(Mbi iluzionet e hidhura)/

Nga Rexhep KASUMAJ-Berlin/

1.Përtacia është nëna e çdo psikologjie. Si? Psikologjia na qenka një…ves?Ah, sikur protagonisti i këtij shkrimi të kishte, si thotë Niçe, vetëm vesin e përtacisë. Por, jo! Ai del të jetë dhe karakterialisht i ulët e fundërrinor: mizor ndaj të vetëve e vernil ndaj eprorëve të tij, pastaj vjedhacak që mburret dhe, njëkohësisht, shpirt vorfnor që lehtësisht tregtohet.

2.
Grupime e oligarkë të politikës sllave të Shkupit përplasen keqas midis tyre. Dhe, si rrjedhojë, gjithandej vijnë ankesa, qortime e indiferencë simbolike. Nga Europa e lodhur me ballkanës, gjithësesi. Veçse një zë i rëndshëm, mbështjellë me delir madhështie, pretendon veçansinë. Është ky Ahmeti, Ali – që porositë partitë e hallakatura: pranoni kompromisin se, thotë ai i brëngosur, janë ditë vendimtare. E gërryen meraku, të shkretin, se mos i zhbëhet atdheu…Kjo s’është e para herë që ai jep provën e limitit tejpamës dhe errësinës etike: komik, soditës e anashkqyrës, teksa popullit të tij i prejnë kostumin e ngushtë të tjerët, ata që kanë rrëmbyer territor e histori të huaj. Po vërtetë, ç’është ky? Ajatollah, instancë shpirtërore, shtetar fqinjë, palë jashtësore a misionar i huaj  shërbimesh të mira që ndjek nga bregu i qetë zallahinë?..

Sa i mjerë e poaq i lig, ky robi yt, o Zot!

Ndërsa sllavët xyfen në log për krejt Maqedoninë, pra përfshirë hapsirën etnike shqiptare – këta, prijës e popull, heshtin. Shurdhohen. Bëjnë sehir e shohin qiellin, thuase q’andej do përmbushet një divnesë lumnore… Asnjë distancë, një lëvizje a një program alternativ nuk përfton në horizont. As dhe një ide, sado nismëtare, që s’do përligjte më koekzistencën e tillë dhuntare! Vijojnë të përkunden zellshëm në iluzionin komod sesi përballësit e tyre përlahen e shterrojnë energjitë. Ndërkaq, janë dy fakte që do të duhej të shkundnin pluhurin nga sytë e tyre: e para, sllavët nuk ndeshen politikisht vetëm për zonat që i banojnë, por dhe për ato të bukurat toka që shqiptarët i zotërojnë, kurse, e dyta, ata shtyhen e konfrontohen mes vete, por të gjithë bashkë, si qentë para ujkut, bashkohen si një grusht përçmues e mohues ndanë shqiptarëve!

3.
Në fillimvitet 90-të, kur flakët e luftës kapulluan Jugosllavinë, do të mblidhej me ngut Bundestagu i Gjermanisë së njësuar të Helmut Kohlit. Reflektimi historik i Berlinit të ri mbi gropën ku shkërmoqej krijesa burgëtare e “një prillit”, ishte madhor, natyral e realist: askush, theksohej në Rezolutën e miratuar, nuk mund të shtrëngojë popujt të jetojnë pavullnetshëm bashkë.

Ndaj dhe nuk pledoj kurrësesi që shqiptarët të bëhen pjesë e përdhéshme e planimetrive nguctare sllave. Përkundrazi: të kalkulojnë urtësisht, preras e me vështrim në larginë interesin e tyre kombëtar. E ky interes nuk mund të identifikohet detyrimisht, si zanafillshëm dikur, brenda kësaj sajese shtetërore të falsuar e unitare.

Së këndejmi, pra, pse të mos e shpallin me zë të lartë dhe të artikuluar: ju mund të grindeni deri në përgjakje, por për ne, fëmijët tanë e brezat pasrendës – vendosim vetë e kurrkush tjetër në emrin tonë e kundër nesh!

Me të lindur të aftësisë për të kuptuar, do të lindë dhe aftësia për të dëshiruar: urrejtja e dashuria, frika e shpresa…Këtë gjejmë tek penëholli Borhes dhe, në gjurmë të tij pyesim: a kanë shqiptarët kohë? Kohën e tyre që, thjeshtë, ecën, vonon, ndalet a shpejton me tabelën  kuptimit dhe dëshirave kolektive? Apo është vesi i dyfishtë, përtacor e poshtnor, i këtij Ahmetit (Ali), që përcakton qenien e saj..!?

Berlin, fundprill 2016