pushtuan – Dielli

Kur shqiptaro-amerikanët pushtuan Tajms Skuer-in për Pavarësinë e Kosovës/

Nga Dalip Greca/

Times Square, 17 shkurt 2008- Ndërkohë që Prishtina nënshkruante dokumentin historik, Deklaratën e Pavarësisë së Kosovës, shqiptarët e Nju Jork-ut vazhdonin shëtitjen e Pavarësisë nëpër rrugët njujorkeze. Një varg i gjatë makinash të zbukuruara me flamuj kombëtar shqiptar dhe me flamurin amerikan i binin kryq e tërthor qytezave ku banojnë shqiptarët. Arthur Avenue, Williamsbridge, Third Ave, Astoria Bulevard në Kuins, Fordham Rode në Bronx, rrugë-kalimet e Bruklinit dhe të Ridge Wood, Nju Xhersi e Kenektikat, kanë ushtuar nga jehona e borive të makinave dhe thirrjet e shqiptaro-amerikanëve: “Kosova-USA”, “Kosova e pavarur”, “Thank You USA”…”Thank You President Bush”!”Thank You President Clinton”!

Shëtitja e Pavarësisë së Kosovës në Nju Jork, u kurorëzua në Times Square, ku vargu i makinave kalonte përmes sheshit të famshëm të mbushur plot me kalimtarë. Ndërkohë që vargu i gjatë i makinave të mbushur me shqiptarë, të veshur si për festë, shumë prej të cilëve të mbështjellë me flamurin kombëtar shqiptar dhe atë të shtetit amerikan, thërrisnin e brohorisnin për pavarësinë e Kosovës, grupe të shumta dilnin nga Sabuej dhe i bashkoheshin manifestuesve që qëndroninn në trotuare. Të parët ishin grumbulluar që në orën 11 e 45. Gjithëçka ishte spontane, intuitive. Kishin mjaftuar vetëm disa tekste mesazhesh të nisur nga një grup të rinjësh përmes celularëve dhe secili njoftonte miqtë dhe të afërmit e vet. Teksti i nisur që në mbrëmjen e së shtunës ishte i shkurtër: ”Nesër, e dielë 17 shkurt do të celebrojmë pavarësinë e Kosovës në Times Square. Merrni flamuj shqiptarë dhe amerikan me vete. Ta gëzojmë pavarësinë…!”.

Ky tekst pati një efekt të jashtzakonshëm, gati magjik. Në fillim qindra e më pas mijëra pushtuan sheshin Times Square, i cili këtë të dielë kishte aq shumë turistë.

Të ardhurit nuk pushojnë marshimin ne metropolin njujorkez…Manhattani flet shqip. Nga të gjitha kryqzimet duken flamujë…sa shumë manifestues! Çdokush nga kryetaret e shoqatave të shumta që kemi në komunitet, apo presidentët e fondacioneve, që nuk arrijnë asnjëherë të mbushin sallat, do ta kishin zili këtë mënyrë grumbullimi. Në të gjithë manifestimet që u zhvilluan këtë të dielë në Nju Jork, askush nuk mund të krahasohet me mënyrën e organizimit të të rinjëve që mbushën Times Squar-in… Ky rast tregoi se shqiptarët mund të organizohen në mënyrë të shkëlqyer pa pasur nevojë shumë për prijësit e lodhur…

Illyria e ndoqi që nga fillimi e deri në fund manifestimin. I gjithë ekipi ishte aty dhe regjistroi gjithëçka u zhvillua në Times Square.

Me grumbullimet e para shfaqet dhe policia. Fillimisht vetëm pak policë, por me shtimin e manifestuesve, vjen duke u shtuar dhe prania paqsore e policëve amerikanë, të cilët e kanë të vështirë ta disiplinojnë trafikun. Makinat e shqiptarëve nuk pushojnë asnjë cast dhe sapo e përshkojnë gjatësinë e Time Square, rikthehen sërish dhe përsërisin ritin e manifestimit.

Fillimisht shqiptarët kanë zënë vetëm njërën anë të avenjusë së shtatë, më pas zënë dhe anën përballë, por gjithësesi hapësira është e ngushtë për t’i zënë të gjithë ata që vijnë nga drejtime të ndryshme; del e domosdoshme që të pushtohet edhe një avenjue tjetër… Mitingu nisi me qindra e më pas u bënë mijëra.

Në miting gjenë nga të gjitha moshat, që nga të rinjtë, e deri tek fëmijët e vegjël, nga invalidët e deri tek të moshuarit. Edhe një veteran amerikan i kthehet disa herë sheshit dhe përshëndet shqiptarët manifestues. Është pak ftohtë, por askush nuk jep shenja se e ndjen të ftohtin.

Bleron Baraliu është mbështjellë me një flamur kuq e zi dhe brohoret për Kosovën. Aktorja Liza Zagreda dhe Luan Bexheti treten mes turmës dhe urojnë për pavarësinë e Kosovës. Veterani Shaqir Gashi afrohet tek kamera e TV “Kultura Shqiptare” dhe zbraz emocionet qe ndjen. Ka ardhur bashkë me zonjën në shesh. Gazetari Sulejman Gashi merr intervistat e çastit për t’i përcjellë në Prishtinë përmes ekranit të RTK-së me ndihmën e kamerës së Damianit. Edhe Halil Mula fikson pamje dhe intervista e i përcjell për në Prishtinë përmes RTV 21. Tek Adem Belliu afrohet një Afgano-amerikan i cili thërret në anglisht për pavarësinë e Kosovës dhe demokratizimin e Afganistanit. Të huajët kalojnë pranë manifestuesëve dhe kërkojën të marrin fotografi kujtimi me flamujë shqiptarë.

Secili ndjehet i emocionuar në këtë ditë historike.

Në turmën e madhe të manifestuesëve mbizotëron mosha e re. Një gazetar i NBS, thotë se ndjehet i mrekulluar tek sheh njerëz kaq të gëzuar që manifestojnë me kulturë. Ju nderoni vendin tuaj dhe Amerikën, tha ai.

Edhe pse Sheshi është i rënduar nga pjesmarrja e shumtë, vajza dhe djem të rinjë ia improvizojnë dhe ia nisin edhe valles aty, ndërsa ka dhe instrumentistë që kanë marrë me vete tupanët dhe çiftelitë.Është ditë gëzimi… Është dasma e Kosovës.

Sa shumë të rinjë dhe fëmijë që ka në radhët e manifestuesve! Arberie Hetemi eshte bashke me te shoqin dhe i gezohen manifestimit. Të gjithë gëzojnë dhe thërrasin për Kosovën dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Piktori vlonjat Fejzo ka qëndruar në qendër të turmës dhe i gëzohet entuziazmit që përshkon manifestiuesit. Sali Bollati uron kosovarët dhe uron që së shpejti dhe çështja came të gjejë rrugën e zgjidhjes. Mimoza Dajçi ak ardhur së bashku me të motrën dhe mbesën.

-Jemi të gëzuara që Kosova e fitoi pavarësinë , thotë stërmbesa e Isa Buletinit.

Agim Rexha nuk mund ta linte këtë rast, ai qëndron në qendër të manifestuesëve që në fillim dhe brohoret bashkë me të rinjët.që e rrethojnë. Pak më tej shoh me kamer Damianon, që fokuson pamjen të mrekullueshme, të fytyrave të qeshura, flamujë që valviten, pllakateve e banderolave, ku shkruhet” “Kosova Indipendent!”, “Thank You USA”…!”Kosva free and Praud”

-Kush e organizon këtë miting, pyeti një prej policëve të ardhur rishtaz me grupin përforcues, një të ri të mbështjellë me flamurin kuq e zi…

Një vajzë e qeshur, së cilës ia zbukuron trupin një flamur amerikan, ndërkohë që në kokë ka vënë një shami kuq e zi, i përgjigjet:” “Kosova Indipendent!” …Polici largohet përgjatë rreshtit dhe kërkon që të mos lëvizet jashtë kufizmimeve, por e ka të vështirë…

Manifestimi ka vazhduar deri në orën 4 e 30 Pm. Ky ka qenë manifestim historik jo vetëm pse iu kushtua një dite historike, por edhe pse për nga përmasat dhe organizimi ishte i jashtzakonshëm.Ua kemi borxh të rinjëve këtë miting të shkëlqyer, të cilin do ta kujtojmë vit pas viti, sa herë të festojmë pavarësinë e Kosovës.(U botua se pari ne Illyria, 17 shkurt 2008) Foto: Dalip Greca duke marre intervista per TV Kultura Shqiptare me president Adem Belliu.I intervistuari ne fotografi, Ermira Muja)

Harta e gjetur në arkivat britanike mund t’i ofrojë paraqitje të rrallë të Luftës Revolucionare për të marrë Nju Jorkun në prag të pavarësisë së SHBA

Nga BEQIR SINA, New York/

ASTORIA NEW YORK CITY – Një hartë e zbuluar nga studiuesit në Mbretërinë e Bashkuar mund të ofrojnë një vështrim të veçantë në ishullin e pushtuar nga Britanikët, të Nju Jorkut gjatë një kapitull të rëndësishëm të Luftës Revolucionare – në qoftë se ajo dëshmon të jetë autentike, thonë studiuesit amerikan .
Harta është sjellë në dritë nga Andrew Adamson cili themeloi Listat Trashëgimisë , një kompani britanike që gjen dokumentet në arkiva dhe i shet riprodhimet me cilësi të lartë , duke përfshirë edhe ato të anketave origjinale të bëra nga hartografët më të hershme britanike .
Disa vjet më parë , Adamson ishte duke kërkuar nëpër arkivat në hidrografik të Mbretërisë së Bashkuar në Somerset , Angli, kur ai erdhi nëpër një studimi tek një hartë ” plan shumë ngjyrë kafe si me dyll dhe me pluhur ” që tregon ishullin e New York, sot ku është vendosur qyteti i New Yorkut dhe rrethinat e saj .
“Ajo ishte me shumë interes qysh në pamje të parë – andaj nxitova menjëher për t’a përfshirë në hartën që tregon si si në atë kohë pozicionohen trupat britanike , për rreth ishullit të New Yorkut, duke përfshirë edhe selinë e Përgjithshme Howe në Newtown në Long Island , ” i tha Adamson shtypit amerikan .
Bazuar në ato pozicione të vendosjes së trupave Britanike, Adamson spejegon se harta tregon britanikët – duke zënë Nju Jorkun në verë të vitit 1776 , në periudhën midis Betejës së Brooklyn dhe betejën e Harlem Heights . Adamson tha se ai beson se dokumenti ishte pjesë e një harte të punës në terren nga ushtarakët në atë kohë , kohën e pavarësisë së Shteteve të Bashkuara.
Gjithashtu me interes për Adamson ishte një pjesë e dytë , më e vogël e letrës në qendër të hartës e cila tregon Manhattanin në hollësi të ndërtimeve të asaj kohe . Ai tha se beson se kjo fletë është një vizatim nga Bernard Ratzer – një përpilues i famëshëm hartash të asaj periudhe – që janë kopjuar dhe përdorur për të bërë një hartë më të madhe , e njohur si harta Ratzer në New York, dhe që u botua në vitin 1776 .
” Nëse unë jam i saktë , kjo është ekuivalente dhe e afërt për të gjetur skicën e Leonardos për Mona Lisa ! ” thotë Adamson për shtypin amerikan.
Pjesa tjetër e hartës së gjetur nga Adamson ishte më pak e “mirëmbajtur”, dhe ai beson se pjesa më e vogël e letrës është përdorur si një pikënisje për anketuesit, ato janë pjesë të tjera të skemës së jashtë pjesën tjetër të saj . Ai gjithashtu beson se dokumenti është një pjesë e asaj që dikur ishte një hartë shumë më e mëdhe , që nga skajet e saj janë të grisura dhe zhubravitur të pa kuptueshme .
Ai thotë se ishte shumë i bindur se kishte gjetur diçka të rëndësishme , Adamson pastaj u përpoq të sjellë këtë hartë në vëmendjen e historianëve New York-ut dhe akademikët , duke thënë se New Yorku është me shumë fat me këtë hartë.
Ai më në fund ka marrë kontakte me Bob Singleton i “Greater Astoria Historical Society” , dhe ndërsa zhvilloi një vizitë në Nju Jork , mori me vete një nga riprodhimet e tij të hartës (dorëshkrimi origjinal është pronë e arkivave britanike ) .
Singleton tha se pa testimin e duhur dhe të shqyrtimit nga ekspertët , ai nuk mund të komentojë mbi origjinalitetin hartës – por ai mendon se dokumenti është me vlerë për tu shqyrtuar , dhe ai është duke shpresuar që kjo hartë ka për të marrë vëmendjen e ekspertëve amerikan, të cilët mundet të vertetojnë autnicitetin e saj . Adamson me një ekspertë britanik janë duke shpresuar për të gjetur interesin e studiuesve të kualifikuar ose një institucion që mund të rishikojë hartën , dhe potencialisht ata kanë hartën e karbonit origjinal – dokumentin dhe datët për të përcaktuar vërtetësinë e saj .
” Për mua , dhe një juri që është ngritur për këtë qëllim , është e vlefshme për të ndjekur atë , ” tha Singleton drejtor i Institutit të Historisë “Greater Astoria Historical Society”, duke shtuar se në qoftë se harta është e vërtetë do të ishte një zbulim i rëndësishëm , një ” pamje e rëndësishme e një momenti tepër kritik të historisë së qytetit tonë . ”
Harta , tha ai :”Harta përmban monumentet e caktuara të asaj kohe – një “pellg” që ishte në Xhamajka , dhe një mulli me ujë në Queens Plaza – të cilën ai kurrë nuk kishte parë, të përshkruar në harta të tjera “.
” Pak gjëra të tilla kan marrë interesin e lart të studiuesve , ” tha Singleton .
Adamson , i cili thotë se ai ka kaluar disa nga vitet e fundit duke punuar me dokumentet e arkivuara të qeverisë Britanike, tha se ai është i sigurtë se harta është e vërtetë .
” Shumica e njerëzve nuk kanë asnjë ide se çfarë është e fshehur dhe të humbur në thellësi të institucioneve të tyre kombëtare , ” tha ai .

Shqiptarët e Amerikës gjashtë vjetë më parë marshuan në Manhattan

Harta si ushtarët britanik e morën New Yorkun në 1776