Ju rrefej – Dielli

TEPELENA,KAMPI KOMUNIST I SHFAROSJES SË FËMIJËVE

March 29, 2018 by dgreca

Rrefimi:…Mbas vdekjeve masive te femijve na hoqen nga Turani duke na derguar per ne kampin e Tepelenes .Une shkova ne ate kamp ne moshen 4-5 vjec. Ne kamp ishin afersisht rreth 2500 apo 3000 te internuar nga rrethe te ndryshme te Shqiperise , kampi perbehej kryesisht nga gra ,femije e pleq…/

Ne Foto:Kampi Tepelene ,nga e majta Simoni, Katrina e Sokol Mirakaj/

Nga Simon Mirakaj/

Mbas prishjes me Jugosllavine vjen edhe transferimi i te internuarve qe gjendeshin ne Berat , Kucove,Kruje , per ne Tepelene.Fillimisht na dergojne ne Turan e Veliqot te Tepelenes,na strehojne ne stanet e dhive,ku te mbysnin pleshtat e pislliku.Mbas nje kohe te shkurter shume femije humben jeten nga mungesa e ushqimit si dhe nga kushtet cnjerzore ne stanet e bagetive.Mbas vdekjeve masive te femijve na hoqen nga Turani duke na derguar per ne kampin e Tepelenes .Une shkova ne ate kamp ne moshen 4-5 vjec. Kampi perbehej nga disa gazerma te cilat ishin ndertuar nga Italianet ne luften Italo- Greke.Ne njeren gazerme kishin mbetur vetem muret pa cati, aty na lanin nenat ne vere e dimer .Akoma i mbaj mend te qarat tona nga te ftohtit . Ne kamp ishin afersisht rreth 2500 apo 3000 te internuar nga rrethe te ndryshme te Shqiperise , kampi perbehej kryesisht nga gra ,femije e pleq.Kampi Ishte i rrethuar me tela me gjemba,jashte rrethimit ishte komanda e policise, komandant kampi ishte toger Haki Pogace, mbas toger Hakiut erdhi toger Ahmeti,marshall Tomi,aspirant Syrjai dhe kapterri apo tmerri kampit kapterr Selfo. Brenda kampit ishte infermeria dhe furra e bukes,jashta telave ishte bacja e policise.Buka ishte 600gr per ata qe punonin dhe 400 gr per te pa punet ,gjella ndahej nga kazanet qe kishin here groshe qe duhej mikroskop per te gjetur ndonje kokerr dhe bollgur me krimba.

Ishte lumturi kur motrat tona Lajdja,Klorja na sillnin gorrica , manaferra qe i mblidhnin rruges kur ketheheshin nga puna, apo ndonje gavete me hirre qe ja falnin nga baxhot fshataret Tepelenas. Ato punonin duke pre dru ne mal per policine e kampit dhe degen e Puneve te Brendshme te Tepelenes. Nga njehere i dergonin ne Turan per te mbajtur pleh ne kurriz per bahcen e komandes se policise se kampit. Motrat bashke me gruan e xhaxhait Gjinen i ndane nga ne i nisen ne fabriken e tullave ne Valijas, kur ato nuk i kishin mbushur akoma 15 vjec.Gazerma kishte nje sobe dhe njerzit shtyheshin me njeri tjetrin per te pjekur lendet e dushkut qe ishin ushqim per derra,uria ishte e pranishme tek te rriturit tek femijet te cilet bertisnin naten dua buk o nane. Ajo qe e bene me te temerrshem kete kamp eshte se ne oborrin e saj afersisht prej dy hektaresh gjindeshin predhat e luftes Italo-Greke dhe i detyronin femijet per ti mbledhe e i stivonin si turre drush,kishte raste kur nenat per te zier rrobat ,ndiznin zjarrin e vendosnin kazanin icili shperthente nga mina poshte duke marre me vete dhe femijet qe ishin afer per tu ngrohur. Policia sic thashe me lart kishte bacen ku mbillnin zarzavate ,bostan etj,bacen e punonin te internuarit por frutet i hanin ata, ne vere ne kohen e pjekjes se bostanit ata i kepusnin dhe uleshin per te ngrene,femijet shtrinin duart mes telave duke shpresuar si femije do perfitonin ndonje cope bostan, por ata jo vetem qe nuk i jepnin por dhe lekurat i gerryenin mire e pastaj i hidhnin femijeve,ata kenaqeshin e qeshnin kur shikonin femijet qe turreshin per te kapur lekurat e bostanit te hedhura prej tyre.

Dy femije jo me shume se 9 vjec Liman Koleci e Zef Mirakaj nga uria kaluan rrethimin e telave e u turren murrizave per te mbledhur ca kokrra te kuqe qe leshonin ato per ti ngrene,kur po beheshin gati per te hyre ne kamp, i shikon kapterri i kap dhe i lidh per shtylle jashte telave afer cezmes.I mbajten te lidhur gjithe naten per shtylle edhe pse nuk pushonin se qari, ne pra nena e Zefit motrat e nena ime qendronim brenda telave duke i thene mos u frikeso se ja ku jemi,ai qante se thoshte po me ha shtriga,shihte ender ndersa flinte ashtu I lidhur dhe era e perplaste ujet e cezmes ne ftyren e tij ku zgjohej perseri .Cdo dite kishte vdekje femijsh apo pleqsh,ne kamp kane vdekur 400 femije,por ne si kemi dale gjalle nga ky kamp as une nuk e di! Tre here u levizen varret ,dhe sot ato nuk gjenden me se heren e fundit i vendosen ne buze te lumit Bence,icili dimrit vershonte duke marre cdo gje perpara!Kampi i Tepelenes u mbyll ne vitin 1954 dhe te gjithe te internuarit u shperndane ne kampe te ndryshme te Lushnjes si Saver,Plug,Rrapez ,Cerme,Gradishte,Grabjan,Gjaze. Ne keto kampe u be dhe bashkimi familjar me motrat dhe pjesen e ndare qe ishin derguar ne fabriken e tullave ne Valijas te Tiranes.

JU RRËFEJ NJË FUAT TJETËR…

February 26, 2016 by dgreca

-Meditime dhe përsiatje në 70 vjetorin e flokëbardhit të Sinicës/

Nga Shefqet Meko/ Minnesota- SHBA/

Gazetari dhe kiniasti, Fuat Memelli, festoi 70 vjetorin e ditlindjes së vet. Në një mjedis të ngrohtë shqiptaro-familjar në Boston, familja, miq, shokë, ish kolegë dhe sinicarë, u mblodhën për të ndarë momente gëzimi dhe urimi. Në një atmosferë elektrizuese nga “elektronet” Memelli: Gledis,Elton dhe Rezarta, në atë sallë dukej se kishin “zbritur” 70 vjetët e një burri- baba, bashkëshort, koleg, gazetar, krijues, kineast dhe redaktor, organizator komuniteti profesionistësh dhe shok i shokëve. Sinicari Fuat Ohran Memelli, sikur është ulur “këmbëkryq” në 70 “godinat-vite” të jetës së vet dhe thinjat e bardha të shpupurisura pak, të kujtojnë pendët e pulëbardhave që fluturojnë dhe fluturojnë… I dehur nga gëzimi i miqve të shumtë që e rrethojnë, ky djali i vetëm i xha Ohranit të Sinicës së Devollit, duket sikur në majë të një 70 katshi thotë:”Nuk ka gjë më të bukur se jeta e mbushur me dashuri , shëndet dhe trashëgimi…”

Ky njeri 70 vjeçar, në një moment ndihet po aq fëmijë sa një 7 vjeçar. Duke qeshur, merr fizarmonikën dhe këndon “për zeshkanen” në ditlindjen e vet, që për koincidencë e ka më 14 shkurt, në ditën e Shën Valentinit. Këngët korçare, tingëllojnë bukur dhe dhimbshëm në të ftohtin e hidhur të shkurtit në Boston.

Ndërsa je pjesë e një gëzimi familjar, ku sheh brezat dorë për dore dhe të ardhur nga shtete dhe kontinente të ndryshëm, kur sheh peshkopin sinicar Ilia Ketri (lindur e rritur në SHBA me një shqipe të pastër) të ulur thjesht midis mysafirëve, kur takon Prof. Niko Ketrin dhe bashkëshorten e vet, Suzanën, kur shtrëngon dorën me krijuesin pogradecar, Istref Haxhillari, apo studiuesin dhe autorin, Thanas J.Gjika, kur troket gotën e rakisë me agronomët nga Gjirokastra, Konstadin Mosko e Grigor Çaro, apo kur mëson se Petrit Duka nga Elbasani i sapo-zbarkuar në Amerikë, ka punuar 40 vjet me të njëjtën ndërmarrje në Elbasan dhe është “baxhua më i mirë i Fuatit”, përpiqesh të shkosh përtej këtij momenti bashkues dhe të kërkosh diçka më tepër: çfarë i sjell këta njerëz në një festë të tillë? Cila është ajo fuqi bashkuese e shqiptarëve, që bëjnë rrugë e rrugë për të qënë bashkë? Është thjesht “sebepi Fuat”? Janë 70 vitet e jetë së vet, apo diçka tjetër?

Më duket se në këtë rast, është diçka përtej një ditlindje. Besoj se bashkime të tilla të shqiptarëve, janë një himn për jetën dhe gëzimin familjar.Janë një “kultizim” i të qënit bashkë të familjes, fëmijëve, nënës, babës, kurshqve të tashëm dhe atyre të nesërm, që vijnë të gëzohen së toku. Bashkime të tilla, janë festë e jetës, përkëdhelje e ndjenjës njerëzore, shpalosje vlerash dhe gumëzhitje në shpirtin që nuk ngopet me dashuri për njeriun dhe jetën. Në kësi rastesh, njerëzit që vijnë prej diku, sërish bashkohen këtu. Jo rastësisht sinicarët në këtë takim ishin “pakicë dominuese” sepse duket se të lindurit në këtë fshat, e kanë të vështirë të harrojnë njëri-tjetrin, edhe pse nuk mendojnë apo gjykojnë njësoj. Sinicarët, kanë një brumë miqësor, të gatuar herë në xhami dhe herë në kishë, por gjithsesi të “pjekur” në një të njëjtin diell. Është ky tharm, që njerëzit e këtij fshati, të përfaqësojnë një fenomen interesant, si në Shqipëri ashtu dhe në Amerikë.

Jo vetëm në vjersha,libra,filma dokumentarë ( ai ka disa çmime ndërkombëtarë për filmat e tij dokumentarë),veprimtari të shumta me Shoqatën e Gazetarëve Shqiptarë të Bujqësisë, Shoqatën “Devolli”, Klubin “Miqtë e Dritëroit” etj, por, thellë thellë, në themelet e “godinës 70 katëshe”, është vendlindja, Sinica, si një ëndër e bardhë rinie dhe pasrinie, si një fluturim frymëzues që i ndjell rininë dhe fëmijërinë, duke e bërë të ndihet i tillë edhe pas 7 dekadash.

“Gërmoj” në mendjen time dhe sjell disa koincidenca shumë interesante që lidhen me sinicarët: gati 12 vjet më parë, në Shqipëri bashkë shqipataro-amerikanin Vladimir Cicani, përfunduam në një takim të sinicarëve në ish SHQUP-in e atëhershëm, ku sinicarët e Tiranës, organizonin një takim shumë kuptimplotë. Por nuk ka vetëm kaq: Vangjel Damo një veteriner i sukseshëm dhe pasionant i librave dhe ortodoksizmit shqiptar, që jeton në Çikago, më ka bërë një vizitë familajre në Mineapolis, sikurse edhe vetë Fuat Memelli ka bërë të njëjtën gjë, duke qënë për vizitë tek unë “ikanaku” në Minnesota , pa harruar pritje-përcjelljet e Fuatit në takimet gjurmëlënëse të Shoqatës së Gazetarëve Shqiptarë të Bujqësisë në Tiranë, apo edhe shoqërimet e ngrohta me sinicarin Vladimir Cicani në Las Vegas.

Pra, a e kuptoni se si një flokëbardhë 70 vjeçar në Boston, mund të mbledhë më shumë njerëz në një ditlindje, se në një “protestë të PD-së” në Tiranë? E thjeshtë: këto janë bashkime në emër të jetës, gëzimit të së ardhmes. Ndaj kjo ditlindje më fut më tepër në mendime për jetën time dhe jetën tënde, dëshirat e mia dhe të tuat, për ëndrrat që jetuam dhe ato që harruam, për hallet e mia dhe të tua, për atë që bëmë dhe nuk bëmë dot mirë, për atë që ëndërruam dhe nuk e shijuam kurrë dhe për atë shije të hidhur që na kanë lënë të tjerët… Ja pse ketu shoh një Fuat ndryshe. Një Fuat që sërish bashkon njerëz dhe ndan mendime. Një Fuat që e sheh jetën ndryshe mbas “furtunave” të paparashkuara që ka kaluar në Tiranë. Mukadesi, nëna e katër fëmijve, bën një vetpohim ngazëllues në ditlindjen e burrit të vet:” Burri për mua?! Nuk është vetëm ai që të puth e përkëdhel. Ai është shpresa dhe fuqia e një gruaje, siguria dhe mbështetja, burimi dhe ngazëllimi i ndjenjave, besimi që nuk thuhet kurrë, kurajo që të ndjek ngado. Burri është shpirti , krenaria dhe pamposhtmëria e një gruaje. Ky ka qënë Fuati për mua ….” Maka Memelli (Mukadesi) është pjesë-trimëria e Fuatit. Ajo me shumë mundime i ka qëndruar sfidës në Shqipëri duke rritur dhe edukuar 4 fëmijë, kur Fuatit i duhej të shkonte me shërbime poshtë e lart Shqipërisë. Ja dhe një arsye tjetër pse ky “glorifikim” i një ditlindje, ka të bëjë me glorifikimin real të familjes së bashkuar për ta bërballuar jetën, duke u dhënë fëmijve shanset dhe lirinë që meritojnë.

Në “universin” 70 vjeçar të Fuat Memellit, ke aq shumë për të thënë dhe prap nuk i ke thënë të gjitha, sepse Fuati ka bërë aq shumë , për këdo dhe kudo. Nga Sinica ku lindi, deri në Boston ku jeton tani , rruga e Fuatit është sa e bukur, aq edhe e mundimëshme, sa me këngë , aq edhe me lot, sa me arritje, aq edhe me dëshpërime. Sinicari duket sikur udhëton duke belbëzuar vargjet e bukura të Dritëro Agollit:” Devoll, Devoll”.Bashkëdevolliu i Agollit, është një mik i madh ditlindjesh. Jo rastësisht me atë kam festuar 40 vjetorin tim në Kopenhagen të Danimarkës , në vitin 1999,ku ishim në një kongres gazetarësh.

Jo rastësisht ai ka qënë për 12 vjet në krye të Shoqatës së Gazetarëve Shqiptarë të Bujqësisë dhe ka festuar ditë shënuara për kolegë, si 60 vjetorin e Xhevdet Bashllarit, ditëudhëtimin e Fiqri Shahinllarit në Amerikë, përcjelljet e shumta të miqve e kolegëve, etj. Fuati , së bashku me operatorin Fatos Loli, i ra cep më cep Shqipërisë, intervistoi, gërmoi me penë dhe kamera, jetën dhe biznesin e fermerëve shqiptarë, u tregoi të tjerëve histori të pafundme të jetës dhe përpjekjeve për të jetuar më mirë. Me kamer dhe laps, sinicari i Devollit, ka shënuar kështu edhe hapat e jetës së vet.

Sot Fuati dhe Maka jetojnë në Boston, falë sakrificave dhe tejvshëtirmit të vajzës se madhe Gledis Memelli, që krenarisht për Fuatin dhe Makën, ka një pozicion të rëndësishëm në një nga bankat më të mëdha të Amerikës. Po aq krenarë ata janë dhe për vajzën tjetër Rezartën, djalin e madh në Kanada, Eltonin dhe djalin tjetër, Erjonin, punonjës ky i fundit në një bankë në Shqipëri.

Duke “shfletuar” kujtesën, 17 vjet më parë, mbaj mend se e ftova për një kafe Fuat Memellin në “klubin e nëndheshëm” të Ministrisë së Bujqësisë. Me atë zënë e ulët, por me sy të turbulluar, më thoshte: “Shefqet, po me ik djali në Kanada në një festival ndërkombëtar si balerin që është, por ka marrë një vendim të mos kthehet…”. Duke kundruar shqetësimin e Fuatit, iu përgjigja: “Po ky është një vendim për t’u përgëzuar Fuat, edhe pse nuk do jetë i lehtë. Do shpëtojë e ardhmja e fëmijës. Mos ia bëj ters”. Po, pa mbaruar fjalën Fuati dukej se kishte merak të madh për të shprehur.”Jo, bre, unë nuk dua të iki. I dua fëmijët bashkë. I dua në Shqipëri, por po m’i merr në qafë gruaja. Ajo ia ka mbushur mendjen të mos kthehet.Po më këputet shpirti”- më thoshte Fuati dhe dy pika loti i ranë në filxhan të kafesë. Ishte dhimbja dhe dashuria e një babai, që i do të gjithë fëmijët bashkë dhe nuk e di ç’mund të sjellë një ikje e bardhë. Miqësisht u përpoqa ta qetësoja tronditjen e pafajshme.”Do dalë për hajër Fuat. Edhe unë në rrugë për të ikur jam, por ndryshe, me llotari…”- i thashë .

Nuk mund të mos kujtosh këto momente të jetës, ndërsa shikon se çfarë transformimi ka marrë jeta e një njeriu, që si gazetar, 6 vjet në TVSH e më pas në “ombrellën” e Ministrisë së Bujqësië. Ndaj kur sheh fuqinë dhe fytyrëçeljen që të jep liria, kupton më mirë se sa përdhunuese ka qënë jeta jonë në Shqipëri. “Të përdhunuar nga tanët”- kështu do të përmblidhja mbjetesën tonë mes fisit tonë. Vetëm një moment: kur ne festonim 20 vjetorin e gazetës “Studenti i bujqësisë” në vitin 1988, unë gjeta në arkivat a gazetës fakte që kryeradaktori i parë i kësaj gazete, ishte Fuat Memelli, dhe nuk ngurrova ta konfirmoja. Madje deri në atë kohë unë nuk e njihja fare si person. Por a e dini se sa “luftë” u bë në atë kohë nga”kolegët” e Fuatit për ta “korrigjuar” të vërtetën? E pa imagjinueshme fuqia e fallsifikatorëve ! Por unë besnikërisht mbrojta të vërtetën e gjetur në arkiva reale dhe nuk “retushova” asgjë gati 30 vjet më parë. Ndaj ndihem pjesë e kësaj feste për Fuatin tonë. Unë e di se ky njeri, po të kishte këtë hapësirë lirie në rininë e vet, do të ishte ndryshe, do ishte një Fuat shumë më ndryshe.

Ja pse liria që fituam me “kokëkrisurit studentë” të dhjetorit, është e pallogaritshme. Ja pse kjo ditlindje është sërish një “himn” i jetës, shëndetit, gëzimit, familjes. Unë jam ndjerë krenar kur shihja atë “tornedo” dashurie mes fëmijve të Fuatit për babain e vet, dhe atë respekt për shokët e miqtë tij. “Kjo është magjia shqiptare” isha gati të klithja nga momenti i jetuar. Sepse nuk ka si dashuria e prindërve për fëmijët e tyre. Veçmas prindërit shqiptarë janë “vetflijues”të pashembullt për fëmijët e vet. Ndërkohë, postkomunizmi, ka demonstruar sa e sa ribashkime magjike të prindërve me fëmijët në Amerikë. Janë sa e sa vetëm kolegë gazetarë që fëmijët i kanë “peshkuar” drejt Amerikës si: Fiqiri Shanihllari, Andon Dede, Pandeli Shehu, Petro Lati, Petro Topuzi, etj. Ndaj këta shembuj janë preludi i dashurisë për familjen…

Fuat Memelli, është tashmë qytetar amerikan. Ai kontribuon me mundësinë vet që në Boston të ruajë mëvehtësinë kulturore shqiptare. Ndaj edhe në ditlindjen e vet, ai i këndoi jetës me fizarmonikën e vet. Fuati tashmë nuk ka ndroje si dikur, sepse ai tani është Fuat Memelli 70 vjeçar. Bashkë me Makën, jetojnë paqësisht jetën e tyre. Fëmijve, si prindër modernë, u kanë dhënë lirinë e jetës së vet. Secili prej tyre jeton veçmas, duke prosperuar suksesshëm, por duke mos harruar kurrë prindërit.

Në ditlindjen e Fuatit, si “elektrone” të ndritëshme, Gledisi, Rezi dhe Toni, rrezatonin magjinë e dashurisë të fëmijve për babain dhe nënën e vet. Ajo ishte edhe “kurora” e më e bukur e këtij bashkimi. Fuati është një optimist i heshtur dhe këngëtar dashurie, sërish mer “dekoratën” e lavdisë familjare “vulosur” nga gruaja dhe katër fëmijët e tij. E ç’i duhet tjetër dekoratë këtij burri, kur gjithë familja “voton” unanimisht:”Faleminderit baba i shkëlqyer!”

Çdo fjalë tjetër, është e tepërt. Natyrisht, duke pasur akoma një “elektron” në Tiranë, Fuati mezi pret të kthehet dhe të bëjë një “70 vjetor të dytë” aty, edhe pse nuk ka konsesusin e “opozitës” së tij të dashur, Mukadesit. Ajo i thotë gjithmonë: “Jo”, Fuati përherë përgjigjet :”Po”. Mos mbetsh kurrë pa “opozitë” Fuat Memelli!

Në këtë ditlindje, të gjithë e urojnë Fuatin:” Edhe 100 miku ynë!” ”Faleminderit, por unë dua 101” përgjigjet duke qeshur flokëbardhi i Sinicës.

Shkurt, 2015

Ju rrëfej Ankaranë dhe “Rizgjimi i Luanit”

January 31, 2015 by dgreca

Ne Foto: Pritja e ambasades Shqiptare ne Hilton Hotel ne Ankara/
Nga Kozeta ZAVALANI/
Këtë mbasdite mbushur me mendime, si flokët e borës që zbresin ashtu qetësisht, në këtë copë bote të qetë e në lëvizje njëkohësisht, jam ulur e bisedoj me ju bashkatdhetarët e mi, për të përballuar sfidat që bien mbi ne, nga ky cep i botës, as lindje, as perëndim, që quhet Turqi.
Këtë shtet të fuqishëm ushtarak në hapësirat që ndajnë Perëndimin me Lindjen, e kisha vizituar në pjesë të ndryshme të saj; disa herë në Stamboll në festivale për letërsinë dhe poezinë apo në panaire libri si në Mugla, Akyaka, Ordu, Samsun, Denizli, Pamukale, Izmir e Bursa, por asnjëherë nuk e kisha vizituar Ankaranë.

Arsyeja e udhëtimit në Ankara

Udhëtimi për në Ankara ishte krejt i pazakonshëm, madje i jashtëzakonshëm, pasi për të kishim paguar 12 mijë Euro, por për jetën njerëzore nuk ka pagesë… U nisëm nga Tirana të hënën që në mëngjes, kur ende nuk kishte filluar dita normale e punës. Për në aeroportin e Rinasit djalin tonë Mikelin e përgatiti Dr. Jorgo Marga, që së bashku me stafin e reanimacionit të Qendrës Kombëtare të Traumës, ishin përpjekur për të bërë më të mirën e mundshme, por pa rezultat. Pas 24 ditësh në koma të thellë, pas rëzimit nga lartësia, me hemoragji cerebrale dhe hematoma në tru, kur një natë iu shkëput vdekjes për një fije, u vendos kurimi i tij në Spitalin Ushtarak Universitar Gylhane – GATA në Ankara. Vonesat burokratike të aeroportit në Rinas bënë që udhëtimi me avionin charter spitalor të kompanisë turke Redstar Aviation ardhur nga Stambolli, të mos bëhej në orën 8.00 por në 8.45. Megjithëse ishte përcaktuar 3 orë deri në mbrritje, udhëtimi u realizua për 2 orë e 40 min. Gjithë udhës ajrore na shoqëroi një diell i këndshëm, që na bëri të harronim gjithë stresin e tmerrshëm të tri javëve nën ankthin e mbijetesës së Mikelit në reanimacionin e spitalit ushtarak. Ishte data 24 nëntor 2014.
Në aeroportin e Ankarasë na priste ambulanca e kompanisë, me të cilën urgjent u nisëm për në spitalin GATA. Atesheu ushtarak kolonele Razie Mehmeti, u kujdes për shtrimin e birit tonë në reanimacion. Kolonele Mehmeti ka pak muaj që ka marrë detyrën e re të atasheut ushtarak në Ambasadën shqiptare në Ankara. Në atdhe ka lënë vajzën e djalin, që studiojnë në Tiranë dhe si nënë me ndjeshmërinë e dashurisë për fëmijët, më qendron pranë, duke më dhënë besim e optimizëm për shërimin e djalit. Ajo shoqërohej nga Valbona Mataj, që kryen specializimin në Laboratorin Bakteriologjik e njëkohësisht doktoraturën në këtë Qendër spitalore universitare. Me Bonën, siç e thërrasin shkurt Valbonën shkuam në godinën 131 në Mysafirhane, ku ne u vendosëm për të fjetur. Qeveria turke kujdeset shumë për ushtarakët e familjarët e tyre, që i kuron falas apo u jep shërbim me pagesë minimale, nëpërmjet Mysafirhanes, ku qendruam edhe ne. Që të nesërmen filluan interesimin miqtë e mikeshat e mia që janë në Turqi. E para na takoi Luljeta Pajolli, që prej vitesh jeton në Ankara, e cila na shoqëroi në spital dhe u interesua për gjendjen e djalit në Reanimacion. Ajo na shpiegoi edhe vendndodhjen e Akademisë Ushtarake Mjekësore Gulhane në Bashkinë Keçiören. Pastaj Luljeta Tabaku, që jeton në Bursa e Ayteni nga Ankaraja, që na ftoi për darkë në shtëpinë e saj. Spitali ushtarak GATA i vendosur mbi një kodër, sikur të kontrollojë qytetin, ka rregulla të forta që i zbatojnë të gjithë. Mikelin e shohim 30 minuta në ditë, vetëm një pjestar i familjes, natyrisht të pajisur me grykëse, maskë e doreza higjenike. Si të lirë në kohë nuk e refuzuam ftesën, për të marrë pjesë në pritjen që Ambasada e Shqipërisë në Ankara organizonte në Hotel Hilton, për festën e pavarësisë.

Pak aromë shqipërie në Ankara

28 nëntori koinçidoi me vizitën e Papës në Ankara dhe po në të njëjtin vend, në Hotel Hilton u mbajt Konferenca e shtypit…Me gazetarët nga Stambolli kishte ardhur edhe kolegia, mikesha ime artiste Çigdem Yorgancioglu, që ka organizuar ligjerata publike në mbi 100 vende të botës. Ajo njihet ndërkombetarisht si ekonomiste, gazetare, folëse motivuese, artiste dhe ligjëruese publike, që ka dhënë kontributin e saj edhe në Kampusin Universitar në Prizren dhe Gjakovë.
Së bashku shkuam në Konferencën e shtypit dhe pastaj në pritjen e ambasadës sonë. U takuam dhe bëmë foto me Ambasadorin Genci Muçaj e bashkëshorten Valbona Muçaj, atasheun ushtarak Razie Mehmeti e bashkëshortin Ilir Mehmeti, gjithmonë të pranishëm për të ndihmuar shqiptarët.
Në pritje merrnin pjesë një numër i madh zyrtarësh ushtarakë, përfaqësues të misioneve të huaja, familjarë e studentë shqiptarë në Ankara, si dhe ministri i Tregtisë Nurettin Canikli, Ambasadori i Kosovës Ani Spahiu etj. Festa filloi me himnin kombëtar shqiptar e turk, ku Ambasadorët Muçaj dhe Spahiu, si dhe Ministri Canikli prenë së bashku tortën me flamurin e Shqipërisë në 102 vite pavarësi.
Në atë atmosferë të këndshme festive Ambasadori i Shqipërisë në Turqi, Genc Muçaj në fjalën përshëndetëse theksoi “Me rastin e festës së Pavarësisë së Shqipërisë, më 28 nëntor u hap në Ankara të Turqisë Qëndra e Kulturës Shqiptare “Shemsedin Sami Frashëri” e Ambasadës së Shqipërisë dhe Kosovës në Ankara… ” Me trokitje gotash u ndamë me Çigdemin që do të kthehej në Stamboll, pasi të nesërmen do të ishtë në vizitën e Papës aty. Gjithashtu u ndamë dhe me drejtorin e kolegjit turk Akan Yozgatlι, që kishte ardhur për festën nga Tirana dhe i kishte dhënë mësim për katër vite djalit tonë të madh Mendi, të cilin e kemi edhe përkthyes. Dolëm të shoqëruar nga çifti Luljeta e Reshat Pajolli, që fliste me një devolliçe të pandryshuar, ndonëse i kishte lënë 20 vite në Ankara. Ata na përcollën deri në stacionin e autobuzit. Ajo mbrëmje ishte shumë e ftohtë dhe na u desh të prisnim shumë, derisa të vinte autobuzi ynë me nr 263. Transporti public edhe këtu qenka i njejtë si në Shqipëri, ndonëse bileta është gati trefishi …

Qendra e Kulturës Shqiptare në Ankara

Të nesërmen vizituam Qëndrën e Kulturës Shqiptare në Alltënda (Altındağ) dhuratë nga Kryetari i Komunës z. Veysel Tiryaki.

… U lodhëm pak për ta gjetur, pasi ishte hera e parë që shëtisnim në Ankara me përjashtim të tim shoqi që kishte qenë vite përpara. Në atmosferën festive të krijuar në Qëndrën e Kulturës Shqiptare “Shemsetin Sami Frashëri” në lagjen Hamamoeny (Hamamönü), e cila do të shërbejë për aktivitet kulturore dhe diplomacisë publike e të dy ambasadave, me ndërtesat karakteristike si të Beratit, na dukej vetja si në Shqipëri. Aty takova edhe kolegët e Top Chanel që përgatisnin dokumentarin për shqiptarët në Turqi. Bëmë foto bashkarisht edhe me Marin Memën, duke e përgëzuar për ‘Exclusive’t e tij. Kolegët më njohën me institucionet kryesore të medias turke: Anatoli Ajansu (si ATSH-ja jonë); TRT, Radio Televizionin Turk, ku përfshihej dhe një zyrë e seksionit të radios shqip; CIHAN.
Në bisedën e zhvilluar në një nga mjediset e qendrës ambasadori Muçaj theksoi se, “Përurimin zyrtar të QKSH do ta bëjmë në një moment solemn në prani të autoriteteve shtetërore të Shqipërisë, Kosovës dhe Turqisë e ndoshta më më 17 shkurt 2015, në Ditën e Pavarësisë së Kosovës. Krijimi kësaj Qendre ishte një iniciativë e përbashkët, një punë në grup, që lindi si nevojë për të pasur një lloj kohezioni të shqiptarëve. Shqiptarët janë shqiptarë, qofshin nga Kosova, nga Maqedonia, Mali i Zi , Shqipëria. Qendra është e Kulturës Shqiptare, jo e një shteti të caktuar, pavarësisht se do të menaxhohet nga dy shtetet shqiptare, Kosova dhe Shqipëria, nga dy ambasadat tona. Qendra e Kulturës është një nga veprat, për të cilat unë flas me pasion, sepse jo vetëm do të evidentojë shqiptarët, por do t’i bëjë ata disa herë më shumë krenarë. Kështu do të promovohet kjo kulturë dhe nëpërmjet tyre do të tërheqin dhe shqiptarët biznesmenë, të cilët të investojnë në Shqipëri”. Dy ambasadorët, Spahiu e Muçaj, pritën shumë vizitorë nga komuniteti shqiptar në Turqi, ku dominonte fjala e z. Namik Shabi.
Rizgjimi i Mikelit
Kisha marrë me vete librin “Rizgjimi i Luanit”, që porsa kishte dale në panairin e librit, përkthyer nga Mikeli ynë dhe kur shkonim në spital, herë pas here i lexonim pjesë nga libri, duke pritur rizgjimin e Mikelit. Rizgjimi ndodhi pikërisht në ditën e Krishtlindjes. Së bashku me djalin e madh Mendin me vështirësi gjetëm një kishë, pranë Ambasadës Frënge në Ankara, vendosur rrëzë Kalasë, ku iu luta Zotit në kishën Shën Tereza. Prej andej si zakonisht shkova të vizitoja Mikelin në ora 14.00. I flisja vazhdimisht, duke i treguar nga celulari fotot e bëra në Ankara dhe kur e pyeta nëse i shihte dhe më dëgjonte, ai më foli: – Po, po, më tha, i shoh e të dëgjoj…Ishte e folura e tij e parë, jo me zë, por unë e kuptova nga hapja e gojës. U gëzova shumë që fliste me logjikë, ndonëse fillimisht mendova mos ndoshta i kishin dëmtuar kordat e zërit, kur i kishin bërë trakeostominë dhe nuk mund të dëgjoja zërin, por jo. Rikuperimi ndodhi dalëngadalë e ditë pas dite. Mrekullia e shumëpritur ndodhi pas dy muaj pritjeje. Kujtova mendimet e mjekëve në Shqipëri, madje edhe të mjekut turk Prof. Dr. Ahmet Coşar shefi i reanimacionit, i cili shumë skeptik ishte shprehur se truri i tij ishte shumë i dëmtuar dhe nuk do të kishte rikthim, pasi e kishim sjellë me shumë vonesë… Atëhere, i pata thënë – këtë e thoni ju si mjekë, por ju nuk e dini fuqinë e Zotit, që do të bëjë shumë për tim bir…Dhe fakti që Mikeli doli nga koma e foli, më bëri gjithsesi të falenderoj jo vetëm Zotin, por edhe stafin e tij, për këtë rezultat. Ai tha se Mikeli i kishte kaluar parashikimet e tyre e po përmirësohet shpejt…
Promovim në Bashkinë e Keçiorenit
U bëmë banorë të Ankarasë në Bashkinë e Keçiorenit, ku u promovua romani “Gloria në mes” i shkrimtarit shqiptar nga Kosova Ibrahim Kadriu, i cili është përkthyer në gjuhën turke me titull “Gloria Ortada”.

Shkova në promovimin e kolegut Ibrahim Kadriu në Qendrën Kulturore “Junus Emre”, ku përveç Kryetarit të Komunës Keçioren ishin të pranishëm edhe Ambasadori i Republikës së Kosovës në Ankara Avni Spahiu, publicisti i shtëpisë botuese “Bay” Osman Baymak, shkrimtari Jahja Akengin dhe plot qytetarë. Ambasadori Avni Spahiu tha, “Sot ndjehem dy herë krenar. E para, sepse përkthimi në gjuhën turke i veprës me vlera të mëdha letrare qenka marramendëse. E dyta, sepse me autorin ishim kolegë afro 30 vite edhe në kohërat kur u sulmua gjuha dhe letërsia shqipe, u munduam shumë që të mbijetonim ashtu si duhet. Turqia është ndër shtetet e para që ka njohur Kosovën. Kemi shumë marrëdhënie të afërta me mikun tim Mustafa Ak, të cilin e falënderoj për kontributin në organizimin e promovimit të librit”.  Kryetari Mustafa Ak në vazhdim të fjalës së tij, u shpreh “Ne jemi shumë krenarë që promovimi i kësaj vepre të mrekullueshme u realizua këtu në Keçioren. Kosova është një Republikë e re, një shtet i ri. Sot marrëdhëniet në mes të dy shteteve janë shumë të mira. Keçioreni ka një qytet motër në Kosovë. Dëshirojmë që Ambasadori të ndjehet si në shtëpinë e tij këtu mes nesh”.  Autori Ibrahim Kadriu shprehu kënaqësinë e tij për botimin e romanit në gjuhën turke dhe vazhdoi “Është shumë e vështirë për një autor të flas për veprën e tij. Nuk kam folur shumë në jetë sepse gjithmonë jam shprehur me anë të shkrimit”. Ai përshëndeti pjesëmarrësit duke falenderuar edhe për praninë time. Ibrahim Kadriu nënshkruajti romanin për t’ia dhuruar kryetarit Ak dhe pjesëmarrësve.
– A më pranon si banore në Keçiören Belediyesi, pasi do të na duhet gjatë të qendrojmë këtu… – i them kryebashkiakut Mustafa AK në përfundim të takimit. – Hoşgeldiniz…më thotë ai; Mire se erdhe! Je e mirëpritur…Pastaj e ftova të vinte në Tiranë, kur të bëja promovimin e librit të ri, që ai e priti me kënaqësi, sepse asnjëherë nuk kishte qenë në Shqipëri.

Mikeshat turke
Ayten Timuroğlu, e kam njohur ne Festivalin per Letërsinë dhe Artin në Akyaka ku së bashku kemi shëtitur me Prof. e Universitetit Tülay Akkoyun në Muğla dhe në Gokova, ku ajo gjysmën e kohës e kalonte për të reflektuar në det, mes peshkatarëve dhe natyres duke kontribuar në evidentimin e bukurisë së ndërsjellë të jetës sonë dhe natyrës, nëpërmjet pikturës.
Ajo ka hapur 14 ekspozita vetjake dhe shumë ekspozita në grup. Në ekspozitat e saj të fundit ka lëvruar një lloj interesant të fotopikturës “Photopainting”, veçanërisht për gratë që punojnë e jetojnë në fshat. Është anëtare e shoqatës së “Piktoreve Femra të Ankarasë, kurse bashkëshorti i saj anglezi Allen, kontribuon në Qendrën për fëmijët me probleme mendore, ku shpesh ndihmon edhe im bir Mendi.
Alie Tashçë e njoha në ranimacionin e spitalit GATA, ku ajo kishte shtruar bashkëshortin Ufuk, që ishte në koma së bashku me Mikelin. Ditën që nënoficeri Ufuk hapi sytë, na ftuan për darkë në shtëpinë e Hasibe dhe Hasan Karaman, me të cilët Alia ka miqësi 15 vjeçare. Ata ishin martuar në Ankara, por si ushtarakë tani jetonin me dy fëmijët e tyre vajzë e djalë në Isparta. Në shtëpinë e Hasibesë mësova të gatuaj çorbën, sallatën keser e ushqime tradicionale turke…Ditën që Ufuku do të flasë, nëse do të jemi këtu, do të shkojmë së bashku me Alijen e Hasibenë në familjen e tyre në Isparta…
Dr. Myzejen Çelik, e njoha kur shkova të ble ilaçe për gjurin e këmbës së djathtë, me të cilin pata mjaft probleme. Ajo punon së bashku me të shoqin Mehmet e djalin dizajner e piktor në farmacinë pranë Mysafrihanes e spitalit GATA. Në kohën e lire kemi pirë kafe e çaj se bashku, madje na kanë shoqëruar për të vizituar pjesë të ndryshme të qytetit. I falenderoj, sepse më bënë të mos ndihem e huaj mes tyre.

Falenderime
Dua të falenderoj qeverinë shqiptare për marrëveshjen me qeverinë turke, nëpërmjet Ministrisë së Mbrojtjes, që ndërmjetësojnë për kurimin e personelit ushtarak në spitalet e specializuara në Turqi, siç është GATA. Gjithashtu falenderoj edhe familjarët, miqtë e mikeshat nga çdo vend i botës që besuan e kontribuan financiarisht, për shërimin e Mikelit. Shpreh falenderime e urime për arritjet e spitalit Gülhane Askeri Tip Akademi, që i ka shërbyer mjekësisë turke prej më shumë se një shekulli, përfshirë edhe shqiptarët, që përfitojnë nga marrëveshja midis dy shteteve, nëpërmjet Ministrive të Mbrojtjes.
Isha e pranishme kur GATA festoi 116 vjetorin. Në çdo ndërtesë valëvitej flamuri turk, ku dominonte portreti i Ataturkut, themeluesit të Turqisë së re. I krijuar më 30 dhjetor 1898, në muret e Pallatit Topkapë në Stamboll, spitali transferohet nga në Ankara në vitin 1941 dhe në 1947 quhet Akademia Mjekësore Ushtarake Gulhane. Pas përfundimit të kompleksit të madh spitalor në 1971, u transferua në ndërtesën ku ndodhet tashmë.
Sukseset e këtij spitali janë vënë në dukje qysh në luftën e Parë dhe të dytë Botërore, ku Gulhane ka filluar të punojë si një spital i luftës, i përkushtuar për kujdesin e pacientëve të sëmurë në luftë.
Në 1961, u hodh themeli për ndërtesën e re të akademisë, që u përfundua në tetor 1971. Në 1974 u hap Qendra e Radioterapisë, me 30 shtretër dhe më 7 prill 1976 u shtuan shërbimet në ndërtimin Treatment Center.
Për herë të parë në Turqi në 1980, u kryen procedurat koronare angioplasty.Më 6 maj 1981 nga Prof. Dr. Necati me një ekip prej 21-persona është kryer , transplanti i parë i veshkave. Në l982 në GATA filloi Klinika e mikrokirurgjisë e Neurokirurgjisë dhe Qendra Kërkimore. Në 1984 Departamenti i Onkologjisë bëri transplantim e parë autolog dhe allogeneic të palcës së kockave.
Për herë të parë në Turqi në 1986, janë vendosur aplikacionet e rrjetit dixhital e bërthamor. Më 24-25 nëntor 1989 është kryer Transplantimi i parë i zorrës së pankreasit dhe transplantimit të veshkave.
Duke shërbyer si një Spital Ushtarak nga 1 tetor 1985 mori emrin “Akademia Spitalore Ushtarake Mjekësore Gulhane”, duke fituar titullin akademik. Çdo ditë punohet me metoda diagnostike të avancuara dhe trajtim të teknologjisë së re mjekësore, duke trajnuar stafin akademik për të ofruar shërbime superiore mjekësore. Akademia Mjekësore ushtarake Gulhane në Ankara, ka specialistët e mjekësisë për rastet emergjente, në stafin e të cilit janë kirurgë, specialist të sëmundjeve alergjike, Anesthesiology dhe specialistë të kujdesit intensiv.
Në mënyrë që të ndjekë zhvillimet e fundit në Evropë, mjekësia turke ka vazhduar me përpjekje një modernizim të reformës më të plotë të mendimit mjekësor.

Pak nga Ankaraja
Momentalisht jam banore e Ankarasë, që është kryeqyteti i Turqisë dhe qyteti i dytë më i madh i vendit i njohur historikisht nga emrat Ancyra dhe Angora, ndaj duhet të shkruaj edhe për të. Ajo është qendra e Qeverisë turke, qytet i rëndësishëm industrial, një udhëkryq i rëndësishëm i tregtisë, vendosur në mënyrë strategjike në qendër të autostradës dhe hekurudhës dhe shërben si qendër e marketingut për zonën bujqësore përreth. Edhe pse e vendosur në një nga vendet më të thata të Turqisë dhe e rrethuar kryesisht me bimësi stepë me përjashtim të zonave të pyllëzuara në periferinë jugore, Ankaraja mund të konsiderohet një qytet me gjelbërim. Qyteti është i njohur tradicionalisht për dhitë e saj me flokë të gjatë Angora dhe leshi i saj i çmuar (lesh angora), një race e veçantë mace (cat Angora), lepujt Angora dhe leshi i tyre i çmuar Angora, dardha, mjaltë, dhe rrushi Muscat i rajonit. Ankaraja është një qytet shumë i vjetër me vende të ndryshme arkeologjike si Hitejve, Phrygian, helenistike, romake, bizantine, osmane. Kodra e cila mbikëqyr qytetin është kurorëzuar nga rrënojat e kalasë së vjetër, por vetëm disa struktura historike që rrethojnë kështjellën kanë mbijetuar deri në ditët e sotme. Më e shquara mbetet Tempulli Augustit dhe Romës (20 pes), i cili është i njohur edhe si Monumentum Ancyranum në Ulus, ku mbijeton kopje e paprekur nga Res Gestae shkruar nga perandori i parë romak Augustus. Kolona e Julian apo Julianus, vendosur po në rrethin Ulus, u ndërtua në nder të vizitës së perandorit romak Julian në 362.
Në Ulus pranë Tempullit të Augustit, është ndërtuar në fillim të shekullit të 15 Xhamia Haxhi Bayram në stil selxhuk nga një arkitekt i panjohur. Ajo u rindërtua më pas nga arkitekti i madh Sinan në shekullin e 16, duke u shtuar në shekullin e 18-të. Xhamia është ndërtuar në nder të Haxhi Bajram Veliut, dy vjet para vdekjes së tij (1427-1428) dhe vetë varri ndodhet pranë xhamisë.
Besoj se kushdo që ka vizituar Ankaranë ka bërë foto para Monumentit të vendosur në Guven Park pranë Sheshit Kızılay, i ndërtuar në 1935, ku janë gdhëndur këshilla që Ataturku u jep popullit të vet: ” Turq-Jini krenarë, punoni e besoni në veten tuaj.”
Në bisedë me mikeshën turke Ayten Tumuroglu, që na ftoi për të festuar së bashku ditën e parë të vitit të ri 2015, mësoj se turqve u pëlqen që vizita e parë të jetë në Mauzoleun e Mustafa Kemal Ataturkut, themeluesit të Republikës së Turqisë. Madje në shtëpi midis pikturave të shumta të saj gjendet edhe lulja e Ataturkut, pranë së cilës ne u fotografuam. Nëse do të dish se çfarë është Ataturku e kupton pas vizitës në Muzoleun e quajtur Anıtkabir, vendosur në një kodër të imponuar, përfunduar në vitin 1953, si një bashkim mbresëlënës i stileve, ku aroma e kolonatave antike ndërthuret me modernen. Është madhështore, si Koloseu në Athinë, apo si Napoleoni tek Invalidët. Të lenë mbresë pikturat murale ku përshkruhet njëra prej betejave më të mëdha të historisë në Çanakala, ku Ataturku ka qenë protagonist dhe ku ka filluar pavarësia e re turke. Një shtëpi muze është ngjitur me të, ku gjendet një statujë dylli e Ataturkut, shkrimet e tij, letra dhe sende personale, si dhe një ekspozitë të fotografive që regjistrojnë momente të rëndësishme në jetën e tij gjatë themelimit të Republikës.
Xhamia Kocatepe është një nga mrekullitë kulturore të shekullit të 20-të. E vendosur në qendër të kryeqytetit turk, e dukshme nga pothuajse çdo vend në Ankara, xhamia që përfundoi etapën e tretë të ndërtimit në vitin 1987 është një nga më të mëdhatë e më të rëndësishmet ndërtesa fetare në botë. Me katër minaret e saj të mrekullueshme 88 metra e lartë, ndërtuar në një stil neo-klasik Otoman, Xhamia Kocatepe është e hapur për turistët që respektojnë rregullat e saj .
Ne u ngjitëm edhe në kalanë e qytetit, si për të qenë më në lartësi, më pranë Zotit, ku unë u luta për shërimin e Mikelit… Pak para se të shkosh në Kalanë e qytetit është Muzeu i Civilizimit Anatolian, që ka eksponate që nga mijëvjeçari i tretë para Krishtit është me të drejtë një nga krenaritë e vendasve. I vendosur në jug të Kalasë së Ankarasë në hapësirën e Atpazar, që është zona më e virgjër e Ankarasë, ashtu si ka qenë para 50 ose më shumë viteve. Njerëz të varfër, makina të vjetra dhe gra mbuluara me shami në kokë që mundohen të shesin suvenirë të lirë. Për shkak të lartësisë, këtu është një nga hapësirat më interesante ku mund të sodisësh qytetin, ashtu si edhe nga Gustav Kafeteria në katin e 8 të të Spitalit, që e shijojmë shpesh, veçanërisht këto ditë kur është zbardhur nga bora.
Ndoshta pamja më e bukur, por që ne nuk kemi mundur ta shohim ende është nga Kulla Atakule në Çankaja, prej së cilës mund të soditësh një pamje madhështore mbi Ankara, ku panorama e qytetit mund të jenë spektakulare. Atakule është 410 metra e lartë është një nga monumentet kryesore të qytetit. Ashtu si Çankaja është vetë në një kodër, kulla mund të vështrohet nga pothuajse kudo në qytet gjatë ditëve të qarta. Në turqisht, ATA do të thotë “paraardhës” (ose “baba”), që është përdorur shpesh si pseudonym për Mustafa Kemal Ataturkun, themeluesin dhe Presidentin e parë të Republikës së Turqisë; ndërsa Kule turqisht do të thotë “kullë”.
Pamje spektakolare shijuam edhe në zonën Çankaja, rrugës duke shkuar për në Qendrën e Rehabilitimit në Bilkent, ku tashmë është transferuar Mikeli ynë, për rehabilitim. Qendra është moderne, e vendosur mbi një kodër prej së cilës mund të sodisësh pamje të mrekulueshme të lagjes Çankaya të Ankarasë, me hapësira shumë të mëdha, por shpesh të pashfrytëzuara në funksion të pacietëve. E them këtë sepse ndonëse ka shumë hapësirë, në një dhomë banojnë 3-4 pacientë që dyfishohen së bashku me shoqëruesit e të sëmurit, me të njëjtën banjë në dispozicion. Ndaj mos kujtoni se spitalet jashtë atdheut janë një mrekulli, pasi me përjashtim të aparaturave modern mjekësorë, mungon ai komunikim human që ekziston tek ne dhe ka shumë sorrollatje, për shkak të paaftësisë. Me përjashtim të fizioterapeutëve, personeli tjetër mjekësor është fare i pakomunikueshëm dhe kjo veçanërisht me ne qe jemi jabanxhë – të huaj. Shumica nuk kuptojnë fare anglisht dhe sikur të mos kisha me vete djalin e madh Mendin, që ka studiuar në Kolegjin turk në Tiranë, do ta kisha shumë më të vështirë. Ndaj kam filluar të mësoj turqishten, sepse ndoshta do të na duhet të qendrojmë gjatë këtu, deri në rikuperimin e plotë të djalit e kthimin në atdhe.