anën komerciale ky profesion. Jam vlerësuar herë pak e herë shumë, por në fund rezultati është i kënaqshëm. Ndërsa, përsa i përket kulturës shqiptare jashtë, roli im në këtë pikë është modest. Megjithatë, ai pak publik i huaj që ka ardhur në koncertet tona nuk është kursyer të shprehet me simpati dhe kompliment. Vlerësimi më i madh ka qenë për gjuhën. Ju është dukur shqipja shumë e bukur dhe e kanë kuptuar atë, dmth e kanë ndjerë përmes melodicitetit, intonacionit, mimikës, etj. dhe këtë e kam marrë si një kompliment edhe për veten.

– Përveçse si një Show-girl, çfarë talenti tjetër keni shpalosur?

Asnjë tjetër. Thonë që vallëzoj bukur….edhe që shkruaj bukur…

– Një moment i vështirë i juaji gjatë moderimit?

Nuk kujtoj ndonjë tepër të vështirë, ndërsa çaste të vogla ka gjithmonë, harron ndonjë emër, të këputet sandalja, pengohesh nëpër shkallë, nuk e ke skenarin gati, nuk funksionon fonia e të tjera. Por, duke patur besimin në vete dhe në atë që bën, arsyetimin dhe përgatitjen e duhur, marrëdhënien e afërt me publikun, atëherë ti zotëron atë ekuilibër që tejkalon çdo të papritur. Në fund të fundit gabimi është njerëzor e shpesh përmes lojës artisti e kthen në favorin e vet. Dikur ka qenë problem gabimi në skenë, se përjashtoheshe, por unë përgatitesha shumë përmendësh, madje ende ma kujtojnë memorjen si një cilësi të veçantë. Kështu kam dalë nga situatat e vështira në jetë duke u përshtatur dhe duke i zgjidhur ato në mënyrën më të mirë të mundëshme.

-Një moment mbresëlënës? Kë dëshironi të falenderoni për realizimin e ëndrrës tuaj si Show-girl?

Mbresat janë të panumërta në këtë udhëtim fantastik në universin e artit. Mund të bëhet një libër i madh me to, por unë asnjëherë s’pata kohën e mjaftueshme ta shkruaj atë. Tani që ju më pyesni nuk e kam të lehtë, por po nis me impresionet më të freskëta që më krijoi prezantimi në Tiranë i Ansamblit Mirdita. Pasuria e traditës, këngët, kostumet, instrumentat muzikor, vitaliteti dhe autenticiteti i mirditorëve më mahnitën. Gjithçka tregonte për shqiptarë të vjetër sa toka, një popull i stërlashtë që trashëgon mençuri dhe krenari. Kjo e fundit më pushtoi dhe mua. Ndërsa Vitin e Ri 2014 e prita në Londër mes bashkëatdhetarëve tanë. Ishte një mbrëmje madhështore, organizuar nga një djalë pukjan, Agron Xhauri, i cili lokalin e tij atje e kishte quajtur Tirana dhe e lexonte kushdo emrin e kryeqytetit tonë në mes të Londrës. Imagjinoni ndjesinë që provon në këto raste dhe mirënjohjen që ke për këta shqiptarë të shkëlqyer që mëmëdheun e marrin me vete. Unë shkova të çoja një copëz Shqipëri, por Shqipërinë e gjeta atje në këngët e vallet, në mikpritjen karakteristike, në gjuhën tonë të bukur që e flisnin të gjithë edhe fëmijët. Po kthehem në kohë tek Festivalet e këngës në RTV. Për mua që gjithë jetën jam marrë me muzikën në TV prezantimi aty ka qenë pika më e lartë e karrierës dhe mendoj, ka qenë kostumi më i bukur që më është veshur ndonjëherë. Për ditë të tëra kam jetuar si në një sferë magjike, mbështjellë me fije arti, mes tingujve, dritave, poezive dhe zërave hyjnore, mes më të shquarve të këngës shqiptare. Ata këngëtare, kompozitore, poete, instrumentistë, dirigjente kanë thurur kurorën të cilën un kam patur fatin ta mbaj në duart e mia për mëse tri herë në historinë e 52 festivaleve.Të tjera mbresa… Miss Albania është një spektakël ku gjithashtu kam qenë pjesë e moderimit ose jurisë për më se tri herë. I paharruar është për mua dhe sezoni TV “Koha në pentagramin tim” ku veçoj si çaste fatlume takimet me emrat e shndritshëm të artit tonë muzikor si Çesk Zadeja, Tish Daia, Pjetër Gaci, Kujtim Laro…Vazhdimësia e gjatë në skenë dhe TV ka bërë të jem pranë e të prezantoj edhe Vaçe Zela, Gaqo Çako, Limoz Dizdari, Agim Krajka, Aleksandër Lalo, Anita Take, Fitnete Rexha, Naile Hoxha, Luçie Miloti, Ibrahim Tukiqi… emra që përbëjnë fondamentin e artit tonë muzikor. Por talenti i popullit tonë është i pashtershëm dhe në këtë udhëtim me muzikën unë kam intervistuar e bashkëpunuar thuajse me gjithë eminencën tone artistike si Inva Mula, Ardit Gjebrea, Irma Libohova, Manjola Nallbani,Elsa Lila, Aurela Gaçe,Gjergj Leka, Sabri Fejzullahu, Kastriot Tusha, Gili, Mihrie Braha, Aida dhe Armend Rexhepagic, Adelina Ismaili, Parashqevi Simaku, Gëzim Nika, Eli Fara, Shkurte Fejza, Shyhrete Beluli, Ilir Shaqiri, Merita Halili, Bujar Qamili, Artola Toska, Poni… e është i pafund vargu i artistëve me të cilët kam ndërtuar filmin e jetës time në skenë dhe ekran. Besoj e kuptuat që një falenderim e mirënjohje të madhe e kam pikërisht për këta yje që kanë ndriçuar edhe për mua.Edhe dy raste të veçanta desha të rendis: Ana Oxa dhe Xhim Belushi. Anën e adhuroj si artisten më të shkëlqyer të skenës italiane dhe kam patur fatin ta prezantoj në Zyrih ku u vlerësua, si një nga shqiptarët që ka bërë famë në botë, me çmimin Skënderbeu në spektaklin e realizuar në vitin ’97. Ndërsa Xhim e kam takuar dhe intervistuar në Tiranë në ardhjen e tij të parë në vendin e origjinës në ‘95 ku pas admirimit që kisha për të si aktori më i mirë amerikan, për mua, u shtua dhe vlerësimi për personalitetin e spikatur. Ai ishte një djalë tipik shqiptar që me sportivitetin, modestinë dhe thjeshtësinë e komunikimit më la një gjurmë të pashlyer, sikur e kisha njohur një jetë.Janë të shumta kujtimet, por s’mund të lë pa cekur edhe një kuptimplotë, prezantimin në Kosovë të Ansamblit të Këngëve dhe Valleve Popullore në turneun e vitit ‘96 që tashmë e konsideroj si një medalion të artë në karrierën time. Publiku ishte i zjarrtë, i mbërthyer nga emocionet e mallit të madh për vëllezërit e ndarë padrejtësisht në dy anët e kufirit dhe ishin pikërisht këta artistë emblematikë të AKVP nga ato, të pakta pika takimi që kishin mbajtur ndezur flakët e shpresës, që kishin ruajtur te zgjuar ëndrrën, se një ditë do të ishim përsëri bashkë. Aty bëja pjesë dhe unë sepse përmes valëve të TVSH kisha arritur të hyja në familjet e Kosovës dhe përfaqësoja për ta një pjesë shumë të rëndësishme të Shqipërisë, buzëqeshjen, rininë dhe besimin se duhemi.E pra, një jetë e kaluar përmes kaq shumë emocioneve, kontakteve, kujtimeve, kënaqësive duke prekur vetëm maja, një jetë që të fisnikëron, pasuron dhe përsos.

– Në opinionin tuaj si artiste me prirje të forta qytetarie, intelektuale e talenti, a ka ndonjë konfuzion që ndikon në marrëdhëniet njerëzore dhe në marrëdhëniet mes kulturave të tjera ballkanike e europiane, përsa i përket muzikës?

Jo, s’ka asnjë konfuzion. Kultura jonë ka një fizionomi tepër të qartë, origjinale, të papërsëritshme dhe të pangatërrueshme me asnjë tjetër. Ndërhyrjet fragmentare ose të përkohëshme të kulturave fqinje, unë nuk i keqkuptoj dhe as e ekzagjeroj rrezikun e tyre. Ato janë të natyrshme sikurse gjithë marrëdhëniet e tjera njerëzore, ne japim e marrim me njëri tjetrin. Unë besoj fort tek vlerat tona dhe krenaria s’më lejon të paragjykoj traditat dhe kulturat e popujve të tjerë, përkundrazi unë pëlqej dhe përshëndes gjithçka të bukur që shoh përreth, por duke e dashur me gjithë zemër gjuhën dhe trashëgiminë tonë do të doja që në vend të fjalëve të vazhdonim pasurimin e kësaj kulture, të këtij thesari që bujarisht na e kanë dhuruar gjysh, stërgjyshët tanë mijëvjeçarë. Dhe po ndodh në fakt, megjithë pretendimet dhe pakënaqësitë tona arti shqiptar po njeh rritje dhe suksese, madje edhe ndërkombëtare sajë talentit dhe energjisë së jashtëzakonshme edhe të brezit më të ri.

-Si nënë, bashkëshorte, intelektuale dhe artiste, si ndiheni kur dëgjoni për krimin në familje, apo veset e tjera që kanë përfshirë një pjesë të komunitetit, sikundër droga e krimi? Dhunë ndaj gruas? Si mund të reflektojë shoqëria shqiptare për lehtësimin e këtyre plagëve?

Jam tepër e ndjeshme ndaj këtyre problemeve dhe aspak e përjashtuar nga këto rreziqe, pasi jam pjesë e kësaj shoqërie. Do theksoja se këto s’janë vetëm problemet tona, por të botës mbarë. Unë do dëshiroja të zhdukja nga rrënjët sidomos dhunën, se më duket fare e papranueshne për kohët moderne, por edhe se mendoj që njerëz të dhunuar fizikisht apo psikologjikisht bëhen pre e drogës, e vrasjeve dhe vetvrasjeve. Nëse i hyjmë analizës, burimi do të jetë edhe më tutje, tek varfëria e papunësia, por jo në pak raste dhe tek genet e shtrembëra dhe injoranca në kuptimin e mungesës së shkollës dhe edukatës familjare. Sa mund të ndihmoj unë për këtë? Përveçse duke dhënë modelin tim të tolerancës, respektit, paqes dhe dashurisë në familjen time dhe tek miqtë e dashamirët që më rrethojnë, deri tani nuk kam patur asnjë iniciativë publike. Edhe për këtë çështje, siç më parë thashë, nuk do të preferoja fjalët apo mëshirën, por strategji dhe veprime konkrete. Roli im është si një pikë uji në oqean, po guxoj të citoj Nënë Terezën dhe unë nuk kursehem për këtë, ndërkohë jam e gatshme që sa herë shoqëria të më kërkojë, të jap më tepër nga vetja.

– Kush është Silvana Braçe? Çfarë është dashuria për ju? Kur e ndjen një grua se është e dashuruar? A keni shkruar ndonjë poezi dashurie?

Së pari jam nënë. Im bir, Fatjoni është kryefjala e jetës time. Përkujdesjet dhe dashuria për të kanë zaptuar pjesën më vitale timen. Jam bashkëshorte dhe më duhet të investoj e sakrifikoj për të ruajtur familjen dhe jam bijë me vëmendjen dhe preokupimin e natyrshëm për prindërit. Por jam dhe mike e shumë njerëzve që i dua me zemër, jam edhe prezantuese programesh televizive…Çfarë është dashuria…? Unë jetoj për dashurinë. Ajo bën dallimin me gjithçka tjetër që ekziston në këtë botë, është thelbi i egzistencës tonë si njerëz. Të tjerat vijnë më pas. Dashuria është himni, është kënga e jetës në këtë planet që s’do të ndalet derisa të jemi ne. Poezi për dashurinë!!! Jo nuk kam shkruar, se nuk kam prirje për poezi, por e kam jetuar dashurinë si një poezi.

-A i keni mbledhur “Shfaqjet” që ju keni moderuar në DVD?

Jo, nuk i kam mbledhur programet e mia, se në ritmin e vrullshëm s’kam gjetur kohë të merrem me veten, pra me krijimin e një arkivi personal. Kam mijëra foto dhe regjistrime të TV që dhe po të dua, nuk i sistemoj dot më, se është një punë voluminoze, thuajse e përditëshme në 30 vite Ndoshta arsye e kësaj neglizhence ka qenë dhe mungesa e vetvlerësimit, ose edhe pse kam menduar shkurt, që do mbetem e njejtë, e pandryshuar, prezantuesja përgjithmonë. Kësaj i thonë të mos kuptosh që vitet kalojnë, por të jetosh me aspirata e shpresa përherë të pashuara.

-Projektet tuaja në të ardhmen? Çfarë iu ka mbetur peng?

Projekte kam, të ofruara dhe të miat, të cilat shpresoj të marrin jetë së shpejti. Peng kam një rol, sado të vogël në një film. Është një dëshirë naive, e di, por ja që ai fëmija brenda shpirtit nuk u rritka asnjëherë e kështu unë luaj shumë edhe me veten. Pra jam një ëndërrimtare e pandreqshme që nga fëmijëria, gjë që më jep mundësi të shkëputem herë pas here nga realiteti dhe me lodrat e mia të jetoj bukur për disa çaste.

– Mesazhi juaj për inteligjencën e shoqërisë shqiptare sot….

Besoj që inteligjenca në shoqërinë tonë po e kryen me sukses misionin e saj, si një paraprijëse në gjithë zhvillimet. Ajo është aktive dhe prezente në gjithë pikat kulmore ku kërkohen lider të mendjes dhe gjykimit. S’po flas për ekselencën shkencore, artistike dhe të biznesit shqiptar që po shkëlqen nëper botë. Pra, s’ka vend për mesazhe nga unë, por vetëm për admirim dhe mirënjohje per inteligjencën tonë, për kontributin e vyer që ajo po jep në emancipimin, përparimin dhe lartësimin e nivelit të shoqërisë dhe kombit tonë.

Ju Faleminderit!

Ishte kënaqësi Raimonda të bashkëbisedoja me ju, një zonjë e paepur, që dhe pse larg mëmëdheut, nuk e humbët lidhjet.

Bisedoi:Raimonda MOISIU