Interviste – Page 24 – Dielli

Sela: “Strugën e ka bekuar Perendia, por fatkeqësisht njerëzit me pushtet e kan shkatërruar!”

January 14, 2014 by dgreca

Intervistë e posaçme me kryetarin e komunës së Strugës , Dr. Ziadin Sela/

Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, i ftuar nga komuniteti strugan ndodhet për një vizitë disa ditore, kryetari i Komunës së Strugës, Dr. Ziadin Sela . Në këtë intervistët me gazetarin tonë në SHBA, Beqir Sina , zoti Sela, fletë gjerësisht, për qëllimin e vizitës, së tij në SHBA, si e gjeti ai komunën e Strugës, një vit më parë, kur ai e mori “në dorë” pas zgjedhjeve të 23 Marsit 2013, çfarë ka bërë Sela gjatë këtyre 10 muajve, a po përballet ai me pushtetin qendror si përfaqësues i opozitës. Çfarë orfon Komuna e Strugës për struganët në Amerikë, të invistojnë atje, për këto dhe shumë të tjera ndiqni intervistën e plotë, e cila thotë ai është e para për këtë vit të ri dhe e para prej nga SHBA prej se kur është zgjedhur Kryetar Komune në Strugë…./

Cili është qëllimi i vizitës suaj në SHBA ?/

Fillimisht ju faleminderit për intervistën. Unë erdha për vizitë me ftesë të komunitetit Strugan. Qëllimi i kësaj vizite, është në kuadrin e takimeve me bashkëatdhetarët tanë, kudo që ndodhën ata. Mbasi ne diasporën e konsiderojmë si një faktor shumë të rëndësishëm në kontributin e tyre, që kan bërë ata për vendlindjen e tyre. Natryrisht, duke pasur parasyshë se në Nju Xhersi, Kenektiket dhe Çikago, ne kemi edhe numërin më të madh të struganëve, atëhere vizita ime është e përqëndruar më së shumti gjatë këtyre ditëve në takimet me komunitetin strugan në këto shtete.Në qytetin e Waterburyt siç dihet jeton një numër i madh struganësh dhe të suksesshëm këta, andaj ne po përpiqemi për të bërë edhe binjakzimin mes dy qyteteve tona, pra Strugës dhe Waterburyt. Pra, për të vendosur institucionalisht “urat” e lidhjes mes dy qyteteve tona; vendlindjes dhe bashkëatdhetarëve tanë, dhe tërheqjen e investitorve. Ndërkohë, në asnjë moment nuk mund të rri padhënë alarmin se shqiptarët rrezikohen në Maqedoni, për shkak të migrimit të tyre, i cili tek shqiptarët ka përmasa shumë të mëdha, me gjasa që të shprazen tokat shqiptare.

Më 23 mars padyshim që dy të festoni 1 vjetorin e fitores në Strugë. Si e gjetët Komunën, dhe çfarë keni bërë gjatë këtij viti?

Parapalqej të merrem më shumë me atë çfarë më pret, sesa me atë se si e gjeta Komunën dhe se çfarë bëra gjatë këtij viti. Natyrisht, edhe këtë nuk mundem të t’a shmang – por, është më e rëndësishme që njerëzit të dinë se çfarë do të bëjë unë për Strugën dhe struganët. Gjithësesi, mund të përmend se zyrën nuk e gjeta në një gjendje të mirë – flasë nga ana financiare, pra buxhetin, e kam gjetë me plot borxhe, . Të cilat, ishin borxhe të trashëguara nga ish keq-manexhimi në Komunë dhe me probleme të tjera, së logjikës së shpërdorimit të detyrës. Kryesishtë, unë mundohem të jem kryetar i të gjitha komuniteteve, që jetojnë në Strugë. Dhe me këto probleme, që e gjeta unë Strugën, mund të them se Struga, ishte parë nga politikanët vetëm në fushata. Struga, është e shqiptarëve, dhe është e tillë e gjithë qytetarëve strugan që jetojnë e punojnë në këtë qytet të tyre, të cilët kan vendosur të jetojnë këtu jo vetëm për tani por sa të jetë jeta, duhet t’a trajtojmë në një mënyrë më të mirë, që në Strugë, shqiptarët të ndihen me të vërtet më krenar për Strugën, që të jet e bukur e zhvilluar, në të gjitha aspektet, duke përfshirë edhe infrastrukturën. Sepse, kur të ketë investitor, kur të ketë vend pune dhe me prespektivë për të gjithë qytetarët e saj – Struga atëher është ajo që e duan struganët. Fatkeqësisht, mund të them se ato dy mandate, që i pati ish kryetari i Komunës( Merko), para-ardhsi im, dhe subjekti politik që ka menxhuar Strugën, në qoftëse nuk do të kishte bazë të gjerë, do të ishte krejt ndyrshe. Nuk do të ishte shkatërruar nga gjithëçka. Dhe nuk do të ishte përball Struga, me ato vështërsi, duke u nisur nga ndërtimet pa leje, ku kan mundur dhe çfarë kan dashur për të përfituar, vetëm një grup i ngusht njerëzish, të cilët, kan pasur interesat e tyre – duke përfunduar në një papërgjegjësi totale. Dhe e futur Komunën në mes borxheve shumë të mëdha, në të cilën e lanë Komunën e Strugës, pas zgjedhjeve të 23 marsit 2013. Natyrishtë, që një pjesë e madhe e këtyre problemeve që janë tejkaluar dhe brenda 100 ditëshit, dhe ne kemi realizuar planet tona. Unë, pikë së pari i hoqa makinat nga rruga që kishin ozurpuar edhe trotuaret dhe shetitoret e qytetarëve, pastrova bregun e lumit Drini i Zi nga objektet pa leje, dhe vazhdojmë të vendosim një rregull në qytet në çdo aspekt, për sa i takon pushtetit lokal në Strugë.

Ju jeni kryetar i një partie më të madhe opozitare, PDSH-së, dhe “kundërshtare” e BDI-së e cila është në qeveri, keni qenë edhe deputet i cili gjithmon keni qenë zë i fort në parlament. A ju pengon kjo në lidhjen, që ka pushteti qëndror me pushtetin lokal për dencentralizim pushtetesh ?.

Tani unë jam kryetar Komune, që përfaqësojë jo vëtëm shqiptarët dhe partinë time, por të gjithë qytetarët e Strugës, pa as edhe një perjashtim. Dhe në këtë aspekt unë përballem me vështërsi, sepse dua që Struga të mos jetë më ajo që ka qenë. Paçka, se jam kryetar i një partie, që është në opozitë, Struga, po bëhet përditë e më mirë. Pengesa më krijohen në drejtim të vizionit tim, për Strugën, të cilat unë shpresojë se do t’i tejkalojë – Unë e kam gjetur si thashë më lart Komunën me një buxhet të bllokuar dhe funksionoi akoma me një buxhet të till, për të cilin kam një plan dhe brenda një periudhe shumë të shkurtër, do t’a nxjerr nga ky si bllokim Komunën, dhe kam edhe disa plane të tjerë në aspektin e rioganizimit të qytetit – që Struga të marrë një pamje tjetër zhvillimore. Dhe, për të pasur një plan gjeneral zhvillimor të ri të sjellur nga ne, për të cilin unë jam i vetëdijshëm, që do të kem pengesa nga pushteti qendror, duke pas parasyshë atë se fjalën kryesore e jep qeveria -. Pra, kemi shumë plane urbanistike, të cilat presin t’i japin Strugës një pamje tjetër edhe më të mirë, dhe më shumë të merituar në rajon. Struga, i ka të gjitha premiset për të qenë një qendër e madhe kulturore e artistike, sidomos shqiptare, mbasi, është edhe një qytet shumë afër kufirit dhe në planet e mija është që Struga, sidomso me Verën e saj të bukur, duke pas parasyshë se është një vend turistik, shumë shpejt të shëndërrohet në një qendër kulture gjithëshqiptare. dhe në këtë mënyrë duke sjell kulturën shqiptare dhe duke sjell VIP-at, shqiptar do të sjellim edhe politik-bërjen shqiptare.

Me sa di unë ju jeni me një mandat dy vjeçar edhe kryetar i Rajonit zhvillimor Jugperëndimor në Maqedoni. Sa ka ndikuar, kjo në zhvillimin e kësaj pjese shqiptare, ku përfshihen Komuna e Strugës, Kërçovës, Dibrës, Ohrit, Pllasnicës, Qendrës së Zhupës, Resnjës, Debërcës, dhe Makedonski Brodit ?

Fatkeqësisht, mund të konsistojë se ky pozicion ka qenë i formuar dhe më përpara. Maqedonia, është e ndarë në disa rajone të ashtuquajtura zhvillimore, historiku i së cilës fillon qysh nga 1999 ku një ndërkëto rajone jam edhe unë zgjedhur kryetar me një mandate dy vjeçar. Ky quhet Kryetar i Kuvendit të Kryetarve të Rajoneve përkatëse në Maqedoni. Janë bërë disa nisma në këtë kuadër dhe janë bërë disa projekte, por të cilat nuk mjaftojnë, po qese ballafaqohemi me problemet, që ka rajoni ynë si përshembull. Unë vazhdimisht në krye të këtij Kuvendi Kryetarësh, kam kërkuar, që çdo rajon të marri atë që i takon dhe natyrishtë, që rajonit tonë i kushtojë më shumë kujdes. Me ligjin e 2009-s, për zhvillimin rajonal të barabart Parlamenti i Maqedonisë, ka miratuar një ligj të veçant, mbasi, ky është edhe qëllimi. Këtyre rajoneve duhet t’ja ndahet nga 1% e GDP, por, më e keqja është se deri tani asnjërit prëj këtyre rajoneve nuk u është ndarë një gjë e tillë , dhe përse bëhet fjalë për zhvillimin ekonomik rajonal. Bile do të thoja janë ndarë shuma qesharake, ajo, që është ndarë deri tani është 0.01%. Dhe po ndave nga Komuna s.p.sh. në rajonin ku jam unë Jugperendimor në Maqedoni, nuk merr ndihmë më tepër se 1 million euro dhe po e ndave këtë në 9 komuna që ju i përmendet më lart, i bie të marrin secila prej tyre njëqind e sa mijë euro, që do të thotë se nuk plotëson as rrogat e të punësuarve në ato rajone. Jo më të bëhet fjalë për zhvillim! Si duket zhvillimi i barabart rajonal, që varet kryekëput nga parat të cilat i lëshon buxheti qëndror Ministira e Finanacave është i dstinuar, që të mos funksionoi, pikërisht se i janë shkurtuar këto financime. Kjo duhet thënë zëshëm që ta dinë qytetarët, sepse, ky zhvillim i barabart rajonal qysh në momentin, që është sjell është i çuditëshëm dhe e ka thelluar diskrepacën ndërmjet rajoneve zhvilimore dhe të zhvillimeve të qyteteve brenda tyre. Prej se kur është sjell ky ligj, është bërë dhe i ashtuquajturi “Projekti Shkupi 2014”, që ka shkuar me shpenzime të mëdha vetëm në Shkup, pra në diskordancë të madhe me ato të caktuara për të shkuar në komunat e tjera. Gjë që është edhe në kundërshtim me ligjin, që është sjell, mbasi, ka shumë diferencim midis rajoneve shqiptare dhe atyre rajoneve maqedonase. Çka do të thotë sipas meje të jetë i destinuar të dështojë të mosfunksionoi ky zhvillim ashtu si është ideuar.

Një pyetje për ju natyrisht lidhet edhe me stinën e verës – vera tek ju është mjaft e bukur edhe e begatë, këtë e bëjnë edhe më të bukur turistët edhe mërgimtarët tanë, pra familjet e kurbetqarve struganë dhe të tjerë. Si ka qenë kjo verë për Strugën ?

Më vjen shumë mirë për këtë konstatim tuajin – sepse Struga, vërtet është e bukur me liqenin, lumin dhe malin që e bëjnë edhe më të bukur në sessionin truristik, ku kemi një “vërshim” të madh turistësh të huaj dhe vendas, sidomos, kemi një ardhje të madhe të mërgimtarëve tanë, sesionin e verës. Unë kam thënë se “Strugën e ka bekuar Perendia”, por fatkeqësisht njerëzit me pushtet e kan shkatërruara atë. Ne mundohemi t’i shfrytëzojmë këto resurese të mrekullueshme të natyrës, që Prendia ia ka dhuruar ka Strugës, liqenit, lumit dhe e malit, në mënyrë që sa më tepër kurbetqarët tanë, t’i shijojnë dhe të mbeten të kënaqur që të vinë sa më shumë dhe sa më shpesh. Struga, ka edhe diçka me shumë të vlerë në duart e saj , atë në aspektin e zhvillimit të biznesit , sepse, duke u nisur nga industria turistike bizneset më shumë mund të zhvillohen në Strugë, pikërishtë, si pasojë e atyre të ardhurave që sjellin mërgimtarët tanë dhe turistët e huaj gjatë verës. Në qoftëse shumë vende krenohën me turizmin që kan – edhe ne mund të krenohemi duke thënë se kemi turizëm të sigurt. Ngaqë, nëse një turistë vjen me 500 euro me vete për të harxhuar në Ohër, ose diku tjetër, në Strugë , turistët dhe kurbetqarët tanë vijnë me më shumë për të harxhuar në vendlindjen e tyre. Kështu, ishte edhe këtë vit, dhe kështu është gadi çdo vit, duke u shtuar ardhja e tyre dhe shpenzimet e tyre. Të clët kan bërë edhe investime të natyrës familjare , si shtëpi dhe hapjen e ndonjë biznesi familjar të vogël – sa për të mbajtur familjen e tyre. Dua të theksojë se ne pak realizojmë nga këto të ardhura sipas ligjit të tatimit mbi vlerën që janë parat që sjellin turistët dhe kurbetqarët, mbasi ato përfitime i shkojnë direkt pushtetit qendror. Prandaj, thashë më lart së një sistem që është i centralizuar. Me ligj në Maqedoni, vetëm 3% deri në 5% u kthehet Komunave nga të ardhurat që realizojnë me turzmin nga tatami mbi vlerën e shtuar që quhet . Dhe ky 3% nuk kthehet i gjithë në Strugë, megjithëse në se kthehesh, atëherë ne do të ishim shumë më mirë duke parë edhe numërin e madh të mërgimtarëve tanë, që vijnë e sjellin shumë para në verë së bashku me turistët e huaj dhe vendas. Në aspektin financiar vlerësimi i përgjithëshëm, është se mërgimtarët jo vetëm në Strugë, por në të gjithë Maqedoninë, e “mbajnë gjallë” Maqedoninë në aspektin finanaciar. Maqedonia, për çdo her mbas verës ka balance buxheti, ku janë remitencat, të cilat janë shuma të mëdha parash të cilat fatkeqësisht kurrë nuk bëhen publike dhe kjo vejn edhe si pasojë e një mungese të pjesmarrjes së shqiptarëve në Entin e Statistikave. Por, natyrisht që Struga, ka një pasuri shumë të madhe e cila është ashtu si e ka mallkim kurbetin, e ka edhe pasuri të vetën që janë dy gjëra që jetojnë në simbiozë . Prandaj, edhe unë insistojë që Struga, duhet të kthehet në një qendër të madhe kulture , ku edhe mërgimtarëve tanë, tu krijohen mundësit për sa më shumë aktivitete, që të kalojnë pushimet sa më bukur jo vetëm në verë por gjatë gjithë vitit tju jepet mundëesia.

Meqënëse përmendet kulturën , cilat janë lidhjet e Strugës më Shqipërinë dhe Kosovën në aspektin kulturorë e artistikë ?

Unë si kryetar kam pasur një takim me Ministrin e Kulturës së Shqipërisë, dhe kam në plan ta kthej Strugën në një qendër të madhe kulturore gjithëshqiptare, për shkak të rrethanave gjeopolitike të këtij qyteti historik, dhe shpresoj se do të kem ndihmën edhe të shtetit të Kosovës, për realizimin e këtij plani. Shpresoj se gjatë verës do të vinë Trupa e Tetarit Kombëtar dhe Operas e Baletit, Ansambali i Këngëve dhe Valleve Popullore të Shqipërisë, dhe shtetit tjetër shqiptar Kosovës, trupat shqiptare nga Maqedonia dhe Lugina e Preshevës, e Mali i Zi, dhe diaspora me ndihmën e qeverive të Shqipërisë dhe Kosovës. Natyrisht, që unë kam ndarë buxhetin për këtë qëllim dhe këto harxhime, t’i ndajmë së bashku edhe me shtetin shqiptar. Të nëjtën gjë mendojë të realizojë edhe me qeverinë e Kosovës. Për datën 28 Nëntor 2013 kisha ftuar për një koncert festiv filarmoninë e Kosovës, por që fatkesqësisht më duhet t’a them publikisht, se dy ditë përpara se të mbahej ky koncert, ai u anullua?!. Natyrishtë, që me erdhi shumë keq – sepse, ne e kishm për nder të kishim Filarmoninë e Kosovës, për një ditë siç është data jonë e shenjtë e 28 Nëntorit. Megjithatë, shpresojë se në të ardhem nuk do të kemi më kësij gjëra të kësaj natyre – pra të anulimit. Dhe , do të mundohemi të bëjëm një axhendë të përbashkët në tëkë fushë.

Kalojmë në një pyetje pak hipotetike – Nëse do të ishe duke folur përpara të gjithë mërgimtarëve këtu në Amerikë, çfarë thirrje do t’i kishit bërë, për të ardhur dhe investuar në Strugë? pra çfarë kuadri ligjor dhe lehtësira do të kishin ata për t’u nxitur të vijnë e të investojnë në Strugë !

Do t’ju garatoja se gjithëçka që varet nga pushteti lokal, i kanë të sigurta se do t’i gjejnë në mënyrën më përfekte. Dhe se ka disa plane investimesh që mundet ata të investojën nga diaspora, e cila është në planin energjitik, për këtë vit, e cila do të liberalizohet dhe do të ndahet simbas komunave. Garantojë se çdo investitor, që ka si qëllim të investojë në Komunën e Strugës, se nuk do të ketë asnjë pengesë burokratike . Dhe jo rastësisht pres që investimet më të mëdha t’i kem nga bashkëatdhetarët tanë dhe këtë do tja kushtojë edhe një pjesë të vizitës time me ta, këtu në Amerikë. Maqedonia, sipas raporeteve renditet në një ndër ato vende pa stabilitet, si pasojë e marrdhënieve ndëretnike dhe problemeve të tjera që ka Maqedonia, e cila bën pjesë në listën e atyre vendeve që nuk kan stabilitet. Dhe, natyrisht, kjo e përkthyer në mëndjen e një investitori nuk është aspak mirë. Por, duhet pranuar se situate nuk është aq alarmate sa filtet në mediume, mbasi, ajo është shumë më favorite për atë që do të vinin e investonin në Maqedoni – pra në vendlindjen e tyre, për të shtuar pasuritë tyre. Nga të cilat, unë kam planifikuar këto ditë që toka të ndahet në vendet që ka për tu ndërtuar të dalë në shitje. Këtu, bëjnë pjesë tokat industriale ashtu si bëjnë pjesë edhe tokat për banim. Por, e keqja qëndron se me ligj nga pushteti qëndror çmimi i tokës industriale është më i shtrëjtë se sa ai i tokës për shtëpi banimi. Dhe, unë jamë për të kundërtën në fakt, se duhet të nxisim më shumë industrinë se sa ndërtimin e një shtëpi ose disa shtëpive private. Zonat industriale duhet ta ken më të lirë çmimin për tërheqjen e investitorve, mbasi hapen edhe më shumë vende pune. Dhe për këtë unë si kryetar i rajonit zhvillimor Jugperendimor të Maqedonisë, kam bërë një kërkesë që të ndryshoi çmimi i shitjes së tokës dhe që këto toka të u orfohen të gjithë investitorve. Në mënyrë që ata të vinë dhe të investojnë në Strugë. Për së fundi mund të them se Struga, për veç faktit që është një vend shumë antraktivë në aspektin zonal dhe sezonal duke pasur parasyshë, se e ka të zhvilluar industrinë e truizmit, i cili natyrisht, që gjatë verës dyfishohet “numëri i banorëve ” të cilët vijnë në Strugë, por qyteti ynë përbën edhe një interes për tregun botëror, për vetë faktin që e ka shumë afër edhe portin e Durrësit. Me zhvillimin e infrastrukuturës që ka pasur Shqipëria dekadën e fundit, Struga, meriton më shumë vëmendje në fushën e investimeve të kurbetaqarve tanë. Struga, është vendi i mundësive të mëdha për investime duke pas parasyshë se kemi jemi në mes të tre aeroporteve, kemi shumë afër aeroportin e Ohrit, atë të Tiranës dhe të Shkupit, dhe në mes të Prishtinës, Shkupit dhe Tiranës.

Dhe në fund të kësaj interviste , cili është mesazhi i juaj !

Mesazhi im është vazhdoni ashtu si keni punuar dhe keni kontribuar për vendlindjen tuaj dhe familjen tuaj. Mbasi mërgimtarët tanë kanë shumë nga ato faktorët që i kan pak shqiptarët dhe politikbërsit shqiptar . Mërgimtarët tanë janë ata me të cilët ne jemi krenuar ndër vite me mundin e djerësn e tyre, suksesin e tyre, por edhe në histori duke u nisur qysh nga Konica, Noli e shumë e shumë figura të tjera të ndritura të diaspporës shqiptare, sidomos kësaj këtu në Amerikë. Dhe, natyrishtë, që unë pres atë që mërgimtarët tanë do të bëjnë atë që kanë bërë gjithmon për vendorgjinën e tyre, dhe, kjo nuk ka për të munguar kurrë sa të jenë shqiptarët. Të cilët, në asnjë moment nuk e harrojnë vendlindjen e tyre. Mos pushoni kurrë duke menduar e punuar së shtuari gjithmon lidhjet me këtë vend të madh dhe të bekuar siç është SHBA, mikun tonë të madh historik , duke mos harruar se “kush janë SHBA, kë përfaqësojnë, çfarë kan bërë, dhe çfarë do të bëjnë ” për Shqipërinë, Kosovën, shqiptarët kudo që janë. Dhe ka ardhur koha që diaspora duhet të kërkojë dhe një farë përgjegjësis, tek politikanët në vendlindjen e tyre. Ne kemi një realitet sot në Maqedoni i cili deri diku është pasojë e një manipulimi, që ju është bërë bashkëatdhetarëve tanë. Me fjalë të tjera bashkë – atdhetarët tanë ka ardhur koha të kërkojnë parat e 2001- se ku kan shkuar, para të cilat u dhanë për lirinë ndërsa janë përdorur për të blerë “.

Intervistoi: Beqir SINA

STIPE MESIQ – ASKUND NUK DO TË NDRYSHOHEN KUFIJTË, AS NË KOSOVË!

January 10, 2014 by dgreca

Intervistoi: SHENIDA BILALLI/

Arkitektura e vendeve evropiane sa i përket kufijve është e mbaruar në Evropën Juglindore ka deklaruar ish-presidenti i Republikës së Kroacisë, Stjepan Mesiq në një intervistë ekskluzive për revistën ILIRIA. Mesiq theksoi se hapi i rëndësishëm për Kosovën tash është rregullimi i Marrëveshjes së Stabilizimit-Asociimit.
Roli dhe kontributi i zotëri Mesiqit gjithmonë ka qenë shumë i rëndësishëm për të gjitha zhvillimet në rajon dhe për perspektivën evropiane .Gjatë gjithë karrierës së tij politike, vendosmëria e presidentit Mesiq për lirinë e Kosovës, paqen dhe stabilitetin ne rajon”, ishte aq e sinqertë dhe i hapur.
Ish presidenti i Republikës së Kroacisë, Stjepan Mesiq në intervistën ekskluzive për “Iliri-në”, ka vlerësuar raportet bilaterale ndërmjet Kroacisë dhe Kosovës, si marrëdhënie shumë të mira, si dhe bashkëpunimin e mëtejmë në fushën ekonomike, dhe synimet e përbashkëta për integrimet euro atlantike. Ai ka vlerësuar lartë standardet që ka arritur Kosova në fushën e të drejtave të minoriteteve të cilat janë si urë lidhëse midis shteteve dhe popujve në Ballkan.
Sh. Bilalli: Zotëri Mesiq, gjithmonë keni tregu simpati ndaj shqiptarëve. Por edhe populli shqiptar ndaj jush . Ku janë fillet e këtyre lidhjeve?
Stjepan Mesiç:  Unë me shqiptarët shoqërohem që nga koha kur kam qenë në vuajtjen e dënimit për shkak të lëvizjes “Pranvera kroate” (“Hrvatsko Proljeće”) në burgun e Nova Gradishkë, dhe me shqiptarët kam qenë për të njëjtën gjë, jemi burgosur për mendime identike. Ne kemi vazhduar miqësinë që e mbajmë edhe sot. Miqësia nuk mund të zgjidhet sipas përkatësisë nacionale apo sipas fesë. Shqiptarët kanë qenë mirë me mua, edhe gjatë shërbimit ushtarak, kam patur disa shokë të mirë shqiptarë pikërisht nga Kosova dhe Maqedonia. Shqiptaret janë njerëz punëtorë që kujdesen, jo vetëm për vete dhe familjen, por edhe për të tjerët. Në këtë mënyrë shumë pak shqiptarë do të shihni pa punë, por gjithnjë i gjeni si pjesëmarrës në aksione humanitare.
Iliria: Zotëri Mesiq, keni bënë president i Jugosllavisë. Cili ka qenë statusi i Kosovës dhe të drejtat e sajë?
Stjepan Mesiç: Jugosllavia me Kushtetutën e vitit 1974 faktikisht ishte konfederatë. Në kryeqytetin Jugosllav –Beograd ishin përfaqësues nga 6 republika dhe dy përfaqësues të krahinave autonome, Vojvodina dhe Kosova. Krahina janë quajt, por pozita e tyre ka qenë e njëjtë sikur e republikave. Kanë qenë element konstitutiv të federatës.
Kur mora funksionin e Kryetarit të Kryesisë së ish – Jugosllavisë dija për një aferë ku ishin gjykuar një grup të rinjsh shqiptar, që ishin shokë me ushtarin Aziz Kelmendi i cii kishte humbur nervat dhe vrau disa kolegë të tij të kombësive të ndryshme. Ai nuk zgjodhi kush ishin ata që vrau. Pse ka qenë ai i provokuar, nuk e di, por e vërtetë është se diçka kishte ndodhur. Mirëpo ata të cilët ishin shokë me të, të gjithë shqiptarë, morën dënime prej 15-20 vite burg edhe atë, për asgjë.
Sh Bilalli: A ishte ky gjykim politik?
Stjepan Mesiç: Po,unë i propozova Borisllav Joviqit që Kryesia ti amnistojë ushtarët shqipëtarë dhe të shihen risi në marrëdhëniet ndëretnike. Ai më tha se këtë nuk mund ta bëje se duhet të bisedoje me Sllobodan Millosheviqin, i cili kategoritikisht refuzoi. Unë isha shumë sentimental ndaj shqiptarëve dhe kamë pasë dëshirë të ndihmoj. Por ky rast tregon se çfarë qëndrimi ka pasë shteti Jugosllav ndaj shqipëtarëve. Kjo nuk duhet të harrohet!
Sh.Bilalli: Keni njohur shumë shqiptarë gjatë viteve të ’90-ta, në kohën kur ishit kryeministër i parë i Republikës së Kroacisë?
Stjepan Mesiç: Pas ngjarjeve në Kosovë dhe shkatërrimit të Autonomisë së Kosovës delegatët e Qeverisë së Republikës së Kosovës, të shpallur në Kaçanik më 1990, kishin ardhur në Kroaci, pikërisht në Zagreb, në shtëpinë e vëllezërve, Kuzhnini . Atëherë më ka ftuar njeri nga vëllezërit, Simoni, dhe me vellaun Mikelin   më njoftuan për terrorin ndaj shqiptareve në Kosovë. Kanë kërkuar mundësi që të zgjidhet problemi për azil delegatëve te Qeverisë së Kosovës të cilët kanë qëndruar në Zagreb.
Sh.Bilalli: Ju keni biseduar me ministrin e punëve të brendshme të Kroacisë, Josip Bolkovac, për tu dhënë një strehim të sigurt delegatëve nga Kosova?
Stjepan Mesiç: Josip Bolkovac ju ka dhënën në dispozicion një vilë në Samobor, e cila ka qenë në përdorim të Ministrisë së punëve të brendshme të Kroacisë dhe ata jo vetëm që kanë qenë të vendosur, por e kanë pasur një zonjë- që kujdesej   për ata. Gjithashtu kanë pas sigurim dhe kanë qenë aktiv në veprimtarinë e tyre. Atëherë delegatët duhej të transferoheshin në një vend të sigurt ,diku në Evropë. Kështu, delegatët e Qeverisë së Kosovare kanë udhëtuar për në Zvicër, dhe kanë vazhduar veprimtarinë për pavarësinë e Republikës së Kosovës.
Sh.Bilalli: Cili është roli i shqiptarëve gjatë kohës që ishit president i Jugosllavisë ?
Stjepan Mesiç: Kur isha kreu i shtetit Jugosllav dhe Kryeministër i Kroacisë bashkëpunëtorët e mi, më të ngushtë , do të përmendi disa: Muharremi Amirin , i cili ishte kolonel i ushtrisë kroate dhe më pas shefi kabinetit tim. Pas një kohe ai u bë ambasador kroat në Ankara. Kisha përmendë edhe vëllezërit Kuzhnini. Gjatë viteve të 1990, shqiptarët në Kosovë ishin të terrorizuar,dhe të dënuar me dënime të rënda. Kanë luftuar për barazi me qytetar të tjerë të Jugosllavisë, e jo, si, qytetarë të rendit të dytë. Shumica e shqiptarëve përfundoi në burgje me dënime të rënda , edhe pse Kosova është atdheu i tyre. Vllazër Kuzhnini në Gjenevë ishin edhe në grevë urie për të tërhequr vëmendjen e opinionit botëror për 7.000 shqiptar të burgosur në burgjet e regjimit Millosheviqit . Pas grevës , disa të burgosur u liruan.
Sh. Bilalli: Angazhimi juaj lidhur me çështjen e   shqiptarëve është vlerësuar e shpërblyer me mirënjohje nga Qeveria dhe Presidenti i Republikës së Shqipërisë ?
Stjepan Mesiç: Jam shumë i kënaqur me çmimin më të lartë që më ndau Qeveria Republikës së Shqipërisë dhe Presidenti,Bamir Topi, për shkak të kontributit tim dhe angazhimit për statusin e shqiptarëve dhe të pavarësisë së Kosovës. Gjithashtu edhe vëllezërit Kuzhneni u nderuan me mirënjohje për angazhimin e tyre rrethe Kosovës dhe integrimit të Shqipërisë.
Sh. Bilalli: Shqipëtarët ishin të inkuadruar në mbrojtje dhe kanë kontribuar për pavarësinë e Kroacisë. ?
Stjepan Mesiç: Atëherë Kroacia ishte e sulmuar, ka qenë viktimë e një agresioni brutal të agresionit të Jugosllavisë. Shqiptarët iu bashkëngjitën Ushtrisë së Kroacisë dhe prej të cilëve shumë kanë humbë jetën në luftë.. Numri i madh i shqiptarëve, kanë qenë në funksione të larta të ushtrisë së Kroacisë, disa gjeneral me kombësi shqiptare. Rahim Ademi Agim Çeku dhe shumë të tjerë. Pra, ky është rast i rrallë në botë që një komb i tërë në Kroaci të ishte në anën e mbrojtjes së Kroacisë. Pra edhe një herë po e përsëris, se asnjë shqiptar nuk ka qenë në anën e agresorit tonë.
Sh. Bilalli: Sipas   të dhënave zyrtare , flitet për numrin prej 2.640 mbrojtës shqiptarë në ushtrinë e Kroacisë?
S.Mesiq: Millosheviqi, ka sulmuar Slloveninë, Kroacinë dhe Bosnjën e Hercegovinën, duke synuar zgjerimin e kufijve të Serbisë dhe në gërmadhat e Jugosllavisë të krijoje Serbinë e Madhe. Ai ka dashtë ushtrinë Jugosllave ta shndërroje në ushtrinë Serbe. Edhe ushtarët e kombësive tjera patën presion të madh në ushtri, dhe të gjithë ikën nga ushtria Jugosllave: shqiptarët, kroatët, sllovenët, edhe boshnjakët. Shume shqiptar nga Kroacia ndihmuan, ndërsa tek autoritetet e Kroacisë siguruan dokumente kalimtare për shtete tjera. Ishte koha shumë e rrezikshme për të gjithë, si për ata që ndihmuan, dhe për ata që ikën nga ushtria. Ushtarët që u larguan nga ushtria e Jugosllavisë ishin dezertor. Dezertimi në luftë dënohet rëndë.
Sh. Bilalli: Shumë herë ju kanë kritikuar, pse luftoni për çështjen e shqiptarëve!
Stjepan Mesiç: Të gjithë e kanë të qartë se shqiptarët gjate Mbretërisë Jugosllave kanë qënë pa kurrfarë të drejtash deri në Luftën e Dytë Botërore. Në Jugosllavinë e re shqiptarët fituan të drejtën për arsimimin në gjuhën amtare, dhe u hapën fakultetet dhe Akademitë. Pra, kanë fituar pozitë si të gjitha kombet në Jugosllavi. Mirëpo, me ardhjen e Millosheviqit, u zhduk Autonomia e Kosovës dhe u suprimuan e u shuan të gjitha institucionet.. I larguan të gjithë shqiptarët nga puna; policët , mësuesit,mjekët, gazetarët, mediet por edhe fëmijët nga çerdhet e foshnjoret. Millosheviqi ka dashur që shqiptarët ti dëboje nga Kosova. Ne sllavët (popujt sllav-sllavenët) kemi ardhur në shekullin e shtatë, ndërsa shqiptarët kanë qenë aty gjithmonë, edhe para romakëve. Në të vërtetë Shipëtarët janë Ilir, vendas. Paramendoni, kur armiku popullin autokton e largon,me dhunë nga atdheu..
Sh. Bilalli: Cili politikan shqiptar nga Kosova ju ka lënë përshtypje më të mira?
Stjepan Mesiç: Ka shumë politikan të Kosovës me të cilët kamë bashkëpunua, por mendoj se dr.Ibrahim Rugova ka treguar kuptim të plotë për politikën. Ka dhanë maksimumin si një lider mendimtar, dhe ka kundërshtua politikën agresive me një rezistencë gandiane. Por më vonë ka treguar edhe rezistencë aktive për pavarësinë e Kosovës, sepse Kosova në Jugosllavi ka qenë element konstitutiv i Federatës. Dhe, kur ajo Federatë e Jugosllavisë nuk ekziston më, të gjitha elementet Konstitutive e gëzojnë të drejtën e pavarësimit. Kam bisedua me Rugovën, i cili më ka njoftuar me platformën e tij politike. Qëllimet e tij janë realizuar ose po realizohen të gjitha në Kosovën e pavarur.
Sh. Bilalli: A do të ketë ndarje të Kosovës?
Stjepan Mesiç: Jo, nuk do të ketë ndarje të Kosovës. Arkitektura e Evropës ka përfunduar dhe këtu nuk ka më kurrfarë ndryshimesh. As nuk do të ketë shkëputje të Bosnjë e Hercegovinës e as nuk do të ketë ndryshime në kuptimin e ndryshimeve të kufijve në Kosovë.
Zotëri Mesiq cilën alternativë e ofron Evropa Juglindore për Kosovën!
Stjepan Mesiç : Evropa Juglindore nuk ka alternativë tjetër, pos hyrjes në integrimet euro atlantike dhe kjo do të ndihmojë që Evropa të bëhet faktor më i madh i paqes, sepse Evropa e bashkuar do të hapë kufijtë e saj, Marrëdhëniet e gjithanshme midis Kosovës dhe Kroacisë do të zgjerohen në të ardhmen në të gjitha segmentet e jetës institucionale, se ne kemi të njëjtin qëllim – të jemi pjesë e NATO-s dhe e Bashkimit Evropian por Kroacia është anëtare, e Kosova është në rrugën e integrimit .
ILIRIA: Po vazhdojnë bisedimet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Si i vlerësoni ato ?
Stjepan Mesiç: Po nisem nga parimi se çdo luftë duhet të mbarojë me paqe si në Kroaci edhe në Kosovë. Hapi i parë është bërë, kur Serbia e pranon Kosovën si partner në bisedime. Në Kosovë nuk janë të gjithë të kënaqur, por duhet të dini se bisedat janë në vazhdim e sipër. Më rëndësi se Kosovës i hapet rruga për bashkëpunim rajonal. Dimë se përfaqësues serbë gjithmonë i kanë braktisur-lëshuar konferencat regjionale kur Kosova ishte prezentë.
Sh.Bilalli:Mendoni se edhe Kosova së shpejti do të jetë pjesë anëtare e Bashkimit Evropian?
Stjepan Mesiç: Gjithsesi se Kosova do ta bëjë edhe një hap tjetër që duhet ta rregullon Marrëveshjen e Stabilizim-asocimit. Derisa Serbia nuk e rregullon çështjen e kufijve me Kosovën, ajo nuk mund ta paramendojë se mundë të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian. Nga ana tjetër, po ashtu edhe Kosova duhet të plotësojë të gjitha kushtet dhe të zgjidhë problemin e kufirit me Serbinë.
Sh.Bilalli:Shqiptarët janë të ndarë në pesë shtete dhe kërkojnë bashkim kombëtar. Cila është zgjidhja e duhur?
Stjepan Mesiq: Kjo pyetje do të bëjë hyrjen në Bashkimin Evropian. Edhe ajo pjesë e jona shkoi në Evropën Lindore, të gjithë ne duhet të hapim kufijtë tanë, dhe pastaj nuk ka arsye për të mbrojtur kufijtë. Të gjitha Kroatët do të jetojnë në Kroaci, ajo vlen edhe për serbët, shqiptarët, dhe të gjithë njerëzit që nuk jetojnë në të njëjtin shtet. Shqiptarët duan të kthejnë ish-kufirin, ku Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia ishte një. Kufijtë do të jenë të hapur, për të gjithë popujt dhe kombësitë që do të jetojnë në korpusin kulturor.
Zoteri Mesiq, ju falënderoj shumë në emër të gjithë shqiptarëve , dhe në emrin tim personal, për gjithë përkrahjen dhe kontributin tuaj , që na afruat për çështjen e popullit shqiptar, dhe gjithashtu për përkrahjen revistës “Iliria” të cilën e keni përkrahur që nga fillimi.

* Ish presidenti i Republikës së Kroacisë Stjepan Mesiq në intervistë ekskluzive per Revisten ILIRIA

LEDIA: BABAI IM U SHUA ME LIBRA NË DUAR

January 10, 2014 by dgreca

*Flet vajza e shkrimtarit Riza Lahi, Ledia-Pengu im që babai nuk mundi të mësonte dhuratën e Vitit të Ri. Ati im vdiq me libra ndër duar e buzagazin në buzë./

-Intervistë ekskluzive me vajzën e shkrimtarit dhe publicistit të shquar, sapo ndarë nga jeta, Riza Lahi/

Nga Raimonda MOISIU/

Në pragun e Vitit të Ri, më 31 Dhjetor 2013 , ora 11 a.m. u shua krejt papritur nga një arrest kardiak shkrimtari, poeti, publicisti dhe shqipëruesi Riza Lahi, i njohur tashmë për staturën e erudicionit të tij intelektual e qytetar, guximtar i fjalës së lirë që jepte ngado shëmbullin më pozitiv- i cili duhet të konsiderohet e kujtohet gjerësisht si një prej shkrimtarëve më të njohur dhe një nga figurat më të shquara të Letërsisë e Publicistikës Shqiptare të gjeneratës së tij. Shkrimtari i shquar iku me duart plot me libra dhe buzagazin mbresëlënës -, që po ja dhuronte një mikut të tij. Një javë mbas ikjes nga jeta të këtij shqiptari të madh, mundëm të merrnim kontakt me vajzën e vetme të shkrimtarit, studenten e juridikut Ledia Lahi e cila mes dhimbjes të pakufi dhe lotëve u rrëfye për marrëdhëniet me Atin e saj, momentet e fundit të jetës së Rizait dhe kujdesin që ajo dhe i vëllai së bashku me miq e shokë të shkrimtarit –do të tregojnë për të mbledhur e botojnë dorëshkrimet që ai la pas. Ka një peng që Ati i saj nuk mundi ta mësonte – dhuratën e vitit të ri, që ajo pati blerëpër të, librin: “Pema e Jenicerëve”, që ai prej kohësh kishte treguar interes për ta patur e lexuar.

“Nuk humba vetëm Atin tim, por humba edhe zotin Riza Lahi, shkrimtarin dhe eruditin që unë adhuroj, humba prezencën e një njeriu të mrekullueshëm, që përconte vetëm pozitivitet” –shprehet Ledia në këtë intervistë.

Ledia Lahi është vajza e vetme e Shkrimtarit Riza Lahi. Pasi mbaroi me nota të shkëlqyera gjimnazin “Qemal Stafa” në Tiranë, më pas ajo fiton të drejtën e studimit dhe aktualisht është student e juridikut në Universitetin e Tiranës. Në moshën tetëvjecare ka shkruar librin e parë për fëmijë “ Ejani t’ju tregoj dicka”, dhe mbas tij ka botuar libra të tjerë për fëmijë, si “ Libri më i bukur në botë”, romanin fantastik “Aventura nëpër kozmos” dhe përkthen në moshën 14 vjecare romanin e Rob Nalasco-s,”Arratisje nga parajsa”, etj. Për më shumë ndiqni bisedën.

Bisedoi: Raimonda MOISIU

–Zonjusha Ledia, pranoni ngushëllimet e mija të sinqerta për humbjen e Atit tuaj të shtrenjtë, njëkohësisht edhe miku im më i mirë, një personalitet i shquar intelektual dhe vlerë kombëtare e letrave shqipe, eruditit, shkrimtarit e publicistit Riza Lahi. Si ishin momentet e fundit të tij me Ju personalisht, ekzaktësisht me dt 31 Dhjetor 2013 kur ai krejt papritur u nda nga jeta?

Së pari ju faleminderit.Fatkeqësisht mëngjesin e atij 31 dhjetori të kobshëm, unë nuk isha takuar me Atin tim, pra hera ime e fundit me të ka qënë një natë më parë.Të mbledhur të gjithë në darkë, duke qeshur, kërcyer e bërë planet për Vitin e Ri.Ishte mbrëmje tejet e hareshme ajo e një nate më parë, fundja ashtu sic ishtë cdo moment me babain tonë. Për t’iu rikthyer 31 dhjetorit, atë paradite nuk isha në shtëpi.Kisha shkuar të blija pikërisht dhuratën e vitit të ri për babain, një libër. “Pema e jeniçerëve”,libër që ai prej disa kohësh kish treguar kuriozitet për ta lexuar, dhe atë paradite kur mora telefonatën më tronditëse të jetës time,sapo kisha dalë nga libraria, ku kisha paketuar dhuratën për të.

–Çfarë mendoni se janë elementët thelbësorë që e bëjnë Atin tuaj të çmuar e të vlerësuar për kontributin e tij nga bota shqiptare? Si do ta përshkruani erudicionin e krijues në fushën e shkrimtarisë, poezisë, piblicistikës, përkthimeve dhe botimeve të tij?

Ndoshta cdo bijë mund ta thotë për Atin e saj “im atë është/ishte i admirueshëm”, dhe mund të duket si fjali clishe, por Riza Lahin unë e adhuroj. Admirimi i pakufijtë për të është së pari, për gjithcka ai ishte në kompleks si individ. Ishte tejet human, përconte në absolutitet cdo fjalë të tijën, vetëm pozitivitet, dhe në cdo sekondë mimika e tij e qeshur përcillte vetëm dashuri. Frymë-marrja e tij ishte dashuria për dijen dhe krijimtarinë. Ishte i dashuruar në kuptimin e mirfilltë të fjalës, me të shkruarin, me poezinë e me përkthimin. Më shumë sesa “përkthimin”, dua të them me përshtatjen e shqipërimin. Xhelaledin Rumiu është i preferuari im, ndër shqipërimet e babait.Ndërsa sa për publicistikën, im atë ishte në koherence të plotë më aktualitetin dhe thuajse cdo javë botonte artikuj në gazeta.Jam shumë subjektive teksa përgjigjem për të,por e kam thënë dhe e ritheksoj sërisht-më shumë sesa dhimbja;trishtimi;dëshpërimi i pazëvëndësueshmërisë së humbjes së prindit, për mua tragjike është që humba zotin Riza Lahi, që humba prezencën e atij individi të mrekullueshëm që faleminderit Zotit, qoftë dhe vetëm për 21 vite pata fatin që ai,pikërisht ai-të ishte babai im.Ai është në mua.

-A ka lënë dorëshkrime pas vdekjes tragjike? Kush do të kujdeset për mbledhjen e botimin e tyre?

Babai në cdo kohë merrej me shkrime, cdo herë ishte duke shkruar dicka. Nuk dinte të bënte asnjëherë pushim, sepse gjithmonë ishtë një : “kam me shkrujt” –sic thoshte ai me gegnishten e tij simpatike. Po kështu dhe këto kohë ka qënë duke shkruar.Unë dhe im vella do të kujdesemi që për cdo shkrim e krijimtari të tijën të papublikuar,të mund të botohen. Në ccdo fjali të shkruar nga Riza Lahi ka ende për të mësuar …

-Si e keni mësuar se Ati Tuaj ishte pasionant i letërsisë? Si e keni përjetuar këtë nismë e pasion të tij dhe cila është poezia apo tregimi i parë që keni lexuar prej tij?

Unë nuk e kam të mësuar faktin se im atë ishte pasionant i letërsisë, unë kam lindur përballë këtij pasioni të tijit.Për mua ishte mëse e zakonshme që në fëmijrinë e hershme,babi të më tregonte e lexonte përralla e tregime cdo ditë, për mua ishte mëse e zakonshme që tim atë ta gjeja për orë të tëra ulur mbi makinën e shkrimit, për mua ishte mëse e zakonshme që ta gjeja përhumbur mbi libra voluminozë deri në orët e vona.Aq të mirëqëna i kisha këto detaje në fëmijëri,sa për mua “një babi kështu është gjithmonë”. Përjetimi im,është se libri për mua asociohet me Riza Lahin.Librat për mua janë të cmuar dhe këtë pasion e dashuri e kam të kultivuar me shumë elegancë e finesë nga ai.Nuk kujtoj ndonjë poezi specifike si të parën që mund të kem lexuar nga ai, sepse cdo fjalë e tij ishte poezi.Kur kam qënë 4 vjece, Ati im më ka dedikuar një libër “Ledia në një natë me hënë”, pa sens egoizmi,por e dua shumë atë libër me vjersha, përralla,e tregime.Ku ka më bukur se të të dedikojnë një libër që sa je ende fëmijë?

-Një situatë të vështirë të babait tuaj?

Do ishte jo-humane për të, po të të thosha se nuk ka patur situatë të vështirë, po mund të them se ishte koha në vetvete.Atij nuk i mjaftonin 24 orët e një dite, ai kishtë gjithmonë për të dhënë e marrë gjërat më të bukura të jetës. Situatë e vështirë ishin ndoshta orët e gjumit, që i kishtë gjithnjë e më të reduktuara, them e vështirë sepse edhe të flinte atij i dukej humbje kohe.

-Një situatë mbresëlënës?

Ai vetë ishtë mbresëlënës! Që nga mëngjesi kur zgjohej, ishte shend’ e verë, buzagaz e hokatar në cdo fjalë. E niste ditën duke kënduar a fishkëllyer melodi të Shkodrës së tij,a të Korccës që aq shumë e donte. Po kështu mbreslënëse ishtë korrektesa për të kryer ndershmërisht cdo punë të tijën fluturimthi me bicikletën e tij legjendare.Mbreslënëse ishtë në cdo tavolinë ku ishte i ftuar, menjëhërë nga ku ja niste bejteve e rimave humoristike për cdo kënd, apo kur merrte mikrofonin në gëzime familjare për të kënduar këngët ruse, dhe mbi të gjitha i donte njerëzit me gjithë forcën e shpirtit.

–Kush është Ledia Lahi, për lexuesit e kësaj interviste?

Bija e Riza Lahit, aktualisht studente në Fakultetin e Drejtësisë (Universiteti i Tiranës).Falë Atit, kam kultivuar aftësinë e të dashurit të leximit dhe të të shkruarit. Në vogëli kam mundur të botoj dhe disa libra për fëmijë, por aktualisht i kam “devijuar” disi letërsisë.Ndoshta dhe prej profilit të studimeve, i cili ngurtësisht nuk më lë hapësira për poezi apo romanca.Duke u rritur, nuk është se kam shkruar më, të them të drejtën, ndonëse babai cdo ditë më inkurajonte që unë të vijoja ta kultivoja këtë talent timin.Ndonjëhere i druhesha kritikave të profesorit tim Riza Lahit…por tani që nuk e kam më kritikun tim të cmuar,ndoshta do të më duhet të druhem edhe më…

-Cfarë dëshironi të shtoni në fund të kësaj interviste?

Të falenderoj ty Monda, që më dhe mundësinë të them disa fjalë për Riza Lahin.Për efekt interviste po e mbyllim me kaq më mirë, se unë sinqerisht nuk di të pushoj së foluri për Atin dhe udhërrëfyesin tim në jetë.

Bisedoi Raimonda MOISIU

MEDA: E dua Ameriken, por ma shumë e dua Nju Jorkun !

January 10, 2014 by dgreca

Intervistë me këngëtarin e mirënjohur MEDA/

Këtu në Nju Jork, metropolin e botës këtë fillimviti, kemi patur rastin për të bër një intervistë me këngtarin e mirënjohur MEDA. I cili, ndodhej, këtu mes bashkëatdhetarëve tanë në një mbrëmje muzikore, e mbajtur kjo në Nju Jork, në qytetin Mahattan me rastin e Vtit të Ri 2014. Ku sipas atyre që e ndoqën koncertin festiv të Vitit të Ri 2014, thuhet se me këngët e tij MEDA, ka bërë një atmosfere madheshtore. 1500 veta kan marrë pjesë në koncertin që kishte organizuar promotori i tij, ishte Naser Nika. Madje, kjo nuk është hera e parë, që Meda, po vjen në Amerikë, ai duket sikur është “dashuruar” me Amerikën.

Me këngëtarin e muzikës popullore shqiptare dhe të përzier MEDEN në këtë intervistë ekskluzive për gazetën tonë, kemi në plan t’ju sjellim gjithçka, që sillet rreth këtij këngëtari që aktualisht ka me dhjetra mijëra fansa si në Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni, Luginën e Presheves dhe Diasporë.

Në këtë intervistë, do të mundohemi të flasim duke filluar nga projektet në muzikë, tek jeta private dhe marrëdhëniet me koleget. Çfarë thotë Meda për Amerikën, a është ky vendi që e inspiron dhe prej nga pritet të sjellë shumë nga këngët më të reja për tregun muzikor.

Por, për të zbuluar më shumë nga bota në të cilën jeton MEDA, ju ftojmë të ndiqni këtë intervistë të veçantë të tij – këtu në metropolin e botës Nju Jork, me gazetarin tonë në Amerikë, Beqir Sina:

A mund të na tregoni diçka reth Medës? jetës tuaj deri tek muzika dhe fama..!

Jam i Drenicës i lundur në Prishtinë, dhe kam njëzet vite, që jetojë në Gjermani. Me muzikën jam marrë çka do të thotë prej se kur isha fëmijë, kurse deri tek fama arrita me talentin dhe punën time, për ‘tu bërë këngëtar. Kam kënduar për here të parë në publik, në moshën shtatë vjeçare. Mirëpo, ka diku aty një dekadë, që kam suksesin më të madh me këngët e mija të stilit të plotë në anën time. Dhe, për këtë natyrisht që faleminderojë Zotin për gjithçka unë sot gëzojë. Sepse, pa ndihmën e Tij, nuk do të isha sot këtu ku jam. Njëhereshit, përfitojë nga rasti të faleminderojë të gjithë ata bashkëpunuesit e mi, gjatë kësaj jete të bukur, dhe gjatë kësaj karjere që kam bërë, por edhe fansat e mi të mrekullueshem. Njëkohësisht, kur jemi tek jeta ime nuk mund të le pa përmendur se Meda ka edhe një familje, që jetojë bashkë me ta, kam bashkëshorten time Luljetën dhe dy djemt Albionin dhe Lorisin dhe tash 2014, do të shtohemi me një fëmijë tjetër, pra një vajzë ! Faleminderit Zotit, që për momentin jamë shumë i lumtur.

Po për albumet e tua më të fundit, çfar jkeni për të thënë

Si zakonisht, periudha më e “përshtatshmë” për mua, ka qenë gjatë verës të dalë gjithmon me albume të reja. Dhe në treg gjatë kësaj vere për ata që e duan dhe e respektojnë Medën, kam nxjerr shumë albume , të cilat janë pëlqyer në masë dhe për këtë i përshëndes të gjithë ata adhurues që frekuentojnë albumet e mija, dhe që janë pjesë e jetës time. Zakonisht, alubume të reja me këngë të veçanata, krijomë edhe për Vitin e Ri, këto janë më së shumti të perzjera me këngët më të mira të kënduara gjatë vitit. Por, aty fusim edhe këngë të reja – si për shembull këtë vit dola me 4 këngë të reja, potpuri që jan së bashku me kolegët e mi – miq që i dua dhe i çmojë shumë. Si i madhi Sabri Fejzullahu, që kam respekt të veçant për të, bashkë me të edhe Vjollca Haxhiu, Rozana Radi , Ermal Fejzullahu, Sinan Hoxha, si edhe katër këngët e mija solo. Pra, këto kan qenë albumet me të reja, të cilat, mendojë unë kan qenë këngë të pëlqyera për publikun. Mbasi e kam vrejtur dhe kam ndier atë kënaqsin që të përshkron kur e sheh se si edhe adhuruesit e muzikës, këndojnë këngët e tua dhe posaqërisht këngët e reja që sapo dalin.

Natyrisht, që këngët e çdo këngëtari janë “si gishtat e dorës” cilado prej tyre është e dashur dhe i dhimbëshëme. Por, cilën këngë apo album e preferon më së shumti Meda?

Me thën të drejtën në këtë pyetje të vështirë, mund të them se albumi “Hajde me mua” ka qenë një nga albumet, që ka ardhur gjithmon duke u ngritur në preferimin timë, dhe tek adhuruesve të mi. Karjera ime si i thonë në anët tona ka marr “Bjeshkët përpjetë” . Janë aq shumë këngë sa nuk mund do të veçoja, ndonjërën prej tyre, sepse i çmojë të gjitha këngët e mija – ngaqë po të mos ishte kështu, natyrisht, që nuk do të kisha edhe gjithë këtë sukses. Do të kisha “nëçmuar” edhe autorin e këngëve të mija, me të cilin kam arritur vërtet më të mirin , njeriun që punon pa pushuar zotërin Fatmir Muja . I cili, është njeri nga ata që unë kam pasë përkrahjen më të madhe. Por, nuk mund të le pa permendur gjatë karjerës time, edhe producentin tim Emrush Thaqin, i cili është një pjesë e karjerës time, dhe, të gjithë ata që kan bashkëpunuar me mua . Dua të shtojë diçka, se ka një kërkesë të madhe për këngën “Melhem i shpritit tim”, po e duan shumë. Ndërkaq, për mua kënga “Ah dashni e vjetër” dhe baladat e fundit, “Kur jam martue! kur jam martue!”, i dua shumë sepse edhe publikut i pëlqejn shumë.

Pse kaq shumë Tallava ?

Meda, asnjëherë në jetën e vet nuk ka kënduar Tallava! Meda i ka këngët e veta dhe të mirëfillta. Meda është njëri prej atyre (se po flasë për veten posaqërisht) që ka këngë të mirfillta . Mirëpo, gjithkush mendoj që ka kritika, edhe kam pas gjatë karjerës time, dhe kështu mendojë, se kur të kritikojnë dhe je njeri me famë, atëherë shtohen edhe përgjegjësit për të punuar edhe më mirë. Dhe ky ndoshta, ka qenë edhe suksesi më i madh – ngaqë, kam pas edhe këto kritika gjatë gjithë kohës – Mirëpo, unë prapsëprap nuk jam “ndalur” dhe kam ecur përpra drejt suksesit. Mendojë, se në këtë pikë nuk kam mbetur unë që të vlersojë vetveten, por edhe nga muzikologët dhe ku ta di unë . Meda ndjek rrugën e tij të suksesit, për ata që e duan Medën – dhe ata që nuk e duan – dikush do Medën dikush do dikë tjetër, kjo është muzika çdo njeri ka adhuruesit e tij ashtu si është ai. Këngët e Medës, për mendimin tim janë me tekste të veçanta, janë shumë të mira që i ka bër Fatmir Muja, e kan referenin “nuk e di si ka aty Tallava !” por një fjalë e urtë popullore thotë se :” Vetëm fjalët e hallkut dhe birat e Gardhit – nuk mbyllen asnjëherë!”

Kohët e fundit ke filluar të vish shpesh në SHBA, dhe me sukse sidomos ky i fundit ku thuhet se 1500 spektator ju ndoqën për koncertin e Vitit të Ri 2014 në Nju Jork, pra çfarë po ndodh me ty dhe Amerikën – “paraja”, fansat e tu, apo Amerika të pëlqen kaq shumë…..?

Amerika, është një vend që të shtyn me u dashurue, me të, pa marrë parasysh se çfarë të lidh me Amerikën, biznesi, fitimi, paraja apo pushimet. Amerika, për mua është një vend i veçantë asht si është për të gjithë ne shqiptarët . Mbasi, ne shqiptarët kudo që jemi, në Shqipëri, Kosovë, dhe viset shqiptare, diasporë e tjerë, kemi shumë arsye t’a duam Amerikën. Sepse, duam të dimë që Amerika ka bërë aq shumë për ne shqiptarët, prej presidentit Uillson, Bush i vjetër, Klintonit , dhe Bushi tjetër, apo kjo administratë. Amerika, qe ajo që ka ndihmuar Shqipërinë në demokratizmin e saj, çlirimin dhe pavarësinë e Kosovës, ka mbrojtur të drejtat e shqiptarve, dhe e them me plotkuptimin e fjalës, Zoti e bekoftë Amerikën. Sepse pa ndihmën e Amerikës ndoshta edhe Kosova nuk do të kishte mundur të ishte, aty ku është sot, shqiptarët, kudo nuk mund të ishin ku janë sot. Por, edhe falë djemëve dhe vajzave tanë, që kan luftuar dhe kan dhënë edhe jetën për , lirin dhe çlirimin e Kosovës. As pa ata nuk do të ishim aty ku jemi sot, pra, të mos i harrojmë edhe ata – por gjithmon t’i kujtojmë dhe nderojmë sa herë që të kujtojmë lirinë , çlirimin dhe pavarësinë e Kosovës. Mirëpo, Amerikën e duan të gjithë shqiptarët kudo që janë dhe unë nuk kisha si më ba perjashtim me këtë rast- që t’a dua Amerikën vetëm për biznes, para, fitime, apo pushime. Por, unë e dua popullin amerikan, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në veçanti dua shumë Nju Jorkun, si qytetin më të adhuruar prej meje.

A keni pasur probleme me këngët e tua në “Youtube”, apo në atë që quhet “copyright” dhe si mendon do të zgjidhen këto probleme ?

E di se përse e bëni këtë pyetje, mbasi gjithmon ka probleme të kësaj natyre në teknologjinë e re , në Youtube, apo mënyra të tjera të kopjimit ilegal të këngëve dhe muzikës. Dhe unë nuk mund të bëja perjashtim e këtyre dukurive, si shumë këngëtar të tjerë apo muzikan. Por dua të them se fatëmirësisht nuk kam probleme të mëdha – për të debatuar me dikë. Por mosmarrveshjet e Youtubes, ndoshta janë më shumë çështje e producentëve dhe distrubutorve – shpërndarsve, pra atyre që kan eskluzivitetin e këtyre këngëve të mija. Deri tani nuk e di të kem pas ndonjë problem më ta.

Kush e bënë me shumë nervoz Medën – thasheshemet apo gazetarët ?

Absolutisht deri tani askush nuk më ka bërë, për me u largue prej “orbitit” tim. Unë nuk bëhem nervozë kollaj, por ndoshta në fillim të karjerës sime ka qenë ndonjë rast kur gazetarët kan bërë kritika ose pyetje provokative, e ku di unë se çfarë tjetër. Pra, me “kan ngucë pak” i thonë ma shqip. Dhe jam bërë ndoshta nervozë, por tash nuk është e lehtë me më ba nervozë, pasi është shumë vështir të bëshë të till – një njeri, që ka bërë emër dhe ka famë me këngën e tij. Normale që flitet dhe ka gjëra të verteta dhe të paverteta, sepse gazetarët këtë e kan për detyrë, të “gërrmojnë” dhe të mos merren gjithmon vetëm me të pavërtetën. Edhe pse ne ndoshta ndonjëher ne fytyrave publike nuk na pëlqejnë, por gazetari, është për atë punë me zbulue.. Por në përgjigje të pytjes suaj – mund të them se nuk kam pasur asnjë telash me ndonjë gazetar, dhe e them se “Kushdo që të flas për Medën – unë jam ky që jam – nuk kam me ndruar asnjëherë kështu që unë vetëm qeshi – kur dëgjojë, kur flitet për mua në anën negative dhe atë pozitive , duke i pranuar kritikat, ashtu si edhe fjalët e mira”.

Çfarë të pëlqen më shumë tek muzika popullore shqiptare ?

Më pëlqen ajo kur e dimë se ku e kemi thellbin tonë, pra muzikën tonë popullore. Dhe, është shumë normale se duhet t’a duam shumë muzikën popullore shqiptare dhe t’a vlersëojmë atë dhe e çmojmë, ashtu si veprojnë të gjitha vendet e ndryshme të botës. Çdo muzikan, këngëtar apo adhurrues i muzikës popullore, në çdo vend të botës, e do dhe është i dhën pas muzikës së vëndit të vetë – edhe ne duhet dhe jemi të till. Dhe më vjen keq – që e gjithë bota vrapon dhe e ndjek pas figurat publike, që janë të dhëna pas muzikës dhe këngës së vendit të tij, kurse tek ne shqiptarët, është e kundërta, sepse duhet që vetë këngëtarët apo muizkanët duhet të bëjnë diçka .

Meqense jemi në ditët e para të Vitit të Ri 2014, a keni zgjedhur ndonjë mesazh për të kolegët apo adhuruesit e tu ?

Përfitojë nga ky rast që me anë të gazetës suaj, t’au urojë nga zemra të gjithë shqiptarëve kudo që janë, Kosovë, Shqipëri, Mal të Zi, Maqedoni, Luginën e Preshevës, Çamëri apo diasporë , pra të gjithë atyre shqiptarëve që do ta lexojnë apo dëgjojnë këtë intervistë me ju me urimet më të mira – Gëzuar Vitin e Ri 2014. Dhe me më shumë gëzime dhe lumturi për të gjithë shqiptarët, kudo që janë. ” Dhe jam shumë i bindur se ky vit do të jetë për të gjithë shqiptarët edhe më i suksesshëm Ju faleminderit të gjithëve ju përshëndes !

Intervistoi Beqir Sina

ENO PEÇI: MENJËHERË DO TË FLUTUROJA NË TIRANË …

January 4, 2014 by dgreca

…SEPSE TKOB SI THOTË BALETMAESTRI ILIR KERNI ËSHTË SHTËPIA E TË GJITHË ARTISTËVE SHQIPTARË/

Intervistë e Elida Bucpapaj me yllin e baletit ENO PEÇI, solist në Wiener Staatsopera/

Në Koncertin e Filarmonisë të Vjenës, që mbahet në çdo 1 janar, si një kulm i elitarizmit europian, njëri nga solistët kryesorë të Operas Vjeneze është shqiptari Eno Peçi.
Në shfaqjen e përvitëshme më glorioze në çdo fillimviti të orkestrës të filarmonisë vjeneze, e inkorporuar në Teatrin e Operas Shtetërore të kryeqytetit austriak, dirigjuar gjithnjë nga mjeshtra të nivelit më të lartë botëror, prej Herbert von Karajan e deri tek Daniel Barenboim, një nga balerinët kryesorë të Danubit Blu dhe të valceve aq të mrekullueshme të familjes Shtraus është shqiptari Eno Peçi.
Por kulmi është se emri i Eno Peçit, ndërsa është tejet i famshëm në Vjenë, në Shqipëri e në trojet shqiptare pothuaj nuk njihet fare. Njihet natyrisht në rrethet artistike, por mediat shqiptare kanë treguar shurdhmemecëri të plotë ndaj fenomenit Eno Peçi dhe shkëlqimit të tij.
Kjo arritje brilante e 31 vjeçarit shqiptar, është njëkohësisht arritje brilante edhe për Shqipërinë dhe shqiptarët, pasi dëshmon për gjenialitetin e identitetit shqiptar. Por për absurd, me Eno Peçin krenohet Vjena, ndërsa shqiptarët nuk dinë gati asgjë për të. E keni parasysh vanitetin dhe kotësinë e gazetave dhe televizioneve shqiptare të cilat thonë atë që s’duhet ta thonë, ndërsa deri tani nuk kanë thënë pothuaj asgjë për balerinin virtuoz shqiptar Eno Peçi!
E kam thënë në një shkrim se, nëse Vjena nuk do të ruante me fanatizëm shpatën dhe përkrenaren e heroit tonë kombëtar Skënderbeut, është e sigurt se do të dilnin ca vandalë firaunë për t’i trafikuar diku apo për t’i shkatërruar e bërë skrap.
Vetëshkatërrimi, kjo është një sëmundje nga e cila po vuajnë shqiptarët. Nuk e di se kur do të marrë fund, për t’I lënë vendin ringjalljes dhe rilindjes kombëtare. E cila nëse do të ketë një start duhet të ketë nivelin e lartësisë që ka arritur Eno Peçi, vetë, me forcat e tij, me talentin e tij dhe punën gjigande.
Eno Peçi ka prej vitit 2000 që është balerin i institucionit më prestigjioz në nivel botëror të dancës klasike siç mund të jetë Opera Shtetërore e Vjenës, me një histori të shkëlqyer që daton prej mesit të shekullit 19, i cili më 2009 kremtoi si një evenimet botëror 140 vjetorin e lindjes.
Opera Shtetërore e Vjenës përzgjedh talentet më të spikatura nga e gjithë bota, dhe midis më të mirëve ka zgjedhur djaloshin shqiptar Eno Peçi, të jetë solist në Operan Shtetërore të Vjenës dhe në Volksopera-n. Në një kohë kur shqipëtarët konsumohen ditë e natë shpirtërisht nga arti trash dhe ende nuk poi thërrasin mendjes për të mbledhur rreth vetes ajkën e artistëve shqiptarë, që shkëlqen mrekullisht në skenat më të famshme botërore.
Është xhelozi, cmirë, amatorizëm, por më së shumti është një sjellje antikombëtare të mbash larg vendit artistë të nivelit të Eno Peçit, arritjet e të cilëve janë të nivelit ndërkombëtar. Arti shqiptar ka nevojë për elitën. Rinia shqiptare ka nevojë për elitën. Kombi shqiptar ka nevojë për elitën. Sepse identiteti kombëtar ushqehet vetëm me vlera dhe me elitën.
Ndaj elitës shqiptare e cila ka arritur famë në Europë e botë deri tani është mbajtur qëndrim jomiqësor nga shteti shqiptar, duke i mbuluar me indiferencë të plotë. Një qëndrim i tillë armiqësot ndaj vlerave duhet të ndryshojë sa më shpejt, sepse koha nuk pret më. Yjet shqiptare nëpër botë meritojnë të kenë vendin e tyre në Shqipëri. Mjaft u lodh rinia duke dëgjuar emra mizerabël politikanësh, që shpërdorojnë votën dhe taksat e popullit të vuajtur shqiptar. Populli shqiptar, skena shqiptar ka nevojë për yjet e tij.
Dhe njëri prej tyre padyshim është Eno Peçi, të cilin po e falënderoj që në krye sepse, me modestinë e një artisti të madh, e pranoi me mirësi kërkesën për intervistën e mëposhtëme që poi a përcjellim menjëherë lexuesit të nderuar shqiptar kudo që të jetë ai.

PYETJE: Kam lexuar në një artikull shkruar disa vjet më parë nga austriakja Die Presse për ju, se fillimisht keni dashur që të bëheni një kërcimtar i Breakdance. Me sa duket ju ka pëlqyer rocku dhe rap-i apo jo? Po ideja e kërcimit nga ju ka lindur? Vini nga një familje artistësh?
ENO PEÇI: E vertetë. Kisha dëshire shumë të kërceja. Dëgjoja shumë muzikë në televizor ( MTV) dhe shihja se si kërcenin dhe kjo gjë me nxiste.
Une vij nga një familje që tradicionalisht ka nxjerrë ushtarakë. Gjyshërit e mi kanë qenë komandantë, oficer madhorë, babai im ka qenë ushtarak, oficer në ministri, daja im ka qene drejtues i lartë ushtarak, kurse mamaja ka qenë dhe është stomatologe-dentiste me klinikë private. Pra,nuk vij nga familje artistësh.
PYETJE: Ju edukimin si balerin e keni marrë në një shkollë shqiptare, siç është Liceu. Duke e krahasuar më vonë me Shkollën e Baletit të Operas Vjeneze, çfarë mund të thoni për shkollën shqiptare. Emrat e mësuesve tuaj në Lice, të cilët i kujtoni me nderim?
ENO PEÇI: Shkolla e baletit shqiptar ka një metodë shumë të vjetër ruse.Kurse shkolla e baletit të Vjenës është shkollë europiane e perzier me metodën e shkollës ruse të Vaganovës dhe metodës franceze. Pra shkolla shqiptare e baletit ka shumë nevojë të eci përpara. Unë vetë kam pasur fatin të punoj në Shqipëri me profesorë si Luan Shtino që më ka ndihmuar shumë dhe profesor Agron Aliaj etj.
PYETJE: Në Vjenë, në kryeqytetin botëror të kultures, ju mbërritët kur ishit një adoleshent 16 vjeçar. Si arritët këtu, përse, dhe si e ndjetë veten?
ENO PEÇI: Unë shkova në Vjenë për shkak të trazirave të viteve 1997-1998. U detyrova të ikja dhe vajta tek motra që jetonte prej 3 vitesh në Vjenë, e cila punon në një spital privat. Motra më ka ndihmuar shumë se unë ndodhesha në një vend të huaj që nuk dija as gjuhën. Nuk ndjehesha mirë se për mua ishte një kapitull i ri i jetës time që duhet të filloja për shkak të trazirave në Shqipëri, ku lashë prindërit dhe shoqërine dhe fëmijerinë që kalova në Shqipëri.
PYETJE: Suksesi juaj duket i menjëherëshëm, po të shohësh datën e mbërritjes në Vjenë 1998 dhe kur u pranuat si balerin në Teatrin e Operas Shtetërore vjeneze më 2000? Çfarë ishin për ju këto dy vite?
ENO PEÇI: Këto dy vite kanë qenë shumë të vështira për mua sepse më mungonte vendi im dhe më mungonin shumë prindërit. Por këto dy vite ishin tejet të rëndësishme për mua dhe për moshën që kisha. Fillova të mësoja se çfarë ishte përgjegjësia. Përgjegjësia për jetën, sepse isha vetëm në një qytet të madh, por dhe përgjegjësia nga ana profesionale, sepse ishin dy vitet ku unë mund të merrja një bazë të fortë në shkollën e baletit të Vjenës për të ardhmen time si profesionist.
PYETJE: Prej vitit 2000 deri në 2009, kur ju emëroheni si solist në Teatrin Shtetëror të Vjenës, çfarë keni regjistruar në kujtesën tuaj, diçka thelbësore, që mendoni se ju dha suksesin. Ishte i rëndësishëm për karrierën tuaj Renato Zanella? Ia dedikoni dikujt këtë sukses të hatashëm që keni arritur?
ENO PEÇI: Renato Zanella është një person që është i dashuruar mbas artit. Renato më ka ndihmuar tejmase shumë dhe ka punuar shumë me mua. Eksperiencën që unë kam përvetësuar nga ky njeri është një nga armët e mia bazë që dhe sot me ndihmon të ec përpara.
Viti 2009 ishte shumë i rëndësishëm për mua, edhe sepse unë jam bërë Baba. Lindi vajza ime Lea, që më bën të ndihem shume krenar, sepse fundja fundit më të rëndësishme se familja për mua nuk ka.
Por suksesin tim, ia dedikoj prindërve të mi që kanë sakrifikuar shumë për mua në një kohë shumë të vështirë në Shqipëri.
PYETJE: Po të shohësh repertorin tuaj, ai është një repertor i jashtëzakonshëm, si nga veprat, baletmaestrot dhe rolet tuaj. Kam parasysh “Gizel”, “Karmen”, “Spartakus”, “Arëthyesi”, “Don Kishoti”, “Liqeni i Mjellmave”, etj.etj. të vëna në skenë nga mjeshtra gjigandë që nga Rudolf Nurejews, John Cranko e deri tek Renato Zanella, të cilin Italia e ka nderuar me çmimin si “Koreografi më i mirë italian në botë”, ku ju keni role kryesorë. Si u ngjitët deri këtu, me magji?
ENO PEÇI: Çdo gjë është e mundur. Me punë,durim dhe dashuri ndaj artit çdo rrugë të hapet…
PYETJE: Gazetat austriake kur ju përshkruajnë, thonë se ju “si balerin arrini gjithçka, se për ju nuk ka asgjë të pamundur”, ndërsa ju citojnë të keni thënë diku se “nuk jeni një makinë kërcimi”. Çfarë duan të thonë gazetat austriake, po ju vetë?
ENO PEÇI: Për atë të parën mund ta ketë tepruar pak. Por që çdo gjë është e mundur. Ky është (english-anglisht -attitude) ose (deutch-gjermanisht – einstellung) qëndrimi im personal.
Kurse për të dytën kam dashur të them që një artist që luan, interpreton në skenë teknikisht por pa asnjë lloj ndjenje, pa asnje lloj personaliteti, pa asnjë lloj magjie që mund t’i transmetojë publikut, ateherë është makinë kërcimi.
PYETJE: Përpara 4 vitesh për Die Presse keni thënë se nuk do të kishit dëshirë që Lea të bëhej balerinë, po Lea është një fëmijë arti, deri tani a ka treguar talent për dancën?
ENO PEÇI: E vërtetë. Baleti është profesion shumë i bukur por edhe shumë i veshtirë.
Duhet të kesh një karakter shumë të forte që t‘i përballesh shumë mundimeve të saj. Dhe si prind nuk ia uroj vajzës time të gjitha ato stërmundime që kam hequr vete. Gjithsesi vendimin ajo do ta marri vetë. Por talent ka…
PYETJE: A ka në trupën e Baletit të Teatrit Shtetëror të Vjenës apo në Filarmoninë vjeneze artistë të tjerë shqiptarë ?
ENO PEÇI: Në trupën e baletit të Wiener Staatsoper, përveç meje, nuk ka balerinë të tjerë, por në Orkestrën e Filarmonisë janë violinisti Shkëlzen Doli, violinçelisti Edison Pashka, violinistja Oreada Steude dhe në kor Dritan Lucaj, që punojnë të gjithë në Wiener Staatsoper.
PYETJE: Çfarë mendimi keni për Teatrin e Operas dhe Baletit dhe për artistët shqiptarë, brenda vendit e jashtë tij?
ENO PEÇI: Teatri i Operas dhe i Baletit ka shumë nevojë të rinovohet përbrenda, sepse është në një gjendje jo të mirë. Shqipëria është e vogël por ka shumë artistë të shkëlqyer jashtë dhe brenda vendit.
PYETJE: Tani që Teatri i Operas dhe Baletit të Tiranës drejtohet nga një balerin dhe baletmaestri i njohur si Ilir Kerni, a prisni të merrni ftesë dhe a do të fluturoni menjëherë në Tiranë?
ENO PEÇI: Menjëherë do fluturoja… TKOB, Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit, si thotë dhe Baletmaestri Ilir Kerni, është shtëpia e te gjithë artisteve shqiptarë kudo që ndodhen…
ENO PEÇI U INTERVISTUA NGA ELIDA BUÇPAPAJ