Nga Besim Ndregjoni*/
Fisnikëria e të përndjekurve politikë shqiptar, nuk është thjesht kategori subjektive dhe as objektive. Ajo është kompleksiteti i vlerave njerëzore prej të cilave merr kuptim jeta, dashuria, humanizmi, dinjiteti, trashëgimia, prosperiteti, liria, dhe cilësia e jetës ne komunitet. Fisnikëria dhe shqiptaria janë lidhur fort, në një organizëm virtual,duke udhëtuar së bashku që nga Ilirët, Arbërit e deri me sot, në rrugën e gjatë të kombit tonë, vlerat prej të cilave janë frymëzuar brezat dhe kanë kultivuar viganë të jetës publike, politike, artistike, ushtarake dhe humanitare. Në historinë e Shkodrës martire nuk mund të harrohen kontributet e familjeve të mëdha fisnike në mbrojtje të truallit amëtar, që në këtë konferencë të I-rë nuk mund t’i përmend dot të gjithë por disa prej tyre si Bushatllinjte, Hodo Sokoli, Kazazi, Çoba, Lluja, Myftia, Koliqi, Hasani, Isufi, Repishtit etj ( Shkodër), bajraktarët e Shoshit, Hotit, Dede Gjo Lulit e Preng Calit , të Llesh Marashit e shum famijeve të tjera Mirënjohje dhe respekt elitës së ish të Përsekutuarve të Shkodrës e qarkut të saj. Kombit tonë s’i mjaftuan pushtimet e gjata, por si një hije e zezë, u huajt nga qarqet antishqiptare komunizmi, duke shkatërruar e masakruar fisnikërinë kombëtare, ata që mbajtën dorë më dorë, e brez më brez flamurin, identitetin, vlerat më të larta të historisë sonë. Filozofia e dhunës dhe e antivlerës nuk mund të jetonte në paqe me vlerat e fisnikërisë shqiptare. Ndaj dhuna do të ishte arma dhe metoda e realizimit të pushtimit dhe sundimit komunist. Dhuna çnjerëzore filloi me pushkatime, burgosje dhe internime të fisnikëve shqiptarë. Njizete e pese vite mbas levizjes studenteske te dhjetorit 1990, – për liri e demokraci- Shqiperia ka levize. Gjendja ekonomike e shoqërore ka pësue përmiresime, populli jeton pa friken e kerbaçit policor. Me gjithe vorfenine e të metat sociale që e mundojnë, Shqipëria ka avancue drejt anetarsimit në Bashkimin Europian. Europa ashte shtepia e jone, ashte zgjidhja e jone e vetme, si shtet ma pare dhe si komb shqiptar ma vone ! Ky ishte ideali dhe motua e të pushkatuarve dhe të denuarve politikë të Shkodrës e mbar Shqipërise.
Në këtë udhëtim të gjatë , vendi i jonë ka dëshmue dhe padrejtesi të mëdha, njena nga te cilat ashte keqtrajtimi i viktimave të komunizmit. sakrificat tona , qëndrimi i jonë heroik që nuk pranoi nënshtrimin ndaj “luftes se klasave” fenomeni ma negativ i shekullit 20-. Me fitoren tone morale kunder çnjerezimit komunist, ne kemi fitue të drejtën me u quejte “kapitali moral i shoqenise shqiptare”. Kështu dëshmon ish i denuar politikë, shkrimtari, shkodrani i madh Prof.Sami Repishti…
Këtë të drejte e konfirmon pafajesia e jone që ashte edhe stigma ma pozitive e zhvillimit politik ne Shqiperi. Ne i tham “JO!” diktaturës komuniste, jo pushtimit jugosllav, jo pushtimit sovjetik, jo marrezise kineze, jo krimineleve injorante të PKSH dhe PPSH-se. Sot ne kemi të drejtën me akuzue mosperfilljen e pushteteve qeveritare në vendin tonë, sepse jemi të pafajshëm. Pafajesia ashte thelbi i sakrificave tona i rezistences anti-komuniste ne Shqiperi!
Koncepti i qeverisjes në kohën tonë ashte nji sfidë që Shqipëria nuk e fitoi, fatkeqsisht. Mungesa e nji “pranevere shqiptare”, e zgjimit nga gjumi i rande i shqiptareve, tregon ekzistencen e te metave strukturale ne shoqenine tone. Por e meta e madhe sot ashte humbja e frymes se bashkesise qytetare.
Nji shtet dhe shoqeni e ketill nuk mund te ndertohet mbi padrejtesi! Keshtu veproi Europa e qytetnueme e mbasluftes, që dërmoi diktaturën fashiste-naziste. Tek ne, edhe sot, mbas 25 viteve nuk ashte denue krimi komunist 45 vjeçar, me gjithe sjelljen tone fisnike që përbuzi hakmarrjen. Na jemi breznia që keputëm zinxhirin e hakmarrjes, nji fitore historike e shpirtit shqiptar.
Dokumentimi i krimeve komuniste në Shqiperi po nxjerrë në dritë gënjeshtrën, urrejtjen e dhunën që kanë karakterizue rregjimin e gjakut. Sot, në Shqipëri, viktima e komunizmit vuen për bukën e gojës, për nji strehe mbi koke, për nji shërbim mjeksor – vuen për nji fjale të mire. Ashte mekat, ashte harrese, ashte vrasja e dyte e viktimes!
Ne duhet të udhehiqim nji kryqzate që do të shpëtoje dhe Shqipërine tone, Shqiperine e te gjithe shqiptareve.
Sot për të gjithë ne është një ditë e madhe, është dita kur ne i kthehemi historisë së vërtetë dhe merremi me të ardhmen.Të parët tanë na kanë lënë shumë pasuri shpirtërore dhe morale, të cilën e vlerësojnë kombet më të mëdha e të qytetëruara të botës. Është nën përgjegjësinë tonë historike, është njësi matëse e vlerave të pamohueshme tona, për t’i ridhënë kombit fisnikërinë e mohuar, në çdo tregues të jetës, në atë social, kulturor, politik dhe institucional. Çdo qelizë e shoqërisë tek ne duhet te udhëhiqet dhe të frymëzohet nga fisnikëria, nga ato vlera ideale dhe virtyte humane për të cilat ka nevojë të ushqehet shteti demokratik, shteti i së drejtës. Elita historike e kombit, e përndjekur nga regjimi komuniste duke njohur si pikë referimi vlerat më të larta njerezore e ka parë Shqipërinë në përkatësinë e vet Europiane në çdo aspekt të jetës dhe veçanërisht në aspektin politik. Orientimi perëndimor i kombit, mendimi dhe filozofia e jetës së fisnikëve në mënyrë të vazhdueshme kanë bërë të mundur ruajtjen e marrëdhënieve me kombet e mëdha dhe të nderuara të botës, me kombet që sot më shumë se kurrë janë pranë Shqipërisë sonë, në aspektin e integrimit tonë.
Ndaj sot siç na tregon historia , lind thirrja e madhe për t’i dhënë më të mirën tonë, këtij kombi, këtij shteti, demokracisë, drejtësisë dhe paqes sociale.Por kjo kërkon angazhim dhe pjesëmarrje, gjithëpërfshirje aktive në të gjitha aspektet e jetës. Ashtu si gjithëherët fisnikëria ka qënë në krye të proçeseve historike të zhvillimit soc-politik edhe sot është e nevojshme dhe e domosdoshme për të qënë në krye të integrimit dhe zhvillimit kombëtar. Është përgjegjësi e gjithëkujt prej nesh për t’i bërë shërbim kombit, me angazhimin e vet politik dhe institucional, në këtë kohë të rëndësishme ku kombi ynë po ngrihet krahas me kombet Europiane për të qënë pjesë e Bashkimit Europian, për të qënë i barabartë në vlera me kombet e bashkimit Europian. Historia na ka treguar se fisnikëria Shqiptare iu ka dhënë udhëheqës të shquar edhe vendeve te tjera, duke filluar nga perandoria romake, Vatikanit, ajo bizantine e osmane, e deri në kohët më të vona. Fisnikëria Shqiptare ka shkëlqyer në Greqi, Turqi, Rumani, me Kryeministra që i kanë shpëtuar këto kombe dhe i kanë qyteteruar. Këto personalitete i gjejmë përmes dokumentave në Perandorinë Romake, P.Osmane, Egjipt etje. Është e vështirë të identifikosh me pak rreshta atë që fisnikët shqiptarë kanë kultivuar në shekuj, por është thjesht një përkufizim i asaj që të gjithë ne e ndiejmë se ekziston, e asaj që ne e dimë se kështu është, se fisnikëria e ka gjalleruar këtë komb, se ajo e bën atë më krenar, më të fortë, e më madhështor. Besoj se kjo është dëshira e çdo shqiptari fisnik ish i perndjekur politike. Për të gjitha këto del domosdoshmëri që politika shqiptare të jetë e orientuar, e frymëzuar edhe nga këto vlera. Komunizmi e zhduku këtë raport të natyrshëm të shoqërisë shqiptare me shtetin. Por dekomunizimi i shoqërisë shqiptare kërkon patjetër kthimin e vlerave të fisnikërisë. Në emrin tuaj dua t’i bëj të ditur faktorit politik se, pa përfshirjen dhe pjesëmarrjen e këtyre familjeve të mëdha fisnike në jetën politike dhe shoqërore në të gjitha sferat politike, ekonomike, gjyqësore ,ekzekutive e sociale, ne do të jemi tepër të vonuar, siç kemi qënë gjatë kesaj periudhe të gjatë tranzicjoni në ndërtimin e demokracisë, dhe ndërtimin e shtetit ligjor.
Fisnikëria është baza morale e shtetit që në krijimin e tij. E tillë është ajo në mënyrë të natyrshme, ndaj ne duhet ta konsiderojmë këtë fakt si një domosdoshmëri shtetërore, për të ndërtuar dhe për të patur një komb dhe një shtet mbi baza të shëndosha vlerash, se vetëm në këtë mënyrë do të jemi dinjitoz përpara qytetërimit perëndimor, vetëm në këtë mënyrë do të arrijmë të përmbushim ëndrrat e fisnikëve shqiptarë qe u vrane nga sistemi diktatorial komuniste.
Por absurditeti i nje zhvillimi të këtill cfaqet sot kur sistemi komunist është përmbyse dhe metodat e tia vazhdojne te aplikohen nga qeveritare të indoktrinuem qe refuzojne të pranojnë kuptimin e mirefillte të pronës private: jete të lire e të pavraur nga “shteti”. Eshte absurde kur shihen viktimet e rregjimit komunist te siellen vërdallë zyrë ne zyra me kërkue të drejtën e tyre, pasurine e trashegueme, dhe te sorollaten nga nje administrate shurdhe-memece që ‘sundon” dhe nuk “qeverise”, nga “aparatciket” e sistemit komunist e jo nga “sherbestaret” e demokracise, të shoqërise së lire.
Gjendja e sotme në Shqipëri është mjaft shqetesuese.
Nuk jetohet vetëm me buke dhe per buke. Një jete pa liri, pavaresi e dinjitet nuk vlen te jetohet
Heshtja, vret; indiferenca vret. Eshtë e vështirë me besue se ndergjegja e popullit shqiptar është aq e fjetur sa të lejoje vdekjen e atyre që gjetën guximin me sakrifikue gjithcka, ndoshta edhe jetën e tyre, për një Shqipëri të lirë, dhe një shoqeri shqiptare të lire e demokratike. Dhe për shum kohë armiku ma i madh do të jetë Harresa. Të gjithë të përndjekurit duhet të mobilizohen në një përpjekje me mbajt gjallë kujtimin e viktimave me ruajt në memorien e të gjithe shqiptarëve peshën e randë të krimit komunist dhe kjo asht detyrë kryesore për të gjithë ne që kaluam at kalvar vuajtjsh dhe martirizimi. Apeli i sotëm kombëtar asht jo indiferentizmit , jo heshtjes , PO angazhimit në politikë të këtyre familjeve fisnike ish të perndjkekura politike të regjimit komunist. Angazhimi i këtyre familjeve në politikë do të jetë nji shërbestare e demokracisë , do ti japi qeverisjes dhe shtetit ligjore moralin dhe vlerat njerzore të cilat për 25 vite klasa politike nuk mundi të i ndërtoi dhe të implementoi përpara shoqërise post komuniste. 100.000 familje ish të përndjekura politike e kan tagrin , kan kapacitete për të dhënë kontributin e tyre në politikbërje që shtetit shqiptar , demokracisë së cenuar nga kjo klasë politike 25 vjeçare ti kthehet morali dhe presporiteti i një demokracie fuksionuese në shërbim të vendit.
Le të na shoqëroi në këtë nisëm kombëtare thënja e pavdekshme e ikonës së fesë dhe vuatjes së dhjetra vjeçarve në burgjet e diktaturës komuniste At Pjetër Mëshkalla SJ ( Botue : 1933)
Prej të parëve pritëm një Shqipni të Lirë!
Nipat presin prej nesh një Shqipni të lumtun!
*E dergoi per Diellin vete autori. E falenderojme.- Kumtesë e mbajtur në konferencën rajonale të Përndjekurve Politike në Shkodër 31.1.2015