–  Në qoftë se eshtrat më mbesin këtu, shpirti do të më shkoj atje!/

Shkruan Sokol Demaku/

Isemt Hasani, vjen nga Pacaj i Gjakovës së bukurë, e cila shtrinë shtat mbi kurorën e Pashtrikut Legjendar. Shkollua e rritë në Junik e Gjakovë, por pjekur në Mitrovicë dhe ate si profesor në shkollat e mesme të ketij qyteti dhe në shumë ndërmarrje dhe fabrikat të qyteti të minatorëve.

Jeta është një sfidë,e për shqiptarët ishte edhe më tepër se sfida, kështu që edhe Ismeti me familjen e tij përjetoj shtypjen, gjenocidin dhe maltertimin e kohës, të shqiptarëve në Kosovë nga regjimi soldatesk i kohës në ish Jugosllavi.

Por një fjalë e urtë filozofike shqipe shot:

“Bota është një shesh i ekspozuar shiut dhe erës; ai që në këtë shesh e ruan dritën e

përpjekjes e të kuptimit dhe nuk e shuan, është filozof i vërtetë”

Pra edhe Ismeti sikur edhe shumë shqiptar tjerë përjetoi pjesën Veriore të Mitrovicës dhe fati e deshi që të shpetoj nga më e keqja dhe të gjejë strehim dhe vazhdimin e  jetës së tij me familje në polin e veriut konkretisht në Suedi.

Ne do ndalemi tek përmbledhja e tij e fundit botuar në Bukuresht nga Bashkësia Kulturore e Shqiptareve të Rumansië “Albanezul”-”Shqiptari” me titull “URTI POETIKE”

Që në fillim në vargun e parë autori shprehet kështu në nën titullin e poezisë “Gjuhën shqipe mos e harroni”  ku thot:

Kushtuar të gjithë shqiptarëve në atdhe dhe në Mërgatë me këtë porosi –Në qoftë se dëshiron ta njohësh dhe më shume atdheun tënd, jeto pak në atdhe të huaj!

Gjithëçka e thururë dhe e verë në penën e autorit në këtë vargim të bukur poetik të Ismet Hasnanit me titul “Urti poeti” janë vlera mbi vlera të popullit tonë të cilat me mjeshtri autori di ti përdorë dhe ve në përdorim të vargut të tij magjik ta quajm. Filozofia e të menduarit të drejtë dhe të pastër autorin e ve në piadestalin e vlerave te tij letrare duke përdorur drejt dhe me menquri shprehjet popollore, të cilat kanë vlerë dhe rendësi jetike në jetën e njerëzve, por që sot në kohët bashkëkohore sikur janë zbehur dhe kanë renë nga rëndësia e sidomos tek intelektualët tanë. Autori shprehet kështu në poezinë e tij të parë që e cekëm më lartë:

Ju shqiptar në diasporë,

Rrini me lapsa e libra n`dorë,

Shkruani, shkruani e lexoni

Gjuhën shqipe mos harroni!

Duke vazhduar me tutje:

Ju që jeni pak më të vjetër

Merrni vet e shkruani në letër

Dhe tregoni brezit tjetër:

“Gjuhën shqipe të shprehni në vepër”!

……

Nuk është mirë nënat t`ju mallkojnë,

Ato gjithherë për mirë ju mësojnë:

“Gjuhën shqipe mos harroni,

Kombin tuaj e lartësoni”

Vargjet e Ismetit janë thesar i vertetë i letrave dhe fjalëve  shqipe, të cilat kanë vlera studimi dhe mësimi. Përmes këtyre vargjeve njeriu arrin të krijoj respekt e krenari dhe të shprehë ndjenjë nderi ndaj të afërmit, nbaj atij që të ndihmon dhe respekton. Këtë më së miri ai e përshkruan tek poezia e tij e frymëzuar nga melsoi ynë popullor apo të themi më mirë nga shprehjet e popullit për mikun dhe ate që ta do të mirën. Poezia e ti mban titullin: “Suedia-vendlindja ime e dytë” e autori shprhet kështu dhe keshillon bashkëkombasit e tij urtë dhe menqurë:

Në qoftë se dëshrion

Ta njohesh e ta duash

Edhe më shume atdheun tënd,

Jeto pak në atdhe të huaj!

……

Nuk ka kohë të këqija,

Ka njerës të kësij…

…..

Nga te tillë u detyrova
të braktisë vendlindjen me pa dëshirë,

Shumë larg u largova…

Në suedi emigrova.

…..

Suedia, ah Suedia!
Këtu gjeta prehjen,

Me fol të vërtetën,

Mëtu jetova jetën.

Këta më mësuan se:

Syri zgjedh të bukurën,

Gjuha zgjedh të ëmblën,

Zemra zgjedh të mirën.

Prej tyre mësova se:
Për të krijuar miq,

Duhet, në radhë të parë,

Të jesh vet mik!

Dhe autori shprehë mendimin e tij duke thenë se : Vendlindje nuk e kemi vetëm vendin ku kemi lindë, ku jemi rritë, por edhe atë vend ku jetojmë të lirë e të barabart me nacionalitete tjera. Sa më shumë që afrohen njerëzit, aq më shumë largohen dallimet midis tyre.

Filozofija e Ismet Hasanit, ka burimin dhe rrënjët e saj në popull, brumi apo burimi i saj është vet populli, fjalët dhe mençurit që vin nga atje. Ai di të shfrytëzoj me mjeshtri fjalët e urta, fjalët e mençura dhe ti ve në vargun e tij i cili fiton madhështinë dhe lexuesit i jep njohuri dhe dije mbi jetën, mikun,të mirën e të keqën, të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen, gjithnjë përmes vargut të huazuar popullor por me mjeshtri të thurur në varg vetiak.

Në peozinë e tij “E kaluara” ai shprehet me mjeshtrin e tij:

Duke lexuar të kaluarën,

E parashohim të ardhmen, 

E lëmë anash të zezëm,

E marrim të bardhën.

Dhe thot se: E kaluara është tmerr, të djeshmen do ta kuptoj nesër!

Ismet Hasani është ai i cili përmes vargut na sjelle në mednje gjerat të cilat ne duhet ti kemi në vetne tonë dhe ato të jenë mishrim i punes dhe ndërgjegjës sonë sepse përndryshe nuk nuk do kemi vlerë. Këtë do e hasim të përshkruar me mjeshtri tek vargjet qe poeti ia kushton veprave të njeriut të poezia e tij “Veprat flasin” kur thot:

Nuk janë të rrallët

Ata që thonë:

Veprat flasin

Më shumë se fjalët.

…..

 

Nuk është e vjetër,

Por as porosi e re,

Kur nuk ke atë që do

Duaje ate që ke!.

Lirika e tij ka në brendin e saj universalen e cila buron nga filozofia popullore, ajo filozofi të cilën, me mjeshtri prej vargëtari të rryer Ismet Hasani di ta përpunoj dhe përshtat për kohë dhe moshë. Kjo filozofi ma merr mendja se do jetë jetë gjatë sepse burimi i saj ia jep këtë mundësi, pasi që dihet se cdo gjë që ka burim e saj apo mbështjej në masat popullore ajo është jetë gjatë. E autori ndalet tek vet njeriu dhe këtij i kushton si ta quaj një himn me të cilin sikur eshre Rilindasit tanë që e hyjnizuan edhe Ismeti jep këshillat dhe kritikat  ne këtë drejtim tek peozia me titull “Njeriu” ku ai thot: Edhe pse njeriu udhëzohet në rrugë të drejtë, mund të jetë (mos)mirënjohës ose pëbuzës. Dhe thot:

Njeriu duhet të ketë urtësi:

Cilin me ndihmuar?

Cilin me e afruar?

E cilin ta mbajë në largësi?

         Kjo krijimtari shpirtërore thenë kështu na jep një pasqyrë afërsisht të sakte te jetës shpirtërore duke e vështruar atë nga aspektet shoqërore, ekonomike, familjare, ndërnjerëzore dhe morale. Këtë më së miri autori i shprehë tek vjersha “Mashtrimi” ku thot se “Mos beso krejt çka dëgjon!Mos thuaj tërë atë që di!Mos bëj gjithëçka mundesh!

Duke shtuar në vargjet:

Njerzxit e mashtruar

Pas gjërave të dëmshme,

Ofendojnë, përqeshin e nëncmojnë,

Kurrë s`bëjnë punë të ndershme.

Të gjitha krijimet e Ismet Hasanit në këtë vëllim poetik i përshkon një optimizëm i çiltër, një shpresë e madhe për një të ardhme të lumtur, një besim i paluhatshëm në fuqinë e njeriut të ri për ta transformuar të keqen me të mire, vuajtjen ne lumturi, roberine me lirinë, sepse edhe vet autori është i vuajtur nga regjimi. Ai kështu e përshkruan krenarin e tij tek vjersha “Krenaria kombëtare”:

I takoj një populli të vjetër

Historia e ka treguar në letër,

Edhe ne si çdo popull tjetër,

E treguam veten në vepër.

…..

Jam krenar qe jam shqiptar,

Aq më tepër si kosovar,

Krenohem mne popullin e hisatorinë,

Duke derdhur gjak e arritem lirinë.

Poetin e mban fuqia e fjalës, shpresa në fuqin e poppulit dhe kombit në mënyrë që mos ta harrojmë të djeshmën e hidhur, vuajtjet, mos ti harrojmë gjithë ata që u sakrifikuan për liri e pavarësi, mos ta harrojmë historinë tonë, ta respektojmë ta çmojmë e ta duam njeri tjetrin dhe ta ndërtojmë ardhmërin mbi themelet e shëndosha e jo mbi fatkeqësin e  njëri tjetrit se kjo na qonë në një humnerë.

Autori ka besim në vetëvete dhe në “Zotin”duke shprehë lutjen e tij kur thot:Të lutëm o Zot, më jep mend të kuptoj`,të ju besoj gjërave që s`mund t´i dalloj`!

Pasi që folklori bene pjese në jetën e gjallë të popullit ai është ngushtë i lidhur me zakonin dhe besimet e popullit dhe mënyrës së jetesës se popullit e këtë mudn ta verejmë dhe shofim sidomos tek këngët lirike nga edhe autori i këtyre vargjeve që përmendem merr insipirimin dhe gjenë muzën e tij poetike.

Do e përfundoj këtë shkrim nga krijimtaria e pasur e Ismet Hasanit me një thënje të tij tek peozia “Nënës sime” – Në qoftë se eshtrat më mbesin këtu, shpirti do të më shkoj atje! E këtu shofim se mërgimi ka lënë vrag në jetën dhe ndjenjen e autorit, ai e ka përjetua këtë, e di si ndihet në mërgim por e di edhe se cfarë do edhe në jetën e amshueshme dhe thot:

Tash fëmijeve të mi,

Ua la amanet:

Mos më leni në vetmi,

Mos më leni të vdes në Kurbet.

Pra e tham edhe më lart se poetin e mban në jetë fuqia e vargut, e besës, mirëqenjes, atdhedashurisë , ai e benë një thirrje që mos ta harrojmë të djeshmëne hidhurtë kujtohem hsitorinë tonë të vertetë ta duam  njeri tjetrin dhe ta ndërtojmë ardhmerin mbi themelet e shëndosha se jeta është e ëmbël dhe ka vlerë për çdo njeri.