-Prof. dr. Ismet Salihu:Krimi i zhdukjes së personave është një ndër krimet më të rënda të parapara me të drejtën ndërkombëtare dhe me ligjet nacionale/
Nga Behlul Jashari/.-PRISHTINË, 7 Nëntor 2015/ Gjatë luftës në Kosovë (1998-1999), forcat policore, ushtarake dhe paramilitare të Serbisë kanë kryer një numër të madh të krimeve ndaj popullatës civile, kanë vrarë rreth 12 mijë shqiptarë, mijëra i kanë zhdukur e rreth 1 milion i kanë dëbuar. Instituti për Hulumtimin e Krimeve të Luftës në publikimet e tij dëshmon edhe se, në Kosovë janë ende 1229 të pagjetur nga 6027 personat që nga Kryqi i Kuq Ndërkombëtar evidentoheshin të zhdukur, të lajmëruar nga familjarët, menjëherë pas luftës së përfunduar në 12 qershor 1999.
Në prezantimin e Monografisë – Personat e zhdukur, të autorëve prof. dr. Ismet Salihu dhe prof. dr. Pajazit Nushi, botimi i së cilës, në dy gjuhë shqip dhe anglisht, u përurua nga Instituti, u theksua se “krimi i zhdukjes së personave është një ndër krimet më të rënda të parapara me të drejtën ndërkombëtare dhe me ligjet nacionale”.
“Ky krim shtë shumë i rëndë jo vetëm për viktimën, por edhe për familjen e tij dhe për tërë komunitetin. Për më tepër, ky krim është dhe më i rëndë se vrasja, sepse humben, zhduken edhe mbetjet mortore”, tha profesor Salihu, drejtor i Institutit për Hulumtimin e Krimeve të Luftës. “Në Konventat Evropiane, për të zhdukurit thuhet se viktima të këtij lloj krimi shumë të rëndë nuk janë vetëm personat e zhdukur, por edhe familjarët e tyre”, theksoi ai.
Në Kosovë, sipas studimit që është bërë nga hulumtuesit e Institutit për Hulumtimin e Krimeve të Luftës, deri në fund të majit të vitit 2015 janë ende 1229 persona për fatin e të cilëve nuk duhet dhe konisderohen të zhdukur. Ndërsa, sipas bazës së të dhënave të Komisionit Qeveritar të Kosovës për Personat e Zhdukur, deri në fund të majit 2015 konsiderohen akoma të zhdukur edhe 1653 persona. Dallimi prej 424 personave të zhdukur është nga fakti se, sipas Statutit dhe rregulloreve të Institutit për Hulumtimin e Krimeve të Luftës, krime të luftës përfshirë zhdukjet konsiderohen ato që kanë ndodhur deri në 12 qershor 1999 – në ditën e përfundimit të luftës e çlirimit të Kosovës.
Nga 1229 përsonat e zhdukur, 173 janë femra, 1056 meshkuj, 104 janë nën moshën 18 vjeçare, të cilët konsiderohen fëmijë sipas konventave ndërkombëtare dhe legjislacionit të Kosovës.
Instituti për Hulumtimin e Krimeve të Luftës në Kosovë, i themeluar para katër viteve, këtë javë bëri promovimin e katër botimeve të tij: Sfidat e hulumtimit të krimeve të luftës në Kosovë 1998-1999 / Challenges of researching ëar crimes in Kosovo 1998/1999, Prishtinë, 2013; Prof. Dr. Ismet Salihu – Prof. Dr. Pajazit Nushi, Personat e zhdukur gjatë luftës në Kosovë 1998/99 /Missing persons in Kosova during the ëar 1998/99, Prishtinë, 2015; Prof. Dr. Fejaz Drançolli, Monumentet e shkatërruara në Kosovë 1998/99 /Destroyed monuments in Kosova 1998/99, Prishtinë, 2015; Ilir Ulaj, Vrasjet në Kosovë 1998-1999 (Vëllimi i Parë) / Killings in Kosova 1998-1999” (First volume), Prishtinë, 2015.
Fjalë imzot, vetëm fjalë!
Nga Reshat KRIPA/
Kjo shprehje e të madhit Uilliam Shekspir m’u kujtua më 27 janar 2013 në ditën e gjenocidit komunist në Shqipëri. Me vendim të Asamblesë së Përgjithëshme të Kombeve të Bashkuara, qysh në vitin 2004, data 27 janar është caktuar si dita e gjenocidit nazist kundër hebrejve. Lidhur me këtë Parlamenti Shqipërisë hartoi një rezolutë ku solidarizohej me të dhe, njëkohësisht, në një pikë të saj e shpallte edhe si ditën e gjenocidit komunist. Ky ishte një vendim i drejtë i Kuvendit të Republikës së Shqipërisë.
Para syve m’u shfaq gjenocidi që ka ushtruar regjimi komunist mbi popullsinë civile. Mjafton t’i hedhim një sy librit “Jashtë kontrollit” të personalitetit të njohur amerikan Zbigniev Brzhezhinskij për të kuptuar gjithçka! Në këtë libër jepet një pasqyrë e plotë e këtyre krimeve të kryera gjatë shekullit të njëzet që autori e quan “Shekulli i megavdekjes”. Ai bën, gjithashtu, edhe krahasimin e këtyre shifrave me atë të viktimave të dy luftrave botërore.
Le t’u hedhim një vështrim shifrave të viktimave civile:
Lufta e Parë Botërore 13 milion
Lufta e Dytë Botërore 35 „
Gjithsejt dy luftrat botërore 48 „
Ndërsa viktimat e shkaktuara nga sistemi komunist gjatë gjithë periudhës së sundimit të tij janë:
Nga Lenini 8 milion
Nga Stalini 25 „
Nga Mao Ce Duni 29 „
Nga Pol Poti 1 „
Nga diktatorët e Europës Lindore 3 „
Gjithsejt 66 „
Vini veshin! Sistemi komunist shkaktoi 18 milion viktima më shumë se të dy luftrat botërore së bashku. Por, ndërsa viktimat e luftrave botërore u shkaktuan nga bombardimet e të tjera në kushte lufte, viktimat e komunizmit erdhën si pasojë e gjenocidit të ushtruar drejtpërdrejt mbi popullsinë civile, me cinizëm dhe gjakftohtësi, në kushte paqeje, vetëm e vetëm sepse dikush mendonte ndryshe nga diktatorët që sundonin në këto vende.
Për të parë përmasat e këtij gjenocidi, le t’i referohemi të dhënave të tjera të këtij libri mbi disa prej masakrave më të njohura, të ushtruar në ish-Bashkimin Sovjetik:
1 milion të ekzekutuar në fund të viteve 20-të
1 milion të ekzekutuar dhe 2 milion të vdekur në kampet e punës së detyruar vetëm gjatë viteve 1937-1938.
7 milion fshatar të vdekur gjatë procesit të kolekivizimit
360.000 robër lufte të vdekur nga konditat e këqija
140.000 ushtarë polakë të ekzekutuar
20.000 oficerë polakë të ekzekutuar afër Minskut, zbuluar në fundin e viteve 80-t
14.736 oficerë polakë të ekzekutuar më 5 mars 1940, me urdhër të Berias, shefit të KGVD-së dhe të miratuara nga vetë Stalini si edhe 10.685 të burgosur të tjerë politik 15.000 oficerë të tjerë polakë të ekzekutuar në pyllin e Katinit.
Ju lutem, zotërinj, mos thoni se edhe zoti Brzhezhinskij gënjen ose shpif në këtë libër!
Le t’i kthehemi tani të dhënave mbi krimet e komunizmit të kryera në vendin tonë, të nxjerra nga arshiva e Institutit të Integrimit të Përndjekurve Politikë:
1. Të ekzekutuar 6.023 veta
2. Të vdekur në burg 1.065 “
3. Të burgosur 17.300 “
4. Të sëmurë mendorë 260 “
5. Të internuar 180.000 “
6. Të vdekur në internim 9.000 “
Po t’i shtojmë kësaj shifre numrin e fëmijve të internuar nën 14 vjeç, që nuk janë përfshirë në këto lista, atëherë rezulton se numri i përgjithshëm i atyre që kanë pësuar drejtpërdrejt persekutimin arrin 250.000 veta. Duke marë parasysh se gati 70% e tyre i përkasin periudhës deri në vitin 1954, kur popullsia e vendit nuk i kalonte të 1.000.000 vetë, rezulton se 25% e asaj popullsie është persekutuar. Po t’i shtojmë kësaj edhe të tjerë që nuk janë regjistruar fare, atëherë përqindja arrin përmasa rëqethëse.
Duke lexuar këto të dhëna mendova:
– Si ka mundësi që këtë ditë, asnjë personalitet shtetëror ose partiak nuk u kujtua ta përmendë? Si ka mundësi që mediat elektronike dhe ato të shkruara dhe, sidomos, TVSH-ja, për të cilën edhe ne të përndjekurit politikë paguajmë taksën, që janë mjaft të ndjeshme ndaj ngjarjeve të tjera, për këtë ditë heshtin? A ka mundësi të harrohen këto? Si mund të mos kujtohen për ditën gjenocidit komunist, kur këtë ditë e ka miratuar Kuvendi i Republikës? Çfarë është, harresë apo mosdashje?
Nuk jam në gjendje t’i jap përgjigje. Sido që të jetë, ajo është një çështje që nuk nderon asnjë në vendin tonë. Madje do të thoja më tepër partitë politike, sidomos ato të djathta.
– Fjalë imzot, vetëm fjalë! – më pëshpëriti një mik që kisha pranë dhe që m’i kishte kuptuar mendimet e mia. – Politika shqiptare është bazuar vetëm në fjalë. Ajo kërkon të na përdorë si manekinë sa herë i nevojitemi.
Nuk doja t’i besoja fjalët e mikut tim. Por, para syve më dilnin edhe disa raste të tjera të heshtjes karshi ngjarjeve që kanë lidhje me përndjekien politike. Një rezolutë me 17 pika për dënimin e krimeve të kryera nga regjimi komunist në Shqipëri, miratuar qysh në vitin 2006, prej së cilës janë realizuar vetëm dy, ajo e ngritjes së Institutit të Hetimeve të Krimeve të Komunizmit dhe ajo e shpalljes së një dite kombëtare për përkujtimin e viktimave të komunizmit, ditë që, fillimisht u caktua 21 maji, dita e revoltës së Spaçit, ditë që nga ana e autoriteteve nuk u përkujtua asnjëherë dhe që më vonë u zëvendësua me 20 shkurtin, ditën e rënies së monumentit të diktatorit. Më dilte vendimi i Këshillit të Ministrave nr 42, datë 14.01.2009 për projektligjin “Për Simbolet e Përkujtimit të Viktimave të Krimeve të Komnunizmit në Shqipëri” miratuar edhe nga Kuvendi i Republikës së Shqipërisë, ku parashikohej ngritja e “Obeliskut të Viktimave dhe të Krimeve të Komunizmit”, obelisk i cili, megjithëse kanë kaluar katër vjet nga miratimi i tij, ende nuk është ngritur. Më dilte vendimi tjetër i Këshillit të Ministrave që parashikonte zgjatjen e afatit të dorëzimit të dokumentave për dëmshpërblim, heqjen e nenit që parashikonte mospërfitimin e dëmshpërblimit për ata ish të dënuar politikë me nenin e terrorizmit, përdorimin e dokumenteve të Komisionit Tripalësh në përfitimin e këtij dëmshpërblimi, dhënien e dëmshpërblimit njëherësh për të gjithë ata ish të dënuar politikë mbi 85 vjeç, që Komisioni i Ligjeve e ktheu në 75 vjeç dhe që ende, megjithëse ka kaluar më shumë se një vit, nuk po vihet në rendin e ditës së Kuvendit . Më dilnin të gjitha këto dhe mendoja – Përse të ndodhte kështu, kur të gjithë autoritetet shtetërore flasin për përkrahjen që iu jepet ish të përndjekurve politikë?
Nga këto mendime më zgjoi miku im që përsëriti:
– Fjalë imzot, vetëm fjalë!
Një nismë e madhe e drejtuesit të Partsë Socialiste pushtoi të gjitha faqet e medias shqiptare. Sipas kësaj nisme në kupolën e kësaj partie na qenka formuar edhe një komision ose grup pune, quajeni si të doni, që do u merrka me përgatitjen e një programi për të përndjekurit politikë. Në krye të këtij komisioni qenka caktuar një zonjë ose zonjushe, bija e një ish të dënuari politikë, nga ata që dikur e ngrinin në qiell regjimin komunist për të “mirat” e tij, por që vetë diktatura i hëngri kokën. Me të u bashkua edhe një “kryetar shoqate të përndjekurish” me origjinë “nacionaliste” por që, çuditërisht, diku i kishte mbetur borxh diktaturës dhe disa individë të tjerë nga jashtëqitja e kësaj shtrese. E pra ky grup doli me një platformë për zgjidhjen e problemeve të të përndjekurve politikë. Duke menduar këto mua më lind pyetja- Sa shpejt jeni kthyer nga qabeja, ju mor drejtues dhe partia e juaj? A nuk ishte partia e juaj që, pas vitit 1997, na pushoi nga puna dhe hartoi një ligj dëmshpërblimi që na jepte vetëm një kafe në ditë, ligj që u hodh poshtë nga Gjykata Kushtetuese? Ju mund të thoni se këtë ligj e hartoi paraardhësi juaj dhe ju nuk mbakeni përgjegjësi për sa ka bërë ai. Por le të shohim periudhën kur ju jeni drejtues i saj. Përse dolën jashtë salle deputetët tuaj kur miratohej rezoluta “Për dënimin e Krimeve të Regjimit Komunist në Shqipëri”? Përse dolën jashtë salle deputetët tuaj kur miratoheshin ligjet e dëmshpërblimit dhe amendamentet e ndryshme për to? Përse dolën jashtë salle deputetët tuaj kur miratohej ligji “Për Lustracionin në Republikën e Shqipërisë”? Përse një nga deputetët tuaj më me emër, ish-kryeministri Majko, i quajti “plehra” luftëtarët e batalionit 4000 të NATO-s që ishin vrarë në Shqipëri në përpjekje me forcat e sigurimit për rrëzimin e diktaturës komuniste?
Në këto çaste ndjeva përsëri zërin e mikut tim:
-Fjalë imzot, vetëm fjalë!
Një person me shumë ish-e, një ish-ministër, ish-nënkryetar i një partie të madhe të djathtë, ish-kryetar grupi parlamentar, ish-president që tani mban postin e kryetarit të një partie të re, por veshur me xhaketa të vjetra, ligjëron e ligjëron, duke thënë se u mbështetka te ish të përndjekurit politikë, madje ka mundur të grumbullojë pranë vetes edhe disa individë të veçantë, premtoka se dashka t’ua shlyeka dëmshpërblimin këtyre për tre vjet. Unë mendohem dhe pyes përsëri: – Përse nuk e bëri një gjë të tillë kur ishte në partinë e mëparshme?
Përgjigjen ma jep miku im: – Fjalë imzot, vetëm fjalë!
A do të bjenë ish të përdjekurit politikë në vorbullën e kësaj loje fjalësh? Unë nuk do ta besoja. Por miku im më tregoi barcaletën e mëposhtme:
– Parandori romak Neroni i vuri zjarrin Romës. Banorët, të revoltuar, u ngritën dhe rrethuan pallatin perandorak. Perandori, i trembur, thirri këshilltarin e tij, të urtin Seneka dhe i kërkoi rrugëzgjidhjen. Seneka i tha:
– Thuaju që zjarrin e vunë të krishterët.
Në atë kohë krishterimi sapo kishte filluar të përhapej në Romë. Neroni e vështroi me vëmendje dhe i tha:
– A do të më besojnë?
Dhe Seneka iu përgjigj:
– Populli beson çdo lloj gënjeshtre që i serviret!
A është e vërtetë një gjë e tillë? Ndoshta. Megjithatë nuk dua të besoj se ish të përndjekurit politikë do të mund të përdoren si manekinë. Në veshët e mi vazhdojnë të ushtojnë fjalët e mikut tim:Fjalë imzot, vetëm fjale.Deri kur Shqipëria do të vazhdojë me “Fjalë imzot, vetëm fjalë”?