Reshat Sahitaj, Kryetar i Unionit të Shkrimtarëve dhe Kritikëve Shqiptarë në Prishtinë, në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol PAJA, për gazetën “DIELLI”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, paraqet para publikut të gjërë librin ‟Adem dhe Hamëz Jashari”, një vepër studimore dhe publicistike në nderim të sakrificës historike të familjes Jashari për liri dhe pavarësi.

NJË VEPËR STUDIMORE HISTORIKE NË NDERIM TË ADEM E HAMËZ JASHARIT

Që nga vrasja e Adem e Hamëz Jasharit dhe familjeve të tyre janë bërë shumë manipulime nga individë, organizata e parti politike me dy qëllime të caktuara : e para për të përfituar prestigj dhe qeveri, e dyta për të zhvlerësuar rezistencën heroike të një familje të vetme kundër një ushtrie të armatosur më teknikën më moderne. Andaj, që nga paslufta e deri në ditët e sotme më ka interesuar pse një pjesë e shqiptarëve heshturazi e herë herë edhe në shkrime të tyre tentojnë ti zhvlerësojnë këto figura të cilat nuk kishin çka të jepnin më shumë se edhe jetën e tyre për çlirimin e Kosovës, e në anën tjetër, pse disa tjerë gënjejnë duke sajuar se ishin bashkëluftëtarë të Adem e Hamëz Jasharit, e në fakt të tillët nuk i shkuan në ndihmë as në vendin e ngjarjes ku zhvilloheshin luftimet e as në pozitat e tyre në Zona Operative që ata kishin krijuar bazat. Pra, këta janë faktorë që më nxitën të bëj një vepër në të cilën historia e tyre të shkruhet nga personalitete të njohura shqiptare në mënyrë sa më objektive të mundshme. 

ÇFARË PËRMBAN LIBRI PËR JASHARËT 

Libri ‟Adem dhe Hamëz Jashari” ka disa kapituj dhe hapet me publicisten e njohur Shpresa Mulliqi, e cila ka pasur guxim që të shkojë e të bënte intervistë me Ademin, Hamzën dhe anëtarët e familjes Jasharaj kur ata ishin në përgatitje për rezistencë. Në të njëjtin kapitull lexuesi ynë për herë të parë do të mësojë për stërvitjet ushtarake të Adem e Hamëz Jasharit, për të cilët shkruan kujtimet e tij Koloneli i karrierës Hysen Gecaj. Këtë kapitull e plotëson edhe Dr. Sulejman Abazi nga Tirana me fakte e dëshmi të reja nga pervoja e tij personale. Po në të njëjtin kapitull një analizë të thuktë e bën edhe historiani nga Prishtina Metush Zenuni i cili ishte pjesëmarrës në takime të shumta të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së, i cili në mënyrë brilante e sqaron tërë procesin që nga fillimi i orgnizimit e deri në përfundim të vrasjes së këtyre dy figurave dhe familjeve të tyre. Kapitulli i dytë përfshin si është trajtuar figura e Ademit dhe Hamzës në letërsi, teatër, film, skulpturë etj. Prof. Asoc. Dr. Myrvete Dreshaj Baliu shkruan lidhur me trajtimin e këtyre figurave në letërsinë shqiptare, ndërsa Prof Dr. Ilir Muharremi mbi trajtimin e këtyre figurave në skulpturë. Nuk është lënë anash as trajtimi në film dhe teatër për të cilën shkruan regjisori Dibran Fylli e shumë të tjerë. Libri përfundon me dy kapituj të tjerë ku krijuesit tanë të rritur i dedikojnë vargje këtyre figurave tona kombëtare, ndërsa  kapitullin e fundit u kemi dhënë hapësirë poezive të shkruara nga fëmijët e klasave fillore të cilët me dashuri i kushtojnë poezi Ademit dhe Hamëz Jasharit. 

PSE ËSHTË BËRË PAK NGA SHKRIMTARËT, BOTA UNIVERSITARE E MEDIA NË KOSOVË PËR TË DEMASKUAR KRIMET SERBE NË KOSOVË

Pyetja juaj është komplekse dhe duhet shumë për të ardhur deri tek një përgjigje adekuate. Do mundohem të bëj një përmbledhje sa më të shkurtër e të saktë. Një pjesë e madhe e krijuesve tanë janë ngritur nga sistemi i kaluar pavarësisht nga aftësitë e tyre letrare apo shkencore. Akademia e Shkencave po ashtu ka grumbulluar një pjesë të madhe të ish bashkëpunëtorëve të Serbisë, të cilët as që mendojnë të bëjnë diçka për Adem e Hamëz Jasharin sepse u hidhërohet padroni i tyre në Beograd. Mediat tona më shumë u japin hapësirë bashkëjetesës me serbë, sepse në të kundërtën nuk do marrin ndihma materiale. Ministria e Kulturës nuk financon vepra me karakter nga lufta, apo financon me një shumë simbolike që krijuesit nuk i dalin as për shpenzime të botimit. Kemi shumë krijues që veprat e tyre mbi masakra që kanë bërë forcat serbe nuk ua financon asnjë ministri e asnjë biznesmen. Krimet serbe që i kanë bërë mbi popullsinë shqiptare civile do të denoncoheshin përmes botimit të librave në disa gjuhë të huaja, përmes filmave dokumentarë, filmave artistik etj. 

SI I KOMENTONI AKUZAT NDAJ UÇK DHE ARRESTIMIN E ÇLIRIMTARËVE

Lidhur më këtë unë mendoj ndryshe nga të tjerët. Në këtë rast nuk po akuzohet UÇK-ja por disa individë (personalitete me përgjegjësi gjatë dhe pas luftës) të cilët dyshohen se kanë bërë krime. Të gjithë të akuzuarit fshihen pas emrit UÇK, në mënyrë që ta kenë përkrahjen masive të popullit në organizimin e ndonjë demonstrate para Gjyktës në Hagë apo edhe në Prishtinë. Sipas Konvetes së Gjeneves ndalohen dhe dënohen krimet ndaj popullatës civile. Në çdo shtet të botës së civilizuar dënohen ushtarët, oficerët dhe përgjegjësit e asaj ushtrie që kanë lejuar të bëhën krime ndaj civilëve. SHBA dënon ushtarët dhe oficeret për krime në Irak, Franca po ashtu i dënon oficerët e vet për krime që kanë bërë mbi popullsinë civile. Të dyshuarit tanë që janë në Hagë e të tjerët që do shkojnë duhet të tregojnë pafajësinë e tyre. Unë do e kisha shtruar pyetjen tjetër : të akuzuarit të dyshuar për krime lufte a po akuzohen për vrasje të ushtarëve serbë apo për vrasje të ushtarëve e civilëve shqiptarë ? Kësaj do ia shtoja edhe pyetjen tjetër : pse Hashim Thaçi, Kadri Veslei e të tjerët në vitin 2015 kur e aprovuan ligjin në kuvend për krijimin e GJ.S, nuk e kërkuan edhe dënimin e kriminelëve serbë ?!  Kriminelët serbë lirshëm shëtisin në Kosovë e madje ndonjëri prej tyre ishte deputet në kuvendin tonë. Lidhur me këtë kam shkruar në shtypin tonë të përditshëm që nga Raporti i Dick Martit, e madje kam biseduar personalisht me Thaçin e Kadri Veselin të cilët nuk ndërmorën asnjë hap. Pse nuk kërkuan dënimin e kriminelëve serbë ?! Vetëm ata e dinë.

SI DO DALË KOSOVA PAS KËSAJ PËRBALLJE ME DREJTËSINË NË HAGË ? 

Procesi i Hagës është në fillim dhe askush nuk mundet të dijë epilogun. Ka mundësi që ndonjëri nga personalitetet e dyshuara të dënohet rëndë, siç ka mundësi në mungesë të dëshmitarëve , apo nga akuzat e rrejshme shqiptaro-serbe të mos dënohet. Kjo varet edhe në bazë të zhvillimeve politike në Kosovë. SHBA dhe Europa nuk dëshirojnë që Kosova të deshtojë, sepse pa ndihmen e tyre ne do mbesnim edhe mijëra vite nën sundimin e Serbisë. 

A PO LUAN EUROPA PADREJTËSI ME SHQIPTARËT E KOSOVËS

Duke qenë personalisht pjesëmarrës në shumë takime diplomatike në mes personaliteteve europiane dhe të gjitha personaliteteve politike kosovare, po e shpreh mendimin tim ashtu siç ka qenë e siç jemi sot. Historikisht ne shqiptarët gabimisht i kemi drejtuar akuzat kundër Europës. Kur Fuqitë e Mëdha e munden Perandorinë Osmane, ne kerkonim Autonomi në kuadër të Perandorisë gjë që nënkuptonte që territori i Turqisë të shtrihej deri në Ulqin e Sarandë. Europa kishte luftuar për shkatërrimin e Perandorisë Osmane, e ne kerkonim qëndrimin e tyre në trojet tona dhe në vend që të kërkonim pavarësi, ne kërkonim autonomi. Si rezultat Fuqitë e Mëdha na coptuan që të mos e linin Turqinë të dilte në Adriatik. Ishte padrejtësi që na u bë, por pas çdo lufte aleatët i ndajnë territorët që ishin kundër tyre. Fituesi i një lufte nuk ka mëshirë mbi popullin tjetër kundër të cilit ka luftuar dhe ka fituar. Gjatë viteve të ’90-ta kur të gjitha Republikat e Jugosllavisë dëshironin shkëputje nga Jugosllavia, ne shqiptarët kërkuam autonomi të zgjeruar. Kur Europa dhe SHBA në Gjykatën e Hagës Kosovën e Pavarur e shpalli të ligjshme, ministresha jonë Edita Tahiri, Kosovës sonë të pavarur ia shtoi fluskën që ta bënte ende të varur nga Serbia. Delegacioni ynë me dëshirë e krijuan Bashkësinë e Komunave serbe duke i shtuar më tepër komuna se sa serbet kërkonin. Europa e as SHBA nuk kanë të drejtë të intervenojnë që delegacionet tona të mos nënshkruajnë, sepse në anën tjetër qëndron Rusia e gatshme për çdo gjë. Duhet të akuzojmë vetvetën e jo Europën apo SHBA.