Noe’ – Dielli

“Barcodes-Codici a barre”

March 24, 2020 by dgreca

-Dhjetë vjet më parë botohej në SHBA, si libër më vete në italisht e anglisht, kjo poemë e Shpend Sollaku Noé-së, përkthyer tashmë në 32 gjuhë te tjera./

Shpend Sollaku Noé,një poet i puthur prej perëndisë Apollo/

Stelvio Mestrovich Wotninsky-it për librin “Barcodes-Codici a barre”, botuar për herë të parë në SHBA, në italisht e anglisht, në vitin 2010.

Pas një sërë librash të një niveli superior (i fundit, sipas kronologjisë, është fenomenali “Abysses-Voragini”, USA 2009), poeti shqiptar Shpend Sollaku Noé na prezanton tani poemën e labirinteve “Barkodë”.

Autori – profesor, gazetar, shkrimtar dhe sidomos Poet (me P të madhe), për ta diferencuar nga sharlatanët dhe shitësit e vargjeve të mërmëruar (gjithmonë e më shumë të pranishëm) – jeton në Itali si azilant politik që prej 1992-it. Bashkëpunon me gazeta dhe revista të rëndësishme; veprat e tij i gjen të përkthyera në gjuhë të ndryshme. Sh. S. Noé është shumë aktiv në mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut, sidomos të emigrantëve dhe të refugjatëve politikë.

Ky presantim nuk është i kotë. Është esencial për të kuptuar Atë që ka shkruar “Barkodë” dhe përse e ka shkruar. Është një uverturë për të depërtuar në vepër.

Në shkrimin e poemës “Codici a Barre”, Shpend Sollaku Noé është puthur në ballë e bekuar prej Perëndisë Apollo, ngjizës i shpirtit të Artit, Muzikës e Poezisë, Perëndi e Dritës, nënkuptuar si njohje shpirtërore dhe profetike. Dhe profecirat në këtë poemë gjenden me bollëk.

Poeti shqiptar ngren zërin, qorton, paralajmëron, ndëshkon mëkatarët e epokës që jetojmë. Zihet ngushtë vetëm se çfarë të zgjedhë, por kërkon të jetë afër të të braktisurit, të të varfërit, të emigrantit, të të ikurit prej luftrave, të azilantit politik. Shfryhet me forcën e një cikloni, vërsulet kundër bankave, kundër demokracive të rreme, kundër marksizmit, kundër kapitalizmit, duke tundur gishtin mikelaxhelian sidomos kundër kalbësirës, tashmë të përditshme, duke e dënuar pa mëshirë:

[…] Kafkë mbi kafkë,/ eshtër mbi eshtër,/ fertilizues për gjëmbaçë e grëmëra,/ hiç xixëllonja,/ zero mëllenja,/ zhdukur bretkët/ pak vetëtima./ Shi shtiran,/ bosh kujtesa e aromave,/ por nuk mungon e pamëshirshmja: / nuk kishte lindur idiot,/ vdiq i çmendur […]

Vargje të dhunshme, ku shpërthen zemërimi dhe trishtimi për realitetin që na bren pak nga pak. E më tej:

[…] Ngarkoj mbi shpatulla sarkofagët e të pyes ty,/ fantazmë e përheshme/ e nëntokës,/ si nuk ke ditur/ Pegazin e interesave të kalërosh,/ të mjelësh/ apo të milesh prej financiareve/ o tout court/ të nxjerrësh bukën e gojës?! …]

Këtu autori bëhet therës, këtu poezia ulet e paftuar në kronikën mondane, por gjithmonë e mbyllur në një kornizë të artë vargjesh të habitshëm.

Për një azilant politik, burgu është i parapëlqyer, është i pari dhe i vërteti atdhe:

[…] sepse atje jashtë bota të është/ si një banjo penale: /programuar si të lindesh,/ programuar përse të jetosh,/ programuar kur të shfarosesh.

Dhe shpresa ku është? Sh.S.Noé regjistron:

[…] të vegjetojmë e të jemi gati/ për t’i shërbyer epitropit bankomat,/ të flemë si gjithmonë të fundit/ e si gjithmonë të zgjohemi të parët,/ të konstatojmë që trupi ynë/ është akoma lumturimisht i tëri,/ kur sytë / kapsalliten për kredinë e shtëpisë,/ këmbët / vihen në lëvizje për të shlyer këstet e autos,/ krahu i djathtë përkëdhel/ kuzhinën e re,/ dhe i majti/ sallën e ngrënies;/ kur për të pasur subvencionim/ mendon zonja Vaginë,/ dhe ndonjëherë duhet të behet ganimed/ edhe zoti Penis./ Për iPhone-in e brezit të fundit/ parashikon treguesi i djathtë,/ për të vjedhur nga interneti videoklipet/ konsumohet sharësi i majtë,/ për të bërë të mbijetojnë hipertregjet/ turbinon zonja Bythë,/ dhe për boutique-ët/ kafka e trurit kaçak.[…]

Shpend Sollaku Noe lartësohet si Dante Aligieri i shekullit të 21-të: në poemë nuk gjen lugje dhe rrethe të ferrit, por vizioni është po ashtu ngjethës. Ndihemi më se të mallkuar, buratinë të vërtetë që qarkullojnë në botën-ferr ku, në vend të flakëve, janë informatika, kreditë për t?u paguar, fajdexhinjtë, bankat-shushunja, cmira, xhelosia, mania për të rënë në sy, besimet fetare të rreme, injoranca, historia e falsifikuar, burokracitë e çnderuara e pagdhendja.

Zoti nuk gjendet. Ndoshta edhe ai është bërë mason. Aty-këtu rigon ndonjë cifël qiellore në Terrin Apokaliptik. Hullì kometash shkojnë nxitimthi dhe zhduken në Hiç. Sepse edhe paralajmërimet vlejnë një Hiç:

[…] Shkoni, o njerëz, të zvarriteni/ si horra të kënaqur/ të puthni duart e të të mëshirshmëve Godfathers,/ t?u lëpini këmbët/ administratorëve bankarë,/ të gërvishni gjunjët në kllapi/ drejt Vegimit Hyjnor,/ e nën kafkë të kamxhikoni të keqen,/ të inçizoni në shpinë gjarpërinj të gjakosur./ E përjetshme lutja e shenjtë qoftë:/ Banka Jonë që je në Tokë.

Me këtë retiçenzë përfundon Poema “Barkodë” e Shpend Sollaku Noé-së.

Kurrë s?kam lexuar një poemë kaq të bukur, por ngjethëse; kaq të ngjeshur me lirizëm, por të hidhur dhe plot helm; kaq të vërtetë, saqë të vjen të rilexosh, menjëherë pas kësaj, Shkrimet e Shejnta; kaq të përditshme, saqë të vjen të kesh nostalgji për të kaluarën; kaq depërtuese e sëmbuese saqë të vjen të veshësh dorashka para se t?a shfletosh.

Stelvio Mestrovich Wotninsky

“Barcodes-Codici a barre”

Fragmente

Me sytë pre të pagjumësisë

në mbrëmje

bëhem copë të deshifroj

Braque-t e tavanit të murrmë,

ikona anonime që trysin ngushëllimet,

tempuj të panjohur ankthesh damokleiane,

teprica zemrash të depërtuara.

Në dedalët kërkoj të gjej tempullin tim,

një copë dërrasë të pamishtë

për t’iu lutur Zotave të Lartë,

por nuk arrij dot të zgjedh

në cilin kult të ringjallem,

për një shpërblim

që përkthehet në thërrime paqeje.

Mund të jetë Agharti,

i mistershmi i templarëve apogjej,

që bëjnë të rrënqethet globin,

përthajnë detet,

e trasformojnë brigjet

në hekatombë të shpirtrave oqeanike?

Ndoshta, por si Aksel zhylvernian nuk shquhem

e që tash ma merr frymën

shkretëtira Domineddio.

Mund të jetë Konfuci,

i vyeri mërgimtar

në gjah të përjetshëm mecenatësh?

Ndoshta,

por s’mund të jetë e besueshme,

ngaqë nuk rrodhi kurrë gjak i mirë

midis meje e sovranëve.

Mund të jetë Torah Shebiktav,

por nuk ndihem një Elohim;

as i Pastri, as Krijuesi, as i Plotfuqishmi;

nuk më gjen asgjë hyjnore

si Havajahut;

jam fare pak zotëri,

hiç padron,

prandaj nuk mund të jem as edhe Adonai.

Mund të jetë instikti që shpie drejt Mekës…

por Xhebraili nuk më ndjell,

larg më përlpas,

atje ku pemët nuk flasin

dhe shkëmbinjtë nuk ulërijnë

vajtimin e të vdekurave akullnaja.

Mund të jetë katekizmi që më katapulton

në karakterin e Betlemit,

por kozmosi

i yjeve kometa

më vjell nëpër terr,

si një ureolë

të padenjë për të shijuar naforën.

Mund të jetë…

E ngul këmbë në shfletimin

e të të vërtetës doktrinë superiore,

e atelièsë të hekurishteve ekzesliastike,

të laboratorit makiavelik të zotave,

të buduarit të tejngopur të teksteve të shenjtë,

të dyqanit të rrymave jakobine,

të oficinës së lëvizjeve besëshkala,

të karakatinave të dhunuesve subversivë

të tabuve…

…gjersa mjegulla e barbiturikut

nuk më zvarris

në rrëpirat vorbullore të plogështisë.

I ngatërruar zgjohem pas gardhit të barkodëve

e nuk kam kohë të admiroj yllin

e gozhduar

mbi shtyllën elektrike,

qenin

që pshurr lulishten publike,

borën vulgare

të ndotur prej kripës.

Është mëngjes

dhe i gëzohem gazit të marmitave,

që më përplas pa mëshirë

ndër gjeratoret gri

të rrethrrotullimeve ngatërrestare,

mbi fosilet e zogjve të murosur në hekurbeton,

të zhveshur prej erërave gojëqepura,

shurdhuar nga kolaudimi i xinxhirëve të tankeve,

mes “twisters”-ve të varrmihësve të kërrusur,

me lopatë e byrek në dorë,

në paradën e qivureve të zvjerdhura.

Dita?

Vështrim i turbullt prej djersës,

djersës,

akoma djersës.

Dhe shpejt është mbrëmje

– qerpikë gjysëm të kopsitur

të një filmi që më s’e kujtoj në të gdhirë.

Nata nuk ekziston,

nëmos ripërtypja e ditës

të ngjizur nga Euriborë e Liborë bankarë

të pasurisë të prodhuar (për të tjerë).

Dhe është kaq shpejt

një mëngjes

i ri:

Hidhem prej çarçafit

qepur me fatura e kambiale

për të vërshuar

drejt shtegut ekskluziv

që imponon freri i bankave.

Për ata që ashtu si unë

nuk janë të shkathët kontornistë

gjenani, ju lutem, një mënyrë tjetër

për të mos mbetur kurrizshtrembër,

ndërsa kalojmë midis sharrës elektrike

të KREDISË

dhe trapanos tinëzare

të KËSTEVE.

Jepnani një serum

që të mos mbesim të sharruar,

ofronani një dozë

për të mos mbetur të tejshpuar,

ndërkaq na përplasin

nga pikatorja e farmacistit

në peshoren e supermerkatos së huaj.

Tatuazhet tanë

– ca riga verticale të padeshifrueshme

që ngrihen mbi shpatulla numrash

dhe jemi të gatshëm të pësojmë breshëritë

e datalogic-ëve me lazer

në të gjitha fërtelet e mishit tonë të rëgjuar.

Çfarë zjarrmie

edhe për të mjerat meteorite

të hedhur me hobé në Galaktikën e Sporteleve Bankare

– nebulosa conquibus

kaq frymëmbytëse,

kaq stresuese,

kaq afërndenjëse,

kaq të largëta;

nxitje prerjevenash për të shumtit,

për dikë ëndër kroçere spaciale,

krematoriume të gjithndodhshëm

si semaforët:

të kuq për të shumtët,

të gjelbër për të paktët.

Obsteosarkoma që bren eshtrat

e atij që vihet në radhë për t’u rjepur,

e atij që tenton më kot të trafikojë krahët e rëgjuar;

e atij që shpreson të vërë në ankand fitimprurës trurin;

e asaj që shpreson të depozitojë mitrën e shkulur;

e atij që, duke mos pasur asgjë private,

hipotekon të bijën

– krijesë të rrugës;

e atij që shpreson t’i jepet besim prej ikonastasit

si psalltës i zoti apo si epitrop i mbarë;

e atij që është gati të vërë mbi peshore edhe testikujt

për një shpërblim të majmë afrodiziak;

e atij që e ndien që, edhe si kufomë,

mund të jetë jashtëqitur

prej hyjnores bamirësi të bankave.

…

26.

Dhe ja kopirajti felin i depozituar, me korrier djallin,

në faltoren e senduiçit universal:

Të jesh i mbijetuar,

nuk është e rastit,

është përqafimi logjik i jetës

dhe i fesë non optional globale:

jo vetëm e gazelës dhe e luanit,

jo vetëm e barit dhe e zjarrit,

jo vetëm e qenit dhe e vjedhësit,

jo vetëm e telekamerësë dhe e privatësisë,

jo vetëm e bankave guaza

që i hapen vetëm një Zoti të Stërholluar.

Që gjithcka në këtë mishmash ka një shpirt mistik:

të ndenjurat dhe poltrona,

Ferrari dhe Nasdaq,

Mib30 dhe picìnu mafioz,

disku i platinit dhe Mibtel,

Bombay Stock Exchange dhe lypësi i rremë,

llogarija rrjedhëse dhe auditori,

HIV dhe savana,

pema gjenealogjike dhe studioja ligjore,

lebra dhe bodrumi;

që dhe Unicum-i ka një shpirt,

si edhe përsosmëria prej kapitalit.

27.

Për tërbimin e djajve, pas vitesh pagjumësie,

e gjeta më në fund të uruarën faltore.

Braktis përgjithmonë mitet anakronike

për të pushuar më në fund nën një strehë paqësore.

Tempulli priftëror

– banka e lakmuar.

Stoli i përunjshëm për t’u falur

– përballë një sporteli bankar.

I Lartësishmi?

Gjithmonë i Njëjti,

quajeni nëse doni Atpërjetshmi Euro

ose më engjëllisht

Shën Dollar.

Le të lutemi, vëllezër,

përpara Zotit Tonë Matematik,

le t?i përulemi titanit bulldozer poshtë mjegullave,

i vetmi që livelon racat,

ideollogjitë,

dhe bën të skuqen prej turpit CIRA-t

dhe Al Qaeda-t.

Nuk shkon më të theremi me njeri-tjetrin

për pretekste të pjella nga templarët e gjorë,

jemi të gjithë bij të të njëjtit kult të vlershëm;

të Klerit Bankeizëm Botëror.

Mos jini kaq naïf, si unë, të përpiqeni

e të besoni akoma

në një tjetër droktrinë globale,

në një tjetër që nuk është Lekizmi

– stridhe që pjell perla prej kartës.

Mos jini kaq kokëtulë, si unë,

të besoni pambarimisht në një kozmos paralel

me këtë të qelburin

që na poshtëron,

ku tempulli nuk i ka themelet mbi metoritet

e ankthit monetar,

ku muzika nuk titullohet vetëm Euribor e Libor,

ku era nuk është vetëm

lëvizja e ajrit prej avionëve të luftës,

ku perëndimet nuk linden

prej reaksionit të uraniumit të varfëruar,

ku Enti Suprem,

e Vetmja e Përhershme,

NënaVdekja

është Democraci e vërtetë…

Por prej lartësisë së obeliskut pigmè

më pëlcet timpanët

tellalli

prej web-it:

Shkoni, o njerëz, të zvarriteni

si horra të kënaqur,

të puthni duart e të të mëshirshmëve Godfathers,

t?u lëpini këmbët

administratorëve bankarë,

të gërvishni gjunjët në kllapi

drejt Vegimit Hyjnor,

nën kafkë të kamxhikoni të keqen,

e të inçizoni në shpinë gjarpërinj të gjakosur.

E përjetshme Lutja e Shenjtë qoftë:

Banka Jonë që je në Tokë…

Intelektuali, mësuesi që, nuk i ngjau kohës, po vetes

January 24, 2019 by dgreca

GËZOJU TË TASHMES, POR MENDO EDHE TË ARDHMEN/RESPEKTIN DHE URREJTJEN, GJITHKUSH I FITON VETË!/

Shpend Sollaku Noé

– Vlerësim për ish mësuesin e Cermë-Sektorit, shkrimtarin dhe gazetarin Shpend Sollaku Noè-/

2Dobra shefqet

NGA SHEFQET DOBRO/ Ish i përndjekur Politik/

Banorët e sektorit Çermë, ishin të “ ngjyrave” të ndryshme; po, ajo ishte një lloj ngjyre që nuk dukej me sy, duhet ti njihje njerëzit, pa të dalloje ngjyrën.

Në këtë sektor të madh bujqësor, ishte shkolla e mesme bujqësore. Mësuesit në atë kohë quheshin: komisar të partisë, ky ishte vlerësimi më i madh që u bëhej atyre sepse, ata edukonin brezin e ri. Por, ai brez i ri, duhej të ishte i ndarë dhe i vlerësuar sipas ngjyrës që kishin, disa, nuk e dallonin ose nuk u interesonte ngjyra, i vlerësonin sipas aftësisë.

Në kohën që jetonim, kritikohej kanuni, por, kanuni nuk lejonte hakmarrje kundër fëmijëve as grave, por vetëm kundër fajtorit. Kishte raste që, me ndërhyrje të miqve, bëhej dhe pajtesa dhe i jepej fund hakmarrjes. Tani, në kohën “moderne”, jo me ligj, por me orientim, vritet : fëmija qoftë dhe e një kushëriri të quajtur: fajtor, por jo për vrasje por, se mendon ndryshe, kurse, ndërhyre miqësore për pajtesë, as që mund të ndodhet në kohën tonë “moderne”. Kjo quhej lumturia, jonë.

Një ditë, u lajmëruan mësuesit e shkollës se, në orën dymbëdhjetë, do shkonte sekretari i partisë të sektorit, shoku A…. S…, t’u bënte mbledhje. Sekretari, katër vjet shkollë kishte bërë, por , ai dinte më shumë se mësuesit- si tregonte një plak një herë një histori, ndër të tjera- tha: ai dinte një më shumë nga tjerët- të thoshte: pusho! Përballë kësaj, ç,vlerë kishte dija!

Pasi foli ato që u kishte thënë sa herë i kishte mbledhur, erdhi koha të thoshte atë për TV cilën kishte marr mundinin që vajti:- Ju mësuesit- u tha- jeni për të edukuar brezin e ri, sipas parimeve bazë…. e tjera e tjera. Ju duhet, për as asnjë një moment mos harroni detyrën që u është besuar. Mësuesit dëgjonin dhe po prisnin ku do i dilte “ tymi” muhabeti. Pasi e zgjati sa e bëri dhe të mërzitshëm mbledhjen, duke fol për detyrat e mësuesve, doli atje ku deshi- tha: ka mësues këtu që kanë harruar detyrën dhe orientimet, si mësuesi Mënyr Zonja, për shembull, i cili, u jep nota të mira, fëmijëve të armiqve, të kriminelëve, të tradhtarëve, dhe fëmijëve tanë, u japin nota të ulëta. Ç’do të thotë kjo? E kuptojnë këta lloj mësuesish se ça bëjnë, a jo. Njerëz të tillë, nuk e meritojnë këtë vend pune. Po, ç’e kishte gjithë këtë urrejtje ky njeri prind, pavarësisht detyrës, kundër atyre fëmijëve, që ishin po aq të pafajshëm sa fëmijët e tij? Po këta ngjajnë sikur kanë lindur nga i njëjti babë; kjo është një çudi që nuk mund të shpjegohet. Mënyrit i kërceu damari, për të ruajtur qetësinë, ndezi një cigare, po as cigarja nuk i bënte fajde, atë nuk po e mbante vendi. Ishte koha kur mburreshin:- hoqëm bejlerët dhe agallarët, por tani, kemi sekretarët, që merren edhe me fëmijët. Turpi, nuk peshohet me kile, atë duhet ta ndjesh, kurse fëmijëve u rëndon në shpirtin kjo lloj fjale , si të ishte: gurë mulliri, këtë, sekretari, nuk e di.

Drejtori i shkollës, Jorgo Palltazi, e pa Mënyrin si u revoltua dhe, për ta qetësuar gjendjen, me cigare në dorë, iu afrua Mënyrit- ma ndiz pak, i tha- ndërsa Mënyri i zgjati cigaren e tij t’ja ndizte, Jorgo iu afrua duke kthyer shpinën nga sekretari- i tha: – Mos fol ti, se do flas unë. Kur mbaroi së foluri sekretari, gjithë xhind, përplasi vizoren që ishte mbi tavolinë e mësuesit, duke i shikuar mësuesit, që ishin në bangot e nxënësve, me shikimin e eprorit absolut.

U ngrit drejtori Jorgo, të fliste dhe të qetësonte gjendje:- Ne shoku sekretar, jemi mësues dhe nganjëherë, i përkushtohemi vetëm të qenit mësues, këtë e kuptojnë vetëm ata që janë mësues- Jo Jorgo, jo, edhe ne i kuptojmë dhe shumë më mirë nga ju- tha sekretari dhe Luajti kokën – po, dakord- shtoj Jorgo, por, edhe ne njerëz jemi, mundet që edhe nuk i kuptojmë ca gjëra ashtu si ju. Pranojmë vërejtjet që na bëni dhe, mirë bëni të vini më shpesh të bëjmë takime të tilla të “vlefshme” por ne jem mësues, dhe mendojmë si mësues. Unë të premtoj se, do i kemi parasysh të gjitha detyrat që na sugjerove, por, ne mendojmë se nxënësit, duhet ti kërkojmë, aq sa u japim, se kur të dalë në jetë, ta zëmë se do bëhet mësues, ose agronom, ça mund t’u jap tjerëve, kur nuk ka për vete, për këtë, mbajmë përgjegjësi ne. Atë herë, ti, ose një tjetër, në mbledhje të tilla, do marr shkollën tonë si shembull që ka nxjerr nxënës të dobët.

Nota është për të nxitur nxënësit që t’i përkushtohet mësimit. Mësuesit për nxënësit, janë si prindit për fëmijët, nuk mund të bëjnë diferencime por, as nënëvlerësi se, nuk mund TV quhet mësues një që vepron ështu.

-Dakord, dakord- tha sekretari por, ca gjëra duhen pasur parasysh!

-Po pra, do i kemi para sysh. Pa merak, do interesohem vetë. Nëse ke ndonjë shembull konkret, bënë mirë të na e thuash dhe, nëse dëshiron, mund ti marrim në provim edhe në prezencat tënde të dy dhe nëse vërtet janë vlerësuar kështu, të marrim masë për mësuesin. Por sekretarit, kjo nuk i pëlqeu. -Kaq kisha- tha dhe, u ngrit të dilte.

.Edhe shkolla e Çermë- Çiflik, e shndërruar në: Çermë Shkumbin- fjala çiflig, ishte e dëmshëm për kohën- shumë fshatrave, po edhe njerëzish, u detyruan të ndërronin emrat – Pranë këtij fshati ishte lagja që quhej- Kamp- dmth, kamp internimi- kështu që edhe në këtë shkollë, nxënësit ishin të “ngjyrave të ndryshme”- dmth: biografia ishte ngjyra që i dëtonte

Ishte bërë zakon që fëmijët e klasave të ulëta, të mbanin një shami të kuqe për qafe, quhej shamia pionierit. Fëmijët janë fëmijë, ata lozin e luajnë bashkë, ata nuk dinë dhe as nuk duhet të dinë ndarjen që i bëhej njerëzisë. Ata janë të “njomë”, në shpirtin e tyre të kristaltë, nuk duhet të mbjellësh ndjenjën e ndasisë e të urrejtjes por, të dashurisë për njëri- tjetrit. Kjo është detyra e mësuesve! Edhe fëmijët tanë, kishin qejf ta mbanin atë lloj shamish, s’kishte ndonjë gjë të keqe, bashkë ishin në shkollë, pse mos ishin njësoj? Por, atë që nuk e kuptonin fëmijët, ishte drejtori që i kuptonte më mirë ….-

Edhe djali im kishte një shami të tillë, por, një ditë, kur ishin rreshtuar në mmëngjes, drejtori ja hoqi shaminë nga qafa dhe për më tepër- i thanë që ta dëgjonin të gjithë nxënësit:- ty nuk të takona ta mbash shaminë e pionierit, nuk je si fëmijët tanë, se baba yt, është armik, është në burg! Ka mëkat më të madh, të vrasësh zemrën e një, apo të disa fëmijëve, sido të ishte puna, a ka logjikë të quhen fëmijët e asaj moshe: “armiq”?. Fëmijët tanë, ashtu si ne prindit e tyre, përballen me urrejtjen e pa merituar, a mund të quhen mësues ky që i bënë fëmijët të urrejnë njëri tjetrin? Po, ç’të mirë do ketë ky popull në të cilin, si helmi i ngadaltë, futet në shpirtin e tyre: urrejtja për njëri tjetrin?

Nuk arrijnë këta mësues, ta mendojnë për një moment, sikur fëijës së tij, t’ja bëjë dikush kështu? Këta ishin “intelektualët”, “edukatorët”, komisarët e partisë po.

Kishte edhe mësues që dilnin nga guaska e izolimit të propagandës, por këta, shumica, zgjidhin heshtjen. Kur po më fliste një mësues, pas shumë vitesh, se i kishte brengë këto- e pyeta: – pse e pranonit në heshtje këtë gjë? Ai më tha- se në errësirë, duhet jesh shumë i kujdesshëm se, mund të pengohesh e të thyesh qafën. Kishte të drejtë. Jeta që bënim, vërtetë ishte “errësira” ku mund të binin në humnerë.

Në atë shkollë kishte dhe mësues që vinin nga Lushnja, njëri prej të cilëve- ishte Shpend Sollaku Noe, i cili pati fatin të kishte nxënës fëmijët e këtyre prindërve të mënjanuar, përbuzur e të dënuar për faje që pillte imagjinata e sëmurë e kohës.

Vetëm një zemër e tillë, si e Shpendit, mund të përjetonte dhimbjen e këtyre fëmijëve që i përbuzte – edhe vetë drejtori- me fjalët e buta përkëdhelëse, u jepte pak kënaqësi, i bënte dhe të buzëqeshin. Ka pas fëmijë që deshën ta linin shkollën fare, por Shpendi, u ka shkuar edhe në familje, për t’i bindur, mos e lënë shkollën.

Shpendi, ishte vetë nga natyra i dhimbsur- kështu janë njerëzit e letrave- ndjente neveri për ata, urrejtja e të cilëve, zbrazej kundrejt fëmijëve që nuk kuptonin përse urreheshin.

Shpendi- ndryshe nga mësuesit e tjerë- kishte fituar admirimin e fëmijëve tanë; ata në sytë e mësues Shpendit, ndjenin keqardhjen. Ç’ mund të bënte mësuesi i tyre më tepër veçse t’i trajtonte të barabartë. Edhe fëmijët, nuk donin gjë tjetër. Të rrallë ishin mësuesit që und t’u thoshin një fjalë të mirë këtyre fëmijëve. Shpendi, edhe pse, sipas psikologjisë së kohës, nuk ishte i “klasës tonë” mirësjellja, edhe guximi, e veçonte nga tjerët.

Fëmijëve, në atë moshë, u flet shpirti, ata thonë ç’ farë ndjejnë së brendshmi e ç’ farë shikojnë, fëmijët, me pa djallëzinë e tyre, të vlerësojnë ashtu si je dhe, përshtypja që krijohet në atë moshë, mbetet e përjetshme. Kur vinin nga shkolla, vetëm për profesor Shpendin na tregoni ndonjë gjë. Fëmijët, me tregimet e tyre, na bënin edhe ne që ta adhuronim profesorin e tyre

Sjellja korrekte dhe respekti ndaj kujtdo qoftë, i vogël, i madh, i bukur a i shëmtuar, është karakteristikë e njeriut zemër gjerë, sidomos e intelektualit të mirëfilltë.

Kjo i bëri fëmijët tanë që edhe pas kaq vitesh, që u bënë burra, të admirojnë mësuesin e tyre. Shpendi ka mbetur idhull në zemrat e fëmijëve tanë. Ky është Shpend Sollaku Noè: as gjë nuk është e përjetëshme, lum ai që mendon edhe për të ardhmen.

Intelektual, mësuesi që, nuk i ngjau kohës, po, vetes.