Mr.Sc Blerta Haxhiaj – Dielli

Etika e Kënaqësise

April 23, 2017 by dgreca

Nga Blerta Haxhiaj/Aristoteli thotë: “Femra, si femër është pasive, ndërsa mashkulli si mashkull është aktiv” ku roli i dy aktorëve është se njëri performon aktin dhe partneri është i përformuar nga akti. Për njeriun aktivizimi dhe pasivizimi (tepruar) janë dy forma të imoralitetit për të praktikuar kënaqësinë. Si strukturë e praktikës të aktivitetit seksual Foucault në shkrimet e tij tregon se si ky akt bëhet objekt i diferencimeve dhe vlerave, se si arsyeja nuk konsiston, se akti seksual është një e keqe në vetëvete, si rënie në humnerën e kotësisë ku në përgjithësi aktiviteti seksual përceptohet si natyrore dhe e domosdoshme ku krijesat njerëzore janë të afta për riprodhim, e tërë raca mund t’i ikë zhdukjes. Shen Agustini thotë “Ne lindemi mes feçes dhe urines”. Si gjendje natyrore (ajo që rritet nga vetëvetja) nga Platoni, kënaqësitë që kontrollohen nga aphrodisia kanë shkaqet e tyre duke u dakorduar me Aristotelin si të domosdoshme dhe për trupin në përgjithësi. Përdorimi i kënaqësisë duhet të respektojë rregullat, normat dhe duke qëndruar larg në mënyrë që mos të ofendohen zotat, duke praktikuar një strategji të përdorimit të kënaqësisë si të do-mos-doshme. Mënyra skandaloze e Diogenes Laertius, që kur kishte nevojë të përmbushtë oreksin e tij seksual shkonte në vendet publike kishte impakt me karakerin publik të aktit. Rregullat e Diogenes Laertius ishin kundër privatësisë të drejtuara nga performanca e tij kritike ku ai tregon se kjo është një zakon ‘për të bërë gjithçka në publik, puna e Demetres më pëlqimin e Afërditës’ duke u arsyetuar se nëse mengjesi (ushqimi) nuk është absurd, as mëngjesi në publik nuk është absurd. Duke analizuar këtë paragonizëm të ushqimit e cila është shumë e çuditshme i jep Diogenes Laertius një domethënie të duhur përderisa praktikimi i kënaqësisë nuk mund të jetë e turpshme derisa është e natyrshme as më pak dhe as më shumë përmbushja e kënaqësisë “E vërteta eshte se seksi publik eshte dekadent” Strategjia bën të aplikueshme një ekuilibër të dinamikës të kënaqësisë dhe dëshirës, e lidhë dinamikën nga të larguarit, që të bëhet e teprueshme duke mbajtur përmbushjen e domosdoshmërisë në limitet e brendshme. Foucault në “Përdorimi i Kënaqësisë’ përmes autoreve antikë grekë thotë se në vërejtjen e kënaqësisë brenda gratifikimit të dëshiravë a-normale është ai lloji i njerëzve të cilët ushqehen me ushqime të mira, blejnë verë të shtrenjte dhe ikin nga të ngrohtët në kërkim të ftohtit dimëror, ky lloj raporti përdoret edhe për meshkujt dhe femrat në rend për të gjetur kënaqësi të reja të afrodisies duke u kuptuar në këtë mënyrë kjo kodifikon dhe moderon një formë të nënshtrimit të një sistemi të ligjeve të normave të sjelljes siç thotë Sokrati është një art praktikimi i kënaqësisë apo ‘vetëkontrollimi i vetevetes’. Marrëdhënia mes kënaqësisë dhe dëshirës mund të përshkruhet kështu; njeriu mund të marrë pozicionin dhe rolin e kundërshtarit me gjithë respektin për të dyjat, lufta shpirtërore është një traditë e cila merr shumë forma dhe delineohet në mendimin klasik grek, lufta mes vetevetës me veten ose mposht ose mund të jetë i mundur por të dyja janë pjesë të tij. Në traditën e krishtertë kjo lloj lufte kundër dëshirës dhe kënaqësisë ishte të kryqëzosh shpatat me vetëvetën. Domeni i kënaqësisë, virtytit nuk konceptohet si një gjendje e integritetit por si marrëdhënie e dominimit. Marëdhënia e sundimit këto terme janë të përdorura edhe nga Platoni, Xenofoni, Diogjeni, Aristoteli duke e definuar ‘sundo dëshirat dhe kënaqësitë’ – ‘ushtro pushtet mbi to’, ku me fjalët e Sokratit: “Nuk është abstinencë nga kënaqësia që qëndron e mira e kësaj por sundimi mbi to pa u dëmtuar nga to” në spiritualizmin kristian mund të quhet heudokratizëm. Etika e kënaqësisë eshtë si strukturë politike ku individi është si qyteti (polisi) prandaj ai duhet të sundojë kënaqësitë që mos të ngujohet në lakun e pushtetit të kënaqësisë të sundojë mbi të dhe mos të jetë inferior ndaj atyre fuqive si te paradigma e polisit në “Republika”-“Politea” e Platonin ku filozofët duhet të ndërtojnë një udhëheqje të shpirtit. Virtyti ishte aftësia për të qënë ‘ në mënyrë të përkryer’ është diçka që nuk mund të tregohet në veprim, në kuptimin grek virtyti përputhet me realizimin e vet esencës, apo te Aristoteli që paraqitet si habitat, në këtë mënyrë ky nocion është i shtrirë te të gjitha qëniet njerëzore. Sipas Sokratit virtyti është të bësh atë për të cilën je i programuar ta bësh, ajo që në planin objektiv duhet realizuar vetë esenca, në planin subjektiv përputhet më lumturinë, virtyti (virtus-virilita-vir-mashkull – (lat) ) individual duhet të strukturohet si një qytet (polisi). Nga origjina e fjalës përdoret dhe sensin maskilist pikërisht për aftësitë luftarake si p.sh guximi, por që ky koncept shndërrohet në aspektin relativist si reference e vlerave dhe kritereve, por për ironinë e fjalës që na rezervon etimiologjia në latinisht ky koncept virtyt shumë shpesh përdoret për ndëshkimin femëror. Platoni në pasazhet e tij paralajmëron se këto ngjarje shpirtërore mund të jenë të rrezikshme dhe mund të pushtojntë tërë shpirtin, por asketizmi mund të përshkruhet si vetë-kontrollim edhe nga praktikat e pitagorianëve. “Ereksioni është mendim, kurse orgazma akt përfytyrimi” në të cilën ereksioni është shpresa për objektivitet “për pushtet, për të vepruar si agjent i lirë” Foucault-ja përmes tekstet e autorëve grekë paraqet një ushtrim të pushtetit dhe vetë-kontrollimit të vetëvetës dhe të qytetit se si moderohet qyteti një autonomi relative mes ushtrimit të sundimit të vetëvetës dhe mësimit të asaj e cila është e nevojshme për të sunduar të tjerët si teknikë etike pastaj autokratike. Asketizmi në mendimin klasik grek ishte që vetëvetja të hyjë në një subjekt etik si pjesë integrale duke praktikuar një jetë të virtytshme. Aksesi drejt së vertetës dhe ashpërsisë së seksualitetit është zhvilluar nga grekët në bazë të dashurisë se djemve, në “Simpozium” paraqitet biseksioni e njeriut të parë i ndarë në dy pjesë (mashkull dhe femër) të dy pjesët të të njejtit seks, një andrologji, dhe ngihet pyetja e natyrës së dashurisë që ironikisht vendoset në gojen e Aristofanit, një kundërshtar i vjetër i Sokratit, në pasazhet e Platonit, që të ndarë në botë larg njëri-tjetrit duke kërkuar në mënyrë të dëshpëruar pjesën e humbur për tu bërë sërisht një me të, natyra e dashurisë së djaloshit për mashkullin është gjysma e mashkullit si qënie, ai do të marrë kënaqësi dhe ngjitet anash mashkullit duke u bërë njësh me mashkullin. “Per mua, parësore është estetika. Largimi i athinasve nga gratë dhe të shkuarit me djem ishte një akt i shkelqyer konceptualizmi. I padrejte dhe në analizë të fundit vetëdëmtues, ky akt ishte gjithësesi një lëvizje e qenësishme drejt formimit të kulturës dhe identiteti perëndimor. Djali i bukur grek, siç vura në dukje më sipër, është një prej personae seksuale të mëdha të Perendimit.” “Për Platoni dashuria është lidhja me të vertetën” nëse Erosi është lidhja më të vërtetën, të dy dashuruarit mund të bashkohen vetëm nëse ata lëvizin në të njëjtin drejtim të dashurisë. Lidhja mes së vërtetës dhe dashurisë të erotikës platonike është çështje shumë themelore, të njihet natyra e dashurisë së vertetë e cila e përkufizon atë. “Homoseksualiteti mashkullor mund të jete përpjekja më e guximshme për t’i shpëtuar femme fatale dhe për ta mposhtur natyren. Duke u larguar nga meduza nënë, qofte me nderim apo urrejtje për të, homoseksualiteti mashkull bëhet një nga farketaret e mëdhenjt të absolutizmit të identitetit perëndimor. Por, sigurisht natyra fiton, siç ka fituar ngahere, duke e paguar me semundje çmimin e shthurjes seksuale” Duke përdorur në mënyrë të drejtë kënaqësinë e gjejme si të ushqimi, te trupi por edhe të dashuria, loja mizore e Erosit dhe Afërditës lidhën me të vertetën që nga dy vlera të vërtetësisë ose pohojmë ose mohojmë, Foucault përmes pasazheve të autoreve greke antike në “Përdorimi i Kënaqësisë” jep një pasazh të rëndësishem ku dashuria lidhet me të vertetën. Në “Simpozium” dhe “Memorabilia” Xenofoni paraqet Sokratin i cili paraqet një linjë të ndarë mes dashurise së trupit dhe shpirtit, duke likuiduar dashurinë e trupit dhe duke bërë dashurinë e shpirtit si dashurinë e vërtetë, parimin i cili jep vlera çdo relacioni më terme pozitive ku çdo element duhet të bazohet mbi socializimin, shoqërinë, një shqetësim ontologjik dhe deontologji, e cila sillet rreth delimitimin se ku duhet të jetë dhe ku nuk duhet të jetë, dashuri e mirë, dashuri e keqe që konsiston në një lojë reciproke. Në kulturën greke dhe në relacion me dashurinë e djemve ështe një nga elementet e etikës seksuale duke aplikuar parimet si atë te simetrisë dhe reciprocitetit në një lidhje dashurore, purifikimi i dashurisë në të vërtetën e saj, ku një pikë e rëndësishme sjell një ambient të çuditshëm për sa i përket dashurisë së djemve për të pranuar realitetin e tyre, pse të mbjellësh farën në një arë që është sterile, kur je i përceptuar për të prokrijuar, por përsëri zgjedhja jote është për një dashuri që të drejton në apori duke të të lidhur me të verteten. Një asketizën tregon pikërsht stilizimin me dashurinë e djemve duke valorizuar vatrën e kësaj dashurie duke organizuar nje etikë të estetikës së vetëvetes. DEONTOLOGJI. Arti i erotikës në mënyrë të veçantë trajtohet në kontekstin e etikës së kënaqësisë si problematizim e aktivitetit seksual sidomos të atyrë të djemve, në lidhje me të vertetën, si një moderim i veçante në refleksionin grek që kjo mund të konstituohet në një pikë të rëndësishme e cila pyet një elaborim të sjelljes dhe stilizimit të përdorimit të kënaqësisë por duke u sjellur rreth kësaj mes përdorimit të kënaqësisë dhe aksesit dejt të së vërtetës është zhvilluar nën një forme të kujdesit rreth natyrës së dashurisë se vertetë. Tipet e stilizimit të konduktit seksual janë të përqëndruara rreth trupit, menaxhimi i martesës, një erotikë që si subjekt janë djemtë dhe një filozofi në kërkim të së vërtetës, që nuk mbetet mbrapa shqetësimi i njeriut i cili kujdeset për veteveten, se në çfarë mënyre kanë përdorur kënaqësinë që për grekët konsiderohej nga ata si një problem moral, përkufizimi moral i kënaqësisë e cila njihet si loja mizore e Aferditës e huazuar nga kodi kristian ishte të fiksohet koha e duhur për martesë dhe lindja e fëmijëve duke u paraqitur si nje pjesë ofensive dhe e pafajshme.

Një Ditë Kosovarçe

November 13, 2016 by dgreca

Nga Mr.Sc Blerta Haxhiaj/

( ….Zgjohem vonë edhe bërtas : Qitma kafen mam se t’vras. Nisem n’banjo kot e kot, nuk ka uje as sot…Hajt se do të bëhet mirë në Kosoven e Lirë …) – Shteti apo ndryshe njihet si Kontrata Sociale mundëson sigurinë fizike-psikike-sociale-ekonomike-politike, inkluzivisht në mbarëvajtjen e individit në shërbim të tij, pra të Shtetit. Të vetëdijshëm për historinë “nga objekt-vuajtës të historisë, në shndërrohemi në subjekt-bërës të historisë” – parimi themelor bashkohor është ndërtimi i një shteti të së drejtës, demokratik e social që shërben për garantimin e të drejtave dhe liritë themelorë të njeriut. Drejtësia është ajo që e karakterizon Shtetin në parimet themelor të tij. Por a mund të ketë Shtet të të drejtës pa drejtësi? “Refleksioni për drejtësinë bëhet gjithmonë sa herë që ajo ajo nuk ekziston, ose është aq e korruptuar sa i detyron njerëzit dhe kombet të hidhen në krahët e dëshpërimit dhe indiferencës, duke lënë drejtuesit e vet të bëjnë atë që duan. Jo rastësisht, Papa Benedikti XVI, në diskutimin e tij në parlamentin gjerman, evokoi një ide gjeniale të Shën Agustinit. “Hiqeni të drejtën – dhe atëherë çfarë e dallon shtetin nga një bandë e madhe hajdutësh?”GJ.S”. Mirëpo këta Pseudohajdutë janë të justifikuar nga pushteti dhe vetë Shteti. Platoni republikën e drejtë e kishte përcaktuar si ‘harmonia e Shpirtit”, ku pasionet e trupit dhe arsyeja janë në harmoni mes tyre. Jeta e personi mbrohet me ligj, në një shtet demokratik (formal dhe përmbajtësor) liria e shprehjes është e garantuar (Shtypi, radio, televizionit, rrjetet sociale ‘masmedia’) ku përmes kësaj e drejta e informimin është e garantuar. Torturës, denimit apo trajtimit mizor nuk mund ti nënshtrohet askush, privimimi i lirise ndodh atëherë në raste dhe sipas proçedurave të parashikuara me ligj. (Rikujtim- nuk ka ligje të padrejta, mirëpo janë njerëzit që i bëjnë ato) sepse askushi është mbi ligjin prandaj askushi është i pafajshëm deri në të kundërten. Mosdija e pazhdukshme gjithmon sillet rreth nesh dhe na shtyn drejt kuriozitetit. Kemi lirinë të zgjedhim, kemi të drejtën të zgjedhin, nëse në mundemi të hidhemi nga një lartësi (e cila rrezikon jetën tonë) atëherë në duhemi të hidhemi nga ajo lartësi. Funksionimi i kësaj aksiome bën që rregullat morale të katapultohen sepse ka pasoja të tmerrshme. Kjo ndikon në atë që ‘e kemi për detyre’ si urdheresë hipotetike – ne mundemi; – si urdhëresë kategorike – ne duhemi! Kërkesat morale janë kategori sepse ndikojnë në formimin e individit psiko-social, kemi dëshira mirëpo kemi dhe arsye. Prandaj përllogaritja na ndalon ndaj dëshirave. Maksima e veprimi mund ta tejkaloje arsyen –A mund të bëj vetëvrasje une? Duhet të bëj vetëvrasje unë! Kanti imperativin kategorik e jep: “Vepro vetëm sipas asaj maksime që mund të dëshirosh të bëhet ligj universal” Vetëvrasja nuk ështe ligj universal, as vrasja, as krimi, as shtypja e individit, as e drejta nuk ështe ligj universal, as e padrejta …fshirja e dinjitetit si qënie njerëzore na justifikon si genjështarë të zote sepse genjeshtra duhet dhe mund të bëje pjese në ligjin universal por nuk është ligj universal. Legjitimi i vdekjes ndodh si pasoje e pushtetit disiplinor sepse nuk jemi thjeshte subjekte të madhërisë së tij që jemi arratisur nga pushteti hyjnor dhe vlefshmëria e shtypjes racionalizohet. Ligji i Talionit është ligji dominant që akoma është rrënjosur thellë në shoqërinë shqiptare, “sy për sy, dhëmb për dhëmb” që kjo nuk vlen te personat kompetente utilitariste, ata kanë për detyrë të shtojne masën e lumturisë në botën tonë. Ligji i Talionit na bën që në pamjen 4D të pushtetit ta fillojmë nga pika zero i boshtit numerik Kjo dita kosovarçe ka shumë imperativa per te referuar dhe maksima prandaj ska rëndësi nëse je larë me kove apo pa kove do të bëhet mirë në Kosovën e lirë, kështu gjithë patën thanë, dhe duhet me u përmende së nuk rrehen në Parlament.

QYTETERIMI YNE

October 25, 2016 by dgreca

QYTETERIMI YNE – Shoqeria Njedimensionale – Herbert Marcuse (pjesa I)/

Shkruan: Mr.Sc Blerta Haxhiaj/“Njeriu Njedimensional”, i autorit, filozofit, mendimtarit Herbert Marcuse, një veper e cila është cilësuar një ndër më të rëndësishmet për teorite kritike të shoqërise na shfaq para vizualitetit tonë si individual ashtu edhe kolektiv shoqërinë njëdimensionale. Shoqëria njëdimensionale teknike dhe elektroteknike varion nëpër perfeksionimin e mëtutjeshem të tij në dimensionalitetit e tij. Represioni psiqik dhe fizik, totalitarizmi gjithëpërfshirës i cili tregon realitetin dimensional inkuadron individin në skllavërimin e tij të pashmangshëm ndaj mjeteve teknike. Modeli i jetes i shoqërisë njëdimendimensionale në jeten e njeriut Herbert Marcuse e paraqet si një rend që shfaqet totalitar e cila absorbon edhe mënyrën e jetesës tradicionale të individit. Përderisa i referohemi individit si i vetem, kjo të jep nënkuptimin se vetem një individ ka luksin e njëdimensionalitetit por ky emërtim jepet në shumës. Kundrejt vepres së tij “Erosi dhe Qyteterimi” Marcuse është më pesimist ku me mendimet e tij ai denononcon karakterin fundamental represiv të konsumatorit në shoqerinë industriale të avancuar. Njeriut Njëdimensional i jepet mundësia për të zgjedhur por i mohohet mundesia për ta bërë atë në mënyrë të pavarur. Ndikimi i studimeve mbi Marksin të autori jep sintezen e tij të Marksit dhe te Freud-it tek “Erosi dhe Qyteterimi“, ku “parimin i kenaqesise“ zëvendesohet me “parimin e realitetit”. Ess-i – Un-i – MbiUn-i janë shtresat kryesore të strukturës psiqikës ku bazamenti është Ess-i e cila është e lirë nga parimet dhe format nga të cilat e bëjnë njëriun të ndërgjegjshëm dhe social nuk njeh as të mirën as të keqen as kohën dhe as kontradiktat, si synim të kënaqe vetëvetën në dakordim më Erosin. “Nën ndikim e botës së jashtme (ambientit), një pjesë e Ess-it që ka organe për receptimin e stimujve dhe mbrojtjen ndaj tyre, zhvillohet gradualisht derisa bëhet Un-i.ky është ndërmjetësi mes Essit dhe botës së jashtme, përceptimi dhe ndërgjegjja janë vetëm pjesa më sipërfaqësore e Un-it ajo që topografikisht ndodhet më afër botës së jashtme, por falë tyre (sistemi ndërgjegje-përceptim) ai e ruan ekzistencën e vet, duke vëzhguar dhe vlerësuar realitetin, duke krijuar dhe ruajtur një imazh të vërtetë të tij, duke iu përshtatur dhe duke ndryshuar sipas interesave të veta. Kështu Uni ka për detyrë të paraqesë boten e jashtme Essit…” (Herbert Marcuse “Eros ans Civilisation A Philosophical into Freud” .fq -47) Zëvendesimi i parimit të kënaqësise jep : “Sakrifikimi metodik i libidose, devijimi i saj drejt aktiviteteve dhe shprehjeve shoqërisht të nevojshme përbëjnë kulturen” që konsiderohet si frut i qyteterimi (kultura , arti, puna). Shoqëria industriale imponon një modifikim i instikteve duke katapultuar sferen seksuale me sferen e punes. Proçesi represiv i Freud-it, parimi i“ kënaqësise” me zevendesimin e tij, diferencimi i nevojave jepet si frut i një shoqerie industriale, e cila konfiguron një dominim përmes formave të dhunës. Është e rëndësishme të shqyrtohen relacionet mes psikoanalizës dhe mendimit politik, psikoanaliza ofron një analizë në një prespektive të re të politikës të shoqërisë, …”Sipas Marcuses Psikoanalizes iu bë e mundshme si instrument social-politik pozitiv dhe negative funksioni administrativ sepse Freud zbuloi zonat më të thella të instikteve, mekanizmat e kontrollit social të tij.” Individi heq dorë nga parimi i kënaqësisë (Erosi) dhe i nënshtrohet parimit të realitëtit (Thanatosi); si sipërfaqësues paradigmatik se ku tronditet teoria freudia-ne Marcuse thekson se: “Së pari – modeli psikoanalitik: Babai – familja e dominuar nga babai ishin faktorët e socializimit psiqik, e humb vlerën nga fakti se shoqëria vepron mbi Unin përmes masmedias; grupet sociale; së dyti – zbrazet roli i babait, kjo shoqërohet nga rënia e ndërmarrjes private e familiare; djali bëhët i pavarur nga i ati dhe nga tradita familiare si rezultat i kërkimit (vendi i punës) e mënyra se si e fiton jetën; Procesi tranzistor i katapultimit të parimeve të “kënaqësisë“ dhe të “realitetit“ tregon zeëvendësimin e instikteve me atë të teknologjise e cila varion në një moment teknik hedonist. Teknologjia si mjet tranzistor mundëson lehtesimin e arritjes së veprimtarisë së zhvilluar të aktiviteteve që ofrojnë kënaqësi. Njëkohësisht puna ofron kënaqësi por me pune kryejme një aktivitet kualitativ – kuantitativ e cila si variabel e aktivitetit te gjendjes mendore dhe asaj fizike na okupon pjesen temporale për të shfaqur instiktet tona origjinale si qenie njerezore, ku kalimi nga statusi i primatit natyror shndërrohemi në primate teknologjike. “Me krijimin e parimit të realitetit, qënia njerëzore, e cila nën parimin e kënaqesise s’qe gjë tjetër veçse një lemsh tendencash kafshërore, bëhet Un-i i organizuar. Tashmë lufton për atë që është e ‘dobishme’, për atë që mund ta ketë pa i shkaktuar dëm vetes dhe ambientit ku jeton. Nën parimin e realitetit, qënia njerëzore zhvillon arsyen, e cila mëson të ‘vlerësoje’ realitetin, të shquajë të mirën nga e keqja, të vërtetën nga falso-ja, të nevojshmen nga e dëmshmja. Njeriu fiton cilësinë e kujdesit, e të mbajturit mend e të gjykimit. Ai bëhet një subjekt i ndërgjegjshëm që mendon, brenda një sistemi racional që i imponohet nga jashtë.” (Eros ans Civilisation A Philosophical into Freud”) Marcuse tregon se nevojat arficiale të ofruara nga shoqëria industriale integrojne individet në sistemin e prodhimit dhe të konsumit ku menaxhimi industrial kulturorë e bashkohorë mundësojnë venitjen e kritikes, mohimit dhe opoziten e këtij sistemi. Teoria marksiste dhe socializmi, një vision të cilin autori me kritikën e tij e mbron mendimin që fluskon në sipërfaqet e trazuara të univesit njëdimensional, ku mendimi kritik mjegullohet dhe dendet gjithnjë e më shumë, si pasojë jep tejfunksionimin e busulles të vet kapitalizmit. Kapitalizmi në shndërrimin e stadeve persosshmërise së tij ku individi shnderrohet në mall dhe procesi jetesor në një treg, ku duhet të mbijetojë me teknikat e reja zhvilluese kapitaliste ofron stabilizimin si mall po ashtu edhe ne treg, parimisht të shndërruar në tregtare të vetvetes në sistemin kapitalist-bashkohor. “Kur flasim për nevojat dhe burimet; nevojat nuk kanë lidhje me luksin pasi luksi nuk njeh limite. Keshtu që problemi ekonomik mund të paraqitet përmes raportit : Burime – prodhim – oferte; nevoja –konsum – kerkese;” – “Një robëri e rehatshme, e butë, e arsyeshme, demokratike, mbizotëron në qytetërimin e përparuar industrial, si shenjë e progresit teknik. (Herbert Marcuse “ The One-Dimensional Man. Studies in the Ideology of Advanced Industrial Society fq – 26)

NJERIU MODERN DHE MEKANIZMAT E ARRATISJES

September 8, 2016 by dgreca

Nga Mr.Sc Blerta Haxhiaj /

Si zgjedhje reale e njeriut eshte ajo mes jetes se mire dhe jetes se keqe sepse zgjedhja mes jetes dhe vdekjes eshte me shume dukje se sa reale. Njeriu modern , varet se si e konceptojme modernitetin apo bashkohoren sepse ne cdo periudhe kohore eshte moderne, eshte i prirur te kerkoje jeten e mire. Si te gjithe ne duke i ikur asaj si gjallese biologjike duke u mos mjaftuar vetem me te mirat qe jep natyra por edhe ato jane te domosdoshme; jane te tjetersuara duke ndikuar ne mireqenien tone jetesore.

Si agjensi psiqike e shoqerise eshte – familja – femija fiton karakterin, qe me vone e afteson per detyrat qe duhet te kryeje ne jeten shoqerore. Edhe pse psikoanaliza e ka rritur jashtezakonisht shume njohjen tone per njeriun, ajo nuk e ka rritur njohjen tone per ate se si duhet te jetoje njeriu dhe cfare duhet te beje ai. ‘Hommo psychologicus’ i Freud eshte konstruksion jorealist sepse eshte e pamundur te kuptosh njeriun dhe çrregullimet e tij emocionale dhe mendore pa e kuptuar natyren e vleres dhe te konfliktit moral; Erich Fromm e paraqet kete si kthimi kah “tradita e madhe e etikes humaniste, e cila njeriun e vezhgonte ne suazat e totalitetit te tij fiziko-frymore, duke besuar se qellimi i njeriut eshte qe te jete njeri dhe se kusht i arritjes se ketij qellimi eshte ekzistenca e njeriut per vete”.

Kjo perkatesi sjell me vete ankthe te reja te shkaktuara nga pasigurite e shumta jo natyrore por nga vete njeriu si pjese e makro dhe mikro shoqerise ne te cilen ai ka zgjedhur te beje pjese ( Nietzsche – nese njerezit do te jetonin ne vetmi atehere te gjitha deget e pemeve do te mbusheshin me te vetevarur) edhe pse permes produktiviteti ai perpiqet te perparoje “njeriu modern eshte i shqetesuar dhe gjithnje e me i hutuar. Ai punon dhe perpiqet, por eshte i vetedijshem ne menyre te turbullt per padobine e aktivitetit te tij.” – “perkunder gjithe njohjes se tij per materien, ai eshte injorant lidhur me ceshtjet me te rendesishme dhe me thelbesore te ekzistences njerezore : Ceshte njeriu? Si duhet te jetoje ai dhe si mund te clirohen dhe te perdoren ne menyre te frytshme energjite shume me te medha te njeriut”. Njeriu modern megjithese karakterizohet nga nje pohim i pezmatuar i Unit, ne realitet eshte i dobesuar dhe i reduktuar ne nje segment te Unit total – intelektit dhe vullnetit, duke u munduar te ike nga ky pezmatim ai kerkon treguesin se cfare mendojne te tjeret per te si popullariteti, fama, paraja, pushteti “Ne qoftese eshte i kerkuar eshte dikush; neqoftese nuk eshte popullor eshte askushi” (Erich From –Arratisje nga Liria) kjo shume mire na sherben si model ne te ardhmen nese synojme te jemi te famshen apo jo duke mos nenvleresuar ndikimi dhe rendesine qe ka familja ne rend te pare si “Tabulla Rasa” qe vijme dhe domosdoshmerisht kemi te nevojshem nje zanafille per tu qendisur.

Termi normal dhe jo normal apo neurotik dhe normal i’u mveshet atyre qe ne i konsoderojme si te tille nese jane normale apo neurotike ose jo normal…por si mund te bejme nje dallim te tille kur nuk dime normalen, pra qe te kuptojme te semuren duhet ditur e shendoshmja. Nje person normal konsiderohet si i tille kur eshte “afte per te kryer rolin e tij social qe i eshte ngarkuar ne kete shoqeri te caktuar’ te marre pjese ne produktivitetin e shoqerise dhe riprodhimin. Nderkohe me kete zhberje te Unit te tij ai kerkon te heqe dore nga liria e tij permes mekanizmave qe Fromm i ka analizuar 1) Autoritatizmi; 2) Shkaterrimi; 3) Konformizmi prej automatit;

E para perfshine ne vete Ikja nga nje vetmi e padurueshme duke pranuar nenshtrimin ; sadizmi dhe mazohizmi dy forma te lidhura me instiktin e vdekjes qe ne shoqeri ne normalitet merren format e buta te tyre, pra i nenshtruari pranon ti nenshtrohet nenshtruesit; eshte nje lloj dakordimi per kete relacion sepse vete autoriteti kerkon nenshtrimin;”Filozofia autoritare ne thelb eshte relativiste dhe nihiliste – ajo i ka rrenjet ne nje ndjenje deshperimi ekstrem, ne mungesen e plote te besimit, qe con ne nihilizem, ne mohimin e jetes”

E dyta: shkaterrimi perseri kemi dy format e prirjeve ato sadiste dhe mazohiste ku destruktiviteti e karakterizon kete relacion te prirjeve qe te arrihet inkorporimi i objektit, per ta shkaterruar dhe permes ketij shkaterrimi per ta larguar. Ky lloj dekstruktiviteti eshte nje prirje latente ne nje person qe vetem pret rastin per tu shprehur – “Dashuria, detyra, ndergjegjja, patriotizmi jane perdorur dhe perdoren si maska per te shkaterruar te tjeret ose veteveten” duke e mos ngaterruar me ate destruktivitetin qe shoqeron pohimin e jetes. Si shumesi e papercaktueshmerise se te percaktueshmes deshtruktiviteti eshte rezultat i jetes se pajetuar. Nje individ mund te kete prije per te shkaterruar veteveten ose ne radhe te pare te tjeret. “ ne boten bashkohore destruktiviteti i klases se mesme te ulet ka qene factor i rendesishem ne ngritjen e nazizmit”. Nietzsche paraqiti portretin e Mbinjeriut ku tregoi nihilizmin modern te ankthshem i cili ky portret u be manifesti i nazisteve….

E treta; permes dy rrugeve te mesiperme autoritatizmi dhe destruktivitetit; konfrontizmi prej automati ben qe individi pushon se qeni vetevetja duke u pershatur per vete krejt tipin e personalitetit qe i ofrohet nga modele kulturore dhe pastaj behet i njejte si te tjeret …pseudoparadigme….ai heq dore nga Uni individual dhe shnderrohet ne automat i njejte si automatet e tjere duke humbur Unin e tij por ky eshte nje cmim qe ai e paguan me kenaqesi sepse nuk eshte i vetmuar dhe ne ankth

Arratisu, arratisu dhe ik nga e keqja dhe e mira tento te kalosh nga Pont Asinaram …

TRUPI pa ORGANE

July 6, 2016 by dgreca

Nga Mr.Sc Blerta Haxhiaj/

Njerëzit pyesin se çfarë është trupi pa organe?Mirëpo akoma pa u përgjigjur jemi të përfshirë në këtë trup pa organe. Zhvillojmë gjithë aktivitetin tonë jetësor, një proces ku trupi ka mjaft organe dhe tashmë dëshiron ti flake ato tutje apo ti humbë ato. “Trupi i njeriut është në mënyrë të pamjaftueshme skandaloze, në vend që të kemi një gojë dhe anus për të gjithë proçesin pse mos të kemi një vrimë dhe për të ngrëne, edhe për të eliminuar.” (A THOUSAND PLATEAUS Capitalism and Schizophrenia Gilles Deleuze Felix Guattari) Për të gjetur trupin pa organe duhet të gjejme si si duhet kompozuar ajo, kjo është një çeshtje jetë a vdekje, moshe, gjinie, gëzimi apo hidhërimi. Një trup pa organe është një i tille kur kemi hequr çdo gjë, ajo që mund të hiqet bëhet saktësisht me fantazinë dhe subjektifikimi i të tëres – psikoanaliza bën të kundërtën, ajo konverton çdo gjë në fantazi, ngushton në fantazi. “Një trup pa organe është tashmë pjesë e trupit prodhues, është i përfshirë në trup”. Çdo herë dëshira është e tradhëtuar, e mallkuar mirëpo gjithmonë pas saj qëndron një “prift” i cili shërben si një pararojë për mallkimin e dëshirës, dëshira është një litar që të ngërthen, prifti mban sakrificën e parë dhe të gjithë bien në tatëpjetë, figura më prezente te prifti është psikoanalisti me tri parimet Deshira; Vdekje; dhe Realiteti. Intensiteti i prodhuar nga çdo trup pa organe jep një vazhdueshmëri e intensitetit të vazhdueshëm, Gregory Bateson përdorë termin Plateu si një regjion i vazhdueshëm i intensitetit të konstituuar në ate mënyrë ku nuk lejohet të ndërpritet vetëvetja nga një ngacmues i jashtëm.

Një Plateu është një pjesë e imanencës, dhe çdo trup pa organe ëshë i përbërë nga Plateus, çdo plateu është vet një plateu në komunikim më plateus-ët tjerë në një plan konsistence, një trup pa organe është një përbërës i një kalimi. “Gadualisht po afrohemi realizimit të asaj që trupi pa organe nuk është e kundërta e organeve. Organet nuk janë armiqët. Armiku është organizmi. Trupi pa organe ështe kundërshtare jo e organeve mirëpo e asaj që organizon organet e cila quhet organizem” ku le të analizojmë pak shqetësimet që na rrethojnë, organizmi – kuptimi dhe subjektifikimi – sipërfaqja e organizmit, kendi i kuptimi dhe interpretimi – Ti do të organizohesh, do të jesh një organizëm, do të artikulosh trupin tënd, shkurt do te jesh një i shtypur. Do të jesh nje interpretues dhe i interpretuar, nje deviacion. Nje ure kaluese. Do të jesh një subjekt, i gozhduar, një subjekt eunuk. Trupi pa organe rrëshqet mes sipërfaqes së ngurtësuar dhe planit të saj gjë që kjo e bën atë të lirë; “Trupi pa organe tregon vetëveten për atë që është: një bashkim dëshirash; bashkim i fluksit, vazhdueshmëria e intensitetit:” ku trup është dëshirë, është ajo çka dikush dëshiron dhe po ai të jetë i dëshiruar, dhe jo vetëm një imanence e dëshirës. Dëshira shkon dhe më larg – paraja; armët; policia; Shteti; bile dhe fashizmi është dëshirë. Atje ku ka konstitucion të trupit pa organe atje ka dhe dëshirë në relacion me tjetrin, kjo nuk është thjesht ideologji por një çështje reale, një fenomen i fizik, biologjik, psikik social apo kozmik.

Testi i dëshirës nuk është të denoncosh dëshirat e rreme por të dallosh me dëshirë atë të cilin i përket ndasisë dhe cila i përket konstruksionit të planit të imanencës. Plani i imanencës ( i brendshëm që mund të qenësojë ndryshe, por vetem brenda diçkafit ) nuk është aq i thjeshtë sepse ka gjëra që edhe mund të refuzohen si psh. zgjedhjet e trupit pa organe si një funksion makinës që e projekton atë. Në përgjithësi konsiston se identiteti i efekteve, vazhdimesia, totaliteti i trupit pa organe nuk mund të nënshtrohet nga plani i imanencës vetëm në qoftë se nga një makinë ë aftë për të mbuluar apo krijuar e aftë për lidhshmëri mbrenda dëshirës, apo duke mbushur dëshirën duke absorbuar lidhjet e vazhdueshme. Ndryshe trupi pa organe – plani i tij do te jetë në dysh nga gjenitë, të margjinalizuarit ndërkohe qe planet tjera boshe do të triumfojnë. Trupi pa organe permban nje shumesi kombinimesh te flukseve te deshires.