Nga Ilir Levonja/

Nevoja për punë, e ka detyruar shqiptarin të pranojë një sërë sfidash. Së pari emigrimin. Së dyti vënien e personalitetit në dispozicion. Ku pavarsiht të tjerave, mjafton që nga darka të ketë një grusht parash. Së treti, aderimi patriarkal në një parti politike. Si rruga e artë për një plan katër a pesëvjeçar, punësimi. Ndonjë përqindje tenderimi. Dhe përfitimi titujsh si hero i demokracisë, qytetar nderi etj. Së katërti mbushja e mendjes se gjithçka është e mundshme mjafton që të mbjellësh, përpunosh, a të shesësh, çfarë do lloji bime narkotike. Madje kjo e fundit është bërë thuajse obsesion.

1)Nuk do ta besoja asesi, sikur një i njohuri im, të ma dëshmonte me fakte të gjalla. Dikush, prej dikund, i çonte foto me sms. Mund të ishin nga malësia e Kurveleshit. Mund të ishin nga veriu i vendit. Mund të ishin nga Myzeqeja. Mund të ishin nga Dumreja. Nga lugina e Vjosës. Nga Lugina e Osumit. Nga metropoli i shqiptarëve, Tirana etj. Kultivuesit i përkisnin të gjitha moshave. Dukej sikur mbillnin e përpunonin si në kohë, duhanin. Këtë monopol të rremë. A foragjeret për silazh.., kaq të impenjuar ishin.
Por frikshmëria fillonte dhe pluskonte me rrëfimet. Se si i mbanin të lidhur në stane. A kampingje çadrash ushtrie, nën kërcënimin me jetë. Ata…, të pabindurit.
Qe pikërisht fotoja në fjalë, e cila më shpuri tek ato mijra sekuenca nga luftrat prej dekadash midis policisë së shtetit të Kolumbisë, antidrogës amerikane, me kartelin e Pablo Eskobarit. Fermat e bimëve narkotike, ku punëtorë të skllavëruar, punonin në brigada. Nën një mbikqyrje të rreptë, të sejmenëve të bosëve të mariuanës.
Por le t’i marrim me radhë disa përkime kohësh.
2)Kolumbia sot i ka dhënë njerëzimit një gjeni të fjalës. Si, Gabriel Garsia Markez-i. Mirëpo në të gjitha bisedat që zhvillon me qytetarë nga bota. Emri i gjeniut zbehet, për shkak të volumit të kartelit të drogës. Sidomos i kreut të saj Pablo Eskobar. Djalit që u lind në Rio Negro 1949. Dhe që u rrit në Medelinin fqinj. Aty ku krijoi, sundoi. Nga ku preu dhe vrau. Ku edhe u vra.Sapo kishte pushuar së festuari 44 vjetorin. Në dhjetorin e 1993-it. Megjithatë, shtetit kolumbian, ligjëvënsve, njerëzve që dëshironin të ardhmen pa kokainë të Kolumbisë, iu desh vite e vite të mundnin fuqinë e kartelit. Ose shtetin paralel të drogës. Por akoma nuk kanë mundur atë, njollën. Tashmë për të famshmin qytet, si mbretëria mallinje e Kolumbisë tropikale.
Ai ishte shumë bujar, në dhurime. Deri në hedhje parash nga qielli me helikopter. Fakt që e beri edhe deputet. Njihet për tekat e sojit Eskobar. Kur sajonte zjarr për të ngrohur, për vajzën e tij. Ashtu duke djegur thasë me dollarë…
Njihet për dhurime të mëdha sociale. Si ndërtime pallate për të pastrehët. Objekte kulti, shkolla etj. Qëndra sportive si palestra, stadiume etj. Pasi fitimi ditor kalonte milionat neto të dollarëve. Amerika qe një treg i artë. Por, ai njihet që ishte po kaq bujar edhe në vënie tritoli. Eshtë fakt tashmë, kur një vendimi qeveritar më 1985 dhe pallatit të drejtësisë iu vunë 250 kg eksploziv si si për të treguar pushtetin e tij.
Vdiqën 90 veta dhe qindra të tjerë u plagosën.
Këto edhe shumë si këto. Por që Kolumbia i vuan edhe sot, për faktin e thjesht. Nga një kartel droge, nga një perandori si ajo Medelinit. Sot aty ekzistojnë mini perandoritë mallinje që e mbajnë vendin akoma në një luftë kartelesh. Sa analfabetizmi dhe puna e detyruar janë kontigjent real. Brigada kokaine punojnë maleve. Njerëz që nuk njohin asgjë tjetër. Vetëm plantacionet dhe tezgat e kokainës. Punëtorë të skllavëruar. Ku kundërshtimi paguhet me dhunë mizore.
Unë njoh të tillë qytetarë kolumbian, që qëndrimin këtu, në Amerikë.
E përfitojnë nga statuti i të përndjekurve prej karteleve të drogës.
3)Nuk e di se kur do kthjellohet shteti tek ne. Ose politika në tërësi. Pasi lufta me drogën, është një betejë që nuk e mundin dot vendimet e vona. Dhe me inat pozitarësh, apo opozitarësh partiakë. Të atyre selive partie që tashmë janë në kulmin e vetëm denoncimit.
Para pak ditësh, Corriere della Sera, e Italisë fqinje, shkruante se pak, fare pak… Gjysëm kilometri pistë u duhet pilotëve tanë. Dhe kartelet shqiptare nuk e kanë për gjë. Ta ndërtojnë një të tillë për pak orë. Të tjera të përditshme, e paraqesin hartën tonë. Një maket me flamuj prej gjethesh kanabisi. (The Economist, e Londrës…)
Institucionet e investikimit në vendet fqinje, prej kohësh dëshmojnë një shqetësim. Hemorigjinë shqiptare të kanabisit.
Një Shqipëri aktuale, me brigada kultivuesish dhe përpunuesish në male. Një Shqipëri që është kthyer në Medelinin e Ballkanit perëndimor. Një magazinë qëndër grumbullimi dhe shpërndarje. Edhe për Bullgarinë, Rumaninë e vende të tjera.
Nuk e di se kur do pushojë se ekzistuari, ajo mendësi shtetare. Që bëj një sy qorr, e një vesh të shurdhët. Lëri të ushqehen. Në fund të fundit botës matanë po ia shesin. Një lloj taktike tashmë dominante tek ne. Deri në shkelje marrëveshjesh apo embargosh. Dhe që burrat tanë e deklarojnë me qetësi. Në ca foltore peçikllasi, se nuk janë avionë ato që rrëzohen, por mushkonja.
Kjo është periudha më e errët e vendit.
E qorratisjes që shumë shpejt do na kushtojë, aq sa ndonjë ditë të afërme. Armiku i shqiptarëve do jetë kushdo që jeton jashtë Shqipërisë. Atdheut që i pëlqen t’i shkoj në vend vetëm e tija.
4)Dje mbrëma në orët e vona të natës, disa djem shkruanin emrat e deputetëve të Kuvendit të Shqipërisë…, koshave të plehrave nëpër rrugët e Tiranës. Unë jetojë e punojë në një vend ku riciklimi është parësor. Nisur nga deviza se kujdes me atë që ia merr tokës dhe nuk ia kthen më. Dhe që asaj, tokës, do i duhen me mijra vite për ta krijuar. Mirëpo kur nuk do populli, nuk do. Dhe nuk mund të vendosin dot 63 apo 64 deputetë. Ashtu sikundër disa parti që vendosin si të jenë gdhirë në mëngjes. Herë majtas, e herë djathtas. Kjo sepse Shqipëria eshtë bërë sot, vendi i mendësisë pra që i pëlqen t’i shkojë e tija.
Ata djem, aq më tepër që kishte aty edhe nga Prishtina, duhet të bëhen me shumicë. Koshave të plehrave, që vërtetë e kanë mbytur Shqipërinë. Do bëjnë akoma më mirë t’i ”dekorojnë” me gjethe kanabisi. Madje këtu do bëja sërish një ftesë publike. Me foto, malesh…, çadrash ngujimi. Me brigadat deri familjare, kur punojnë e përpunojnë kanabisin. Si në kohërat e tharjes së duhanit.
Se vonë, nuk është asnjëherë.