Pëllumb Lamaj i vlerësuar dhe nderuar nga Asambleja e Shtetit të Nju Jorkut dhe Këshilli i Bashkisë në NY, deklaroi për Diellin: Ky është një homazh për martirët dhe qëndrestarët e Spaçit e Qafë Barit, ky është një vlerësim për të gjithë ish të përndjekurit politikë të Shqipërisë, por ky është edhe një mesazh për klasën politike shqiptare, që për turp nuk ka arritë të dërgojë qoftë dhe një Kryeministër në Spaç! Premtimet e pambajtura ndaj ish të përndjekurëve-demagogji e tranzicionit antidemokratik!/
Nga Dalip Greca/
Të dielën me 17 Maj 2015 në Kolegjin Monroe të Nju Jorkut është organizuar një veprimtari nderuese dhe përkujtimore për heronjët, martirët dhe qëndresatrët e Revoltës së Spaçit dhe Qafë Barit.Në përvjetorin e 42 -të Revoltës së Sapçit, Asmableja e Nju Jorkut me sponsorizim të z. Mark Gjonaj, ansambleisti i Distriktit 80-të, si dhe nga Këshilli i Bashkisë të qytetit të Nju Jork-ut-sponsorizuar nga anëtari i këshillit të Bashkisë për distriktin 15, Ritchie Torres, nderuan me proklamatë qëndrestarin e burgjeve të diktaturës komuniste Pëllumb Lamaj. Proklamatën e ka lexuar dhe më pas dorëzuar ansambleisti i Shtetit të Nju Jorkut, z. Mark Gjonaj.
Në Proklamatën nderuse, vlerësohet qëndresa e antikomunistëve shqiptarë, ish të burgosurve politikë si dhe familjeve të internuara në kampet e vuajtjes.Në të shkruhet se Shqipëria u qeveris për 45 vite nga diktatori i pamëshirshëm Enver Hoxha, në regjimin e të cilit mbi 100 mijë shqiptarë u arrestuan, u burgosën, u torturuan, ndërsa familjet e tyre u internuan ose u burgosën në mënyrë të padrejtë, vetëm pse ata mbështetën të dashurit e tyre në luftën për liri. Në Proklamatë evidentohen fakte të tilla si: 5500 burra dhe gra u egzekutuan, ndërsa 100 mijë u burgosën e u internuan. Në mënyrë specifike, veçohet Spaçi, si burgu më i tmerrshëm në Shqipëri, i ndërtuar në vitin 1968, ku të burgosurit punonin deri në vdekje në minierat e bakrit dhe piritit.
Në proklamatë vlerësohet qëndresa e familjeve të ish të burgosurve politikë, që u keqtrajtuan kampeve të internimit ose u burgosën.
Në përfundim të proklamatës shkruhet: Përfundimisht regjimi komunist u rrëzua dhe ata që i mbijetuan burgjeve u liruan dhe mundën të ribashkoheshin me familjet e tyre. Edhe pse shenjat fizike mund të jenë shëruar, plagët mendore dhe kujtimet e zymta, janë ende gjallë sot, prandaj sponsorizuesit e kësaj proklamate, nderojnë të burgosurit Politikë të Shqipërisë dhe familjet e tyre.
Pëllumb Lamaj, i nderuar me Proklamatë, ndjehet i vlerësuar, jo vetëm si individ, por u është mirënjohës sponsorizuesëve për të gjithë bashkëvuajtësit dhe martirët e qëndresës antikomuniste. Në vlerësimin që i bëhet atij si individ, theksohet fakti se jeta e tij ka kaluar mes vuajtjeve. Lamaj që në moshën 8 vjeçare përjetoi arrestimin e të atit dhe kalvarin e vuajtjeve në internim.Në vend të shkollës, lodrave e ëndrrave, Pëllumbi u përball me terrorin komunist. Nënës së tij i duhej të rropatej në puën të rënda për të ushqyer pesë fëmijët me babanë në burg.Në shkollë përbuzej me nofkën”Kulak”, kuptimin e së cilës, nëna do t’ia spjegonte si ekuivalente me togfjalshin”Armik i Popullit”! Kjo do të thoshte izolim dhe se për të nuk kishte vend as në organizatën e rinisë dhe as që mund të vazhdonte shkollën e mesme.Sigurimi u orvat ta provokonte që të bëhej bashkëpunëtor, por ai e refuzoi me neveri. E dinte se pas refuzimit do të vinte arrestimi, dhe nuk vonoi. Liria e kufizuar do të burgosej, kur ai ende nuk i kishte mbushur të 20-tat. Me 1 Mars 1979, Sigurimi i vuri prangat në emër të Popullit, duke e akuzuar si Armik të Popullit! U dënua me 15 vjet në burgun famkeq të Spaçit. Ishte ndër më të rinjët e atij burgu, i cilësuar si më i egri ndër burgjet e diktaturës, që vetë Pëllumbi e krahason me ferrin e Dantes. Bashkëvuajtësit, që ishin bashkë me të në veprimtarinë e përkujtimit të 42 vjetorit të Revoltës së Spaçit, e karaktarizojnë Pëllumbin si një nga qëndrestarët me kuarajo dhe trim për kohën e burgimit. Pëllumbi përjetoi revoltën e Majit të vitit 1984 në Qafë-Bari, ku regjimi nuk i kurseu egzekutimet dhe riburgimet. Një pjesë prej të dënuarëve i çuan në Spaç. Pëllumbi guxoi dhe i ndihmoi disa prej tyre me ushqime. Spiunët njoftuan komandën dhe Pëllumbi e pësoi me tortura çnjerëzore, por nuk u thye.
I pyetur nga Gazeta Dielli se çfarë përbënte takimi që po organizohej me 17 Maj 2015 në një nga Universitetet amerikane në Nju Jork, Pëllumb Lamaj, ndër kritikuesit e rreptë të klasës politike shqiptare, tha: Duam të nderojmë heronjët antikomunistë të Spaçit dhe Qafë Barit. Ky është një homazh për martirët dhe qëndrestarët e Spaçit, ky është edhe një mesazh për klasën politike shqiptare, që për turp nuk ka arritë të dërgojë qoftë dhe një Kryeministër në Spaç! Premtimet e pambajtura ndaj ish të përndjekurëve s’është gjë tjetër, veçse demagogji e tranzicionit antidemokratik me një klasë politike të korruptuar dhe komuniste në krye!
Hasan Baja,qëndrestar i burgjeve, një ndër të zhgënjyerit e demokracisë shqiptare, që pat dhënë dorëheqjen për kod moral që më 1995, për moskompromentim me të korruptuarit (ish Komisar i Policisë në Sarandë), shprehet se ndjehet i zemruar me klasën politike shqiptare, që nuk arriti të integroi kundërshtarët e regjimit komunist, ç’ka përbën dështimin e vetë demokracisë së shartuar shqiptare. Lekë Mirakaj, Zija Lepenica, Fatmir Muja, që ndodheshin në auditorin e Monroe College, ku zhvillohej veprimtaria nderuese dhe përkujtimore e Revoltës së Spaçit, ndjehen të nderuar që ata vetë, ish bashkëvuajtësi i tyre, Pëllumb Lamaj, nderohen nga institucionet Amerikane, dhe e gjithë kauza e tyre kundër komunizmit, vlerësohet e çmohet në vendin e demokracisë, por jo në Shqipëri.
Veprimtaria u organizuar nga “Albanian- American Society Foundation and The Sons and Daughters of Albania in America” dhe është mbështetur nga Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA, The Women’s Organization “Hope & Peace”,”Clasmsmates Forever”, Albanian American Open Hand Association, Akademia e Nju Jork-ut e të tjera.
Moderator i veprimtarisë përkujtimore kushtuar Revoltës së Spaçit ishte Fredi Tollja, pronar “The Producers Club New York. Në fjalën e hapjes moderatori vlerësoi kundërshtarët e diktaturës komuniste të Shqipërisë, ish të burgosurit politik të regjimit diktatorial, që me sakrificat e tyre, me qëndresën e tyre, sfiduan diktaturën. Tollja, tha se me këtë veprimtari, përkujtojmë dhe nderojmë jetët e ndërprera, nderojmë heroizmin e atyre që guxuan të sfidojnë shtetin komunist në emër të ëndrrës për liri e demokraci.
Esad Rizaj, president i Fondacionit Shoqëria Shqiptaro-Amerikane dhe Bijtë e Bijat e Shqiptarëve në Amerikë, tha se ndjehet i privilegjuar që nderon ish të burgosurin Pëllumb Lamaj dhe të gjithë ish të burgosurit politik të Shqipërisë. Ky, tha ai, është një vlerësim për të gjithë ata që u bugosën,u pushkatuan, u internuan pse luftonin për liri dhe Shqipëri Etnike.
Miqtë e shqiptarëve, amerikanët Stive Kaufman-avokat i njohur dhe profesori Paulo Palombo, në përshëndetjet e tyre kanë vlerësuar qëndresën e antikomunistëve shqiptarë, dhe kanë nderuar ata që dhanë jetën për liri, përballuan torturat, vuajtjet në burgje dhe kampet e internimit.
Një përshëndetje të veçantë ka bërë edhe themeluesja e Shoqatës”Shokët e Klasës përgjithmonë”, Lindita Hoxha.
Lek Mirakaj, një ndër ish të burgosurit politik, e cilësoi nderimin e ish bashkëvuajtësit Pëllumb Lamaj dhe gjithë të burgosurve politikë shqiptar, si një nderim të jashtzakonshëm. Kjo Proklamatë, tha ai, është dekorata më e lartë që i jepet një ish të përndjekuri politik. Më pas ai vlerësoi qëndresën e ish të burgosurve politik dhe në mënyrë të veçantë martirët dhe qëndrestarët e Revoltës antikomuniste Skënder Daja, Dervish Bejko,Sokol Sokoli, Pal Zefi, Tom Ndoja, Hajri Pashaj dhe shumë të tjerë që pas revoltës u ridënuan.
Mimoza Dajçi, presidente e The Women’s Organization “Hope & Peace”, kërkoi që të pranishmit të çoheshin në këmbë dhe me një minut heshtje të nderonin kujtimin e heronjëve të revoltës.Më pas ajo ka përshkruar revoltën e Spaçit, ndërkohë që ka treguar gjendjen e sotme të ish burgosurve politikë. Dajçi tha se ka kaluar afro çerek shekulli, e akoma të dënuarit politik nuk janë reabilituar duke filluar me dëmshpërblimet, strehimin, shëndetin etj.
Edhe pse disa individëve u ka dalë emri në gazetë për të marrë dëmshperblimet e burgut politik akoma nuk po del fondi nëpër banka për tërheqjen e tyre, apo edhe fondet e kësaj shtrese i përdorin për fushatat e tyre partitë politike. Ka zvarritje dhe burokraci pa fund.Strehimi i ish të përndjekurve është i mjerushëm, u ndanë vite më parë gjatë qeverisjes demokratike disa hyrje tek Kafodi e Vasil Shanto dhe kaq, po pjesa dërmuese? Më pas ajo ka trajtuar dhe hapjen e dosjeve të sigurimit dhe ligjin e munguar të lustracionit.
Në këtë veprimtari ishin të pranishëm edhe kryetari i Vatrës dr. Gjon Buçaj me zonjën Nikoleta, zv/kryetari Asllan Bushati, anëtari i Këshillit të Vatrës Zef Balaj,Lek Mirakaj, Zef Përndocaj e të tjerë.(Fotografite i gjeni ne Facebook)
Përkujtohet 70 vjetori i gjyqit special të vitit 1945
Shoqata e ish të përndjekurve politikë të diktaturës komuniste dhe Instituti për studimin e krimeve të komunizmit përkujtoi më datën 15 prill, 70 vjetorin e Gjyqit Special të vitit 1945. Në atë gjyq komunistët shqiptarë dënuan qysh në javët e para të pushtetit të tyre 65 intelektualë shqiptarë në emër të “bashkëpunimit të tyre me pushtuesit”. Gjykata speciale joprofesionale dhe jolegjitime, tepër politike kishte për kryetar një hekurpunues, i cili me urdhër të Partisë Komuniste dënoi me pushkatim 17 persona dhe pjesën tjetër me burgime të gjata. Ky gjyq ishte i pari në vargun shumëvjecar të gjyqeve ndaj kundërshtarëve të regjimit komunist, që zgjati gati gjysmë shekulli. Ndërsa 70 vjetori i këtij gjyqi vjen ndërkohë që në qarqet politike të Tiranës u kthye sërish debati për dosjet e Sigurimit të Shtetit dhe për dekriminalizimin e institucioneve. “Unë mendoj se Shqipëria ende nuk është distancuar nga diktatura. Së pari duhet bërë de-komunistizimi dhe më pas de-kriminalizimi do të jetë më i lehtë” – tha Simon Miraka, drejtues i shoqatës së të përndjekurve politikë të regjimit komunist. Ndërkohë, Instituti Shqiptar për Studime Ndërkombëtare po zhvillon një cikël ligjëratash me ekspertë nga shtetet e Europës Qendrore e Lindore ish-komuniste mbi mënyrën se si e kanë trajtuar ata marrëdhëniet me të kaluarën komuniste. Studiues nga Çekia sollën përvojën e vendit të tyre, ndërsa Instituti i Studimeve Ndërkombëtare po sjell studiues edhe nga Polonia e Gjermania për të shpjeguar në Shqipëri disa shembuj para se të vendosë zgjidhjen e saj mbi dosjet e shërbimit sekret. Drejtuesi i këtij Instituti Albert Rakipi, thotë se raportet e shtetit demokratik me të kaluarën nuk duhen ngushtuar vetëm në çështjen e dosjeve sekrete, sepse kjo është një temë e gjerë që prek gjithë shoqërinë. “Kjo është një çështje që lidhet me dosjet dhe lustracionin, por është edhe çështje kulturore; se si do t’ua tregojmë brezave të ardhshëm krimet e diktaturës, çfarë do t’u themi atyre për të shkuarën, që të ketë vlerë për të ardhmen” – tha zoti Rakipi. Edhe sot 70 vjet pas instalimit të diktaturës komuniste dhe afro 25 vjet nga rrëzimi i saj, Shqipëria ende ka një marrëdhënie të paqartë me atë regjim tejet të dhunshëm. Shoqëria dhe institucionet luhaten prej vitesh midis nostalgjive dhe etjes për drejtësi ndaj viktimave. Ndërkohë Parlamenti shqiptar po diskuton dy variante të një ligji të ri për hapjen e dosjeve të Sigurimit të Shtetit, por në 20 vjet, pohojnë studiuesit, së pari ky institucion dhe partitë që e përbëjnë atë, nuk kanë patur vullnetin për ta zgjidhur këtë çështje.
Sh.K
SOT NË SHTËPINË E VATRËS-50 VJET NGA IKJA E NOLIT
Sonte në mbrëmje, në orën 6.00 Federata Panshqiptare e Amerikës, do të përkujtojë Fan S. Noli, me rastin e 50 Vjetorit të ndarjes nga jeta.
Në këtë sesion përkujtimor, që do të hapet nga Kryetari i Vatrës, dr. Gjon Bucaj, do të jetë i pranishëm edhe Pastor fr. Nathan Preston St. Nicholas Orthodoks Church. Do të përcillet edhe mesazhi i Atë Arthur Liolin, Kryekancelarit të Kishës së Nolit, enkas për këtë rast.
Më pas do të shfaqet dokumentarit”Me Zërin e ngrohtë të Nolit”-Arkivi i VATRËS- nga TV KULTURA SHQIPTARE.
Disa nga studiuesit e njohur të komunitetit shqiptar do të përcjellin ligjërata të shkurtra:
– Prof. Dr. Muharrem Dezhgiu : “Pranimi i Shqiperise ne Lidhjen e Kombeve dhe roli i Fan Nolit”;
– Poeti, studiuesi, ish editor i Diellit- Anton Cefa: “Vatra”, Noli, Konica dhe Wilsoni”,
– Gazetari, ish drejtori i Zërit të Amerikës për Europën dhe Azinë Frank Shkreli” NOLI DHE GURAKUQI, ROLE TE MEDHA NE NE FATIN E KOMBIT”.
Ish gazetari i TV të Prishtinës, ish kryeredaktor i gazetës Illyria- Sinan Kamberaj”Noli në fushën e letrave, poet, përkthyes e historian”,
Ish gazetari i Zërit të Amerikës, studuesi Idriz Lamaj ” Noli, Konica,Mbreti Zog- përpjekjet për një Qeveri në mërgim”-Letra origjinale-
Editori i Diellit- Dalip Greca-” VATRA, DIELLI DHE PËRCJELLJA E IMZOT NOLIT 50 VITE TE SHKUARA NGA SHQIPTARET E AMERIKËS.”
77-vjetori i vdekjes së poetit e meshtarit, Ndre Mjeda, Përkujtohet në Kukël
Nga Gaspër Marku/- Pjesëmarrës nga të gjitha trevat shqiptare, grupe artistike nga Shqipëria, Kosova dhe Mali i Zi, morën pjesë në aktivitetin tradicional të organizuar në nderim të poetit të njohur, meshtarit Ndre Mjeda, me rastin e 77 vjetorit të vdekjes së tij. Ne aktivitetin e organizuar në fshatin Kukël, aty ku Mjeda shërbeu për shumë vite si famullitar i kësaj zone, moren pjese edhe zv/ministri i Kulturës, Zef Çuni, si dhe autoritete vendore të qarqeve veriore të Shqipërisë, si dhe të tjerë të ardhur nga matanë kufirit.
Në fjalën e tij, zv/ministri Çuni, i cili vite më parë u bë iniciator i fillimit të punimeve restauruese të godinës ku ka jetuar dhe shërbyer poeti i madh Ndre Mjeda, për ta kthyer atë në një qëndër muzeale, u shpreh shumë i kënaqur që tashmë në cilësinë e zv/ministrit të Kulturës, e gjen qëndrën muzeore Ndre Mjeda me një pamje krejt tjetër bashkëkohore. Ai bëri të ditur se me “Ditët e Mjedes”, Ministria e Kulturës hap siparin e aktiviteteve që ky institucion do të organizojë në kuadër të vizites së Papa Françeskut në Shqipëri. Ky aktivitet është prolud i shumë aktiviteteve kulturore që do të zhvillohen gjatë muajit shtator deri në ardhjen e Papes, theksoi ai.
Dom Nik Ukgjini, pasuesi i Mjedes në famullinë e Kuklit, aktualisht edhe Drejtor i Qendres Muzeore Ndre Mjeda, tha se kjo qender bashke me Qëndrën e Studimeve Albanologjike të Komunës Bushat, duke organizuar edicionet “Ditet e Mjedes”, prej katër vitesh me radhë shpalos vlera të larta kulturore kombëtare, për të cilat punoi për 30 vite në këtë qëndër vetë poeti Mjeda”. Ukgjini sqaroi se kompleksi në fshatin Kukel përbehet nga dy objekte të lidhur me njëri-tjetrin, Kisha dhe Qela, objekte këto që janë projektuar dhe realizuar nga vetë Dom Ndre Mjeda, i cili ka qëndruar dhe sherbyer aty per nje periudhe 30 vjeçare, prej vitit 1906 deri më 1937. Shtëpia e ndërtuar ne vitin 1906, paraqet një godinë dykateshe të stilit neoklasik. Gjate viteve 1962-1979 dhe 1982-1991 ka patur funksionin e një shtëpie muze kushtuar poetit Ndre Mjeda dhe e pajisur me objekte të ndryshme të vete klerikut. Në shkurt të vitit 2012, MTKRS e shpalli kompleksin Monument Kulture, ndërkohë që sot, falë kontributit të komunes Bushat dhe RDP-së, shtëpia e Mjedes, tashmë ka një pamje krejt tjetër.
Zef Hila, Kryetar i komunës Bushat, njësi vendore që ka nën juridiksionin e saj edhe fshatin Kukël, theksoi se tashmë është bërë realitet vendosja e shtatores “Dom Ndre Mjeda” në mjediset e qëndres muzeore me të njëjtin emër dhe së bashku me të edhe rikonstruksioni i kishes. “Së fundmi, me një projekt të financuar nga RDP-ja dhe kontributi i komunës së Bushatit, me mbeshtetjen e zotit Cungu, në cilësinë e kryetarit të Këshillit të Qarkut, me vleren e 106 mijë euro, do te kthehet ne identitet kjo qëndër muzeore në nderim të të madhit Dom Ndre Mjeda”, u shpreh Hila.
Përkujtohet 16-vjetori i rënies së dëshmorëve të kombit Ilir Konushevci dhe Hazir Malaj
Në auditorin e Ministrisë së Mbrojtjes, u zhvillua sot paradite ceremonia e përkujtimore e 16-vjetorit të rënies së dëshmorëve të kombit gjeneral Ilir Konushevci dhe bashkëveprimtari i tij dr. Hazir Malaj.
Në ceremoninë e organizuar me këtë rast ishin të pranishëm zëvendëskomandanti i Forcës së Sigurisë së Kosovës, gjeneralmajor Rrahman Rama; zëvendësministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Muhamet Latifi; komandanti i Forcës Tokësore të FARSH, gjeneralmajor Zyber Dushku; përfaqësues të ambasadës së Kosovës, familjarë, miq dhe kolegë të dëshmorëve, etj.
Ceremonia u hap me ekzekutimin e Himnit të Flamurit dhe më pas u mbajt një minutë heshtje në nder të të rënëve.
Historiani i Kosovës, z. Skënder Zhitia mbajti një kumtesë në nder të jetës dhe veprës së dëshmorëve të kombit gjeneral Ilir Konushevci dhe dr. Hazir Malaj.
Gjithashtu kjo ceremoni u përkujtua me nderim edhe nga zëvendëskomandanti i FSK gjeneralmajor Rrahman Rama dhe zëvendësministri i FSK Muhamet Latifi.
Në këtë përvjetor të gjashtëmbëdhjetë të rënies së dëshmorëve Konushevci dhe Malaj , u mbajt një kumtesë dhe nga komandanti i Forcës Tokësore të FARSH gjeneralmajor Zyber Dushku, i cili vlerësoi maksimalisht kontributin e tyre në luftën për çlirimin e Kosovës, duke u bërë simbol i mishërimit të vlerave më sublime(Almarina Gegvataj)