Në 70 vjetorin e permbytjes së Shqipnisë…/
Nga Fritz RADOVANI/
Ne Foto: 1944 Buna shkapercen kufinjt’ e vet…/
Ishte viti 1944… Vjeshtë. Ishim në Dajç të Bregut Bunës tek daja im, Don Kolec Prennushi, që sherbente prift n’ atë fshat prej të cilit, ruej edhe sot kujtime të bukra. …Binte shi pa pushue n’ atë vjeshtë, që edhe pse ishe i vogel atëherë, vetem 4 vjeç, kam kujtime të pashlyeshme. Buna kishte shkapercye çdo kufi…Ajo kishte perbytë të gjitha fshatrat tue fillue nga Ura e Bunës, e deri në daljen në det. Damet nuk llogariteshin.
Kam pasë rasen me lexue perpjekjen e Mark Kakarriqit, per me i shpetue të gjitha ato zona nga permbytja, tue kanalizue lumin Buna, me një shoqni angleze menjëherë mbas shpalljes së Pavarsisë, po shumë tregtarë dhe antarë të Bashkisë së Shkodres, nuk u pajtuen me mendimin e Markut, se “po na sjellë kaurrin, me ‘ata’ që do të drejtonin ata punime per kanalizim…”. Sa vështirë asht me besue çka shkatrron fanatizmi…
Uji kishte ardhë deri afer çelës së vjeter, dhe vetem oborri i Kishës dukej si stom, mbasi të gjitha rrugët perrreth asnjena nuk shiheshin nga permbytja. Shtëpijave afer të Lac Gjushit dhe Harapëve, uji u kishte shkue nder shkallat e hymjes. Ishte edhe ftohët. Shenjat e motit që njihen nga fshatarët tregonin se shiu do të vazhdojë. Zot bane mirë!
Të nesermen me 29 nandor, ishte permbytë edhe gardhi rrethues në kufi me një rrugë që na lidhte me shtëpinë e Lacës, me të cilin daja, kishte miqësi të madhe…
Laca i kishte tregue dajës, se pritej ardhja e disa vetëve tek Kisha, që partizanët i kanë kapë në një barkë tue lundrue në drejtim të detit per me ikë në Itali. Dhe vertetë, aty nga ora 11 para dreke, zbriten me lundra rreth 200 vetë në oborrin e Kishës, ishin të çarmatosun dhe të lidhun me litarë, të lagun per palcë, dhe me nga një strajcë në dorë…
Ishin fëtyra të panjohuna…thohej se ishin ballista e “tradhëtarë” që donin me ikë. Disa partizanë i trokitën derës së çelës, hyne në dhomen ku ishte daja, biseduen me té, dhe dolën me vazhdue me ruejtë grumbullin e të kapunëve në ikje. Mbas pak erdhën prap partizanët me tre a kater vetë prej tyne, dhe daja u dha dy sheke djathë dhe bukë, ndersa, gjyshja filloi me gatue bukë tjera per ta. Né fëmijëve na kishte kapë një frikë që nuk dinim ku me hy… Kishim harrue edhe me luejtë me lojnat tona!
Këta ishin ata “partixhanët”, me emnin e të cilëve na friksonte gjyshja, kur donte me vue qetsinë e rregullin nder mbramje kur né fëmijët shkonim me fjetë…
Nga dritaria e kuzhinës, që ishte mbas çelës, po shikonim né fëmija dy vetë prej “tradhëtarëve”, që rane në ujë dhe vazhduen me notue mbas mollarëve të sanës, kur dy nga partizanët vazhdonin me i ruejtë derisa ata dy, të kryenin nevojët personale… Filloi pushka, dhe alarmi i “zjarrit” mbuloi fshatin me virrma e krizma mitralozësh…
Ikën…ikën dy “tradhëtarë”… Zjarr! Kontrolloni ku janë futur! Ndigjohej gjithkah.
Pushkë e mitraloza me virrmat e egersinave “na sollën çlirimin atë ditë nandori”!
Një grup partizanësh bash si egersinat, shperthyen deren e qelës me armë në dorë dhe filluen me kontrollue qelen deri nder hatlla… Një grup tjeter moren dajen dhe ikën me kontrollue Kishen, mos u kanë hy aty… Gjyshja, u trondit aq fort sa gati na dukej se po humbte edhe frymëmarrjen nga frika, se, “mos ia moren djalin me e pushkatue”!..
Nuk ishte asgja e papritun nga bishat e maleve me “yllin e kuq” në ballë!
***
Asht kenë një shprehje që perdorej nga Populli Shqiptar: “Na ruej Zot prej ujit, zjarrit e zabitit…” Data 29 Nandori 1944, na i solli mbrenda një dite “permbytjet, zjarret dhe zabitët partizanë” që me tradhëti të pashoqe të organeve të sigurimit të shtetit, nuk na u hoqen per 47 vjetë! Ishin pikërisht ata tradhëtarë, që nen drejtimin e Enver Hoxhës, i sherbyen me armë në dorë pushtuesëve jugosllavë, grekë, rus, kinezë dhe të gjithë atyne që dishronin humbjen e Hartës së Shqipnisë në Ballkan, permbytjen e Popullit Shqiptar nen zgjedhen sllave, zharitjen e Atdhetarëve tanë, dhe me zabitet ma të poshter që ka njoh Historia ynë, zhdukën, vranë dhe varrosen pavarre mbi 50.000 Shqiptarë në hetuesi, burgje, kampe shfarosje e perqendrimi, në male, fusha dhe brigje lumejsh…
Viti 1944 asht viti i pushtimit sllav, viti i shpronsimeve, plaçkitjeve, vrasjeve, interrnimeve, …Dhe me plot gojë robninë e Titos dhe të Stalinit, Enver Hoxha me të gjithë pasuesit e tij tradhëtarë e vrasës e quejtën “çlirim”…
Mekenëse, sot në këte 70 vjetor të mnershem të Popullit Shqiptar, jemi edhe po vazhdojmë me kenë edhe “antar” të “Konferencës Islamike”…një dëshirë e vjeter e bash atyne terroristëve Enver Hoxha e Ramiz Alia me pasuesit e tyne “vllezër gjaku me turq”, po ua uroj këte vit të 70 vjetorit me vargjet e At Gjergj Fishtës, kushtue “Gjaksorëve”:
“Atje nen vapë t’ Saharës,
Nder luaj e pardha jeten
Mizuer, kush don me e shkimun
Në gjak t’ vllazenve etjen,
Atjé, pa kenë vajtue,
Mbaroftë i namët per lak…*”
Shpjegim: *Mbaroftë i namët per lak – mallkim: Gjaksit i ardhët vdekja e tmershme në shkretinë i vetem dhe pa njeri pranë…
Melbourne, Janar 2014.