Kosova kërkon respektimin e marrëveshjeve nga Serbia dhe mbylljen e UNMIK-ut në Kosovë/
Nga BEQIR SINA, New York/
OKB 29 gusht – Mbledhja e radhës e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, në të cilën u shpalosë si rëndomtë raporti tremujor i sekretarit të përgjithshëm Ban Ki-Mun, u mbajtë me të njëjtën preformancë, më 29 të gusht ( pra dje e premete). Veçse me një ndryshim nga heret e fundit sepse kësaj rradhe debati u përfaqësua në nivel ministror – delegacioni kosovar kryesohej nga Ministri i Jashtëm, Enver Hoxhaj, ndërsa ai serb nga Ivica Daçiq.
Sekretari i Përgjithshëm Ban Ki – Mun në bazë të raportit më i fundit ka kërkuar nga autoritetet e Kosovës dhe të BE-së për të siguruar se një gjykatë e veçantë të vendoset jo më vonë se fillimi i vitit të ardhshëm.
Ai duke e bazuar tek raporti i prokurorit amerikan Vilijamson, të datës 29 korrik, ka thënë se “vendimtare jo vetëm për të respektuar parimet bazë të drejtësisë ndërkombëtare, por edhe për luftën kundër mosndëshkimit dhe për të siguruar që autorët e krimit janë përgjegjës për veprimet e tyre, është krijimi sa më shpejt i kësaj gjykate.”
Ban, në një raportin tremujor për periudhën 16 prill – 15 korrik, përshëndeti formimin e qeverisë së re të Serbisë me kryeministrin Aleksandër Vuçiç në krye, duke shtuar se ajo demonstroi angazhimin për të vazhduar dialogun me Prishtinën, të ndërmjetësuar nga BE-ja, si dhe zbatimin e plotë të Traktatit të Brukselit.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së u bëri thirrje të dy palët për të vazhduar përmbushjen sa më parë të jetë e mundur, pas një pauzë, që zgjedhjet në Kosovë përfunduan – procesin e formimit të një kabineti të ri në Prishtinë.
Kurse, dje dërguari i Kombeve të Bashkuara për Kosovën tha se ndërsa janë bërë përparime të mëdha që nga viti i kaluar në drejtim të normalizimit të marrëdhënieve mes Beogradit dhe Prishtinës, vigjilenca e afërt mbetet thelbësore për të ruajtur arritjet dhe për të vazhduar dialogun.
Duke informuar Këshillin e Sigurimit në raportin e fundit i dërguari i Special i Sekretarit të Përgjithshëm, i Ban Ki-moon-it në Kosovë, dhe Shef i Misionit të Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), Farid Zarif, ka shprehur shqetësim në lidhje me zhvillimet e fundit në kufirin Kosovë – Serbi.
“Incidentet, tha zoti Zarif, të cilat kan ndodhur për gjatë 36 orëve të fundit në kufirin Kosovë – Serbi, ka rezultuar me tre viktima, duke përfshirë një polic serb. Informacionet, paraprake theksoi ai tregojnë se personat e armatosur të përfshirë në prerjen ilegale e pyejeve – kan pasur gjasat e përgjegjësis për këto incidente simbas tij. Ai bëri thirrje për kujdes më të madh që këto incidente që të mos merren për të u dhënë hapësirë spekulimeve, dhe, lidhur ato me motive politike, në mënyrë që autoritetet mund të bëjnë punën e tyre, për të sjellë autorët para drejtësisë.
Duke lavdëruar zgjedhjet e 8 qershorit, të cilat u kryen në një “mënyrë paqësore dhe të mirë-organizuar,” zoti Zarif, pranoi rolin konstruktiv të Beogradit, dhe të Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) dhe Bashkimi Evropian (BE) në lehtësimin e organizimit të sondazheve dhe rritjen e transparencës e tyre, në zgjedhjet e përgjithshme. Në të njëjtën mënyrë, ai u bëri thirrje udhëheqësve politikë, për të nisur me shpejtësi punën në formimin e qeverisë së ardhshme të Kosovës .Gjykata Kushtetuese, tha ai ka vendosur si jokushtetuese zgjedhjen e Kryetarit të Kuvendit, duke i kërkuar Kuvendit, për të zgjedhur dikë në përputhje me Rregulloren e Punës” u shpreh Zarif.
Më tej ai shoti se “Duke i shkuar përpara dhe me shpejtësi këtij vendimi, ne mendojmë se ai do të shërbejë më mirë interesit të popullit të Kosovës, dhe do të jetë manifestim i mëtejshëm i proceseve politike, duke treguar maturin e duhur,” tha zoti Zarif. Për më tepër, aktet e mungesës së ligjit dhe të dhunës, të kryera gjatë një demonstrate më 22 qershor në Mitrovicë e Jugut, theksoi ai tregojnë luhatshmërinë në ndarjen veri-jug në rajonin e Mitrovicës. Në këtë aspekt, zoti Zarif u kërkoi paleve të adresuara të zgjidhin çështjet me dialog të respektueshëm.
Ai tha se ishte i kënaqur sespse të martën në Gjykatën Themelore në Mitrovicë, ka filluar gjyqin ndaj pesë serbëve të Kosovës, të akuzuar ata për krime të luftës dhe vrasje. Përveç kësaj, kryeprokurori i Task Forcës për Hetime Speciale, tha Zarif, ka lëshuar një astatement më 29 korrik për të pagjeturit, që paraqet një tjetër “moment historik në forcimin e sundimit të ligjit dhe duke shëruar plagët e pasluftës.”
Raporti më i fundit, i Sekretarit të Përgjithshëm Ban Ki – Mun, tha zoti Zarif , gjithashtu – tregon se si :”Ndërthurja e krizave të vazhdueshme në të gjithë botën – ka pasur efektet e saj edhe në Kosovë për të trajtuar tendencat e ekstremizmit të dhunshëm dhe për të parandaluar pjesëmarrjen e disa kosovarëve në konfliktet në Siri dhe Irak.
Ndërkohë, që mbrojtja e trashëgimisë kulturore dhe fetare në Kosovë, simbas tij duhet të jetë e vendosur dhe efektive për të siguruar që vendet të tilla nuk janë të shkatërruara, vuri në dukje i dërguari i Sekretarit të Përgjithshëm, Përfaqësuesi Special i Ban Ki-moon-it në Kosovë, dhe Shef i Misionit të Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), Farid Zarif,.
Zoti Zarif si konkluzion ka thënë se është vrejtur gjatë kësaj periudhe në Kosovë, ka pasë pak progres në lidhje me procesin e kthimit dhe ri-integrimit të personave të zhvendosur brenda vendit (IDP). 35 për qind më pak nga të zhvendosurit – po të kthehen në Kosovë në krahasim me vitin e kaluar. Ai gjithashtu i bëri thirrje autoriteteve në Prishtinë, për të gjetur një zgjidhje afatgjata për 50 serbë të Kosovës.
Duke u përfshirë në debat ministri i jashtëm serbë Ivica Daçiç tha se “Ne jemi të bindur se të gjitha vendet do të respektojnë të drejtën ndërkombëtare ”
Ai më pasë ka përmendur Deklaratën e Kryeprokurorit (ekipit i posaçëm për hetim) Klint Uilliamson dhe kërkojë krijimin e gjykatës së veçantë, sepse simbas tij ajo do të jetë e vetmja gjë që mund të sjellë drejtësi dhe paqe për një numër të madh të viktimave dhe familjeve të tyre.
Ai i bëri thirrje nga faktorëve kryesorë në komunitetin ndërkombëtar për të bërë çdo gjë që është e nevojshme për të bërë që Gjykata e posaçme të themelohet në fillim të vitit të ardhshëm dhe paralajmëroi se kjo nuk duhet të ndodhë.
Daçiç tha se Serbia është e vendosur në mënyrë të konsekuente për të vazhduar një dialog konstruktiv me Prishtinën në të gjitha nivelet, dhe për të realizuar marrëveshjet e arritura deri më tani, si dhe ka vlersuar rolin e BE-së për të lehtësuar këtë dialog.
Serbia ka përmbushur me ndërgjegje detyrimet e saj deri më sot, të cilat nuk mund të thuhet për anën e Prishtinës, tha Daçiç, duke shtuar se Beogradi dhe Prishtina pritet që në proceset e ardhshme fund-zgjedhore, kan për të lejuar formimin e JCC.
Daçiç paralajmëron për ekzistencën e një boshllëku të dukshëm midis standardeve ndërkombëtare dhe kornizës ligjore dhe të gjendjes në terren, e cila është karakterizuar nga incidentet ndëretnike, çështjet e pazgjidhura të pronësisë, qasje të kufizuar në shërbime publike për pjesëtarët e komuniteteve jo-shqiptare, si dhe besimin e tyre në funksionimin e institucioneve.
Hoxhaj kërkon në OKB respektimin e marrëveshjeve nga Serbia
Më tej në fjalën e tij, Hoxhaj ka përmendur rastin e varrezës masive në Rashkë të Serbisë dhe nevojën për t’u identifikuar sa më shpejt civilët shqiptarë të zhdukur që nga viti 1999.
Ministri i Jashtëm i Kosovës, Enver Hoxhaj, në fjalën e tij në seancën e Këshillit të Sigurimit të OKB-së për Kosovën ka kërkuar nga Serbia që t’i respektoj marrëveshjet e arritura deri më tani dhe të mos inkurajoj destabilizimin e situatës në veri të vendit, duke përmendur rastin e EULEX-it.
“Qeveria e Kosovës ashpër dënon gjithë presionin e mundshëm ndaj personelit të EULEX-it, specifikisht kur është fjala tek arrestimi i kriminelëve të mundshëm që veprojnë në komunat veriore. Përtej kësaj, ne ndajmë shqetësimin serioz se autoritetet e Serbisë nuk janë përpjekur të implementojnë marrëveshjet tjera të arritura në këtë dialog. Gjatë këtij viti, Gjykata Kushtetuese e Serbisë ka revokuar Marrëveshjen mbi Kadastrat dhe atë për njohjen e dyanshme të diplomave universitare”, ka thënë Hoxhaj.
Më tej në fjalën e tij, Hoxhaj ka përmendur rastin e varrezës masive në Rashkë të Serbisë dhe nevojën për t’u identifikuar sa më shpejt civilët shqiptarë të zhdukur që nga viti 1999. “Deri sa po flas para jush, në qytetin e Rashkës në Serbi është zbuluar një varr masiv me rreth 350 trupa të civilëve shqiptarë të Kosovës të vrarë gjatë luftës në Kosovë. Ky nuk është varri i vetëm masiv i civilëve të vrarë gjatë luftës në Kosovë dhe i zbuluar në Serbi”, ka thënë Hoxhaj, duke përmendur edhe rastin e peticionit për dhunën seksuale të femrave të ushtruar gjatë luftës në Kosovë, që nuk është trajtuar asnjëherë dhe që do t’i adresohet Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së për të kërkuar nga kjo Organizatë të ndërmarrë të gjithë hapat e nevojshëm dhe të sjell drejtësinë në vend.
Si të arritura, ministri Hoxhaj ka përmendur organizimin e suksesshëm dhe me standarde demokratike të zgjedhjeve të përgjithshme të 8 qershorit duke siguruar edhe pjesëmarrjen e serbëve të Kosovës për të parën herë në të gjithë territorin e Kosovës, përfshirë edhe komunat e banuara me serbë në veri të vendit. “Aktualisht Kosova është në fazën e saj të konsolidimit të Parlamentit të ri. Në proces të konsolidimit të institucioneve të reja, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka qenë institucioni kryesor i cili siguroi fondamentin demokratik dhe kushtetues për të themeluar institucionet legjislative dhe ekzekutive të Kosovës. Në këtë frymë, Kosova së shpejti do të ketë qeverinë e saj të re si dhe përbërja e qeverisë do të jetë gjithëpërfshirëse, shumetnike dhe e përkushtuar të vazhdoj reformat”, ka thënë Hoxhaj.
Sipas tij, më 25 korrik të këtij viti, Kosova suksesshëm ka parafuar Marrëveshjen për Stabilizim Asociim (MSA) me Bashkimin Evropian. “MSA do të jetë marrëveshja e parë kontraktuale mes Kosovës dhe BE-së dhe do të sigurojë një kornizë të qartë të reformave dhe angazhimit politik me BE-në në procesin integrues të saj. Përtej përfitimeve politike, MSA-ja do të hap tregun e Kosovës për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, do të gjenerojë vende të reja të punës dhe zhvillim ekonomik. Kosova në rrugën e saj drejt anëtarësimit në BE, do të vazhdoj të dëshmoj përgjegjësi të lartë politike dhe institucionale”, ka deklaruar Hoxhaj.
Paralelisht me konsolidimin e institucioneve të brendshme, sipas Hoxhajt, Kosova ka shënuar progres në forcimin e pozicionit të saj ndërkombëtar. “Gjatë dy muajve të fundit, Republika Togoleze dhe Ishujt Solomon kanë njohur pavarësinë dhe sovranitetin e Kosovës. Gjatë qershorit, Kosova po ashtu është anëtarësuar në tri organizata, SEECP, Komisionin e Venedikut të Këshillit të Evropës dhe MARRI”, ka thënë Hoxhaj.
Në fund të fjalimit të tij, kryediplomati kosovar ka ngritur nevojën e mbylljes së prezencës së UNMIK-ut në Kosovë për shkak të rritjes së rëndësisë kritike të BE-së dhe ndryshimit të rrethanave. “Derisa BE po merr rol më të madh në rajon, është e rëndësisë kritike që ky Këshill të konsideroj mbylljen e prezencës së UNMIK-ut në Kosovë, derisa kjo do të ishte në kohë të duhur, kostefektive dhe në përputhje me përkushtimin e OKB-së për të fuqizuar pronësinë lokale dhe strategjitë dalëse të suksesshme. Ne në mënyrë të përgjegjshme i rekomandojmë këtij Këshilli të rikonfiguroj praninë e UNMIK-ut nga misioni aktual në një mision të Zyrës Politike në Kosovë, e cila do të kishte një rol të ri mbështetës në forcimin e institucioneve të brendshme për më shumë përgjegjësi në angazhimin e Kosovës në bashkësinë ndërkombëtare”, ka thënë Hoxhaj