Nga David L. Phillips*

Udhëheqësit gjykohen nga performanca, planet dhe karakteri i tyre. Ky artikull jep një analizë të zhvillimeve politike dhe ekonomike, bazuar në eksperiencën time të punës mbi çështjet e Shqipërisë për më shumë se 20 vjet. Ai vlerëson cilësinë e udhëheqjes aktuale të Shqipërisë, duke u bazuar mbi përshtypjet e mia mbi Dr. Sali Berishën, kryetar i Partisë Demokratike, të cilin e kam takuar për herë të parë në vitin 1991. Gjatë shkrimit të këtij artikulli jam përpjekur të bëj një hap mbrapa dhe të shoh të gjithë pamjen, duke dhënë kontekst historik për sfidat aktuale të Shqipërisë.

Performanca

Dr. Berisha mori pjesë në lëvizjen demokratike që rrëzoi Ramiz Alinë, duke i dhënë fund njërës prej diktaturave më të këqija të botës. Ai ndihmoi në çlirimin e shqiptarëve nga frika që paralizoi shoqërinë gjatë regjimit paranojak dhe tiranik të Enver Hoxhës. Rrëzimi i komunizmit ishte një ngjarje-eveniment. Megjithatë, trashëgimia e Hoxhës, e një shteti të mbështetur në terror, ka qenë një proces i cili kërkonte transformimin e shoqërisë shqiptare. Dr. Berisha ka qenë një agjent ndryshimi për më shumë se dy dekada. Ai dhe shqiptarët festuan 20 vjet liri dhe demokraci më 22 Mars 2013.

Dikur e izoluar nga Perëndimi, Shqipëria është integruar në institucionet euro-atlantike. Në prill të vitit 2009 Shqipëria u bë anëtare e NATO-s. Ishte një rast historik, i cili ishte kulminacioni i përpjekjeve të mëdha gjatë shumë viteve. Reformat në sektorët e mbrojtjes dhe sigurisë, si dhe reforma institucionale dhe demokratike ishin të nevojshme për Shqipërinë që t’i bashkohej Aleancës.

Shqipëria, gjithashtu, po lëviz drejt anëtarësisë në BE. Komisioni Europian rekomandoi një plan me 12 hapa atëherë, duke vlerësuar progresin e Shqipërisë, Komisioni rekomandoi statusin e vendit kandidat për BE për Shqipërinë në tetor të vitit 2012.

Kandidatura nuk do të kishte ndodhur nëse Dr. Berisha nuk do të kishte qenë i gatshëm për të punuar me opozitën. Duke treguar fleksibilitet dhe kompromis, ai bëri marrëveshje me Edi Ramën dhe Partinë Socialiste për ndryshime kushtetuese. Partia Demokratike bëri gjithashtu koalicion me Lëvizjen Socialiste për Integrim.

Rritja ekonomike dhe investimet e huaja direkte kanë vazhduar pavarësisht krizës ekonomike globale. Për katër vite rresht rritja e GDP të Shqipërisë ishte më e madhe se e çdo vendi tjetër në Europë. Është ndërtuar infrastruktura, duke përfshirë ndërtimin e tunelit të Kërrabës dhe qindra kilometra rrugë të reja. Standardet e jetesës po rriten. Shërbimet sociale janë zgjeruar me ndërtimin e 1300 shkollave të reja. Me siguri, duhet të bëhet më shumë për të luftuar korrupsionin dhe nepotizmin.

Shqipëria festoi 100 vite pavarësi më 28 Nëntor 2012. Njëqindvjetori u ndoq nga shumë qytetarë dhe liderë botërorë. Shqipëria ka fituar influencë të rëndësishme në rajon. Për shembull, ka qenë shumë e rëndësishme për administrimin e rrugës së Kosovës drejt pavarësisë që kulmoi në deklaratën e koordinuar të pavarësisë në vitin 2009.

Planet/

Shqipëria ka ende punë për të bërë. Dr. Berisha është i përkushtuar për dialog politik për të zgjidhur pengesat finale për anëtarësim në BE, duke përfshirë reformat gjyqësore dhe të administratës publike, si dhe rregulla dhe procedura të rishikuara të Parlamentit.

Zgjedhjet parlamentare do të jenë një test vendimtar për funksionimin e qetë të institucioneve demokratike të vendit. Qeveria, e dedikuar për zgjedhje të lira dhe të ndershme, ka ftuar vëzhgues kombëtarë dhe ndërkombëtarë. Dr. Berisha insiston se ai do të pranojë rezultatet e zgjedhjeve, të cilat pasqyrojnë vullnetin e popullit.

Platforma e Partisë Demokratike përfshin plane për infrastrukturë shtesë. Ajo zotohet se do të investojë 16 miliardë dollarë për të krijuar 250 000 vende të reja pune në katër vitet e ardhshme. Ajo planifikon të rrisë pagat, pensionet, të reformojë tregun e punës duke transformuar përfitimet e papunësisë në stimuj për punësim. “Sigurim i detyrueshëm për kujdes mjekësor” është planifikuar për të gjithë qytetarët.

Karakteri/

E njoh Dr. Berishën prej përafërsisht 25 vjetësh. Kështu që ndihem i kualifikuar për të folur rreth karakterit të tij.

Rënia e skemave piramidale në vitin 1997 ndodhi kur ai ishte në pushtet. Por Dr. Berisha nuk iu shmang përgjegjësisë. Për më tepër, ai luftoi për të stabilizuar Shqipërinë gjatë krizës, më pas negocioi, më pas doli mënjanë, duke organizuar transferimin paqësor të pushtetit te Partia Socialiste. Ai është një nga politikanët e paktë që mësuan nga gabimi i tyre dhe u shfaq si një lider dhe qenie njerëzore më e mirë.

Kritikët e Dr. Berishës e akuzojnë atë se është më i përkushtuar ndaj pushtetit sesa ndaj shërbimit publik. Kundërshtarët thonë se ai është hakmarrës dhe se mban mëri. Burri që njoh unë e përdor pushtetin me një qëllim. Ai e do Shqipërinë dhe është i përkushtuar ndaj shqiptarëve. Ai është pajtues, siç vërtetohet nga bashkëpunimi i tij me ish-kundërshtarë, si zoti Eduard Selami dhe zoti Dashamir Shehu.

Shqipëria është në një udhëkryq historik në rrugën e saj drejt integrimit europian. Dr. Berisha, më shumë se një patriot i apasionuar, ka karakterin dhe lidershipin për të ndihmuar Shqipërinë në plotësimin e fatit të saj si një partnere e respektueshme e komunitetit ndërkombëtar.

*David Phillips është drejtor i Programit për Paqen dhe të Drejtat në Institutin e Studimit të të Drejtave të Njeriut, në Universitetin e Kolumbias – Nju-Jork. Ai është autor i librit ‘Çlirimi i Kosovës: Diplomaci shtrënguese dhe ndërhyrja e ShBA’.(Botoi Mapo.al)