Ish i burgosuri politik Pëllumb Lamaj, i cili ka vuajtur në burgjet e komunizmit, i tha Zërit të Amerikës se klasa politike shqiptare është e pandjeshme ndaj vuajtjeve të ish të përndjekurve politikë. Në një intervistë nga Nuju Jorku, ai tha se në 20 vitet e fundit, qeveritë e Shqipërisë nuk kanë bërë asgjë për të zbardhur krimet e regjimit komunist.
Zëri i Amerikës: Zoti Lamaj, ju keni kaluar 12 vjet në burgjet e komunizmit, keni vuajtur edhe në Spaç. Edhe këtë vit, si zakonisht, revolta e Spaçit në Shqipëri u përkujtua nga ish-të përndjekurit. A dini ju raste që zyrtarë të qeverisë të kenë shfaqur interesim për të folur dhe përkujtuar ngjarje të tilla?
Pëllumb Lamaj: Edhe pse kanë kanë kaluar 20 vjet nga rënia e Murit të turpit të Berlinit, edhe pse kanë kaluar 20 vjet nga e ashtuquajtura demokraci, asnjëherë përfaqësuesit e politikës shqiptare apo qeveritarë, nuk kanë denjuar të shkojnë e të vendosin një tufë me lule në Spaç apo në kampet e tjera të përqëndrimit ku gjenerata të tëra u sakrifikuan, me të vetmin krim sepse donin lirinë dhe nuk pranuan të bashkëpunonin me armën famëkeqe të sigurimit të shtetit. Vetë ngjarjet e dhimbshme të vitit të kaluar kur i burgosuri politik, i ndjeri Lirak Bejko, u asgjësua nga dëshpërimi, dhe vetë qëndrimi indiferent i Kryeministrit, i Presidentit, i gjithë klasës politike tregoi qartë që ata nuk duan ta hapin këtë faqe dhe të nderojnë këtë shtresë që ishte ndërgjegja e kombit, që ishte simboli i lirisë. Përkundrazi, ata kanë një urrejtje patologjike për këta breza të tërë që sakrifikuan gjithçka për hir të lirisë. Pra unë jam shumë skeptik dhe vetë qëndrimi i tyre anti-njerëzor, anti-demkratik, tregon qartë se drejtësia e vonuar është drejtësi e mohuar.
Zëri i Amerikës: Me rastin e 5 majit, zyrtarë shqiptarë bënë disa gjeste që u panë si nostalgji për regjimin komunist dhe për diktatorin, siç ishin nderimi me grusht apo përulja përpara fotografisë së tij. Nga qeveria nuk pati komente zyrtare. Si i shikoni ju sjellje të tilla?
Pëllumb Lamaj: Për mua është diçka e zakonshme veprimi që bëri (deputeti socialist dhe ish-Kryeministri) Pandeli Majko. Por ajo që më shqetëson është se ai e bëri këtë veprim në praninë e ambasadorit të Shteteve të Bashkuara, të shtetit më demokratik në botë. Simboli i grushtit është simboli i bolshevizmit, simboli i diktaturës që hëngri pjellën e vet, i revolucionit që hëngri pjellën e vet. Dhe më e keqja është se ishte një mesazh i dhimbshëm por edhe i turpshëm që u jepet brezave të rinj. Për më tepër, ky mesazh është i turpshëm sepse bëhet nga një ish-Kryeministër, i cili jo pa qëllim nderoi me grusht për t’i treguar shoqërisë shqiptare se komunizmi është gjallë dhe se komunizmi do të mbijetojë. Unë nuk e kuptoj se si akoma shoqëria dhe inteligjenca shqiptare dhe gjithë populli shqiptar në përgjithësi mund ta mbajë mbi supe këtë krim dhe turp historik
Zëri i Amerikës: Ju keni vite që jetoni këtu në Shtetet e Bashkuara ndërkohë që kanë kaluar më se dy dekada nga përmbysja e komunizmit. Disa mendojnë se periudha e komunizmit është tejkaluar dhe tani shoqëria duhet të ketë përparësi të tjera. Cili është mendimi juaj?
Pëllumb Lamaj: Mendimi është se jo pa qëllim, klasa neokomuniste që mori pushtetin sipas skenarit të Ramiz Alisë, e vonoi çështjen edhe zbardhjen e krimit komunist që përjetoi kombi shqiptar për 50 vjet. Unë të keqen nuk e shikoj tek mentaliteti apo indiferentizmi i shoqërisë shqiptare, unë e shikoj tek ajo që nuk u bë një gjyq i dytë i Nyrenbergut për krimet e komunizmit. Bota e qytetëruar bëri biznes me këtë bandë bolshevike që rimori pushtetin. Dhe unë këtu e shikoj të keqen e madhe; klasa politike është një klasë inferiore dhe ajo gjithmonë kur i vjen puna për të bërë detyrat e shtëpisë i merr urdhërat nga të huajt. Unë do të kërkoja më shumë nga bota e qytetëruar, nga personalitete të shumtë që të hedhin dritë, të qartësojnë se çfarë ndodhi në ato 50 vjet, pasi sot, jo vetëm në Shqipëri, brezat e rinj dhe populli shqiptar por edhe në botën perëndimore njerëzit nuk kanë idenë se ç’ndodhi për 50 vjet për miliona e miliona viktima të gjenocidit sllavo-komunist.
Zëri i Amerikës: A është bërë ndonjë hap nga qeveria e Kryeministrit Edi Rama për të përmbushur detyrimet materiale ndaj ish-të përndjekurve politikë?
Pëllumb Lamaj: Për 20 vjet vetë ngjarjet e fundit kanë treguar që qeveria e Tiranës ose qeveritë neokomuniste që kanë ardhë njëra pas tjetrës kanë një konspiracion midis vetes së tyre. Ata bëjnë sikur marrin vendime, bëjnë premtime, por përfundimisht ata nuk duan ta hapin këtë faqe sepse ndryshe ata do dënojnë veten e tyre, janë pjella e sllavo-komunizmit, janë bijtë e bllokut. Unë me këtë rast do t’i bëja një thirrje shoqërisë shqiptare, brezit të ri: është momenti historik që të flaket një herë e përgjithmonë e kaluara vrastare. Është momenti historik që Shqipërinë ta drejtojë një elitë politike përgjegjëse për fatet e atij kombi. Për aq kohë sa këto dy banda, banda e PD-së apo PS-së do të kenë pushtetin, unë nuk shikoj ndonjë zgjidhje, jo vetëm për të burgosurit politikë në Shqipëri por as për gjithë kombin shqiptar.