Opinion nga Zeno JAHAJ/

Qeveria e vendit tonë i ka të gjitha arësyet të rishikojë statusin e Republikës së Shqipërisë në Organizatën e Bashkëpunimit Islamik (OBI). Antarësia e Shqipërisë në OBI nuk përputhet me synimet dhe objektivat e kësaj Organizate, as me statusin fetar të popullit shqiptar. Gjithashtu, antarësimi në OBI nuk është në pajtim me vullnetin politik, publik dhe me kuadrin kushtetues të Republikës së Shqipërisë.

Shqipëria aderon në OBI (Ish Organizata e Konferencës Islamike) me statusin e antarit prej vitit 1992. Në ato vite, vendi ynë përmbysi regjimin politik komunist, i cili i pati shtypur me dhunë ndjenjat dhe disponimet fetare, si dhe i pati shkatërruar të gjitha institucionet dhe organizimet fetare. Përkundër, regjimi i ri demokratik paskomunist krijoi kushtet për shprehjen e lirë të vullnetit dhe organizimit fetar. Pëikërisht në këto kushte do të zhvilloheshin inisiativat për riorganizimet fetare dhe ringritjen e institucioneve sipas disponimeve përkatëse.

Por i gjithë ky proces u krye më së shumti me volontarizëm dhe, sidomos, nën presioninin e organizuar të influencave të qendrave fetare të jashtme, jo rrallë të servirura si veshje për influenca politike. Për më tepër, rikthimi i organizimeve dhe institucioneve fetare u bë në kushtet e mungesës së Kushtetutës së vendit, si dokument themeltar që përcakton raportet e fesë me shtetin. Sikurse është e njohur, jeta dhe veprimtaria e vendit në vitet e para paskomuniste, zhvilloheshin në bazë paketash kushtetuese dhe jo në një Kushtetutë përfundimtare.

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë u miratua vetëm në vitin 1998. Në këtë Kushtetutë, përcaktohet se në Republikën e Shqipërisë nuk ka fe zyrtare; shteti është asnjanës në çështjet e besimit e të ndërgjegjes; shteti njeh barazinë e bashkësive fetare; marrëdhëniet ndërmjet shtetit dhe bashkësive fetare rregullohen mbi bazën e marrëveshjeve të lidhura ndërmjet përfaqësive të tyre dhe Këshillit të Ministrave dhe këto marrëveshje ratifikohen në Kuvendin e Republikës së Shqipërisë, etj.

Si qytetar i këtij vendi, dyshoj nëse bashkëqytetarët e Shqipërisë janë të informuar se si janë zbatuar këto e të tjera kërkesa kushtetuese lidhur me statusin e bashkësive të sotme fetare në Shqipëri. Kjo është një temë jo pak nevralgjike që prek deri edhe sigurinë e sovranitetin e vendit. Por në kuadër të opinionit që po shpreh, mjafton të them se antarësimi i Republikës së Shqipërisë në në OBI (Ish Organizata e Konferencës Islamike) u bë pikërisht në kushtet e zbrazëtisë kushtetuese të paravitit 1998. Aktualisht statusi i sotëm i vendit tonë në këtë Organizatë është në kundërshtim me Nenin 10 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë. Për më tepër, statusi i OBI, kërkon, midis të tjerash, që vendet antare të udhëhiqen nga vlerat Islamike; të përpiqen për të rigjallërimin e rolit parësor të Islamit në botë; të krijojnë kushtet e përshtatëshme për edukimin e shëndoshë të fëmijëve dhe të rinjve Muslimanë dhe për ngulitjen në ta të vlerave Islamike; të përhapin, promovojnë dhe ruajnë mësimet dhe vlerat Islamike; të arrijnë integrimin ekonomik që do të çonte në krijimin e një Tregu të Përbashkët Islamik, etj.

Nuk mendoj se antarësimi i Shqipërisë në OBI ka qenë një angazhim substancial. Më së shumti besoj se do të ketë qenë një lëvizje me prapavijë interesash pragmatiste. Por në çastin kur ky angazhim është kanalizuar organizativisht e politikisht, atëherë krijohet hapësirë për çfardo lloj leximi apo interpretimi: për anësi të shtetit ndaj një feje të caktuar; për disponime fetare në sjelljen shtetërore; për tjetërsim të përkatësisë gjeografike, historike, qytetërimore e kulturore të kombit shqiptar, etj.

Statusi fetar i shqiptarëve nuk është çështje tapie, sikurse mund të jenë tapitë e tokave. Se çfarë përbën feja e besimet fetare për shqiptarët, çfarë përkatësie fetare kanë shqiptarët, e të tjera – këtë e vërtetojnë të gjitha studimet e kërkimet, si dhe jeta sociale e shqiptarëve e çdo kohe e epoke. Mjafton të përmendim faktin ndoshta unik se shqiptarët emigrantë në këto dy dekadat e fundit (të cilët përbëjnë afro një të tretën e popullsisë së vendit), në rastin më të zakonshëm identifikohen krejt natyrshëm si qytetarë, si shqiptarë e si europianë, dhe, në rastin më të pazakonshëm, aplikojnë vetëm besimet fetare të vendeve perëndimore ku kanë emigruar e integru kështu, krejt natyrshëm në besimin e hershëm të të parëve të tyre.

Shumëkush në Ballkan e, fatkeqësisht, edhe më gjerë, do të donte që kombi apo shteti shqiptar të identifikohej si një komb apo shtet Mysliman, mbase për ta përdorur këtë kartë si mbulesë të disponimeve të tjera ekstremiste, ultra të djathta, etj. Nga çka verejmë, shumëkush, për mungesë informacioni, për paragjykim apo për shkaqe akoma më të thella, duket se dëshiron ta rendisë edhe Shqipërinë si vend mysliman, duke e sjellë Europën e shekullit të ’17-të në shekullin e ’21-të.

Asnjë vend tjetër Ballkanik nuk është deklaruar antar i Organizatës së Bashkëpunimit Islamik. Turqia ka arsyet e veta gjeopolitike, gjeografike e historike të përzgjedhë të jetë antare e kësaj Organizate. Bosnjë-Herzegovina prej dy dekadash aplikon vetëm statusin vendit vëzhgues në këtë Organizatë. Për arësyet e tyre edhe vende si Republika e Afrikës Qëndrore, Mbretëria e Tailandës, Federata Ruse dhe Rpublika e panjohur zyrtarisht e Qipros së Veriut aplikojnë status vëzhguesi në këtë Organizatë. Republika e Maqedonisë e ka një komunitet turk e një të tretën e popullsisë së vendit me popullsi shqiptare të shpallur në besimin mysliman, por nuk ka zhvilluar ndërmarrje të tilla të çorientuara. Do të ishte kundër procesit që hapa të tilla të ndërmerrte Republika e Kosovës.

Atëherë, në respekt të statusit të vërtetë kushtetues, politik, kulturor, qytetërimor e fetar të Shqipërisë, në respekt të vetë fesë Islame, ashtu sikurse në respekt të çdo besimi tjetër fetar, Qeveria e Republikës së Shqipërisë i ka të gjitha arësyet dhe detyrimin të tërhiqet nga statusi i anëtarit të Organizatës së Bashkëpunimit Islamik, duke ruajtur, për etikë dhe interes, statusin e vëzhguesit në këtë Organizatë.