-Kryetarët e dhjetë komunave me shumicë serbe në Kosovë kanë kërkuar që gjatë takimit të ardhshëm të arrihet marrëveshja për formimin e bashkësisë së komunave serbe. Tahiri: Formimi i asociacionit të komunave me shumicë serbe nuk lidhet me afate/
Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 20 Gusht 2015/ Kosova dhe Serbia, javën e ardhshme në 25 gusht në Bruksel, në raundin e 28-të të nivelit të lartë kryeministror përsëri do kenë në tavolinë bisedimesh katër çështje të diskutuara edhe në dy raundet e kaluara: Parimet themelore për Asociacionin e komunave me shumicë serbe, kodin telefonik, energjinë dhe urën mbi lumin Ibër në Mitrovicë.
Sipas deklaratave në qeverinë e Kosovës, për Asociacionin e komunave janë përafruar qëndrimet, jo të Statutit, por vetëm të parimeve themelore, për kodin telefonik marrëveshja është e përfunduar praktikisht, ndërsa çështjet e marrëveshjes për energjinë dhe lidhur me urën mbi Ibër nuk janë përfunduar dhe kanë mbetur që të diskutohen në vijim.
“Ne kemi prezantuar qëndrimin tonë, që jemi për atë që të bëjmë përpjekje që këto katër marrëveshje t’i përfundojmë, dhe që si pako t’i realizojmë, natyrisht duke e nënshkruar secilën veç e veç”, ka thënë kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa, në mbledhjen e qeverisë, pas kthimit nga raundi i 27-të në Bruksel.
Kreu i qeverisë së Kosovës këtë e ka ritheksuar edhe në konferencën për shtyp javën e kaluar, duke u përgjigjur në interesimet e gazetarëve, ku ka bërë të ditur se një ditë para takimit me kryeministrin e Serbisë do zhvillohet në Bruksel edhe një takim në nivel teknik në 24 gusht.
“Është vazhduar të punohet edhe gjatë kësaj periudhe me Brukselin, po më tepër në nivel teknik, sa i përket përafrimit të disa zgjidhjeve lidhur me Asociacionin e komunave, ka akoma çështje të hapura, dhe ne do të mundohemi që të gjitha këto çështje t’i përafrojmë”, është shprehur Mustafa të enjten e para një jave në konferencë shtypi.
“Kur flitet për përafrimin, ne insitojmë në ate dhe do të qëndrojmë në mënyrë konsekuente që Asociacioni të mos ketë asnjë përgjegjësi ekzekutive dhe të mos jetë pushtet i tretë në Kosovë. Po, të gjendet mënyra se si Asociacioni do të përkrahë, do të ndihmojë zhvillimin ekonomik, kulturor, arsimor edhe zhvillimin tjetër të komunave me shumicë serbe”, ka theksuar kryeministri kosovar, Mustafa.
Në 30 qershor njoftohej se, nuk është arritur asnjë marrëveshje finale në bisedimet Kosovë-Serbi në Bruksel të raundit të 27-të në nivel të lartë kryeministror, të nisura një ditë më parë në mëngjes, e të përfunduara pas mesnate.
“Pas 16 orësh të punës ne i finalizuam dy tekste të dy marrëveshjeve – në parimet e krijimit të Asociacionit/Komunitetit me shumicë serbe në komunat e Kosovës, dhe për zbatimin e marrëveshjeve në fushën e telekomit. Marrëveshja finale politike muk ka mundur të arrihet. Tash ne do të reflektojmë në hapat e ardhshëm”, theksohej në deklaratën e ndërmjetësueses, përfaqësueses së lartë të BE-së, Federica Mogherini.
Edhe në këtë raund, të 27-tin, Kosova dhe Serbia, me delegacionet e udhëhequra nga kryeministrat Isa Mustafa e Aleksandar Vuçiç kanë zhvilluar dialogun për të njëjtat tema si në 23 qershor në raundin e 26-të.
Në 8 korrik, në mbledhjen e qeverisë, kryeministri i Mustafa ka thënë se në dialogun me Serbinë në Bruksel“temat të cilat tani i kemi në rend të ditës nuk janë shumë të lehta, janë tema që kërkojnë vëmendje të veçantë, sepse janë zgjidhje specifike të cilat ne nuk i kemi pasur deri më tani në Kosovë”.
Bashkësia e komunave serbe në Kosovë, renditej e para nga katër temat. Media në Serbi ka renditur të dytën energjetikën, të tretën telekomunikacionin dhe të katërtën “Parkun e paqes” siç e quajnë barrikadën në urën kryesore mbi lumin Ibër të qytetit të Mitrovicës, që ndanë veriun me shumicë serbe nga jugu me shumicë shqiptare.
Çështja e formimit të asociacionit të komunave me shumicë serbe nuk lidhet me afate kohore, deklaron ministrja për Dialogun në qeverinë e Kosovës, Edita Tahiri.
“Tani jemi duke diskutuar për parimet themelore mbi të cilat duhet të themelohet asociacioni. Për këtë ka pasur një përparim, por bisedimet do të vazhdojnë në takimet e radhës që janë më 24 gusht në nivelin teknik dhe më 25 gusht në nivelin e kryeministrave të ndërmjetësuar nga Mogherini”, thotë ajo.
Kryetarët e dhjetë komunave me shumicë serbe në Kosovë në një komunikatë të përbashkët drejtuar qeverive në Prishtinë dhe Beograd kanë kërkuar që gjatë takimit të ardhshëm, në kuadër të dialogut politik në Bruksel, të arrijnë marrëveshjen për formimin e Bashkësisë së Komunave Serbe.
Ministrja kosovare Tahiri ka thënë se, si do të shkojnë proceset kjo nuk mund të kufizohet me data e me afate.
“Prandaj, kërkesat e komunave serbe që kanë dalë nuk mund të kenë ndonjë ndikim sepse negociatat kanë një rrjedh të vetën dhe ne si qeveri e Republikës së Kosovës do të jemi të angazhuar për të arritur marrëveshje”, ka thënë ministrja e Dialogut, e cituar sot nga shtypi kosovar.
Ajo është shprehur e bindur se asociacioni komunave me shumicë serbe nuk do të ketë kompetenca ekzekutive dhe nuk do të jetë një nivel i tretë i pushtetit në Kosovë. “Ne kemi thënë që nga fillimi, qëndrimi i qeverisë së Kosovës është i qartë se asociacioni do të jetë në pajtim të plotë me Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe ligjet e Kosovës, ashtu siç e thotë edhe marrëveshja e Brukselit për normalizim të marrëdhënieve. Pra, jemi të prerë, ky asociacion nuk do të ketë kompetenca ekzekutive”, është shprehur Tahiri.
Por, sipas subjektit politik më të madh opozitar kosovar, Lëvizjes Vetëvendosje, me Asociacionin komunave me shumicë serbe “Kosova po shkon drejt Bosnjes”. “Ne u bëjmë thirrje qytetarëve të Kosovës që të përgatiten për kundërshtim të fuqishëm të kompromiseve që po bëhen në Bruksel, pasiqë nuk ka më dyshim që vetëm përmes organizimit qytetar do të arrijmë ta mbrojmë shtetin tonë nga defunksonalizimi dhe ndarja etnike”, shprehej VV në një deklaratë.
Në Bruksel, kryeministrat Isa Mustafa e Aleksandar Vuçiç të qeverive të reja të zgjedhjeve 2014 në të dy vendet, që u mbajtën më parë në Serbi e pastaj në Kosovë, do zhvillonjë takimin e pestë të tyre, ndërsa nga 27 raundet deri tash të dialogut Prishtinë-Beograd në nivel të lartë, 23 ishin mes kryeministrave të atëhershëm Hashim Thaçi e Ivica Daçiç.
Takimi i parë kryeministror në Bruksel është zhvilluar në 19 tetor 2012. Bisedimet në nivel kryeministrash kanë pasuar dialogun teknik Kosovë-Serbi, të filluar në 8 mars 2011, poashtu në Bruksel, ku në krye të delegacionit kosovar ishte Edita Tahiri atëherë zëvendëskryeministre, tash ministre e Dialogut.
Marrëveshja 15 pikëshe për Normalizimin e Marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, e vlerësuar historike, e parafuar para mëse dy vitesh, në 19 prill 2013, nga Thaçi e Daçiç, si dhe ndërmjetësuesja, Përfaqësuesja e Lartë e BE-së në atë kohë, Baronesha Catherine Ashton, në 6 pikat e para ka Asoaciacionin apo Bashkësinë e komunave me shumicë serbe në Kosovë:
“1. Do të ketë një Asociacion/Bashkësi e komunave të banuara me shumicë serbe në Kosovë. Anëtarësimi do të jetë i hapur për cilëndo komunë, me kusht që anëtarët pajtohen.
2. Bashkësia/Asociacioni do të krijohet me statut. Zhbërja e tij/saj mund të ndodhë vetëm me një vendim të komunave pjesëmarrëse. Garancitë ligjore do të sigurohen përmes ligjit në fuqi dhe ligjit kushtetues (përfshirë 2/3 e shumicës së trupit vendimmarrës).
3. Strukturat e Asociacionit/Bashkësisë do të themelohen mbi po të njëjtat baza sikurse statuti ekzistues iAsociacionit të Komunave të Kosovës, si për shembull, kryetari, zëvendëskryetari, Asambleja, Këshilli.
4. Në pajtim me kompetencat e ofruara nga Karta Evropiane për Vetëqeverisje Lokale dhe ligjin e Kosovës, komunat pjesëmarrëse do të kenë mundësi në gjendje të bashkëpunojnë për të ushtruar fuqinë e tyre në gjithë Bashkësinë/Asociacionin. Asociacioni/Bashkësia do të ketë qasje të plotë në fushat e zhvillimit ekonomik, arsimit, shëndetësisë, planifikimit urban dhe rural.
5. Asociacion/Bashkësia do të ushtrojë edhe përgjegjësi të tjera shtesë, varësisht se si delegohen nga autoritetet qendrore.
6. Bashkësia/Asociacioni do të ketë një rol përfaqësimi te autoritetet qendrore dhe për këtë qëllim do të ketë një ulëse në këshillin konsultativ për komunitete. Në përputhje me këtë, është paraparë një funksion vëzhgues”.
Në Kosovë, Mitrovica e Veriut është komuna më e re, e 38-ta, e 10-ta me shumicë serbe, e 5-ta pas Graçanicës, Kllokotit, Ranillugut e Parteshit, të formuara sipas Propozimit Gjithpërfshirës për Zgjidhjen e Statusit të Kosovës të kryenegociatorit Ahtisaari – emisarit special të OKB-së.
Po sipas Paketës Ahtisaari, katër komunave me shumicë serbe që ekzistonin në Kosovë, Leposaviçit, Zubin-Potokut dhe Zveçanit, që të trija në veri, dhe Shtërpcës në jug, i është shtuar edhe një tjetër – Novobërda, me zgjërimin e saj.
Sipas regjistrimit të popullsisë të pranverës 2011, në Kosovë, pa veriun, u numëran 1.739. 825 banorë rezidentë, 92.93 % shqiptarë. Pjesa tjetër e përqindjeve iu takon komuniteteve pakicë, 1.58% boshnjakë, 1.47 % serbë, 1.08 % turqë, etj.
Por, numri i banorëve-shtetasëve të Kosovës është më i madh, meqë regjistrimi i popullsisë nuk ka përfshirë një të tretën e kosovarëve që vlerësohet se jetojnë e punojnë jashtë vendit.
Përqindja e komunitetit serb do ishte më e lartë me përfshirjen e veriut në regjistrim. Në veri të Mitrovicës dhe tre komuna tjera veriore – Leposaviç, Zubin Potok e Zveçan, ku është refuzuar regjistrimi i popullsisë, sipas një shifre që e kanë përmendur autoritetet kosovare, jetojnë rreth 40 mijë serbë.