Nobel për ekonomi-Kimi – Dielli

–Dy amerikanë fitues të çmimit Nobel për ekonomi-

Stokholm, 12 tetor 2020 – Amerikanët Paul R. Milgrom dhe Robert B. Wilson u shpallën fitues të çmimit Nobel në ekonomi për “përmirësimet në teorinë e ankandit dhe shpikje të formateve të reja të ankandit”.

Fituesit u shpallën të hënën në Stokholm nga Goran Hansson, sekretari i përgjithshëm i Akademisë Mbretërore Suedeze të Shkencave.Çmimi përmbyll procesin e ndarjes së çmimeve Nobel në kohën kur pjesa më e madhe e botës po përjeton recesionin më të rëndë që nga Lufta e Dytë Botërore, për shkak të ndikimit të pandemisë së koronavirusit.Çmimi për ekonomi filloi të ndahet me 1969.

Çmimi i vitit të kaluar iu nda dy studiuesve nga Instituti Teknologjik i Masaçusetsit dhe një studiuesi nga Universiteti i Harvardit, për hulumtimet e tyre në përpjekjet për të ulur varfërinë në borë.

Pak ekonomistë mund të kishin parashikuar vjeshtën e kaluar që bota do të vihen në një bllokade disa muajshe, pasi që qeveritë mbyllën kufijtë e tyre, vendosën kufizime dhe urdhëruan masa të tjera për të penguar përhapjen e COVID-19, duke shkaktuar një rënie të fortë të veprimtarive të biznesit në të gjithë botën.

Çmimi prestigjioz përfshinë një medalje të artë dhe një shpërblim prej 10 milion koronash, afërsisht 1.1 milion dollarë amerikanë.

Po cilet ishin fituesit e tjere te Çmimit Nobel?

***

Dy amerikanë dhe një britanik fitues të çmimit Nobel në mjekësi

Stolholm, 5 tetor 2020 – Çmimi Nobel për Mjekësi i vitit 2020 iu dha shkencëtarëve Harvey J. Alter dhe Charles M. Rice nga Shtetet e Bashkuara dhe Michael Houghton të Britanisë për “zbulimet e tyre thelbësore” në identifikimin e virusit të Hepatitit C.

Të tre shkencëtarët “kanë dhënë një kontribut themelor në luftën kundër hepatitit të transmetuar nga gjaku, një problem i madh global shëndetësor që shkakton cerozën dhe kancerin e mëlçisë”, u shpreh komisioni Nobel në një deklaratë.

Përparimet shkencore në sajë të tyre, kanë ndihmuar për gjetjen e mënyrave të reja të trajtimit dhe shërimit të Hepatitit C.

“Zbulimi i virusit që shkakton Hepatin C bëri të mundur identifikimin e rasteve të mbetura të hepatitit kronik” pas zbulimit të viruseve të Hepatitit A dhe B, “çka solli si rezultat analizat e gjakut dhe ilaçe të reja që kanë shpëtuar miliona jetë”, thuhet në deklaratë.

I lindur në vitin 1935 në New York, Harvey Alter u diplomua në fakultetin e mjekësisë të Universitetit Rochester. Dr. Alter punoi për një kohë të gjatë në Institutet Kombëtare të Shëndetit në Shtetet e Bashkuara.

Michael Houghton lindi në Britani në vitet 1950. Ai mori doktoraturën në virologji në Kolegjin King të Londrës. Dr. Houghton aktualisht është Kreu i Virologjisë në Universitetin e Albertës, midis titujve dhe vlerësimeve të tjera.

Lindur në 1952 në Sakramento të Kalifornisë, Charles Rice mori doktoraturën në 1981 nga Instituti i Teknologjisë në Kaliforni. Ai gjithashtu ka punuar në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Uashingtonit si studiues dhe profesor. Ai u bë profesor në Universitetin Rockefeller në Nju Jork dhe nga 2001 në 2018 ishte drejtori shkencor dhe ekzekutiv i Qendrës për Studimin e Hepatitit C. Dr. Rajs vazhdon të kontribuojë në këtë universitet.

Çmimi Nobel i këtij viti në Mjekësi është i 111-ti në këtë kategori, që është dhënë që nga viti 1901.

Fituesit do të ndajnë në mënyrë të barabartë shpërblimin prej 1,1 milionë dollarësh.

***

Një franceze dhe një amerikane e ndajnë çmimin Nobel për kimi

Stokholm, 7 tetor 2020 – Shkencëtarja franceze Emmanuelle Charpentier dhe ajo amerikane, Jennifer A. Doudna, janë fituese të çmimit Nobel në fushën e kimisë, për krijimin e metodës së “korrigjimit të gjenomeve” CRISPR-Cas9, e njohur si “gërshëra molekulare”, që shton shpresat për shërimin e sëmundjeve gjenetike.

Fitueset u shpallën të mërkurën në Stokholm nga Akademia Mbretërore Suedeze e Shkencave.

Ka një fuqi të madhe në këtë mjet gjenetik, i cili na prek të gjithëve”, tha Claes Gustafsson, kryetar i Komitetit Nobel për Kiminë. “Ai jo vetëm që ka revolucionarizuar shkencën bazë… por do të çojë në trajtime të reja mjekësore”, tha ai, duke nënvizuar se tani çdo gjenom mund të korrigjohet “për të riparuar dëmtimet gjenetike”.

Zoti Gusfafsson paralajmëroi se “fuqia e madhe e kësaj teknologjie nënkupton që ne duhet ta përdorim atë me shumë kujdes” por se “është po aq e qartë se kjo është një teknologji, një metodë që do t’i sigurojë njerëzimit mundësi të mëdha”.

Çmimi prestigjioz përfshin një medalje të artë dhe një çmim prej 10 milion koronash (më shumë se 1,1 milion dollarë), në nderim të kujtimit të themeluesit të çmimit, shpikësit suedez Alfred Nobel, më shumë se një shekull më parë.

***

Poetja amerikane Louise Glück fiton çmimin Nobel për Letërsi

Stokholm, 8 tetor 2020 – Poetja amerikane Louise Glück fitoi çmimin Nobel të këtij viti për letërsi.Akademia Suedeze vlerësoi atë që e quajti “zëri i pagabueshëm poetik i zonjës Glück që me një bukuri të rreptë e bën ekzistencën njerëzore universale”.Louise Glück ka botuar 12 përmbledhje poetike dhe është nderuar më parë me Çmimin Pulitzer dhe Çmimin Kombëtar të Librit.Çmimi Nobel i letërsisë është vetëm njëri në grupin e çmimeve të dhëna këtë javë. Secili shoqërohet me një shumë prej 1.1 milion dollarësh.

***

Programi Botëror i Ushqimit, fitues i çmimit Nobel për Paqe

Stokholm, 9 tetor 2020 – Programi Botëror i Ushqimit u shpall fitues i çmimit Nobel për Paqe, për përpjekjet e tij që të luftojë urinë dhe mungesën e ushqimit në botë.

Komiteti i Nobelit tha se pandemia e koronavirusit ka thelluar urinë me të cilën përballen miliona njerëz në botë dhe u bëri thirrje qeverive të garantojnë që Programi Botëror i Ushqimit dhe organizata të tjera humanitare të marrin mbështetjen e nevojshme financiare për t’i ndihmuar

Kryesuesja e komitetit Berit Reiss-Andersen, tha të premten në Oslo se “me çmimin e këtij viti, komiteti dëshiron të përqëndrojë vëmendjen e botës te miliona njerëz që vuajnë ose përballen me kërcënimin e urisë. Programi Botëror i Ushqimit luan një rol kryesor në bashkëpunimin shumëpalësh për ta bërë sigurinë ushqimore një instrument të paqes”, tha ajo.

Në listën e kandidaturave për këtë çmim sivjet ishin 211 individë dhe 107 organizata.

Çmimi përfshin afërsisht 1,1 milion dollarë dhe një medalje të artë që do të jepet në një ceremoni në Oslo, Norvegji, më 10 dhjetor, në përvjetorin e vdekjes së themeluesit të çmimit, Alfred Nobel. Ceremonia e këtij viti do të zhvillohet me pjesëmarrje të vogël për shkak të pandemisë.

***

Dy amerikanë fitues të çmimit Nobel për ekonomi

Fituesit u shpallën të hënën në Stokholm nga Goran Hansson, sekretari i përgjithshëm i Akademisë Mbretërore Suedeze të Shkencave.

Çmimi përmbyll procesin e ndarjes së çmimeve Nobel në kohën kur pjesa më e madhe e botës po përjeton recesionin më të rëndë që nga Lufta e Dytë Botërore, për shkak të ndikimit të pandemisë së koronavirusit.

Çmimi për ekonomi filloi të ndahet me 1969.

Çmimi prestigjioz përfshinë një medalje të artë dhe një shpërblim prej 10 milion koronash, afërsisht 1.1 milion dollarë amerikanë.Kortezi: Zëri i Amerikës-