Nga Murat Gecaj/
Ndoshta, ndonjë lexues mund të mos e dijë, se ku ndodhet krahina malore e Nikaj-Mërturit. Ajo është pjesë e Malësisë së Gjakovës (Tropojë) dhe kufizohet me krahinën e Dukagjinit të rrethit Shkodër. Për lashtësinë dhe traditat e saj të çmuara atdhetare, kulturore e shpirtërore etj., që janë trashëguar brez pas brezi, do të duheshin faqe të tëra. Për njohjen, ruajtjen dhe çuarjen përpara të tyre, ka disa vite që është ngritur dhe funksionon një shoqatë atdhetare, shoqërore e kulturore, me të njëjtin emër, e cila tani ka kryetar Av.Gjin Niklekaj.
Për ta pasqyruar sadopak jetën dhe veprimtaritë e kësaj Shoqate, është viti i shtatë qëkur del gazeta periodike, me titullin “Nikaj-Mërtur”. Në redaksinë e saj bëjnë pjesë disa intelektualë të njohur të krahinës, me drejtor Pashk Prekën dhe kryeredaktor Dedë Qokaj (dede.qokaj@gmail.com). Kjo gazetë përgatitet dhe botohet me përkushtim, duke përballuar edhe vështirësitë e njohura financiare.
Kësaj here, po ua tregojmë shkurtimisht përmbajtjen e numrit 7, të gazetës “Nikaj-Mërtur”…
Në faqen e parë është editoriali i shkruar nga Jak Përpali dhe që vazhdon në faqen e dytë, “Ndarja me trojet e të parëve, si endje nëpër tallze drite”. Duke folur me dhimbje, për largimin e të rinjve e të rejave nga toka amtare, ai nënvizon se rinia, “nisi shkëputjen nëpër ëndrra të mjegullta, plot shpresë dhe si nëpër një trandje, që ngjitej prej nëntoke, ajo zbriste nga qiejt e ndërfutej nëpër shpirtëra…”. Në faqen e tretë flitet për zgjedhjet e zhvilluara këtë vit, në Shoqatën “Nikaj-Mërtur”, nga doli edhe Asambleja përkatëse, me njerëzit e ngarkuar sipas të gjitha fshatrave të krahinës. Në të, bëjnë pjesë edhe dhjetë përfaqësues nga Kosova.
Faqja e katërt i kushtohet ceremonisë së organizuar për dhënien e titulli “Qytetar nderi” i Nikaj-Mërturit, gazetarit të njohur sportive, Mejdan Zhivani (pas vdekjes).
Krahina e Nikaj-Mërturit është e njohur edhe për traditat e bukura në fushën e artit e kulturës, por dhe të arsmit. Këtij qëllimi i shërben shkrimi i ing.Sokol Meshit, shoqëruar me fotografinë e Mark Mitrit, “Dinastia artistike e Paplekajve; arti dhe muzika në Nikaj-Mërtur”. Po në faqen 5 dhe që vazhdon në të 16-tën, është intervista me intelektualin e krahinës, prof. Lush Susaj, pedagog në Universitetin Bujqësor të Tiranës, përgatitur nga Dedë Qokaj. Gjithashtu, interesant është shkrimi i faqeve 12-13, me titullin “Gurra nikajmërturase dhe shpirti artistik popullor”, nga Ndoc Bushgjoka.
Në faqet gjashtë dhe shtatë të kësaj gazete bien në sy shkrimet e prof. Musa Krajës dhe Mujë Buçpapajt, që i kushtohen dy librave të autorit Frrok Vukaj, pas atij të mëparshmit, duke formuar kështu një “triptik”, për jetën arsimore të vendlindjes së tij dhe tërë Malësisë së Gjakovës, në përgjithësi.
Duke shkruar për “Historinë e dyerve të mëdha të krahinës së Nikaj-Mërturit”, autori Ylli Prebibaj ndalet në disa prej tyre dhe konkretisht jep të dhëna me interes për “Derën e Sadik Gjergjit të Palçit”, për Adem Sadikun dhe Fetë Sadik Gjolin-“Martir i Demokracisë” e Ukë Çunin.
Në faqen 14 është botuar shkrimi i arsimtarit e publicistit, nga fshati Zogaj i Tropojës, Ibrahim Hajdarmataj, kushtuar librit të prof. M.Gecaj, “Për ju, krijuese” dhe ai që pasqyron veprimtarinë për arsimtarin e poetin e paharruar Selim Aliaj, i cili u shpall “Qytetar nderi” i komunës Tropojë. Shkrimi me titullin “Burrat zemërbardhë e orëmëdhenj i tretë dheu, por koha s’i harron”, me autor Dedë Zhivanin, na jep të dhëna rreth librit “Amaneti i pashkruar” dhe veprimtarisë përuruese të tij, që i kushtohej birit të paharruar të krahinës Nikaj-Mërtur, Dedë Rrustemi (pas vdekjes).
Në faqen përmbyllëse të gazetës “Nikaj-Mërtur” janë botuar katër fotografi me ngjyra, nën titullin domethënës, “Curraj i Epërm, mrekullia e bjeshkëve”.
Duke e uruar redaksinë e gazetës “Nikaj-Mërtur” për botimin e këtij numri, shpresojmë e presim, që ai të pasohet me botime të reja, sa më cilësore dhe në përshtatje me kërkesat e lexuesve të shumtë të saj.
Tiranë, 13 tetor 2015
NUMËR FESTIV I GAZETËS “NIKAJ-MËRTUR”
Nga Murat Gecaj/
Në ditët e fundit të vitit të kaluar dhe në pragun e Vitit të Ri 2015, që sapo filloi, u shtyp e doli në qarkullim nr.12, i gazetës periodike, adhetare, shoqërore e kulturore, të krahinës Nikaj-Mërtur, në Malësisnë e Gjakovës (Tropojë). Organin e shtypit në fjalë e boton Shoqata “Nikaj-Mërtur”, me kryetar Av.Gjin Niklekaj, drejtor Pashk Preka e kryeredaktor Dedë Qokaj.
Kësaj radhe, këtë gazetë, të ilustruar dhe me 20 faqe, e ka mundësuar biri i krahinës, Kolë Hysenaj. Tërë numrat e saj janë shpërndarë falas, si për anëtarët e Shoqatës dhe lexues të tjerë të interesuar.
Duke e shfletuar këtë numër gazete, në faqen e parë është titulli, “Qeveria e sotme e Tiranës t’i japë jetë projektit gjigand për Nikaj-Mërturin”, shoqëruar me një hartë të madhe. Ndërsa në brendësi, në faqen e dytë bien në sy shkrimet, “Shoqata ‘Nikaj-Mërtur’ hapë fushatën zgjedhore” dhe “Media, arkiv i vlerave tona”(nga D.Qokaj). Më tej, tërë faqja e tretë i është kushtuar shfaqjes së organizuar, pak ditë më parë, në amfiteatrin “Blu Sky” të Shkodrës, shoqëruar edhe me disa fotografi (nga M.Gecaj). Në këtë koncert festiv, me producentë Prekë Mrishaj dhe Zamira Korançe, interpretuan jo vetëm këngëtarë e valltarë nga krahina Nikaj-Mërtur, por dhe të ftuar të tjerë, si nga Shkodra e Tirana. E veçantë ishte, se aty kënduan aq bukur edhe Dila Gecaj, e ftuar nga Nju Jorku e Lindita Gjoka, e ardhur nga Athina etj.
Në faqet vazhduese janë botuar shkrime të tillë, si “Nikaj-Mëturi në kulmimet dhe thyerjet e historisë” (nga prof. Lush Susaj), shkrimi i Nikollë Lokës për librin e dr. Mark Palnikaj, kushtuar bajraktarit të Mërturit, Tunxh Miftari. Me interes janë dhe dy shkrime të tjerë, po nga M.Palnikaj, ku flitet për prejardhjen e fiseve Nikaj e Mërtur dhe jepet mendimi që të shkruhet një historik për to. Po në fushën e historisë, është shkrimi tjetër, që ka autor L.Susaj, “Nuk ka pasur bashkëqeverisje, as bashkëfajësi shqiptare-osmane”.
Siç dihet, kjo krahinë me plot tradita dhe bukuri të rralla natyrore, shquhet dhe për numrin e madh të krijuesve të saj, si poetë e shkrimtarë, artistë e studiues etj. (Në faqen 15 janë botuar emrat e disave nga ata). Kështu, në këtë numër, gazeta i ka lënë vend, në dy faqe të saj, poezive të frymëzuara të Jak Përpalit. Ndërsa, po në dy faqe, Ylli Prebibaj ka shkruar për dëshmi e fakte, për zhvillimin e arsimit shqip, në këtë krahinë e më gjerë. Dy shkrime për zhvillimin teknik në Nikaj-Mërtur kanë autor dr.Mark Palnikaj. Ndër të tjera, ai nënvizon se, realisht, ai nisi atje pas viteve ’60-të, të shekullit të kaluar.
Nikajmërturasit, jo vetëm që kanë organizuar disa herë veprimtari të bukura, por dhe përfaqësues të tyre kanë marrë pjesë në festimet e shoqatave simotra. Kështu, një shkrim i tillë, nga M.Gecaj, i kushtohet veprimtarisë së përvitshme kulturore-artistike, në Malin e Dajtit, nga Shoqata “Bytyçi”, me me kryetar av.Agron Gjedia. Ndërsa publicisti Ndue Ukcamaj ka botuar shkrimin, “Mirash Gjoni, Homeri i Eposit Shqiptar”.
Në faqen e parafundit të kësaj gazete është shkrimi i redaksisë, “Një vendim zakonor, në dobi të nikajmërturasve-Përfaqësues të dy fiseve të zonës marrin vendimin për kufizimin e shpenzimeve mortore”.
…E përgëzojmë stafin e gazetës “Nikaj-Mërtur”, për numrin e ri, që përgatiti dhe shpërndau për lexuesit e saj. Gjithashtu, shpresojmë e bësojmë që ajo do të botohet në vazhdimësi, me mbështetjen bujare të bashkëkrahinasve ose dashamirësve të tjerë.
Tiranë, 2 janar 2015