Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Shqiponjat e vogla, shtojzavallet e Kulturës shqiptare në Ontario, Kanada

by

Nga Marjana BULKU/

Viti 2011, nuancat e formimit akademik të drejtuesit Ramazan Kellezi miqësitë mes fëmijëve të emigrantëve prej trevave të ndryshme, gjuha shqipe, ruajtja dhe përcimi i traditës…një tërësi faktesh që të cojnë tek ai grupim mjaft i njohur në Kanada por edhe më gjerë emërtuar si “Shqiponjat e Vogla” të Ontarios janë identiteti ynë etnografik-kulturor ku tingujt, ritmet dhe kostumet shkrihen natyrshëm duke i dhënë një përmasë patriotike të gjitha mjediseve kanadeze ku mblidhen shqiptarë. Ishin falenderimet e profesor Kristian Bukuroshit që më kthyen përsëri në ato evente ku mjafton prezenca e ”Shqiponjave te vogla” dhe festa ndizet natyrshëm sepse vitaliteti fëminor është nxitësi dhe frymëzuesi i cdo ndjesie të bukur.Janë veprimtaritë e shumta ku Shqiponjat e vogla performojnë, kronikat ekselente të Pasyrës shqiptare të Ilir Lenës, promocionet e pareshtura të hitit komunitar shqiptaro-kanadez Ruki Kondaj që ndofta bëjnë që fjala ime të duket e tepërt dhe dyshoj nëse mundet ta përcjellë si duhet atë realizëm pse jo, edhe magjik. Por unë nuk mund të jem indiferente ndaj efekteve që shkakton prezenca fizike e tyre në mjediset ku ato performojnë.Si unë edhe shumë të tjerë ku natyrisht të parët janë prindërit e këtyre artistëve që mjeshtri Këllezi nuk resht duke i falenderuar , janë pikërisht ata që me kohën e tyre dhe të fëmijëve të tyre i  investojnë kaq shumë  kulturës tonë .

Për ti përshkruar Shqiponjate vogla do duhen ngjyra kostumesh, thurje mjeshtërish artizanë, tinguj të lashtë vallesh e ritme koreografësh. Por unë do ti quaj thjesht shtojzavalle që duket sikur vijnë nga e shkuara jonë plot larmi e mister dhe sjellin aq shumë gëzim, kureshtje dhe elementet e festës që e ndryshon ritmikisht atmosferën dhe fton në kërcim gjithkënd bujarisht .Ato do të mbeten Shqiponjat e vogla edhe pse shumë prej tyre tashmë studjojnë e do të studjojnë kolegjeve me emër e nesër do të jenë profesionistë të fushave që ofron ky vend i madh, pa i harruar kurrë ritmet e valles dinamike shqiptare.Po vazhdoj ti konsideroj zana që me hapat e tyre plot ritëm mbrojnë atë histori që fliste edhe përmes valleve tona sa lirike aq edhe epike. Prezenca e Lili Cingut e bën edhe më historik vallëzimin e Shqiponjave të vogla që nuk u mungojnë festave ,ngjarjeve, duke u bërë kështu pjesë e një historiku që fillon në vitin 2011 kohë kur Koreografi Ramazan Këllezi mori përsipër krijimin e grupit, pregatitjen e tij dhe prezantimin e valles shqiptare në mjediset shqiptaro-kanadeze duke e cuar atë përtej kohës, gjeografisë, mu në gjirin e gëzimit dhe miqësisë.Vallja ky mit i lashtë sa vetë njerëzimi që transmeton emocionet më të bukura të tij simbol i festës dhe gëzimit familjar, bashkëudhëton pa u ndarë me të bukurën në cdo ngjyrë veshje, në cdo tingull muzike, në cdo ritëm hapash aq sa ndjehesh e përfshirë kur e ke pranë po aq emocion përjeton kur ia percepton madhështinë që as koha nuk e vjetërsoi kurrë, përkundrazi. Shqiponjat e vogla e mbajnë gjallë gëzimin, festën, vallen shqiptare dhe pasionin. Ato janë vlerë e produksioneve që lind pas punës dhe përkushtimit. Është një mënyrë argëtuese për tju mësuar fëmijëve që rriten larg Shqipërisë traditën tonë muzikore koreografike dhe etnografike ku jo pak vend zë gjeografia e kostumeve tona dhe historia. Është një tjetër produkt i atij mozaiku pafund me të cilin Bashkësia Shqiptaro Kanadeze identifikon vlera, akumulon vlera, ia ve në dispozicion mjediseve shqiptare dhe më gjërë duke i shumfishuar dhe trashëguar brezave që do pasojnë. Është shërbimi më i mirë që mund ti bëhet kombit, është investim kulturor që na bën të ndjehemi bashkë edhe pse distanca jo vetëm gjeografike na ndajnë. Shqiponjat e vogla, ju zana që me artin tuaj jocudibërës por real, gjallëroni e zbukuroni festat, e mbroni në mënyrën më paqësore, pa debate e kundërshti kulturën shqiptare kudo ku shkelin hapat tuaja të strukturuara mjeshtërisht nga njerëzit e pasionit që nuk njeh moshë.

Ditë historike të Kulturës Shqiptare në Ontario

by

Nga Marjana BULKU/

Është një ditë e zakonshme pune në selinë e legjislativit kanadez, por për shqiptarët, jo vetëm të Kanadasë besoj se një ditë si kjo do të lerë gjurmë historike. Jo pse është veshur me ngjyra kuq e zi, as pse kostumet tona kombëtare perfomojnë mes tingujsh apo edhe heshtur, jo vetëm pse dhjetra shqiptarë janë ulur në mes të tempullit ku demokracitë rriten maturisht,,,por sepse sot flet SHQIP tradita përmes ligjit që e mbron, kohës që nuk e zvetënon dhe rrënjëve të hershme që e risollën të gjallë, të larmishme trashëgimninë tonë kulturore, vlerën që jeton më gjatë se ne m’u në zemër të qytetërimit perëndimor: Kanada.

Shkëlqimi i kësaj dite i ka rrënjët tek ato dhjetra e dhjetra përpjekje që Bashkësia Shqiptaro-Kanadeze ka ndërmarë që prej tre vitesh duke bashkëpunuar ngushtë me komunitetin shqiptar që jeton në Kanada, i vjetër dhe i ri, me institucionet shtetërore që kanë mundësi ti mbështesin këto lloj pasurish kulturore me ligj, për ti njohur, mbrojtur dhe trashëguar. Janë përpjekjet e Zonjës Ruki Kondaj, Presidente nderi e Bashkësisë shqiptaro-kanadeze, bashkëpunëtorëve te saj të palodhur, si dhe vullnetit dhe gadishmërisë së Znj. Laura Albanese, propozuese e ligjit që e shpalli muajin nëntor, muaj të trashëgimnisë sonë kulturore në Kanada. Ajo bëri një prezantim të historisë shqiptare, valëve të emigracionit ku me tone prekëse theksoi dy protagonistët e krenarisë dhe historisë shqiptare; Gjergj Kastriot Skënderbeun dhe Nënë Terezën. Fjala e saj pushtoi sallën, ku nuk munguan duartrokitjet e përfaqsuesve parlamentarë, madje po aq historike do të mbeten edhe fjalët e hirësisë së tij, zotit Brad Duguid i cili përsëriti në ”You adopted me” pasi ndjehej i mrekulluar nga historia e vyrtytëshme dhe festat e shqiptarëve të Kanadasë aq sa dëshirën të festojë me ta nuk e fsheh aspak.

Është ngjarja që ndoshta na bën të mendojme thellësisht se sa i vlefshëm është identifikimi i komuniteteve etnike përmes kulturës,,,është vlera që na bashkon, është dëshmia që na qartëson origjinën kur fëmijët tanë në emigracion mund të harrojnë edhe shqipen si gjuhë…është e shkuara jonë që rron në të ardhmen që po jeton jasht Shqipërisë kaq e sigurt…është kujdesi që përkëdhel këto pasuri shekullore që janë rrënjët tona, është pasuria jonë që pasuron edhe komunitete kaq të zhvilluara që nuk reshtin së falenderuari për kërë bashkëjetesë.

Ky akt përligj natyrshëm buzëqeshjen krenare të Ruki Kondajt, shqiptarizmën që nuk shuhet të Laura Albanese, gjallërinë e mjeshtrit Ramazan Këllezi që energjitë artistike duket se ia ka përtërirë akoma më shumë Kanadaja e largët, fjalën e matur dhe të mencur të Profesorit Kristian Bukuroshi i cili ka mposhtur moshën dhe i ndjek me vlerësime maksimale ditët e ngjarjeve të tilla që bëjnë histori, lotët e Ilir Lenës që edhe pse pronar i ekranit, emocionet nuk i shmang dot teksa flet për këtë ditë që Kanadaja ua dhuron këtyre shqiptarëve të mirë, e ku natyrisht konkluzionet e mencura te zotit Iliaz Loku te ndihmojne ne ndertimin e opinioneve objektive rreth kesaj shqerie tashme 25 vjecare. Unë pata rastin që të flas me disa prej tyre, ish kryetarë, anëtarë të këshillit të nderit të Bashkësisë shqiptaro-kanadeze ku nuk mungonte as kryetari që e ka drejtuar i pari këtë bashkësi, zoti Murat Hashani.

Këtu sot, me të drejtë gjithkush ndjehet pjesëtar i kësaj Bashkësie, madje edhe unë,,,teksa shoh familjet e hershme që emigruan në Kanada,intelektualët që emigruan më vonë dhe këtu arritën të bëjnë sukses, Lili Cingun që mjellmezon duke vallëzuar duke sfiduar edhe vitet,,, thellësisht i jam mirënjohëse në heshtje strateges Kondaj dhe të gjithë atyre që pranojnë modestisht se falë saj gjërat ndodhin.   Këtu gjithcka është pasuri kombëtare, Tringa Rexhepi që këndon, Ana Gorja që ka mberritur Hollivudin dhe është aq modestisht e bukur, torta muzeale ku mjeshtërisht janë mbivendosur aq bukur pasuritë tona aq sa të vjen keq ta presësh, artistët që interpretojnë,,,thënë thjesht është një mjedis klasik, patriotik dhe modern ku anglishtja dhe shqipja vallëzojnë bukur.

Është si një familje e madhe e bukur, është një copë Shqipërie vitale që jeton në Kanadanë e largët, është një ditë që rishkruan historinë tonë nga fjala brilante dhe sigurisht historike e katër parlamentarëve që herë pas here përsërisin shqip “jam krenar që jam shqiptar” kaq shumë është rrënjosur Shqipëria që ju rrëfeu për besën, nanë Terezën, Skënderbeun nëpërmjet Bashkësisë shqiptaro-kanadeze dhe televizionit Pasqyra Shqiptare. Është historia jonë që na bashkon përmes të vërtetave të bukura, përmes trashëgimnisë, asaj vlere që na bashkon dhe na përjetëson ndër shekuj.