Nga Mr.Sc Blerta Haxhiaj /

Si zgjedhje reale e njeriut eshte ajo mes jetes se mire dhe jetes se keqe sepse zgjedhja mes jetes dhe vdekjes eshte me shume dukje se sa reale. Njeriu modern , varet se si e konceptojme modernitetin apo bashkohoren sepse ne cdo periudhe kohore eshte moderne, eshte i prirur te kerkoje jeten e mire. Si te gjithe ne duke i ikur asaj si gjallese biologjike duke u mos mjaftuar vetem me te mirat qe jep natyra por edhe ato jane te domosdoshme; jane te tjetersuara duke ndikuar  ne mireqenien tone jetesore.

Si agjensi psiqike e shoqerise eshte – familja – femija fiton karakterin, qe me vone e afteson per detyrat qe duhet te kryeje ne jeten shoqerore. Edhe pse psikoanaliza e ka rritur jashtezakonisht shume njohjen tone per njeriun, ajo nuk e ka rritur njohjen tone per ate se si duhet te jetoje njeriu dhe cfare duhet te beje ai. ‘Hommo psychologicus’ i Freud eshte konstruksion jorealist sepse eshte e pamundur te kuptosh njeriun dhe çrregullimet e tij emocionale dhe mendore pa e kuptuar natyren e vleres dhe te konfliktit moral; Erich Fromm e paraqet kete si kthimi kah “tradita e madhe e etikes humaniste, e cila njeriun e vezhgonte ne suazat e totalitetit te tij fiziko-frymore, duke besuar se qellimi i njeriut eshte qe te jete njeri dhe se kusht i arritjes se ketij qellimi eshte ekzistenca e njeriut per vete”.

Kjo perkatesi sjell me vete ankthe te reja te shkaktuara nga pasigurite e shumta jo natyrore por nga vete njeriu si pjese e makro dhe mikro shoqerise ne te cilen ai ka zgjedhur te beje pjese ( Nietzsche – nese njerezit do te jetonin ne vetmi atehere te gjitha deget e pemeve do te mbusheshin me te vetevarur) edhe pse permes produktiviteti ai perpiqet te perparoje “njeriu modern eshte i shqetesuar dhe gjithnje e me i hutuar. Ai punon dhe perpiqet, por eshte i vetedijshem ne menyre te turbullt per padobine e aktivitetit te tij.” – “perkunder gjithe njohjes se tij per materien, ai eshte injorant lidhur me ceshtjet me te rendesishme dhe me thelbesore te ekzistences njerezore : Ceshte njeriu? Si duhet te jetoje ai dhe si mund  te clirohen dhe te perdoren ne menyre te frytshme energjite shume me te medha te njeriut”. Njeriu modern megjithese karakterizohet nga nje pohim i pezmatuar i Unit, ne realitet eshte i dobesuar dhe i reduktuar ne nje segment te Unit total – intelektit dhe vullnetit, duke u munduar te ike nga ky pezmatim ai kerkon treguesin se cfare mendojne te tjeret per te si popullariteti, fama, paraja, pushteti “Ne qoftese eshte i kerkuar eshte dikush; neqoftese nuk eshte popullor eshte askushi” (Erich From –Arratisje nga Liria) kjo shume mire na sherben si model ne te ardhmen nese synojme te jemi te famshen apo jo duke mos nenvleresuar ndikimi dhe rendesine qe ka familja ne rend te pare si “Tabulla Rasa” qe vijme dhe domosdoshmerisht kemi te nevojshem nje zanafille per tu qendisur.

Termi normal dhe jo normal apo neurotik dhe normal i’u mveshet atyre qe ne i konsoderojme si te tille nese jane normale apo neurotike ose jo normal…por si mund te bejme nje dallim te tille kur nuk dime normalen, pra qe te kuptojme te semuren duhet ditur e shendoshmja. Nje person normal konsiderohet si i tille kur eshte “afte per te kryer rolin e tij social qe i eshte ngarkuar ne kete shoqeri te caktuar’ te marre pjese ne produktivitetin e shoqerise dhe riprodhimin. Nderkohe me kete zhberje te Unit te tij ai kerkon te heqe dore nga liria e tij permes mekanizmave qe Fromm i ka analizuar 1) Autoritatizmi; 2) Shkaterrimi; 3) Konformizmi prej automatit;

E para perfshine ne vete Ikja nga nje vetmi e padurueshme duke pranuar nenshtrimin ; sadizmi dhe mazohizmi dy forma te lidhura me instiktin e vdekjes qe ne shoqeri ne normalitet merren format e buta te tyre, pra i nenshtruari pranon ti nenshtrohet nenshtruesit; eshte nje lloj dakordimi per kete relacion sepse vete autoriteti kerkon nenshtrimin;”Filozofia autoritare ne thelb eshte relativiste dhe nihiliste – ajo i ka rrenjet ne nje ndjenje deshperimi ekstrem, ne mungesen e plote te besimit, qe con ne nihilizem, ne mohimin e jetes”

E dyta: shkaterrimi perseri kemi dy format e prirjeve ato sadiste dhe mazohiste ku destruktiviteti e karakterizon kete relacion te prirjeve qe te arrihet inkorporimi i objektit, per ta shkaterruar dhe permes ketij shkaterrimi per ta larguar. Ky lloj dekstruktiviteti eshte nje prirje latente ne nje person qe vetem pret rastin per tu shprehur – “Dashuria, detyra, ndergjegjja, patriotizmi jane perdorur dhe perdoren si maska per te shkaterruar te tjeret ose veteveten” duke e mos ngaterruar me ate destruktivitetin qe shoqeron pohimin e jetes. Si shumesi e papercaktueshmerise se te percaktueshmes deshtruktiviteti eshte rezultat i jetes se pajetuar. Nje individ mund te kete prije per te shkaterruar veteveten ose ne radhe te pare te tjeret. “ ne boten bashkohore destruktiviteti i klases se mesme te ulet ka qene factor i rendesishem ne ngritjen e nazizmit”. Nietzsche paraqiti portretin e Mbinjeriut ku tregoi nihilizmin modern te ankthshem i cili ky  portret u be manifesti i nazisteve….

E  treta; permes dy rrugeve te mesiperme autoritatizmi dhe destruktivitetit; konfrontizmi prej automati ben qe individi pushon se qeni vetevetja duke u pershatur per vete krejt tipin e personalitetit qe i ofrohet nga modele kulturore dhe pastaj behet i njejte si te tjeret …pseudoparadigme….ai heq dore nga Uni individual dhe shnderrohet ne automat i njejte si automatet e tjere duke humbur Unin e tij por ky eshte nje cmim qe ai e paguan me kenaqesi sepse nuk eshte i vetmuar dhe ne ankth

Arratisu, arratisu dhe ik nga  e keqja dhe e mira tento te kalosh nga Pont Asinaram …