Udhëtim nëpër Eldaradon:Çikago qyteti i ”Qiellgërvishtësitve – Skyscrapers”/
Nga Beqir SINA – Çikago Ilinois/
Arkitektuara deri në re dhe muzetë e klasit botëror të Qytetit të Erës mbizotërojnë Çikagon/
CHICAGO ILLINOI : El Dorado e cila shqiptohet nga spanjisht për ” një të artë ” është një mrekulli më vete, është term i përdorur nga evropianët për të përshkruar një kryetar fisnor të një populli. Më vonë , ai u bë emri i një qyteti legjendar në Amerikën e Jugut i cili ishte i pasur në arë dhe thirrej ” Qyteti i artë ” , i njohur edhe si Manoa , ishte i vendosur me sa duket në Liqenin Parime në malësitë e Guajana , Amerikën e Jugut.Imagjinuar si një vend , El Dorado shkoi nga një emër qyteti në një mbretëri dhe një perandorie të këtij mbreti legjendar të një vendi të artë.
Eldorado, është tani emri i vendeve të shumta , sidomos qytetet e minierave , në Amerikën e Jugut , Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera , si dhe emri i shumë filmave dhe shfaqjeve televizive , pjesë të muzikës , ekipeve sportive, dhe sende të tjera.
Në ndërsa nga popujt e ndryshëm të botës, të cilët kur vinë këtu realizojnë dhe gjejnë ëndrrën Amerikëne, tok me një duk emra të tjerë, ata e thërrasin ose e njohin si : “Toka e Premtuar” – “Vendi i Bekuar, që vetë Perendia e krijojë si një Mrekulli të Botës” – “Vendi Kampion” – “Superfuqia e vetme e Botës” e tjera e tjera.
Kurse, latinët Shtetet e Bashkuara të Amerikës i thërrasin me emrin e artë dhe të bukur Eldorado !
Amerika është vendi i bekuar që të mrekullon ngado që ta shohësh . Nga veriu në jug dhe nga lindja në perendim kudo që ta vizitosh këtë vend me bukuri të rralla natyrore, të ngallëzejnë ndërtimet simetrike dhe ndërtimet gjigande
Aqsa që njeriu mund të arrijë të ndërtojë edhe gjëra të mrekullueshme por të arrijë deri aty sa të ndërtojë atë që ngjan e pamundur është e papërshkrueshme, vetëm në Amerikë. Vendi që kur sheh ndërtimet që ka bërë dora njerëzore është e pamundur të mos ngelesh gojëhapur, sidomos kur arrijnë përmasa kaq të mëdha, siç është aktualisht ndërtesa më e lartë në Amerikë Willis Tower në Chicago (SHBA).
Momentalisht,Willis Tower në Chicago (SHBA), është ndërtesa më e lartë në Amerikë e cila ndodhet në qytetin e Çikagos, ose që quhet kryeqyteti i gradaçieleve. Kjo ndërtesë është momentalisht edhe një ndër 10 ndërtesat më të larta në botë, dhe të bie në sy se pothuajse nga të gjitha, ndërtimet në këtë qytet nga çdo largësi që e vëren këtë qytet . Çikago dhe Nju Jorku janë dy qytet amerikane që dallohen për numërin e madh të Gradaçeleve ose si i thërrasin amerikanët :”Qiell-gërvishtësit – Skyscrapers”
Fjala gradaçele vjen e ka nga një term nautik që i referohet një trekëndëshi lundrues të vendosur në anijen e lundrimit. Ky term për herë të parë u përdor për ndërtesat në fund të shekullit të 19 si rezultat i një surprize ekstreme publike tek ndërtesat e larta që po ndërtoheshin në Çikago dhe Nju Jork Siti. Definicioni tradicional i një gradaceli filloi me “Gradacelin” e pare të Çikagos i cili ishte 10 katesh, i ndërtuar me çelik.
Një gradacel, si një koncept është një produkt i Epokës së industrializuar i cili bëhet i mundur nga energji e lire dhe materiale. Sasia e çelikut, betonit dhe xhamat që nevojiten për ndërtimin e gradacelit është ekstremisht e madhe.
Ky zhvillim solli ne formën e ndërtimit të “skeletit të Çikagos”.
Arkitektuara deri në re dhe muzetë e klasit botëror të Qytetit të Erës mbizotërojnë qendrën e qytetit, por kënaqësia e vërtetë fillon pasi të keni vizituar kryeveprat e tij.
Ne fillim te viteve 1960 inxhinieri struktural Fazul Khan kuptoi qe skeleti i lëvizshëm i strukturës te çelikut i cili kishte dominuar ne dizenjimin e ndërtesave te larta dhe ndërtimin, nuk ishte i vetmi sistem qe iu përshtatej ndërtesave te larta, duke krijuar fillimin e një epoke te re te revolucionit ne shtimin e sistemit te strukturës. E reja e tij kryesore ne ndërtimin dhe dizenjimin e gradacelave ishte idea e një sistemi strukturor ne forme tubi qe përfshinte kornizën prej tubi dhe bashkimin e tyre me njëra-tjetrën. Keto sisteme lejonin efekt ekonomik me te vogël dhe gjithashtu lejonin gradacela te efektshme te merrnin forma te ndryshme jo me vetëm ne forme kutie. Gjate 15 viteve te ardhshme shume kulla u ndërtuan nga Khan dhe “shkolla e dyte e Çikagos”, duke përfshire masivin 442 m Willis Tower. Çikagoja po shkon drejt një bumi konstruksionesh qe do te shtohen ne vijën qiellore te qytetit. Qe ne vitin 2000, te paktën 40 ndërtesa me minimumin e 50 kateve te larte janë ndërtuar ose planifikuar. Chicago Spire, Trimp International Hotel and Tuwer, Waterview Tower, Mandarin Oriental Tower, Park Michingan dhe Aqua janë disa nga projektet me te dukshme qe po ndërtohen ne qytetin ku u shpik gradaceli.
Kulla Willis: Chicago, Illinois Kulla Sears -: 1.451 feet – 108 kate
Willis Tower e emërtuar më parë dhe ende zakonisht e referuara si Sears Tower, është një 108-katëshe(103 kate për vizitorët), 1451-këmbë (442 m) rrokaqiell tipik amerikan në Çikago, Illinois.Në kohën e përfundimit të saj në vitin 1973, ajo ishte ndërtesë e lartë në botë, duke tejkaluar Qendrën Botërore të Tregtisë në Nju Jork dy Kullat Binajke, dhe ajo mbajti këtë vlersim për gati 25 vjet. Kulla Willis është e dyta-ndërtesë e lartë në Shtetet e Bashkuara dhe i teti-si strukturë më e lartë në në botë. Rrokaqielli është një nga destinacionet turistike më të njohura në Çikago, dhe mbi një milion njerëz vizitojnë katet të saj çdo vit.
Kulla Sears gjatë gjithë historisë së saj, vetëm në vitin 2009 kur u mor nga Grupi Willis iu dha e drejta që të ndërrojë emrin e ndërtesës, si pjesë e qirasë së tyre në një pjesë të zyrave të saj. Më 16 korrik 2009, ndërtesa u quajt zyrtarisht Kulla Willis. Më 13 gusht 2012, United Airlines njoftoi se do të vendoste selinë e saj të korporatës nga 77 Drive West Wacker në Kullën Willis.
Disa fakte për Willis Tower në Chicago
• Përfunduar ndërtimin në vitin 1973
• 108 kate
• Projektuar nga firma arkitektonike Skidmore , Owings & Merrill
• 1,450 metra të lartë ( 443 metra ) ; 1,730 metra të lartë ( 520 metra ) , duke përfshirë antenat binjak
• Ndërtimi i tetë – e lartë në botë , dhe ndërtesa më e lartë në hemisferën Perëndimore
• Ndërtesa më e lartë Botërore deri në vitin 1998
• 1.354 këmbë deri në Skydeck
• Nga maja e kësaj ndërtese ju mund të shihni katër shtete : Illinois , Indiana , Wisconsin dhe Miçigan
• 4,5 milionë metra bruto katrore ( 418.064 metra katror bruto ) e hapësirë ??në tokë , afërsisht sa 101 fusha futbolli prej 3.8 milionë metra katrore rentable
• Peshon 222.500 ton
• Ka 76.000 ton të çelikut – ose çelikut i përshtatur me metoda të ndërtimit bundled – tub
• Mesatarja gjashtë inç ( 152 milimetër ) ndikoj ndërtimi nga qendra e vërtetë , të dizajnuara për t’i bërë ballë deri një lëkundje deri në tre këmbët
• Kjo ndërtesë ka rreth 25.000 vizitorë ditorë ose mbi 1 milion në vitë
• ka të punësuar më shumë se 12.000 punonjës
• Mori më shumë se 2,000 punëtorë për tre vjet për të u ndërtuar
• Përafërsisht ka gjithësejet 16,100 dritare
• 25.000 milje të kabllove elektrike
• 43,000 milje të kabllo telefonike
• Kosto e e saj ka qenë më shumë se 175.000.000 dollar amerikan për të u ndërtuar
• Ka 104 ashensorë lëvizin 1.200 metra për minutë, dhe për 1 sekond kalon tre kate
• Më shumë se 16.000 metra katrore janë vetëm dhomat e konferencave
• Kati i 99- ka një hapësirë të madhe për ngjarje të veçanta
• Ka dy hyrjet
• Ka antenat e transmetimeve të stacioneve të radios dhe televizionit nga me të njohurat në SHBA
Çikago, Hong Kong dhe New York City ndryshe te quajtur si tre te mëdhenjtë, janë te njohur ne rrethe arkitekturale si ata qe kane prekur qiellin.
Sot, gradacelat janë ne rritje aty ku toka nuk është e lehte te gjendet dhe te zotërohet si psh. ne qendrat e qyteteve te mëdha, sepse ato sigurojnë një raport te larte te hapësirës qe mund te lëshohet me qera për çdo km katror te tokës. Por ata janë ndërtuar jo vetëm për ekonomi ne sipërfaqe. Ashtu si tempujt dhe pallatet ne te shkuarën gradacelat janë konsideruar si fuqitë ekonomike te një vendi. Ato jo vetëm qe prekin qiellin, ndihmojnë qe te përcaktohet identiteti i qytetit.Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës pothuajse nuk ka qytet që nuk ka një gradaçiele