Me ndjek ylli im/
Nga Krstaq TURTULLI/
Vili Tare ishte në përgjim, në pritje. Përtej kesaj dere të vjetër, gjysmë të rrënuar, me plasa, gjendej një njeri, e që ai, kish vendosur ta dënonte me vdekje. Vdekja gjithnjë është e pavlerë, mbasi të kthen në pluhur, në asgjë. Cilido e ka mbi krye vdekjen, shpejt a vonë. Siç vijmë në këtë botë do ikim një ditë, sikur nuk kemi qënë kurrë. Por ikja prej kësaj bote, pra pluhurëzimi, nuk është kaq e thjeshtë sa mund të interpretohet nga sylesëshët dhe naivët. Pallavrat dhe marrëzitë janë të pafundme…
Ai donte prej tij dorëzimin pa kushte. Pluhurizimin përfundimtar. Vdekja natyrale, aksidentale është e vyer. Por ai donte prozvalje, qenëzimin, gjynjëzim, langaraqjen. Vili Tare ndjehej i ngopur, i mbushur deri në fyt. U mbush me frymë. Shkoi pëllëmbën mbi flokët e krehur me kujdes dhe shtyu derën gjysmë të rrënuar të haurit me besimin e patundur, Taqo Leka ishte bajgëzuar…
Vili Tare qëndroi në prag të derës, këmbë hapur dhe duart vendosi në brezin e lëkurtë. Përtej, në këndin e rrënuar, mes lojës të harbuare të fashave të dritave dhe hijeve dergjej ai njeri që ishte dënuar me pushkatim.
-E shoh, të pihet ujë,- i tha.
Taqo Leka luajti kryet. Zhurma të turbullta vërtiteshin rreth tij. Ato nuk i ndaheshin, kërkonin të shfaqeshin, të individualizoheshin, nuk mundnin. Çfarë luftë e çuditshme zhvillohej mes zërave dhe zhurmave! Ai ishte i goditur, i lodhur, i dërmuar, i torturuar, por kurrë i dorëzuar. Taqo Leka ishte goditur brinjë më brinjë nga pabesia. Besimi i ishte thërrmuar, bërë pluhur, baltë. Ai do të dëshironte të ndjehej i gabuar. Jo. Ai ishte tmerrësisht i tradhtuar. Dikur, ai pat kërkuar të perceptonte, ngjyrën , intonacionin, formën, hapësirën e tradhtisë. Gjithsesi , ishte ndërmarrje e çmendur. Nuk mund të gjendej, ngjyra, forma ,hapësira, përmasa. Në qindra , mijëra vjet ishte bërë tjetërsim i llahtarshëm. Vili Tare kërkonte t’i jepte ujë , kur ndërkohë ai ishte ujë prerësi i burimeve. Mynxyrë dhënësi Vili Tare.
Taqo Lekës i dhembte trupi,i përvëlonte zemra, koka i gjëmonte.
Përgjatë trullosjes ,Mara i shfaqej dhe i shumohej vazhdimisht. Ishte vegim i thellë,gati lëngonjës. Ajo hyri si shpërthim në jetën e tij. Ajo bujarisht i fali gjithçka. Po ai, çfarë i dhuroi dritës dhe flakadanit? Shqetësime dhe brenga përherë. Mara dikur u duk si shpërthim predhe, në realitet ishte e brishtë, si lule. Ajo ishte vetme mes malesh, e sëmurë, me krijesën e tij në bark .Në rastësinë banale, fati ulet dhe ngrihet në rrokopujë të ngjarjeve.
Ai dëgjonte zhurma dhe zëra, nervoze, kryeneçe, përplasje, shkundje gjatë kllapisë. Më pas zë femre që kërkonte ngulmueshëm të zgjidheshin litarët. Kra-të e shtynë, kri-kritë e tërhoqën, kru-krutë e mbështollën. Taqo Leka dëgjonte zëra te mekur dhe zhurma të çuditshme, pastaj qindra mijëra hapash që gjëmonin në asfalt. Nga u gjend ky asfalt mes bajgash! Përplasjesh zinxhirësh, thyerje, krisma dhe zhurma të tjera. Krumb-krumbet, godisnin si tokmak trurin e tij. Ai ishte shumë i sigurte që dëgjoi jehonën e zërit të femrës. Krim-krimet u turrën duke gërryer dheun. Llokoçitje ujërash të turbullta. Qetësi të rëndë të thellë. Ai u përmend.
Taqo Leka e kishte parandiere ardhjen e Vili Tares. I dëgjoi hapat. Ai kishte perceptuar hezitimin, kthimin. Mbase dhe largimin e tij. Sigurisht ,ata qëllimisht e flaken në haur, të ndyrë, mes bajgave. Kryqëzuar me litarët e ashpër dhe telat e sertë, për të përgatitur përfundimisht dorëzimin dhe shpartallimin e Taqo Lekës, pa pasur mundësi ri ngritje.
-T’i thërres rojës t’ju sjellë ujë,- dëgjoi përsëdyti zërin e Vili Tares.
Taqo Leka lëvizi kokën drejt tij ngadalë. Vili Tare ishte përgjysmë në terr. Sidoqoftë ai e kuptonte gazin e hidhët të tjetrit. Gojën e kishte farmak. Ujë. Ishte i etur për një pikë ujë. Gjuhën e kishte trokë dhe gjoksin dërrasë. Ujë. Sa e shtenjtë fjalë ujë, në ato momente. Por jo prej tij, kurrë. Koka i buçiste. Po vriteshin te gjitha kthimet.
-Për çfarë uji bëhet fjalë Vili Tare,- foli ftohtë Taqo Leka,- ti i ke prerë të gjitha burimet. Nga do të gjesh ujë të më japësh mua, të lag buzët. Ju e vratë ujin përpara se tu dhurohej njerëzve.
-Do ujë apo shurrë,- kërkëriti zëri i Vili Tares.
-Më mirë shurrë, sepse ujë nuk më jep dot.
Vili Tare përplasi me nervozizëm këmbën mbas tokës, u përhapën gjithandej stërkala bajgash në forma të ndryshme.
-Meqenëse kërkoni shurrë edhe shurrë do tu jap të pini pa masë,- bërtiti Vili Tare,- çfarë shurre e doni prej njeriu a kafshe?
-Do preferoja të kafshës. E njeriut është helm ,- ia bëri Taqo Leka.
-Mos kij merak, do ta pish,- foli me vrer Vili Tare:- Ne ishim pjesë e një të tëre. Janë fjalët e tua, apo jo?
-Te mijat janë,- ia ktheu Taqo Leka,- shpresoja që ishim vërtet pjesë e një të tëre. U përdhos besimi. Ndershmëria gaboi sepse besoi, fitoi mashtrimi. Nesër koha do të gjykojë për ndershmërinë e nëpërkëmbur. E njëherësh koha do të jetë ajo që, do vrenjtet, do gjëmojë, do të hedhë shi breshër, furtunë për fajet dhe ligësitë e të tjerëve. Egoizmi i neveritshëm, etja e pandalshme për gjak. Do të mbetesh përherë i vogël Vili Tare. Nëse kërkoje karrierë, pushtet dhe unë isha pengesa kryesore e qëllimeve të tua të shëmtuara. Ma thoshe, ta hapja unë krahun, të lëshoja rrugë. Dikush do dilte në krye.Vetëm zvarritjen përpara atyre dy plehrave, jugosllavëve te mos e pranoje. Është peshë e rëndë kjo për shpatullat e tua Vili Tare.
-Ashtu,- ia bëri me sarkazëm Vili Tare,-e hapa rrugën. Qëllimi justifikon mjetin, nuk kisha përse t’ju pyesja juve.
-Sigurisht, e hape,- foli ultazi Taqo Leka:- Ata dy kodoshë jugosllavë të ngritën, të shtynë dhe ti verbërisht hyre në rrugën e përmbytur nga errësira dhe gjaku.
-Gabohesh,- nënqeshi Vili Tare dhe shtoi gjithë besim:- Nuk më shtyu askush. Sa për dijeni mua më ndjek ylli im!
-Do shuhet…
-Veçse jo përpara yllit tënd, që është në karbonizim,-e ndërpreu Vili Tare:-Pas kësaj dere të pret skuadra e pushkatimit.
-Yjet e mëdhenj nuk shuhen…
-Ha, ç’na qenka, ha! Sa naiv që je. Ti e quake veten yll të madh!- bërtiti me të madhe Vili Tare dhe vuri duart në bark, si të mbante të qeshurën qe i vinte se thelli. Ai po kënaqej me naivitetin e tjetrit, -Ti yll! Ti! Nuk e kupton që i mbaruar Taqo Leka. Ke vetëm disa minuta jetë. Apo do të fal një orë, një javë, një muaj, një vit? Fol?
-Jo dua të përfundojë sa më parë,- foli Taqo Leka duke zgjatur zërin:- Është vdekje e vogël, kjo e imja. Ndërsa ju, Vili Tare, po hapni rrugën e një vdekje te madhe. Ju hodhët në erë ëndrrën e të parëve, bëtë fërtele një komb, për kasaphanën e nesërme. Kjo është vdekje e madhe e tmerrshme dhe ju jeni firmuesi i saj.
-Hë, ne nuk dimë a do të fitohet lufta,- foli nëpër dhembë Vili Tare, me shumë për ta provokuar.
– Lufta pothuajse ka përfunduar, veçse nuk dihet kush do jetë fituesi,- ia bëri Taqo Leka.
Vili qeshi fort.
-Goditja e Xhikes në kokë të paska trullosur Taqo Leka. Kur përfundon një luftë, gjithmonë ka fitues dhe humbës. Sikundër tani. Ju jeni humbës i madh zoti profesor, dhe unë fituesi modest, pa shumë pretendime, vetëm për pak pushtet, apo jo?!
-Ashtu!Pusht-et!
-He, sigurisht, he!?- Vili Tare po shkrihej i tëri. U tret përfundimisht kompleksi i inferioritetit, ai ishte i tërë.
-Nuk do jesh kurrë fitues Vili Tare. Ti do tërheqësh pa mëshirë, zvarrë një popull fukara,- thirri Taqo Leka,duke u përpjekur te flakte litarët, te çlirohej:-Paskësh qenë vërtët mbretëresha e djajve ajo ditë që të njoha dhe të besova ty. Ti mbartje mbi shpinë portën e ferrit Vili Tare. Mallkuar qofsh!
Vili Tare u tërhoq prapa, i trembur, i ç’orientuar, i egërsuar. U hodh përpjetë me epshin e një gjarpri helmues. Ai qëndroi larg, në anën e kundërt të dritës. Ujërat e detit te tij kishin ndryshuar ngjyrë…
Ai i thirri rojës.
-Lidhe, tërhiqja fort litarët,- bërtiti,- fort, dëgjon!
Roja kryqëzoi zellshëm Taqo Lekën. Ia shtrëngoi këmbët mbas trungjeve të pagdhendura, deri në lodhje. Fasha e dritës u tret. Hauri u përmbyt nga errësira…