Shkruan: Iris Halili-USA *-
Shpesh tek mendojmë për një lider na vjen imazhi i një mbreti, politikani , gjenerali apo CEO. Në fakt ata janë lider për nga profesioni, por kjo nuk do të thotë se vetëm ata drejtojnë. Githkush nga në çdo ditë drejton, këtë e bën pa kuptuar e më së shumti në formë rituale. Çdo individ për aq kohë sa jeton edhe drejton!
Një nënë tek ngrihet çdo mëngjes dhe fillon të vendosë rregullat e ditës si të ushqej, shëtisë apo mjekojë fëmijët e saj, ajo pa kuptuar drejton; ajo udhëheq veprimtarinë e fëmijëve të saj të vegjël çdo minutë të ditës së tyre dhe natyrshëm ajo drejton fëmininë e tyre duke krijuar çdo çast personalitetin e tyre. Drejtuesja e parë e njerëzimit ka qenë nëna me profesionin e saj të mëmësisë, ajo është një lider që çdo ditë prodhon në fakt bërthamën e karakterit familjar, shoqëror e botëror!
Lidershipi është instikt i lindur i genit njerëzor, pak rëndësi ka seksi apo profesioni, mosha apo kombësia. Tek kërkojmë shërbimin e një kafeje në bar apo të një taksie ne as që na shkon në mendje se edhe kamarieri apo shoferi i taksisë janë në pozicion lideri. Por në fakt ata janë. Le të përfytyrojmë këtë situatë. Nëse kamarieri ka marrë dy porosi në të njëtën kohë dhe njëra është ajo e një grupi vajzash të reja dhe tjetra e një grupi të moshuarish, një kamarier që ka normat e lidershipit etik do i shërbejë së pari grupit të të moshuarve.
Një shofer taksie duket sikur ka detyrë vetëm të drejtojë mirë makinën, të njohë të gjitha rrugët por edhe të flasë pak dhe me etikë . Deri këtu saktë. Por ne gjithmonë harrojmë se një shofer taksie para së gjithash është ai që na sjell apo risjell thjeshtësisht prezantimin e qytetit ku ne sapo kemi zbritur së pari apo që ne e njohim prej vitesh. Ai padashur kthehet në lider tek na rrëfen rrugën më të bukur që ne duhet të vizitojmë si turist të sapo hyrë në qytet, apo një muze apo lulishte të re në qytetin ku ne jetojmë prej vitesh.
Tani le të kthehemi në fillim të rasteve të sjella dhe të mendojmë se çdo të ndodhte nëse shoferi i taksisë do të na sillte rrotull nëpër qytet pa na çuar në kohë në destinacionin e duhur, apo do na referonte të vizitonim një pjesë të qytetit fare pa interes? Apo çdo të ndodhte nëse kamarieri në bar së pari do u shërbente vajzave të reja, do bënte edhe një bisedë të gjatë me to dhe do të shpërfillte shërbimin në kohë të grupit të të moshuarve ? Thjesht kuptojmë se për të njëjtën situatë, të njëtin profesion dhe ndaj të njëjtit grup shoqëror veprime të ndryshme, përcaktojnë akte lidershipi të ndryshme. Në të dyja rastet e kundërta do të kemi ushtrim të lidershipit, diferenca vjen si e ushtrojnë atë.
Kjo na çon në përfundimin se gjithkush ka lindur një lider por jo gjithkush është një lider i mirë; Gjithkush në të njëtën kohë mund të bëhet një lider i mirë kur bën zgjedhje të mira. Zgjedhjet e veprimeve të çdo individi janë rezualtat i karakterit të tij. Lidershipi nga ana tjetër është pjesë e karakterit të njeriut, pasi është karakeri ai që formëson lidershipin personal. Karakteri është ajo çka ne përsërisim çdo ditë. Dhe ajo çka ne përsërisim çdo ditë është më së shumti ajo me të cilën ne jemi në kontakt çdo ditë dhe që bëhet pjesë e jona fare natyrshëm, krejt pa kuptuar dhe në formën më të përsosur të imitimit. Vajza synon të rrisë fëmijën e saj me modelin që ka parë nga nëna, mashkulli e trajton partneren sipas modelit që i jati ka trajtuar të jëmën; kamarieri në bar shërben sipas asaj që ka parë t’i shërbehet ndër vite apo sipas modelit që i është mësuar apo me të cilin ndeshet çdo ditë ; Shoferi i taksisë po ashtu. Të gjithë imitojmë në masivitet çdo gjë rreth asaj me të cilën jemi në kontakt . Kjo është absolute! Çështja ngrihet çfarë modeli na ofrohet, kë zgjedhim të imitojmë, dhe çfarë bëjmë seicili nga ne të përsosim modelin apo modelet dhe më së shumti veten ? Lidershipi i mirë prodhohet kur imitohen modelet e mira, dhe modelet e mira i prodhojnë shoqëritë e shëndosha, ndërkohë që shoqëritë më të shëndosha janë ato që mbështeten tek normat morale dhe shkalla e lartë e edukimit dhe vetëpërsosmërisë të çdo individi.
*Iris Halili ka përfunduar studimet në USA për Master në Lidership si dhe programin e Doktoratës për Lidership dhe Zhvillim Organizatash. Në Shqipëri ka punuar Pedagoge e Letërsisë së Huaj në Departamentin e Letërsisë pranë Fakultetit Histori -Filologji , UT si dhe Shefe Kabineti e Presdentit të Republikës (2002 në 2005). Prej viit 2009 jeton dhe punon në Florida , USA.
Iris Halili: Tomas Eliot ka një varg brilant tek poema “Këngë Dashurie e Alfred Prufrok’’ – “Ta çosh momentin në krizën e vet”. Me këtë varg në mendje e kam lënë atdheun dhe ky është vargu që më shoqëron sa herë kujtoj atë vendim. Ne ikëm se na vdiq shpresa. Shpresa, apo e thënë në formë poetike; ëndërrimi, çka e bën njeriun aktiv e vital, e bën energjik. Unë e kam fituar Green Card në vitin 1999 dhe e kam lënë Shqipërinë në vitin 2009. Ky fakt flet më shumë se çdo koment se sa shumë e kam dashur unë qëndrimin në atdhe. Të rinisësh jetën në një vend tjetër është pikërisht të rifillosh të rindërtosh ëndrrën, pasionin, të rigjesh shpresën.Njeriu në vetvete vjen në këtë botë për të realizuar një mison dhe brenda qenies së çdo njërit prej nesh punojnë forcat e brendshme në arritje të këtij misioni. Kur njeriu ndjen që misoni i ndërpritet për arsye të faktoreve të ndryshëm, atëherë instiktivisht ai do të largohet nga këta faktor. Ikja është e dhimbshme por e gjen forcën pikërisht tek misioni qe instiktivisht të gjithë ne mbajmë brenda nesh, mision që na bën të ndihemi të lirë për të realizuar ëndrrën .