Nga Iliaz KADRIU/
Te Merkuren me 8 prill,2015 ne ora 19:00 sipas kohes likale, ne Qendren Kulturore Shqiptaro-Amerikane ne Chicago, ku merrnin pjese 218 pjesemarres, ne menyre madheshtore u be promovimi i vepres se prof.dr. Sinadinovski ” Shqiptaret Ortodokse ne Republiken e Maqedonise” dhe vepra e Znj.Sinadinovska “Rilindasit Shqiptare”.
Pas interpretimit te himnit kombetar,nga artisti dhe moderatori Pajazit Murtishi, fjalen e morri kryetari i Komuniteti Shqiptaro-Amerikan ne Illinois, me seli ne Chicago, dr. Luan Elezi, i cili ne paraqitjen e tij te shkurter faleminderoi te pranishmit sidomos autoret e veprave per promovim, duke potencuar se ky promovim edhe si ide edhe si aktivitet eshte perkrahur nga forcat progresive te komunitetit dhe si projekt i tille edhe eshte financuar nga donatore vullnetare te cilet ishin prezente ne kete ngjarje te rralle historike.
Menjehere pas hapjes procedurale te promovimit, ekipi profesional kishte pregatitur me projektor dy raste te incizimeve te emisioneve te top chanalit enkas per Reken e Eperme, oaze shqiptaresh ortodoksa nga vjen edhe zt. Sinadinovski. Ne tavolinen e nderit per vec autoreve ishte edhe kolosi i ketij deklarimi i cili i pari e theu akullin e heshtjes pesedhjete vjecare zt Branko Manojloski, i cili veres jeton ne Kicinice, kurse dimrin e kalon ne Chicago. Insertet filmike te cilet u pane ne ekranin e projektorit ishin tragjike. Secila sekuence filmike ishte ngjarje dhe histori e vecante. Pasi te gjithe mbeten pa tekst nga ajo qe u prezantua edhe me kengen e Ilir Shaqirit e ilustruar me veshjet kombetare te shqiptareve ortodokse te Rekes se Eperme, atehere u krijua atmosfera e promovimit te librit te pare : “Shqiptaret Ortodokse ne Pepubliken e Maqedonise” mga autori Sinadinovski.

Me kete rast ne foltore doli profesori i gjuhes dhe letersise frenge zt. Ilaz Kadriu, i cili ne menyre oratorike beri pershkrimin e vepres se lartepermendur si nje veper kolosale dhe shume interesante per kohen dhe momentin ne te cilen ndodhen shqiptaret ortodokse ne kete oaze dhe me gjere ne republike.
” Te jesh shqiptar ne Republiken e Maqedonise dhe ne vendet tjera ballkanike jashte Republikes se Shqiperise, do te thote qe njeriu vazhdimisht, me kembengulesi dhe ne menyre te shkathte te luftoje per respektimin e te drejtave dhe lirive te tij themelore” – keshtu kishte shkruar i ati i autorit te librit zt. Joakim Sinadinovski menjehere pas mbarimit te Luftes se Dyte Boterore, duke i treguar gjithmone te birit se familja Sinadinovski ka qene eshte dhe duhet te mbesi shqiptare ortodokse e Rekes se Eperme. Kete ai e shkruan ne ditarin e vet , i cili , se shpejti do te dali si liber i vecante.
Pas veprimeve te medha patriotike te rilindasit te kesaj ane Josif Bagerit, dhe pas thyerjes se akullit te heshtjes nga ana e Branko Manojloskit, dr. prof. Sinadinovski me vepren e tij te fundit “Shqiptaret Ortodokse ne Republiken e Maqedonise” shkencerisht tronditi qarqet quazi shkencore maqedone dhe serbe duke derguar nje mesazh te forte dhe te vertete se ” askush me ne Republiken e Maqedonise nuk duhet te harroje se ne kuader te saj, prane shqiptareve muslimane, dhe katolike, jetojne edhe 70.000 shqiptare ortodokse dhe se te gjithe se bashku paraqesin nje teresi te pandare te popullit shqiptar ne pergjithesi” dhe se kete me askush nuk mundet ta mohoje dhe ta kontestoje, nenvizoi prof. Kadriu, fjalimi i te cilit nderpritej me duaretrokitje frenetike.
Ne mes tjerash , zt. Kadriu ceku literaturen e shumellojshme te perdorur gjate perpilimit te vepres nga ana e dr. prof. Sinadinovskit, i cili ne mesin shume autoreve kishte analizuar thellesishe edhe vepren e Robert DAngely-se: Enigma e zgjidhur, Edwin Jacques Historia Shqiptare nga gjeneza gjer me sot, pastaj kishte konsultuar veprimtarine e albanologut te madh Robert Elsie, dhe me shume se 180 autore nga shkenca e kombeve dhe kombesive te ish Jugosllavise.
Mesazhi i dyte emocional dhe i qarte dhe pa ekuvoke eshte ky: ” Ortodokset Shqiptare ne Republikene Maqedonise si dhe ne vendet tjera jashte Shqiperise,nuk jane e as qe mund te jene Sllave e as Maqedonas qe flasin gjuhen shqipe, sepse ata cdo here kane qene dhe do te mbeten pasardhes te pellazgeve dhe Ilireve te famshem, si shqiptare ortodokse dhe si te tille ata paraqesin pjesen e pandashme te teresise se popullit shqiptar- nenvizoio prifesori Kadriu.
Lidhur me promovimin e librit “Rilindasit Shqiptare” te znj. Sinadinovska, zt. Kadriu theksoi eshte kenaqesi te lexosh nje autore me origjine joshqiptare e cila eshte e inspiruar te shkruaj per patriotet me te medhenj te nje kohe historike sic eshte Rilindja kombetare Shqiptare.
Pas ketij interpretimi , ne foltore doli autori i librit zt. Sinadinovski, i cili ne gjuhen angleze solli argumente te reja lidhur me perpilimin e vepres se tij. Ai fillimisht fameninderoi iniciativen e ketij komuniteti per kete promovim dhe tha ne mes tjerash se shqiptaret ne pergjithesi kane qene jane dhe do te jene faktor i rendesishem politik dhe ekonomik pa te cilet Maqedonia nuk mundet dhe nuk duhet te ekzistoje. Ai dha sinjale te qarta dhe pozitive, duke cekur se Maqedonia dhe vet qeveria e Maqedonise e ka humbur busollen, dhe se shqiptaret duhet te luajne rrolin vendimtar ne sendertimin e shtetit dhe ne percaktimin e emrit si dhe ne politiken e jashtme ashtu edhe ne ate te brendshme.
Profesori Sinadinovski gjate deklarimeve te tija rreth shqiptareve ne pergjithesi dhe rreth atyre ortodokse ne vecanti, permendi promovimin dinjitoz te vepres ne hotelin Palace ne Shkup, ku ka pasur shume pjesemarres nga te cilet 150 kane qene shqiptare te rinj ortidoks.
Ai ne mes tjerash kete proces e quajti shume te qelluar dhe momentin e duhur, ku nje xixe e zt. Branko Manojloskit eshte duke e djegur tere malin.
Faleminderimet ishin te medhe edhe te ciftit Sinadinovski edhe te Manojloskit, por edhe duartrokitjet ishin frenetike. Ne kete rast vellezerit muslimane ndihmojne vellezerit shqiptare ortodokse.
Shume pyetje dhe shume pergjigje konstruktive, por nje propozim i zt. Ilir Zenku mbeti si porosi e mrekullueshme: shqiptaret muslimane ne Maqedoni t’ju ndertojne nje kishe shqiptareve ortodokse ne Maqedoni- AMIN.
Keshtu dhe ne kete menyre perfundoi nje promovim historik i nji vepre te madhe historike ne momentin e duhur poashtu historik.