E di që Bibliotekën Kombëtare në Tirane e kanë rrudhur keq e më keq, e kanë vendosur me dalje nga pjesa anësore e Pallatin të Kulturës si apendiks, me shkakun se ky shtet që shet edhe brekët e veta, ua ka dhënë me qera hyrjen kryesore të këtij Pallati që e ka mbiemërtimin Kulture, disa kompanive e firmave private, por edhe Biblioteka Kombëtare e Prishtinës nuk më pelqen, më duket si saraj sulltanësh./
Nga Kolec TRABOINI/
Gjithmonë i kam vlerësuar bibliotekat sepse ato janë thesari i dijeve njerëzore dhe kam vënë re se në Amerikë bëjnë kujdes dhe japin fonde të mëdha për biblitekat e shteteve. Nëse do të merrnim një shëmbull në Boston do të thonim se godina e “Boston Public Library”është me të vërtetë një ndërtim i madh mbrëslënës, një ndërtesë me kollona larta që sapo e sheh të çon mendjen tek stilin glorioz romak. Gjithçka flet për lavdinë e dijeve brenda një trukture solide sikur të thoshte se në këto tempuj dijesh qëndrojnë themelet e shteteve. E di që Bibliotekën Kombëtare në Tirane e kanë rrudhur keq e më keq, e kanë vendosur me dalje nga pjesa anësore e Pallatin të Kulturës si apendiks, me shkakun se ky shtet që shet edhe brekët e veta, ua ka dhënë me qera hyrjen kryesore të këtij Pallati që e ka mbiemërtimin Kulture, disa kompanive e firmave private. Madje njëra nga ato e ka modifikuar për sallë filmash apo mbledhjesh përkundrejt shumave të mëdha 400 apo 600 euro për një ore promovin apo premiere filmi. Me e trishtueshme është se masakrat ndaj institucineve të artit vazhdojnë të jenë të pandryshuara edhe me ndrrimin e qeverisjes. Kësisoj në qëndër të Tiranës kemi një Pallat Kulture që nuk ka të bëjë në asgjë me kulturën, e fale zotit që nuk e kanë mbyllur dhe Teatrin e Operas dhe Baletit, salla e të cilës është katandisur si një teater provincial me ndenjëse erë djersë a diç më shumë.
Po le të kalojmë në kryeqytetin tjetër të shqiptarëve se tashmë kemi si shqiponja me dy krerë edhe dy kryeqytete. Kisha parë në fotografi shumë herë Bibliotekën Universitare të Prishtinës por asnjë herë nuk e kisha kuptuar pamjen e saj. Që në fillim kishte lindur një lloj mospëlqimi mes meje e atij ndërtimi që e konsideroja apokaliptik. Këto ditë gushti u gjenda pranë ngrehinës së Bibliotekës së Kosovës. Këtu problemet nuk qëndronin si në Tiranë. Shteti këtu nuk ja kish shitur shpirtin bizneseve siç ndodh në Pallatin e Kulturës në Tiranë. Madje në këtë pikëpamja vumë re se Fakulteti Filologjik i Universitetit të Prishtinës dhe Biblioteka aty pranë ishin në hapsira të lira dhe gjelbrim, por gjithsesi nuk rri dot pa shkruar për ndjesinë në lidhje me ndërtesën e Bibliotekës së Kosovës që ka jo pak por 5 mijë antarë të regjistruar. Një stukturë e mbyllur me kube që të kujtojnë orjentin, hamamet e lindjes së mesme, a ndoshta diçka edhe nga fryma mistike bizantine. Gjithë kjo më ngjallte mendime të ndryshme por asnjë herë me dritë. E sodita gjatë, dhe u përpoqa ta largoj sadopak ndjesinë që kisha marrë prej imazheve kartolineske por nuk qe e mundur. Zymtësia më shoqëroi që nga pamja e jashtme madje edhe hyrja si në koridoret e errta të ndërtimeve mesjetare. Mu duk se papritur do të më shfaqej trimërisht ndonjë luftëtar mesjete i veshur deri në dhëmbë me hekur.
Nuk e di kush e ka krijuar këtë model, nga janë frymëzuar arkitektët dhe sa vlerë i japim si zgjidhje një ndërtese guri futur në një strukturë hekuri që të krijojnë imazhin e një saraji mesjetar, a përndryshe të ngjallte ndjesinë e përjetimëve filmikë kur ndodhte që zinin një kryengritës, e fusnin në kafaze prej hekuri dhe e shëtisnin në popull. Asgjë në këtë konstruksion nuk më kujtonte dritën, as dijen, as të ngjallte ndjesinë se në zemër të kësaj ngrehine gjënden dritëzat që ndriçojnë mendjet njerëzore. Përkundrazi. Po qellimi im i ardhjes këtu nuk ishte të prekja me dorë një imazh arkitekturor që më kishte krijuar një ndjesi të turbullt sa herë e kisha parë në foto, por ngase doja të sillja një sasi librash nga krijimtaria ime, sepse mjaft gjatë kemi shkuar në mosnjohje të njëri tjetrit. Se njohja nuk është vetëm të takohemi e të pimë një kafe në një lokal veror të Prishtinës apo ish Bllokun e Tiranës, por edhe të dimë çfarë mendojmë e çfarë ndjejmë si bashkombas pa fare dallimi në mes nesh, anipse ca fjalamanë profesionistë Tirane i kanë përrallisjet e ndarjeve në maj të gjuhës. Po dihet, flet më shumë paraja e serbit se sa mendja e shqiptarit mediatik.
Kësisoj dhurova 6 tituj librash, “Flamuri në Deçiq”, “Aristidh Kola”, dhe katër vëllimet e mia të fundit me poezi. Ndërkohë që po dorëzoja librat nënpunësi plot respekt më njoftoi se Biblioteka tashmë ishte ndarë, në atë Universitare dhe Biblioteka Kombëtare e Kosovës që është e emërtuar “Pjetër Bogdani”. Më erdhi mirë për këtë emër megjithëse mendoj se emërtimi i bibliotekave kombëtare që janë unike në një shtet, nuk ja ndjejnë nevojën ndonjë emri për tu dhënë identitet.
Edhe tek dilja u përpoqa ta zbus vështrimin, me dëshirën ta shoh ndryshe këtë ndërtesë që më ngjallte një ndjesi të turbullt por nuk munda. Gjithçka mund të ishte, një muze armësh të ndryshkuara mesjetare a diç tjetër por jo një qëndër prej të cilës buron drita e dijes. Të paktën ta kishin dhënë me qera e ta bënin bibliotekën në ndonjë ndërtesë tjetër- thashë me vete,- ta bënin si pushtetar-tregtarët e Tiranës të cilët duke mbetur peng të mosdijes, ndërkohë që Bibliotekës Kombëtare i kanë gjetur një furrik,ballin e Pallatit të Kulturës ja kanë dhënë tregtarëve, si te ishte shteti një fajdexhi qiradhënës. Kush e di ndonjë ditë do të shitet aty edhe djath kaçkavall si mënyja më preferuar e honxho-bonxhove të kulturës shqiptare. E akoma më tej ndërtesën e quajtur Piramida në bulevardin Dëshmorët e Kombit e kanë lënë të rrënohet madje edhe ta zhveshin nga pllakat e mermerit të blera si frëngu pulën në Itali. Vërtetë kush e mori mermerin e Piramidës, banjot e cilit deputet a ministër zbukurojnë? E këto nuk janë vetëm punë kulture por edhe punë vjedhjesh e matrapazllëqesh shtetërore. Për ndërtesën e Lidhjes së Shkrimtarëve shqiptarë, që shteti i Salit në mënyrë banditeske ua mori me forcë krijuesve duke i nxjerrë në rrugë të madhe do flasim një herë tjetër. Meriton vemëndje për faktin se ky akt despotik i shfaq shtetarët e qeveritarët tanë si urithët e antikulturës paçka se në të vërtetë vishen firmato nëpër dreka e darka qeveritare apo partiake, por të shkretën mëndje e kanë kashtë e byk.

gusht 2014