SPECIALE-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/

 

PRISHTINË, 8 Prill 2017/ Është zhvilluar mbrëmë në Prishtinë ceremonia solemne e shënimit të përvjetorit të nëntë të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, organizuar nga Ministria e Drejtësisë, ku u theksuan arritjet historike të shtetit të ri evropian.

Presidenti i Republikës, Hashim Thaçi, tha se Dita e Kushtetutës është një datë historike për Kosovën dhe se me Kushtetutën tonë po ecim përkrah botës së qytetëruar.

“Para nëntë vjetësh, ne, populli i Kosovës, miratuam Kushtetutën e Republikës së Kosovës, ku vendosëm për të ndërtuar një ardhmëri të Kosovës si një vend i lirë, demokratik dhe paqedashës, i cili do të jetë atdhe i të gjithë qytetarëve të vet. Aty shprehëm përkushtimin për krijimin e një shteti të qytetarëve të barabartë, i cili do të garantojë të drejtat e secilit , liritë qytetare dhe barazinë e të gjithë qytetarëve para ligjit”, u shpreh presidenti Thaçi.

Kryeministri Isa Mustafa tha se mund të konstatohet me bindje të fortë se Kushtetuta e Kosovës ka qenë dhe mbetet bazë e fortë dhe e dëshmuar për qëndrueshmërinë e demokracisë dhe shtetndërtimit në Kosovë. 

 “Kushtetuta e Kosovës mbetet një busull juridike dhe politike e rrugëtimit tonë drejt vlerave perëndimore, drejt integrimeve evropiane dhe lirive universale. Me këtë Kushtetutë ne kemi arrit që të zhvillojmë të gjithë sektorët tanë, të gjitha fushat tona, të sigurojmë edhe zhvillimin ekonomik, që sot është më i larti në rajon si e vërteton edhe Banka Botërore”, theksoi kryeministri Mustafa duke shprehur përkushtimin e qeverisë që të zbatojë me përpikëri çdo shkronjë të Kushtetutes.

 Zëvendëskryeministri Hajredin Kuçi kujtoi punën që është bërë në përmbushjen e vullnetit të qytetarëve, por edhe obligimeve ndërkombëtare që kishte Kosova në kohen e miratimit të Kushtetutës, e cila edhe pas sfidimeve është pikë referente për të gjithë qytetarët.

“Nuk ka individ sot, edhe pozitë edhe opozitë, edhe ata që në fillim e kanë dashur më pak Kushtetutën, që nuk referojnë veprimet e tyre në Kushtetutën e Kosovës, dhe kjo na gëzon”, tha zëvendëskryeministri Kuçi.

Ministrja e Drejtësisë, Dhurata Hoxha, falënderoi tё pranishmit pёr pjesëmarrje nё kёtё ceremoni, duke e vlerësuar kёtё përvjetor si tё rëndësishëm pёr sistemin e drejtësisë dhe Republikën e Kosovës. 

“Në këtë përvjetor si çdo herë kujtojmë me krenari  të gjithë ata që kontribuuan dhe dhanë shumë që ne të arrijmë të kemi sot një Kushtetutë modern”, theksoi ministrja Hoxha.

Në ceremoninë solemne ishin të pranishëm edhe kryeparlamentari Kadri Veseli, ministra, deputetë, ambasadorë të akredituar në Republikën e Kosovës, mes të cilëve ambasadori i SHBA-ve Greg Delawie, ambasadori i Shqipërisë Qemal Minxhozi dhe të ftuar të tjerë.

  Kosova para 9 viteve miratoi Kushtetën e Republikës, e cila në nenin 1 e përcakton “shtet i pavarur, sovran, demokratik, unik, dhe i pandashëm”.  Ishte viti 2008 kur u miratua nga Kuvendi i Kosovës akti më i lartë  juridik i shtetit në ditën e 9 prillit, më pak se dy maj pas shpalljes së pavarësisë në 17 shkurtin historik, ndërsa ka hyrë në fuqi në 15 qershor.

Atëherë, dekretimi i 41 ligjeve, të  dala nga paketa e Propozimit Gjithpërfshirës për Zgjidhjen e Statusit të Kosovës të Kryenegociatorit Martti Ahtisaari – Emisarit Special të OKB-së, ishte një nga zhvillimet më të rëndësishme të ditës së hyrjes në fuqi të Kushtetutës.

Ndërsa zhvillimet më të rëndësishme brenda nëntë viteve ishin në 2012-tën, kur Kuvendi, në 7 shtator,  ka miratuar amendamentimin e  Kushtetutës së Republikës lidhur me përfundimin e mbikëqyrjes  ndërkombëtare të pavarësisë së Kosovës, ndërsa në 10 shtator pasoi vendimi i Grupit Drejtues Ndërkombëtar, i mbledhur në Prishtinë, për përfundimin e mbikëqyrjes ndërkombëtare.

Deri në 9 vjetorin e Kushtetutës Pavarësia e Kosovës është e njohur nga 114 shtete anëtare të OKB-së.

Në rrugën drejt pavarësisë Kosova ka një histori kushtetuese edhe para kushtetutës së saj të parë si shtet i pavarur me njohje ndërkombëtare.

Kosova ka pasur Kushtetutën e saj prej vitit 1974, e cila i ka siguruar mëvetësi organizative dhe të drejtë vetoje në nivelin federal, si njësi konstituive, ashtu si edhe njësive të tjera të federatës, nga shpërbërja e së cilës janë ndarë shtatë shtete.

Kosova, në vitin 1990, pas kundërshtimeve të fuqishme institucionale e gjithëpopullore të “kushtetutës së tankeve” serbe me të cilën dhunshëm e përgjakshëm në mënyrë kundërkushtetuese i suprimohej autonomia, në rrethana të okupimit,  shpalli Deklaratën e pavarësisë në 2 korrik e më pastaj Kuvendi miratoi në 7 shtator Kushtetutën e Republikës së Kosovës.

Republika e Kosovës me kushtetutën e vet atëherë nuk u njoh ndërkombëtarisht, por njihej në botë si “shteti paralel i shqiptarëve të Kosovës” për pothuaj një dekadë.

Prej vitit 2001 deri para nëntë viteve, Kosova ka pasur një Kornizë Kushtetuese, e miratuar nga OKB-ja, e cila ishte dokument më shumë inicial kushtetues, por ka mundësuar zhvillimin e vendit nga një krijesë de fakto e pavarur, ndonëse nën protektorat, në një entitet shtetëror të pavarur, edhe pse nën mbikëqyrje ndërkombëtare për një kohë.

Kosova është e lirë nga 12 qershori i vitit 1999 i hyrjes së trupave të para të NATO-s në ndërhyrjen shpëtimtare për popullin kosovar.

 Dita e Kushtetutës, 9 prilli, është festë shtetërore, sipas Ligjit për festat zyrtare në Republikën e Kosovës, të miratuar në Kuvend në 21 maj 2008 e të  shpallur me Dekretin e Presidentit të Republikës të 15 qershorit po të atij viti.